Gigamhan ba sa mga Patuotuo ang Imong Kinabuhi?

ANG mga patuotuo kaylap sa tibuok kalibotan. Kini usahay gitamod ingong bahin sa usa ka napanunod nga kultura. O kaha kini giisip nga usa ka walay-hinungdan nga pagkaukit-ukitan, nga nakadugang sa lamas sa kinabuhi. Diha sa Kasadpang kalibotan, ang mga patuotuo sagad giisip nga usa ka butang nga walay hinungdan. Sa laing dapit—sa Aprika, pananglitan—ang mga patuotuo nakaapekto ug dako sa kinabuhi sa mga tawo.

Ang kadaghanang kultura sa Aprika gipasukad sa patuotuo. Ang mga pelikula, mga programa sa radyo, ug mga basahon nga gigama sa Aprika kasagarang nagpasiugdag patuotuo ug mistikanhong mga ulohan, sama sa madyik, pagsimba sa katigulangan, ug mga anting-anting. Nganong ang mga tawo gigamhan pag-ayo sa mga patuotuo, ug diin gikan ang mga patuotuo?

Diin Gikan ang mga Patuotuo?

Daghang patuotuo mitungha gumikan sa kahadlok sa mga espiritu sa mga patay o sa bisan unsang matang sa mga espiritu. Ang mga hitabo giisip ingong mga pagsulay niining mga espirituha sa pagpakigkontak sa buhi nga dunay bahad, pasidaan, o bendisyon.

Ang mga patuotuo usab nalangkit pag-ayo sa pagpanambal ug sa medisina. Alang sa kadaghang tawo sa nagakaugmad nga kalibotan, ang modernong medisina mahal kaayo ug sa kasagaran dili mabatonan. Busa, daghan ang mangitag mga tambal o mohimog mga paagi aron dili masakit pinaagi sa pagdangop sa mga kostumbre sa katigulangan, sa espiritismo, ug mga patuotuo. Sila usab mibati nga mas komportableng makigkita sa usa ka tambalan nga nahibalo sa ilang mga kostumbre ug nagsulti sa ilang sinultihan kay sa doktor sa medisina. Busa, ang patuotuo nagpadayon sa paglambo.

Ang mga tradisyon sa patuotuo nagtuo nga ang sakit ug mga aksidente dili kay sulagma lang nga mga hitabo, kondili mga hitabo nga gipatungha sa kalibotan sa espiritu. Ang mga tambalan tingali magpatuo nga ang usa ka namatay nga katigulangan natugaw bahin sa usa ka butang. O kaha moingon ang usa ka espiritista nga dunay nagtunglo sa biktima pinaagi sa usa ka kontra nga tambalan, ug maoy hinungdan kon nganong mitakboy ang sakit ug nahitabo ang aksidente.

Ang mga patuotuo sa tibuok kalibotan dili gayod managsama, ug ang pagpakaylap niini nagadepende sa lokal nga mga estorya sa kakaraanan, mga sugilambong, ug mga sirkumstansiya. Apan ang naandan mao ang pagtuo nga adunay usa ka espiritu, o usa ka butang, gikan sa kalibotan sa espiritu nga dili-makita ang kinahanglang lipayon.

Dili-Makadaot o Makadaot?

Alang sa kadaghanang pamilya, kon kaluha ang ihimugso kini maoy usa ka talagsaon ug makalipay kaayong okasyon. Apan, alang sa mga matuotuohon, kini isipon nga usa ka tilimad-on. Diha sa ubang mga lugar sa Kasadpang Aprika, gilantaw kana sa kadaghanan ingong pagkatawo sa mga diyos, ug ang kaluha pagasimbahon. Kon ang usa o silang duha mamatay, ang gagmayng mga rebulto sa kaluha himoon, ug ang pamilya kinahanglang maghalad ug pagkaon ngadto niining maong  mga diyosdiyos. Sa laing dapit, lantawon sa mga tawo ang paghimugso sa kaluha ingong tunglo, nga tungod niini patyon sa ubang mga ginikanan labing menos ang usa kanila. Ngano? Sila nagtuo nga kon mabuhi ang duha ka kaluha, moabot ang adlaw nga patyon nila ang ilang mga ginikanan.

Ang mga pananglitan nga sama niini nagpakita nga bisan pag ang ubang mga patuotuo medyo katingad-anan ug dili-peligroso, ang uban mahimong peligroso kaayo—makamatay pa gani. Kon hatagan ug daotan nga kahulogan, ang usa ka dili-makadaot nga hitabo mahimong makuyaw nga hitabo.

