Sugilanon sa Kinabuhi

Tigulang na ug Tagbaw sa mga Adlaw

SUMALA SA GIASOY NI MURIEL SMITH

Nauyog ang atubang kong pultahan tungod sa kusog nga panuktok. Mao pay pagkauli nako aron maniudto human sa usa ka buntag nga okupado sa pagsangyaw. Sumala sa akong nabatasan, nag-init akog tubig alang sa usa ka tasang tsa ug andam na akong magpataas sa akong mga tiil alang sa akong pahulay nga tunga sa oras. Ang panuktok mapugsanon gayong paminawon, ug sa nagpaingon ako sa pultahan, nahibulong kaayo ako kon kinsay moduaw niadtong higayona. Sa taudtaod akong nasayran kana. Ang duha ka lalaking didto sa ang-ang sa akong pultahan nagpaila nga mga polis. Miingon sila nga didto sila aron rekisahon ang akong balay alang sa literaturang gibuhat sa mga Saksi ni Jehova—nga maoy organisasyong gidili sa balaod.

Nganong ang mga Saksi ni Jehova gidili sa Australia, ug sa unsang paagi ako nahimong usa kanila? Ang tanan nagsugod sa usa ka gasa gikan sa akong inahan sa tuig 1910, sa dihang ako diyes anyos pa lang.

ANG among pamilya nagpuyo sa tablang balay duol sa siyudad sa Crows Nest sa Amihanang Sydney. Usa ka adlaw sa pag-uli ko gikan sa eskuylahan naabtan ko ang akong inahang may gikaestorya nga lalaki sa atubang nga pultahan. Nahibulong ako kon kinsa kadtong dili-kailang lalaki nga nag-amerkana ug nagdalag bag nga punog mga libro. Sa pagkamaulawon ako nanabi ug misulod sa balay. Ugaling lang, pipila ka minuto sa ulahi, ako gitawag ni Mama. Matod niya: “Siya may pipila ka makaiikag nga mga libro, ug ang tanan kabahin sa Kasulatan. Sanglit duol na ang imong  adlawng-natawhan, makapili ka sa bag-ong sinina o kining mga libro. Unsay imong gusto?”

“Oh, Ma, mga libro ang akong gusto, salamat,” mitubag ako.

Busa sa edad nga diyes anyos, nabatonan ko ang unang tulo ka tomo sa Studies in the Scriptures, nga sinulat ni Charles Taze Russell. Gipatin-aw sa tawong didto sa pultahan ngadto sa akong inahan nga kinahanglang motabang kanako si Mama aron masabtan ang mga libro, sanglit lagmit lisod kaayo kanako ang pagsabot niana. Si Mama miingon nga siya malipay sa pagtabang kanako. Ikasubo, wala madugay human sa maong hitabo, si Mama namatay. Si Papa makugihong nag-atiman sa akong manghod nga lalaki, akong manghod nga babaye, ug kanako, apan niadtong panahona may ekstrang mga responsabilidad nga angay kong atimanon, ug maorag bug-at kadto alang kanako. Bisan pa niadto, duol nang mahitabo ang laing trahedya.

Mibuto niadtong 1914 ang unang gubat sa kalibotan, ug human sa usa lang ka tuig, ang minahal namong amahan napatay. Kay sa maong panahon ilo na, ang akong manghod nga lalaki ug babaye gipapuyo sa mga paryente, ug ako gipadala sa dormitoryo sa usa ka Katolikong kolehiyo. May mga panahong gibati ko ang kamingaw. Bisan pa niana, ako mapasalamaton sa oportunidad nga akong nabatonan sa pagsunod sa akong gugma sa musika, ilabina ang piano. Ang katuigan miaginod, ug ako migraduwar gikan sa kolehiyong gidormitoryo ang mga estudyante. Sa 1919, naminyo ako kang Roy Smith, usa ka ahente sa mga instrumento sa musika. Sa 1920, ako nanganak, ug sa makausa pa ako napuliki sa matag-adlawng mga kabalaka sa kinabuhi. Apan komosta man ang mga libro?

Usa ka Silingan Nagpaambit sa Espirituwal nga Kamatuoran

Nianang tanang katuigan, ang mga libro bahin sa Bibliya akong gidaladala. Bisan pag wala gayod nako mabasa kana, sa akong kasingkasing nasayod ako nga mahinungdanon ang mensahe nga unod niadto. Unya, usa ka adlaw sa hinapos sa katuigang 1920, si Lil Bimson, usa sa among mga silingan, miduaw. Misulod kami sa sala, nanglingkod, ug nanginom ug tsa.

