Unsay Nahitabo sa Impiyerno nga Kalayo?

UNSANG ideyaha ang ipatungha sa pulong “impiyerno” diha sa imong kaisipan? Giisip mo bang ang impiyerno maoy usa ka literal nga dapit sa kalayo ug asupre, sa walay-kataposang pagsakit ug pag-antos? O ang impiyerno ba maoy usa ka simbolikong kabatbatan sa usa ka kondisyon, usa ka kahimtang?

Sa mga siglo, ang nagdilaab nga impiyerno sa grabeng mga kasakitan giisip sa relihiyosong mga pangulo sa Kakristiyanohan ingon nga seguradong dulnganan sa mga makasasala. Kining ideyaha popular gihapon sa daghang ubang mga relihiyon. “Ang Kristiyanidad maoy naghimo tingali sa impiyerno nga usa ka ilado kaayong pulong,” matod sa U.S.News & World Report, “apan kini dili mao lamang ang nagtuo sa maong doktrina. Ang lagmit nga dakong pag-antos sa laing kinabuhi may mga katumbas diha sa halos tanang dagkong mga relihiyon sa kalibotan ug sa pipila usab ka gagmayng mga relihiyon.” Ang mga Hindu, mga Budhista, mga Muslim, mga Jain, ug mga Taoist nagtuo sa usa o laing matang sa impiyerno.

Hinuon, ang impiyerno nakabaton ug lahi nga ideya diha sa modernong panghunahuna. “Bisan pag ang naandang ideya bahin sa impiyerno nga kalayo makadani gihapon ug mga sumusunod,” nag-ingon ang nahisgotang magasin, “ang bag-ong mga panglantaw bahin sa walay-kataposang pagkasinilotan ingong dili-kahimut-anang pag-inusara nagsugod paggimaw, nga nagpaila nga ang impiyerno dili gayod init.”

Ang Heswitang magasin nga La Civiltà Cattolica nag-ingon: “Makapahisalaag . . . ang paghunahuna nga ang Diyos, pinaagi sa mga demonyo, magpahamtang ug makalilisang nga mga pagsakit sa mga gisilotan sama nianang sa kalayo.” Kini midugang: “Ang impiyerno naglungtad, dili ingong usa ka dapit kondili ingong usa ka kahimtang, ang pagkaanaa sa tawo sa kahimtang nga nag-antos sa kaguol tungod kay nabulag sa Diyos.” Si Papa Juan Paulo II miingon sa 1999: “Inay usa ka dapit, ang impiyerno nagpasabot sa kahimtang niadtong kinabubut-on ug bug-os nagbulag sa ilang kaugalingon gikan sa Diyos, ang tinubdan sa tanang kinabuhi ug kangaya.” Mahitungod sa mga ideya bahin sa impiyerno ingong nagdilaab nga dapit, siya miingon: “Kana nagpadayag sa bug-os nga pagbati sa kapakyasan ug kawalay-kahulogan sa kinabuhi nga wala ang Diyos.” Kon gibatbat pa sa papa ang impiyerno nga naglakip sa “mga siga sa kalayo ug usa ka yawa nga nagsul-ob ug besting pula nga nagdalag kahig,” matod sa historyano sa simbahan nga si Martin Marty, “ang mga tawo dili motuo niana.”

Ang susamang mga kausaban nagakahitabo sa ubang relihiyosong mga organisasyon. Usa ka taho sa komisyon labot sa doktrina sa Iglesya sa Inglaterra miingon: “Ang impiyerno dili walay-kataposang pagsakit, kondili kini ang pangataposan ug dili-mausab nga pagpili sa paagi sa kinabuhi nga sa hingpit ug bug-os gayod supak sa Diyos nga ang bugtong sangkoanan maoy bug-os nga kalaglagan.”

Ang katekismo sa Iglesya Episcopal sa Tinipong Bansa nagbatbat sa impiyerno ingong “walay-kataposang kamatayon tungod sa atong pagsalikway sa Diyos.” Ang nagkadaghang tawo, matod sa U.S.News & World Report, nagaduso sa ideya nga “ang kataposan sa daotan mao ang kalaglagan,  dili walay-kataposang pag-antos. . . . [Sila] nagpatuo nga kadtong si kinsa sa kataposan mosalikway sa Diyos pagalaglagon lamang diha sa ‘maut-otong kalayo’ sa impiyerno.”