Oo, sa pagkatinuod, ang patuotuo maoy usa ka pagtuo, usa ka matang sa relihiyon. Kon palandongon ang makuyaw nga mga bahin sa patuotuo, hinungdanong mangutana: Kinsa sa aktuwal ang nakabenepisyo sa mga patuotuo ug sa mga batasan?

Ang Tuboran sa mga Patuotuo

Bisan pa sa pamatuod nga naglungtad si Satanas, ang ubang mga tawo karon nakiling sa pagtuo nga wala maglungtad si Satanas o ang daotang mga espiritu. Apan, sa panahon sa gubat, ang dili pagtuo nga naglungtad ang usa ka makuyaw nga kaaway mahimong mosangpot lamang ug katalagman. Mahimong ingon usab niana ang panaggubat batok sa labaw-tawhanon nga mga linalang, tungod kay si apostol Pablo nagsulat: “Kita adunay pakigdumog . . . batok sa daotang mga puwersa nga espirituhanon.”—Efeso 6:12.

Bisag dili kita makakita kanila, ang daotang espiritu nga mga linalang tinuod nga naglungtad. Ang Bibliya nag-asoy nga usa ka dili-makita nga espiritung persona migamit ug usa ka bitin, sama sa usa ka ventriloquist nga mogamit ug kiko, sa pagpakigsulti sa unang babaye, si Eva, ug gihaylo siya sa pagrebelde batok sa Diyos. (Genesis 3:1-5) Gipaila sa Bibliya kining espiritu nga persona ingong “ang orihinal nga halas, ang usa nga gitawag Yawa ug Satanas, nga nagpahisalaag sa tibuok gipuy-ang yuta.” (Pinadayag 12:9) Kanang maong usa, si Satanas, milampos sa paghaylo sa ubang mga manulonda sa pagrebelde. (Judas 6) Kining daotang mga manulonda nahimong mga demonyo, nga mga kaaway sa Diyos.

Si Jesus nagpagula ug mga demonyo gikan sa mga tawo, sama sa iyang mga tinun-an. (Marcos 1:34; Buhat 16:18) Kini nga mga espiritu maoy dili patayng mga katigulangan, kay ang mga patay “walay nahibaloan nga bisan unsa.” (Ecclesiastes 9:5) Hinunoa, sila maoy rebelyosong mga manulonda nga gipahisalaag ni Satanas. Ang pagpakigkontak kanila o pagpaimpluwensiya kanila maoy dili usa ka gamayng butang, kay sila, sama sa ilang lider, si Satanas nga Yawa, buot motukob kanato.  (1 Pedro 5:8) Buot nila nga ipahilayo kita gikan sa bugtong paglaom alang sa katawhan—ang Gingharian sa Diyos.

Ang Bibliya nagpadayag sa usa sa mga paagi nga gigamit ni Satanas ug sa iyang mga demonyo: “Si Satanas kanunayng naghimo sa iyang kaugalingon nga usa ka manulonda sa kahayag.” (2 Corinto 11:14) Si Satanas buot nga kita madala sa pagtuo nga siya makatanyag kanato ug mas maayong paagi sa kinabuhi. Busa, morag dunay pipila ka temporaryong mga kaayohan nga makuha sa pagpangilabot sa daotang mga espiritu. Apan sila dili makatanyag ug walay kataposang mga solusyon. (2 Pedro 2:4) Dili gayod sila makahimo sa paghatag ug kinabuhing walay kataposan ngadto kang bisan kinsa, ug sila sa dili madugay pagalaglagon. (Roma 16:20) Ang atong Maglalalang mao lamang ang bugtong tuboran sa walay kataposang kinabuhi ug matuod nga kalipay ug ang labing maayong posibleng panalipod batok sa daotang mga puwersa nga espirituhanon.—James 4:7.

Hukman sa Diyos kadtong mangayog tabang pinaagi sa espiritistikanhong mga buhat. (Deuteronomio 18:10-12; 2 Hari 21:6) Pagpakigkumboya kana uban sa kaaway, pagpakig-uban kana sa mga mabudhion sa Diyos! Ang pagsusi sa horoskopyo, pagpangutana sa usa ka tambalan sa tribo, o pag-apil-apil sa bisan unsang mga buhat sa patuotuo mahimong magkahulogan nga nagtugot sa daotang mga espiritu sa paggahom sa mga desisyon nga imong himoon sa imong kinabuhi. Sama ra kana nga miduyog ka sa ilang pagrebelde batok sa Diyos.

Panalipod Batok sa Daotan—Posible Ba?