“Oy, duna ka diay nianang mga libroha!” siya kalit mipatugbaw.

“Unsang mga libroha?” nangutana ako, nga nalibog.

Iyang gitudlo ang Studies in the Scriptures nga gibutang sa estanteg libro. Kadto gihulaman ni Lil ug gidala sa balay niadtong adlawa ug maikagong nagbasa niana. Ang iyang kahinam bahin sa iyang gibasa sa wala madugay nadayag pag-ayo. Mikuha si Lil ug dugang literatura gikan sa mga Estudyante sa Bibliya, nga maoy pagtawag niadto sa mga Saksi ni Jehova. Dugang pa, wala siya makapugong sa pagsulti kanamo sa tanang butang nga iyang nakat-onan. Usa sa mga libro nga iyang nabatonan mao ang The Harp of God, ug kadto sa wala madugay nakaabot sa among balay. Ang akong kinabuhi diha sa pag-alagad kang Jehova sa kataposan nasugdan sa dihang migahin akog panahon sa pagbasa niining binase-sa-Bibliya nga basahon. Sa kataposan, nakaplagan ko ang mga tubag sa hinungdanong mga pangutana nga wala matubag sa akong simbahan.

Maayo gani, si Roy mihatag ug linaing pagtagad sa mensahe sa Bibliya, ug kaming duha nahimong madasigong mga estudyante sa Bibliya. Sa nangagi, si Roy maoy membro sa mga Freemason. Sa maong panahon ang among pamilya nahiusa sa matuod nga pagsimba, ug kaduha sa semana usa sa mga igsoong lalaki nagdumalag pagtuon sa Bibliya uban sa tibuok pamilya. Dugang kaming nadasig sa dihang misugod kami sa pagtambong sa mga tigom nga gipahigayon sa mga Estudyante sa Bibliya. Ang dapit nga gitigoman sa Sydney  maoy gamay nga giabangang tigomanan duol sa sentro sa Newtown. Niadtong panahona, wala makaabot ug 400 ang mga Saksi sa tibuok nasod, busa alang sa kadaghanang mga igsoon, kinahanglan ang pagbiyaheg lagyong distansiya aron makatambong sa mga tigom.

Alang sa among pamilya, kami kinahanglan nga motabok kanunay sa Sydney Harbour aron motambong sa mga tigom. Sa wala pa matukod ang Sydney Harbour Bridge niadtong 1932, ang matag pagtabok kinahanglang himoon pinaagig barge. Bisan pa sa panahon ug gasto sa maong biyahe, gipaningkamotan namo nga dili masayloan ang mga pagkaong espirituwal nga gitagana ni Jehova. Ang paningkamot nga kami mahimong lig-on sa kamatuoran maoy mapuslanon, sanglit talibuto na ang ikaduhang gubat sa kalibotan, ug ang among pamilya direktang apektado sa isyu bahin sa neyutralidad.

Usa ka Panahon sa mga Pagsulay ug sa mga Panalangin

Ang sinugdan sa katuigang 1930 maoy mga panahong maukyabon alang kanako ug sa akong pamilya. Nabawtismohan ako niadtong 1930, ug sa 1931, ako presente niadtong halandomong kombensiyon sa dihang kaming tanan mitindog ug miuyon nga dawaton ang nindot nga ngalang Saksi ni Jehova. Si Roy ug ako nanlimbasog sa pagkinabuhi nga nahiuyon nianang ngalana pinaagi sa pagpakigbahin sa tanang metodo sa pagsangyaw ug mga kampanya nga gidasig sa organisasyon. Pananglitan, niadtong 1932 kami nakigbahin sa espesyal nga kampanya sa pulyeto nga gidisenyo nga makaabot sa mga panon sa katawhan nga nanganha aron motan-aw sa pag-abli sa Sydney Harbour Bridge. Ang usa ka espesyal nga panghitabo alang kanamo mao ang paggamit ug mga sakyanang may trompa, ug kami nakapribilehiyo nga ang among sakyanan gitaoran ug trompa. Tungod sa maong teknolohiya, among gipalanog sa kadalanan sa Sydney ang narekord nga mga pakigpulong sa Bibliya nga gipahayag ni Brader Rutherford.