Bisan pag ang kiling karong adlawa maoy pagsalikway sa kalayo ug asupre nga panghunahuna, ang daghan nagpadayon sa pagtuo nga ang impiyerno maoy literal nga dapit sa pagsakit. “Ang Kasulatan tin-awng naghisgot nga ang impiyerno maoy literal nga dapit sa pagsakit diha sa kalayo,” matod ni Albert Mohler sa Southern Baptist Theological Seminary sa Louisville, Kentucky, T.B.A. Ug ang taho nga The Nature of Hell, nga gisulat sa Evangelical Alliance Commission, nag-ingon: “Ang impiyerno maoy kaamgohan sa pagkasinalikway ug pagkasinakit.” Kini midugang: “Adunay lainlaing mga sukod sa silot ug pag-antos diha sa impiyerno nga naglangkit sa pagkabug-at sa mga sala nga nahimo sa yuta.”

Sa makausa pa, ang impiyerno ba usa ka nagdilaab nga dapit sa walay-kataposang pagsakit o sa bug-os nga kalaglagan? O kini ba usa lamang ka kahimtang sa pagkanabulag sa Diyos? Unsa ba gayod ang impiyerno?

[Kahon/Mga hulagway sa panid 4]

Mubong Kasaysayan sa Impiyerno nga Kalayo

KANUS-A ba pormal nga gidawat sa nag-angkong mga Kristohanon ang tinuohan bahin sa impiyerno nga kalayo? Dugay pa kaayo pagkatapos sa panahon ni Jesu-Kristo ug sa iyang mga apostoles. “Ang Apocalypse of Peter (ika-2ng siglo K.P.) mao ang una nga [apokripang] Kristiyanong basahon nga nagbatbat sa silot ug mga pagpaantos sa mga makasasala diha sa impiyerno,” nag-ingon ang Pranses nga Encyclopædia Universalis.

Hinuon, sa unang mga Amahan sa Simbahan dihay panagsumpaki bahin sa impiyerno. Si Justin Martyr, Clement sa Alexandria, Tertullian, ug Cyprian nagtuo nga ang impiyerno maoy nagdilaab nga dapit. Si Origen ug ang teologong si Gregory sa Nyssa naghunahuna nga ang impiyerno maoy usa ka dapit sa pagkanabulag sa Diyos—sa espirituwal nga pag-antos. Si Augustine sa Hippo, sa laing bahin, nagtuo nga ang pag-antos diha sa impiyerno may kalangkitan sa espiritu ug sentido—usa ka panghunahuna nga dinawat. “Pagkaikalima nga siglo ang mapintas nga doktrina nga ang mga makasasala wala nay ikaduhang higayon human niining kinabuhia ug nga ang kalayo nga molamoy kanila dili gayod mapalong nagpatigbabaw sa bisan diin,” misulat si Propesor J.N.D. Kelly.

Sa ika-16 nga siglo, gisabot sa Protestanteng mga repormador sama ni Martin Luther ug John Calvin nga ang pagsakit diha sa nagdilaab nga impiyerno maoy masambingayong paggugol ug walay kataposang panahon nga nabulag sa Diyos. Bisan pa niana, ang ideya nga ang impiyerno maoy usa ka dapit sa pagsakit nahibalik sa misunod nga duha ka siglo. Ang Protestanteng magwawali nga si Jonathan Edwards tighadlok sa mga kasingkasing sa Kolonyal nga mga Amerikano sa ika-18ng siglo pinaagi sa tin-aw kaayong mga pagbatbat bahin sa impiyerno.

Apan wala madugay human niadto, ang mga siga sa kalayo sa impiyerno misugod pagpid-okpid-ok ug naawop. “Sa ika-20ng siglo hapit mawagtang ang impiyerno,” matod sa U.S.News & World Report.

[Mga hulagway]

Si Justin Martyr nagtuo nga ang impiyerno maoy nagdilaab nga dapit

Si Augustine sa Hippo nagtudlo nga ang pag-antos sa impiyerno maoy espirituwal ug pisikal