Si Ade, a usa ka tawo nga nagpuyo sa Niger, nagtuon sa Bibliya uban sa bug-os-panahong magwawali sa mga Saksi ni Jehova. Si Ade miingon kon nganong siya dunay anting-anting diha sa iyang tindahan: “Daghan kaayo ang mga kaaway.” Ang magtutudlo ni Ade sa Bibliya nagpakita kaniya nga si Jehova lamang ang kasaligan sa tinuod nga panalipod. Iyang gibasa ang Salmo 34:7 ngadto kang Ade, nga nag-ingon: “Ang manulonda ni Jehova nagkampo libot niadtong nangahadlok kaniya, ug siya nagluwas kanila.” Si Ade mihinapos: “Kon si Jehova makapanalipod gayod kanako, nan akong idespatsar ang anting-anting.” Karon, daghang tuig nang milabay, siya nag-alagad ingong usa ka ansiyano ug bug-os-panahong ministro. Walay usa sa iyang mga kaaway ang nakahatag ug kadaot kaniya.

 Ang Bibliya nagpakita nga ang panahon ug ang wala-damhang panghitabo modangat kanatong tanan, matuotuohon man kita o dili. (Ecclesiastes 9:11) Apan si Jehova dili gayod mosulay kanato ug daotang mga butang. (Santiago 1:13) Ang kamatayon ug pagkadili-hingpit maoy tungod sa sala nga napanunod gikan kang Adan. (Roma 5:12) Tungod niini, ang tanan masakit matag karon ug unya maingon man makahimog mga kasaypanan nga moresultag dili maayo. Busa, sayop ang pagpasangil nga ang tanang sakit o tanang problema sa kinabuhi gipahinabo sa daotang mga espiritu. Ang pagtuo niana modaldal lamang hinuon kanato sa pagsulay sa paghupay sa mga espiritu sa usa ka paagi. b Kon kita masakit, kita mangitag hustong medikal nga pagtagad, dili tambag gikan sa “usa ka bakakon ug ang amahan sa bakak,” si Satanas nga Yawa. (Juan 8:44) Ang mga datos nagpakita nga ang mga tawo nga nagpuyo sa mga nasod diin ang mga patuotuo sa katigulangan kaylap nga gituohan wala makabaton ug mas taas o mas maayong kinabuhi kay sa mga tawo sa ubang mga nasod. Nan, tin-aw nga ang mga patuotuo dili makahatag ug kaayohan sa panglawas.

Ang Diyos mas gamhanan kay sa tanang daotang espiritu, ug Siya interesado sa atong kaayohan. “Ang mga mata ni Jehova anaa sa mga matarong, ug ang iyang igdulungog gikiling sa ilang pangamuyo.” (1 Pedro 3:12) Pag-ampo ngadto kaniya alang sa panalipod ug kaalam. (Proverbio 15:29; 18:10) Paningkamot aron makasabot sa iyang Balaang Pulong, ang Bibliya. Ang tukmang kahibalo bahin sa Bibliya mao ang labing maayong panalipod nga atong mabatonan. Kini motabang kanato sa pagkasabot kon nganong mahitabo ang daotang mga butang ug kon sa unsang paagi mabatonan ang pag-uyon sa Labing Gamhanang Diyos.

Mga Kaayohang Makuha sa Pagkahibalo Bahin sa Diyos

Ang tukmang kahibalo bahin kang Jehova ug sa iyang mga katuyoan—ang kaatbang sa pagkawalay-alamag ug patuotuo—mao ang sekreto sa pagkabaton sa matuod nga panalipod. Kini gipasundayag sa kahimtang ni Jean, nga taga-Benin. Ang mga patuotuo dulot nga nakagamot sa pamilya ni Jean. Sumala sa mga patuotuo sa mga kostumbre sa tribo, ang usa ka babaye nga bag-o pang nanganak ug anak nga lalaki kinahanglang mopuyo una diha sa payag nga gituyo pagtukod sulod sa siyam ka adlaw. Kon siya manganak ug batang babaye, paestaron siya sa payag sulod sa pito ka adlaw.

Sa 1975, ang asawa ni Jean nanganak ug guwapo nga batang lalaki, nga ilang ginganlag Marc. Sumala sa ilang nakat-onan gikan sa Bibliya, si Jean ug ang iyang asawa dili buot magpalangkit sa daotang mga espiritu. Apan, nagpadaog ba sila sa kahadlok ug sa pagpamugos sa pagsunod sa patuotuo sa pagpapuyo sa inahan diha sa payag? Wala—wala sila mosunod niining patuotuo sa tribo.—Roma 6:16; 2 Corinto 6:14, 15.

May miabot ba nga kadaot sa pamilya ni Jean? Daghang tuig na ang milabay, si Marc karon nag-alagad ingong usa ka ministeryal nga alagad sa lokal nga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova. Ang tibuok pamilya malipayon nga sila wala motugot nga ang ilang kinabuhi gamhan sa patuotuo nga makadaot sa ilang espirituwal nga kaayohan.—1 Corinto 10:21, 22.

