Ang Tetragrammaton Diha sa Septuagint

ANG balaang ngalan, nga Jehova, gihawasan sa Tetragrammaton, o upat ka Hebreohanong mga letra nga יהוה (YHWH). Dugay nang gituohan nga ang Tetragrammaton dili makita diha sa mga kopya sa Septuagint. Busa, ang pangatarongan mao nga sa dihang ang mga magsusulat sa Kristohanon Gregong Kasulatan nagkutlo gikan sa Hebreohanong Kasulatan, wala nila gamita ang balaang ngalan diha sa ilang sinulat.

Gibutyag sa usa ka serye sa mga kaplag nga gihimo sulod sa miaging usa ka gatos ka tuig o kapin pa nga ang ngalan sa Diyos makita gayod diha sa Septuagint. Matod sa usa ka tinubdan: “Dako kaayo ang tinguha nga tukmang mapreserbar ang sagradong ngalan sa Diyos nga ang Gregong mga Hudiyo, sa dihang naghubad sa Hebreohanong Bibliya ngadto sa Grego, nagkopya sa aktuwal nga mga letra sa Tetragrammaton sa taliwala sa Gregong teksto.”

Ang tipik sa papiro nga makita sa wala maoy usa lamang sa daghang pananglitan nga naglungtad. Nakaplagan didto sa Oxyrhynchus, Ehipto, ug ginumerohag 3522, kini nga tipik masubay ngadto sa unang siglo K.P. a Ang sukod niini maoy mga 7 por 10.5 sentimetros ug naundan sa teksto nga gikutlo gikan sa Job 42:11, 12. Ang Tetragrammaton, nga gilinginan diha sa hulagway, gisulat diha sa karaang Hebreohanong mga karakter. b

Busa, makita ba gayod ang balaang ngalan diha sa unang mga kopya sa Kristohanon Gregong Kasulatan? Nag-ingon ang eskolar nga si George Howard: “Sanglit ang Tetragram gisulat pa gihapon diha sa mga kopya sa Gregong Bibliya [ang Septuagint] nga naglangkob sa Kasulatan sa unang iglesya, makataronganon ang pagtuo nga ang mga magsusulat sa Bag-ong Tugon, sa dihang nagkutlo gikan sa Kasulatan, nagpreserbar sa Tetragram diha sa teksto sa Bibliya.” Mopatim-aw nga wala madugay human niadto giilisan sa mga magkokopya ang balaang ngalan ug mga kapuli, sama sa Kyʹri·os (Ginoo) ug The·osʹ (Diyos).

[Mga footnote]

[Picture Credit Line sa panid 30]

Courtesy of the Egypt Exploration Society