Ugaling lang, nausab ug nagkalisod na usab ang mga kahimtang. Pagka-1932 ang Australia naapektahan pag-ayo sa Dakong Depresyon, busa si Roy ug ako mihukom sa pagpayano sa among pagkinabuhi. Usa ka paagi nga among gihimo kini mao ang pagpaduol sa kongregasyon, ug busa namenosan namo pag-ayo ang among gasto sa pagbiyahe. Apan ang kalisod sa pangabuhi dili importante sa dihang nahupong sa kalisang ang tibuok yuta sa Gubat sa Kalibotan II.

Tungod sa pagsunod sa sugo ni Jesus nga mahimong dili bahin sa kalibotan, ang mga Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan nahimong puntirya sa paglutos, ug dili eksepsiyon ang Australia. Kay napukaw sa di-mapugngang kaguliyang panahon sa gubat, ang pipila naghingalan kanamo nga mga Komunista. Ang maong mga magsusupak nagbutangbutang nga ang mga Saksi ni Jehova naggamit sa upat ka estasyon sa radyo nga ilang gipanag-iya sa Australia aron sa pagpadalag mga mensahe ngadto sa Hapones nga kasundalohan.

Ang batan-ong mga igsoong lalaki nga gipatawag alang sa serbisyo militar nakasagubang ug grabeng pagpit-os sa pagkompromiso. Malipay ako sa pag-ingon nga ang tanan namong tulo ka anak lalaki mibarog dapig sa ilang mga tinuohan ug naghupot sa ilang neyutralidad. Ang kamagulangan namong anak lalaki, si Richard, nasentensiyahag 18 ka bulan sa bilanggoan. Ang ikaduha namong anak lalaki, si Kevin, nakaparehistro ingong magsusupak sa pagsundalo pinasukad sa konsensiya. Apan ikasubo nga ang kamanghoran namong anak lalaki, si Stuart, namatay sa aksidente sa motorsiklo sa iyang pagpaingon sa korte aron iyang taposon ang iyang depensa bahin sa isyu sa neyutralidad. Kadtong trahedyaha makapaguol kaayo. Bisan pa niana, ang pagpunting kanunay sa among pagtagad nganha sa Gingharian ug sa saad ni Jehova nga pagkabanhaw nakatabang kanamo sa pag-antos.

Sila Wala Makakita sa Tinuod nga Bililhong Butang

Niadtong Enero 1941, ang mga Saksi ni Jehova sa Australia gidili sa balaod. Apan, sama sa mga apostoles ni Jesus, si Roy ug ako nagmasinugtanon sa Diyos ingong magmamando inay sa mga tawo, ug sa duha ka tuig ug tunga, kami nagpadayon sa pag-alagad sa tinagotagong paagi. Maoy sa maong panahon nga ang duha ka sekreta nga gihisgotan ko ganina nanuktok sa among pultahan. Unsa ang nahitabo?

Buweno, sila akong gipadayon. Sa pagsulod nila sa balay, ako mihangyo: “Mahimo ba nga tiwason ko pag-inom ang akong tsa sa dili pa ninyo rekisahon ang balay?” Katingalahan, sila misugot, ug ako misulod sa kosina aron mag-ampo kang Jehova ug makahunahuna nga kalmado. Sa akong  pagbalik, ang usa ka polis misulod sa among tun-anan nga lugar ug gikuha ang tanan nga iyang nakitang may simbolo sa Bantayanang Torre, lakip ang literatura sulod sa akong bag sa pagsangyaw ug akong Bibliya.

“Segurado ba mong wala nay laing literatura nga natago sa mga karton?” siya nangutana. “Kami may impormasyon nga kamo nagtambong ug tigom kada semana sa usa ka tigomanan sa tumoy niini nga karsada ug kamo mokuhag daghang literatura didto.”

“Tinuod kana,” ako mitubag, “apan sa pagkakaron kana wala na diha.”

“Oo, nahibalo kami niana, Gng. Smith,” siya miingon. “Nahibalo usab kami nga ang literatura gipondo diha sa mga balay sa mga tawo sa tibuok nga distrito.”

Sa lawak-higdaan sa among anak lalaki, sila nakakaplag ug lima ka karton nga may mga kopya sa pulyetong Freedom or Romanism.