Kinahanglang isalikway sa matuod nga mga Kristohanon diha sa ilang kinabuhi ang daotan nga mga buhat sa patuotuo ug dawaton ang espirituwal nga kahayag nga gitanyag sa Maglalalang, si Jehova, ug sa iyang Anak, si Jesu-Kristo. Sa ingon niini mabatonan nila ang tinuod nga kalinaw sa hunahuna tungod sa pagkahibalo nga ilang gihimo ang hustong butang sa panan-aw sa Diyos.—Juan 8:32.

[Mga footnote]

[Kahon/Hulagway sa panid 5]

Ang Pipila sa Komon nga mga Patuotuo sa Tibuok Kalibotan

• Ang pinatindog nga mga chopstick diha sa panaksan sa kan-on maoy usa ka timaan sa kamatayon

• Ang pagkakitag kuwago nga hayag ang adlaw makadimalas

• Ang kandila nga mapalong panahon sa usa ka seremonya nagpasabot nga dunay daotang mga espiritu sa duol

• Ang pagkahulog sa payong sa salog nagpasabot nga dunay patyon sa sulod sa balay

• Ang pagbutang ug kalo diha sa katre makadimalas

• Ang pagbagting sa mga kampana makaabog sa mga demonyo

• Ang pangandoy sa tawo nga nagsaulog sa adlawng natawhan matinuod kon mapalong sa unang paghuyop ang tanang kandila sa keyk

• Ang silhig nga gipasandig diha sa katre magtugot sa daotang mga espiritu sa silhig sa pagdaot sa katre

• Ang itom nga iring nga imong masugatan sa dalan makadimalas

• Kon may mahulog nga tenedor kini nagpasabot nga dunay tawo nga moabotay

• Ang letrato sa mga elepante makasuwerte kon kini nag-atubang sa pultahan

• Ang sapatos sa kabayo ibabaw sa pultahan makasuwerte

• Ang tanom nga ivy nga mikatay sa balay makapanalipod batok sa daotan

• Ang pag-agi ilalom sa hagdanan makadimalas

• Ang pagkabuak sa salamin nagpasabot ug pito ka tuig nga dimalas

• Ang pagkayabo sa paminta nagpasabot nga maglalis mo sa imong suod nga higala

• Ang pagkayabo sa asin makadimalas gawas kon yab-an ug usa ka pudyot nga asin ang wala nga abaga

• Ang pagbiya sa tuwangtuwang nga nagtuwangtuwang nga walay naglingkod nagdapit sa mga demonyo sa paglingkod niini

• Ang pagbilin sa sapatos nga nagkulob makadimalas

• Kon dunay mamatay, ang mga bentana kinahanglang buksan aron makagawas ang kalag

[Kahon sa panid 6]

Nakabaton ug Kagawasan Gikan sa mga Paggahom sa Patuotuo

Ang mga Saksi ni Jehova nagsangyaw sa usa ka dapit sa Habagatang Aprika. Sa dihang mibukas ang pultahan human sila nanuktok, giatubang ang mga Saksi sa usa ka babaye nga nagsul-ob ug besti sa Sangoma (tambalan). Sila gustong molakaw, apan ang babaye miinsistir nga kinahanglang ipadayag nila ang ilang mensahe. Gibasa sa usa sa mga Saksi ang Deuteronomio 18:10-12 sa pagpakita kaniya sa hunahuna sa Diyos bahin sa espiritistikanhong mga buhat. Ang tambalan midawat sa mensahe ug misugot sa pagtuon sa Bibliya. Siya miingon nga kon makombinsir siya sa iyang pagtuon sa Bibliya nga supak sa kabubut-on ni Jehova ang pagkahimong Sangoma, siya mohunong.

Human sa pagtuon sa kapitulo 10 sa librong Ikaw Mabuhing Walay Kataposan sa Paraiso sa Yuta uban sa Bibliya, iyang gisunog ang tanan niyang gamit sa pagkatambalan, ug nagsugod sa pagtambong sa mga tigom diha sa Kingdom Hall. Dugang pa, iyang gitul-id ang iyang kaminyoon, bisan pag nagbulag na siya sa iyang bana sulod sa 17 ka tuig. Karon, silang duha maoy dedikado, bawtismadong mga Saksi ni Jehova.

[Hulagway sa panid 6]

Usa ka “Sangoma” nga naglabay ug mga bukog aron matag-an ang hinungdan sa mga sakit sa pasyente

[Mga hulagway sa panid 7]

Ang tukmang kahibalo sa Diyos mohatag ug tinuod nga panalipod ug kalipay