Unsay Imong Panglantaw sa Kamatayon?

ANG kamatayon makapawala sa atong kadasig samtang ginahimo nato ang atong adlaw-adlaw nga mga kalihokan, bisag unsa pa tingali kita ka himsog o adunahan. Kini mahimong modangat kanato sa sunod higayon nga kita molabang sa karsada o mohigda sa kama. Ang mga katalagman sama sa pag-atake sa mga terorista niadtong Septiyembre 11, 2001, sa New York City ug sa Washington, D.C., makapaamgo kanato nga ang “kataposang kaaway,” ang kamatayon, mamiktima ug mga tawo gikan sa tanang kahimtang sa kinabuhi ug gikan sa tanang pangedaron, nga usahay mamiktima ug linibo sa pipila lang ka minuto.—1 Corinto 15:26.

Bisan pag makalilisang ang kamatayon, kini daw makapaikag sa mga tawo. Morag mas halinon ang mga mantalaan o mas daghang tawo ang madani sa pagtan-awg telebisyon kon ang balita maoy bahin sa kamatayon, ilabina sa kamatayon sa daghan kaayong tawo diha sa makahahadlok nga mga kahimtang. Ang mga tawo daw dili gayod pul-an niini, kini balita man bahin sa kamatayon tungod sa gubat, kinaiyanhong katalagman, krimen, o sakit. Kining dakong kaikag may kalabotan sa kamatayon gipasundayag sa makalilibog kaayong paagi tungod sa grabeng kaguol nga makita sa dihang mamatay ang mga tawong prominente ug mga inila.

Kining nagkalainlaing reaksiyon dili ikalimod. Ang mga tawo maikag gayod sa kamatayon—sa kamatayon sa uban. Apan, kon ang ilang kaugalingong kamatayon na ang hisgotan, molikay sila sa paghunahuna bahin niana. Kadaghanan kanato dili gustong maghisgot bahin sa atong kaugalingong kamatayon.

Nalibog Bahin sa Kamatayon?

Ang paghunahuna sa atong kaugalingong kamatayon lain kaayo ug ingon niana kanunay ang atong pagabation. Ngano kaha? Tungod kay gibutang sa Diyos kanato ang hugot nga tinguha nga mabuhi sa walay kataposan. “Iyang gibutang ang walay kataposan diha sa ilang mga kasingkasing,” matod sa Ecclesiastes 3:11, sumala sa Anchor Bible. Busa ang pagkadili-malikayan sa kamatayon nakapatungha ug panagbangi sa kahiladman sa mga tawo, usa ka nagapadayong panagbangi. Aron matagad kining panagbangi sa kahiladman ug aron matagbaw ang kinaiyanhong tinguha nga makapabiling buhi, ang mga tawo nakamugna ug tanang matang sa mga tinuohan, gikan sa doktrina sa pagkadili-mamatay sa kalag ngadto sa pagtuo sa reinkarnasyon.

Bisan unsa pa man, ang kamatayon maoy makapabalisa, makalilisang nga hitabo, ug ang kahadlok sa kamatayon kaylap bisan diin. Busa, kita dili angayng matingala nga ang kamatayon maoy usa ka palaaboton nga lisod dawaton sa tawhanong katilingban sa katibuk-an. Dugang pa, giyagyag sa kamatayon ang pagkawalay-pulos gayod sa kinabuhi nga gigugol sa pagpangagpas ug bahandi ug gahom.

Nag-inusara sa Dihang Himalatyon?

Sa nangaging mga panahon, ang usa ka tawo nga gitagalan na lamang ang mga adlaw o grabeng  nasamdan kasagarang tugotan nga mamatay diha sa pamilyar ug gipakamahal niyang puy-anan. Mao kana ang kasagarang kahimtang sa kapanahonan sa Bibliya, ug sama gihapon niana ang kahimtang diha sa pipila ka mga kultura. (Genesis 49:1, 2, 33) Sa maong mga kahimtang, ang pamilya magtapok, ug ang mga bata paapilon sa mga kolokabildo. Mohatag kini sa matag membro sa pamilya sa pagbati nga wala siya mag-inusara sa iyang kasubo ug mohatag kinig kahupayan tungod sa giambitang responsabilidad ug giambitang kaguol.

Lahi kaayo kini sa nagakahitabo diha sa usa ka katilingban diin ang paghisgot bahin sa kamatayon gidili, giisip nga mangil-ad, ug diin ang mga bata dili paapilon niana sa pagtuo nga “bug-at ra kaayo kini” alang sa ilang emosyon. Ang pagkamatay karon lahi na kaayo sa daghang paagi, ug kini kasagarang mas mingaw. Bisan pag ang kadaghanan gustong mamatay diha sa balay, nga malinawon ug mahigugmaong giatiman sa pamilya, alang sa daghan ang masakit nga kamatuoran mao nga mamatay sila diha sa ospital, nga kasagarang nag-inusara ug nag-antos sa kasakit, nga gitaoran ug daghan kaayong makahahadlok nga modernong mga kasangkapan. Sa laing bahin, minilyon ang mangamatay lang nga wala hiilhi—ang walay ngalang mga biktima sa pagpuo sa kaliwat, gutom, AIDS, sibil nga gubat, o sa sobrang kakabos.

Usa ka Topiko nga Angayng Palandongon

Ang Bibliya wala mag-ingon nga daotan ang paghunahuna bahin sa kamatayon. Gani, ang Ecclesiastes 7:2 nag-ingon kanato: “Mas maayo pa ang pag-adto sa balay sa pagbangotan kay sa pag-adto sa balay sa bangkete, tungod kay mao kana ang kataposan sa tanang tawo.” Sa dihang moatubang na sa kamatayon, ang atong inadlaw-adlawng mga kabalaka o mga kalihokan mapulihan sa paghunahuna bahin sa pagkamubo sa kinabuhi. Makatabang kini kanato sa paggamit sa atong kinabuhi sa mas makahuloganong paagi inay kay magkinabuhi lang nga walay tumong o usikan kini.

Unsay imong panglantaw sa kamatayon? Imo bang nasusi ang imong pagbati, pagtuo, paglaom, ug kahadlok bahin sa kataposan sa imong kinabuhi?

Sama sa kinaiyahan sa kinabuhi, ang kinaiyahan sa kamatayon dili mapatin-aw ug masabtan sa tawo. Ang bugtong kasaligang awtoridad nga makasulti bahin niini mao ang atong Maglalalang. Siya “ang tuboran sa kinabuhi,” ug iya “ang mga dalan sa paglingkawas sa kamatayon.” (Salmo 36:9; 68:20) Bisan tuod daw katingad-an, ang pagsusi sa pipila ka popular nga mga pagtuo bahin sa kamatayon pinaagi sa paggamit sa Bibliya mapamatud-ang makapahupay ug makapadasig. Ipakita niini nga ang kamatayon dili kinahanglang mao na ang kataposan sa tanan.

[Blurb sa panid 4]

Ang posibilidad nga kita mamatay motabang kanato sa paggamit sa atong kinabuhi sa mas makahuloganong paagi