“Segurado ba mong wala nay lain sa garahe?” siya nangutana.

“Wala, walay mga libro didto,” ako miingon.

Unya iyang gibuksan ang usa ka aparador sa lawak-kan-anan. Nakaplagan niya ang mga blangkong porma, nga gigamit nga sulatanan sa report sa kongregasyon. Iyang gikuha kadto ug unya mipugos sa pagtan-aw sa garahe.

“Sige dali kamo,” ako miingon.

Sila misunod kanako ngadto sa garahe ug human masusi kana, sa kataposan sila mibiya.

Hinuon, abi sa maong mga polis nga sila nakakuhag bililhon kaayong butang tungod niadtong lima ka karton! Apan, ilang gibilin ang tinuod nga bililhong butang. Abi ninyo, niadtong panahona, ako ang nag-alagad nga sekretarya sa kongregasyon, ug ako ang naghupot sa mga listahan sa mga magmamantala sa kongregasyon ug sa ubang hinungdanong impormasyon diha sa balay. Maayo na lang, ang mga igsoong lalaki nagpasidaan kanamo sa pagpangandam alang sa maong mga pagrekisa, ug gitagoan ko pag-ayo ang maong mga dokumento. Gisulod ko kana sa mga sobre ug gibutang ilalom sa akong latang mga sudlanan sa tsa, asukar, ug harina. Ang uban akong gitagoan usab diha sa halwa sa langgam, nga duol sa garahe. Busa gilabyan gayod sa mga polis ang eksaktong impormasyon nga ilang gipangita.

Pagsulod sa Bug-os-Panahong Pag-alagad

Pagka-1947, ang magulang namong mga anak nagsugod na sa pagpamilya. Niadtong panahona, midesidir kami ni Roy nga kami makahimo pa sa pag-alagad nga bug-os-panahon. May panginahanglan niadto sa natad sa Habagatang Australia, busa among gibaligya ang among balay ug kami mipalit ug caravan o treyler nga ginganlan namog Mizpa nga nagkahulogang “Bantayanang Torre.” Tungod sa maong paagi sa pagkinabuhi kami makasangyaw sa hilit nga mga dapit. Kasagaran nga kami nagsangyaw sa teritoryong banikanhon nga wala pa maasayn. Ako may daghang nindot nga mahinumdoman niadtong panahona. Usa sa mga pagtuon nga akong gidumala mao ang usa ka batan-ong babaye nga ginganlag Beverly. Sa wala pa makadangat sa punto sa bawtismo, siya mibiya niadtong dapita. Pagkalipaya nako sa dihang daghang katuigan sa ulahi ang usa ka igsoong babaye miduol kanako panahon sa usa ka kombensiyon ug nagpailang siya mao si Beverly! Pagkatalagsaon nga kalipay ang akong gibati nga makakita kaniya uban sa iyang bana ug mga anak nga nag-alagad kang Jehova sa paglabay niadtong tanang katuigan.

Niadtong 1979, ako nakapribilehiyo sa pagtambong sa Tunghaan sa Payunir nga Pag-alagad. Usa sa mga butang nga gipasiugda nianang tunghaana mao nga ang usa kinahanglang adunay maayong eskedyul sa personal nga pagtuon aron makalahutay sa payunir nga ministeryo. Akong nadiskobrehan nga kana tinuod. Ang pagtuon, mga tigom, ug ang ministeryo mao ang tibuok kong kinabuhi. Giisip ko nga usa ka pribilehiyo ang pag-alagad  nga regular payunir sulod na sa kapig 50 ka tuig.

Pagsagubang sa mga Suliran sa Panglawas

Hinuon, sa milabay nga daghang dekada ako nakasinatig pipila ka linaing mga suliran. Niadtong 1962, nadayagnos ako nga may glaucoma. Niadtong panahona, ang tambal maoy limitado lang, ug dali nga nadaot ang akong panan-aw. Ang panglawas ni Roy nadaot usab, ug niadtong 1983 siya nakaagom ug grabeng estrok nga ang pikas niyang lawas naparalisado ug dili na makasulti. Siya namatay sa 1986. Iya akong gihatagan ug dakong mapuslanong pagpaluyo panahon sa akong pagpayunir, ug ako gimingaw pag-ayo kaniya.

Bisan pa sa maong mga kakulian, akong gipaningkamotan ang pagpadayon sa maayong rutina sa espirituwal nga kalihokan. Mipalit ako ug lig-ong kotse, nga angayan alang sa pagsangyaw sa among dapit nga banikanhon, ug gipadayon ang akong payunir nga pag-alagad uban sa tabang sa akong anak babaye nga si Joyce. Ang akong panan-aw nagakahanap hangtod ang usa ka mata bug-os nga nabuta. Kana gipulihan ug mata nga bildo sa mga doktor. Sa gihapon, sa paggamit ug lente ug dagkog-letrang mga basahon, nakagugol akog tulo ngadto lima ka oras sa usa ka adlaw sa pagtuon pinaagi sa paggamit sa gamayng panan-aw nga nahibilin sa usa nako ka mata.

Ang panahon sa pagtuon kanunayng bililhon kaayo alang kanako. Busa imong mahanduraw ang hilabihang kakurat nga samtang nagtuon sa usa ka hapon, kalit lamang nga ako wala nay makita. Kadto samag may nagpalong sa suga. Niadtong higayona ang akong panan-aw bug-os nga nawala. Sa unsang paagi ikapadayon ko ang pagtuon? Buweno, bisan pag may pagkabungol ako karon, ako nagsalig na lang sa mga audiocassette ug sa mahigugmaong pagpaluyo sa akong pamilya aron ako makapadayong lig-on sa espirituwal.

Paglahutay Hangtod sa Kataposan

Karon, ingong usa ka sentenaryo, ako may pipila ka laing suliran sa panglawas, ug kinahanglang ako mohinayhinay na pag-ayo. Usahay, ako malibog. Ngani, karon nga dili na ako makakita, ako masalaag gayod usahay! Gusto kong may mga pagtuon na usab ako sa Bibliya, apan tungod sa kahimtang sa akong panglawas, dili na ako makagawas ug makapangita kanila. Sa sinugdan, kini nakapaguol kaayo kanako. Kinahanglang kat-onan ko ang pagdawat sa akong mga limitasyon ug magmatagbaw sa akong maarangan sa paghimo. Kana dili sayon. Hinuon, makalilipay nga kada bulan, ako makataho ug diyutayng panahon sa pagpakigsulti bahin sa atong dakong Diyos, si Jehova. Kon may kahigayonan nga ako makasulti bahin sa Bibliya, sama sa dihang ang mga nars, ahente, ug uban pa moduaw sa balay, pahimuslan ko kana—siyempre, sa mataktikanhong paagi.

Usa sa akong labing makapatagbaw nga mga panalangin mao ang pagkakita sa upat ka kaliwatan sa akong pamilya nga matinumanong nagasimba kang Jehova. Ang pipila kanila nanlimbasog nga nag-alagad ingong mga payunir sa mga dapit nga dako ang panginahanglan, ingong mga ansiyano o ministeryal nga mga alagad, ug sa Bethel. Siyempre, sama sa kadaghanan sa akong kaliwatan, akong gidahom nga ang kalaglagan niining sistema dili na magdugay. Apan pagkadako sa pag-uswag nga akong nakita sulod sa akong pito ka dekada nga pag-alagad! Ang pagkalangkit sa butang nga talagsaon kaayo nakahatag kanako ug dakong katagbawan.

Ang mga nars nga moduaw kanako mokomento nga ang akong pagtuo maoy nakapabuhi kanako. Mouyon ako kanila. Ang pagkaaktibo diha sa pag-alagad kang Jehova mosangpot sa labing maayong kinabuhi. Sama kang Haring David, ako makasulti gayod nga ako tigulang na ug tagbaw sa mga adlaw.—1 Cronicas 29:28.

(Si sister Muriel Smith namatay niadtong Abril 1, 2002, samtang gihuman kining artikuloha. Kulang lang ug usa ka bulan sa 102 ka tuig nga edad, siya tinuod nga sulondan sa pagkamatinumanon ug pagkamalahutayon.)

[Mga hulagway sa panid 24]

Sa dihang ako mga lima ka tuig pa ug sa edad 19, sa dihang akong nahibalag ang akong bana, si Roy

[Hulagway sa panid 26]

Among kotse ug ang caravan nga among ginganlag Mizpa

[Hulagway sa panid 27]

Uban sa akong bana, si Roy, sa 1971