Ngadto Kang Kinsa Ka Angayng Mounong?

“Atong nasod: . . . Hinaot nga siya husto kanunay; apan way bale kon husto man siya o sayop.”—Stephen Decatur, opisyal sa sundalo sa kadagatan sa T. B., 1779-1820.

ANG hugot nga pagkamaunongon sa usa ka tawo sa iyang nasod giisip sa daghan ingong ilang pangunang obligasyon. Ilisan sa uban ang mga pulong ni Stephen Decatur niining mga pulonga, ‘Akong relihiyon, hinaot nga siya husto kanunay; apan way bale kon husto man siya o sayop.’

Sa pagkatinuod, ang nasod o relihiyon nga nagpangayo sa atong pagkamaunongon sagad nagadepende sa lugar nga atong natawhan, apan ang desisyon kon kinsay atong unongan hinungdanon kaayo nga dili nato angayng ipamasin. Apan, ang pagkuwestiyon sa mga pagbati maylabot sa katungdanan ug debosyon sa pagkamatuto sa usa ka tawo nagkinahanglag kaisog ug makamugnag malisod nga mga problema.

Usa ka Pagsulay Bahin sa Pagkamaunongon

Usa ka babaye nga nagdako sa Zambia nag-ingon: “Relihiyoso na ako sa bata pa. Ang pag-ampo kada adlaw diha sa lawak sa altar sa pamilya, pagsaulog sa mga relihiyosong pista, ug regular nga pagtambong diha sa templo maoy bahin sa pagmatuto  kanako. Ang akong relihiyon ug pagsimba nalambigit gayod sa akong kultura, komunidad, ug sa pamilya.”

Apan, sa ulahing mga tuig sa iyang pagkatin-edyer, siya nagsugod sa pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova ug wala magdugay mihukom sa pagbag-o sa iyang relihiyon. Pagbudhi ba kini?

Si Zlatko gipadako sa Bosnia, ug sa usa ka higayon siya nakigsangka sa gubat nga milamoy sa iyang kaugalingong nasod. Siya usab nagsugod sa pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova. Karon siya dili na makiggubat batok kang bisan kinsa. Siya ba mabudhion?

Ang paagi sa imong pagtubag niining mga pangutanaha nagadepende sa imong panghunahuna. Ang babaye nga gihisgotan sa sinugdan miingon: “Diha sa akong komunidad, ang pagbag-o ug relihiyon maoy usa ka makauulaw kaayong buhat; kini gilantaw nga usa ka pagbudhi, pagbudhi sa pamilya ug sa komunidad.” Sa susama, ang mga kauban kanhi ni Zlatko sa militar naglantaw ingong traydor kadtong modumili sa pagpakiggubat sa ilang kiliran. Apan kanang babayehana ug si Zlatko nagtuo nga usa ka mas hataas nga matang sa pagkamaunongon—pagkamaunongon ngadto sa Diyos—nakaaghat sa ilang mga buhat. Labawng hinungdanon, sa unsang paagi gilantaw sa Diyos kadtong buot nga magmaunongon kaniya?

Tinuod nga Pagkamaunongon—Usa ka Ekspresyon sa Gugma

Si Haring David miingon kang Jehova nga Diyos: “Sa maunongon ikaw magmaunongon.” (2 Samuel 22:26) Ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “pagkamaunongon” dinhi dunay ideya may kalabotan sa kalulot nga mahigugmaong motapot sa usa ka butang hangtod nga ang katuyoan niini may kalabotan nianang butanga matuman. May tinamdan nga sama nianang sa usa ka inahan nga dunay anak nga masuso, si Jehova mahigugmaong motapot niadtong maunongon kaniya. Ngadto sa iyang maunongong mga alagad sa karaang Israel, si Jehova nag-ingon: “Malimot ba ang usa ka asawa sa iyang masuso nga sa ingon dili niya kaluy-an ang anak sa iyang tiyan? Bisan kining mga babayehana makalimot, apan ako mismo dili makalimot kanimo.” (Isaias 49:15) Kadtong kinsa andam sa pag-una sa pagkamaunongon sa Diyos labaw sa tanan makasalig sa iyang mahigugmaong pagtagad.

Ang pagkamaunongon ngadto kang Jehova gipasukad sa gugma. Kini mopalihok sa usa ka tawo sa paghigugma sa gihigugma ni Jehova ug pagdumot sa daotang mga butang nga gidumtan ni Jehova. (Salmo 97:10) Kay ang nagpatigbabaw nga hiyas ni Jehova mao man ang gugma, ang pagkamaunongon ngadto sa Diyos makatabang sa pagpugong sa tawo sa paglihok sa dili-mahigugmaong paagi ngadto sa uban. (1 Juan 4:8) Busa kon tungod sa pagkamaunongon ngadto sa Diyos ang tawo magbag-o sa iyang relihiyosong mga pagtuo, kini wala magpasabot nga siya wala na mahigugma sa iyang pamilya.

Pagkamaunongon Ngadto sa Diyos—Usa ka Mapuslanong Puwersa

Ang babaye nga gihisgotan sa sinugdan nagpatin-aw sa iyang lihok niining paagiha: “Pinaagi sa akong pagtuon sa Bibliya, nakadangat ako sa pagkahibalo kang Jehova ingong matuod nga Diyos, ug nakaugmad ako ug personal nga relasyon uban kaniya. Si Jehova lahi gayod sa bisan unsang mga diyos nga akong gisimba kanhi; siya hingpit nga pagkatimbang sa gugma, hustisya, kaalam, ug gahom. Kay si Jehova nangayo man ug eksklusibong debosyon, kinahanglang biyaan nako ang ubang mga diyos.

“Ang akong mga ginikanan nagpunay ug sulti kanako nga nasuko kaayo sila kanako ug nga gipakyas nako sila. Nalisdan kaayo ako niini tungod kay importante kaayo kanako nga dili sila masuko kanako. Apan, anam-anam nga miuswag ang akong kahibalo sa kamatuoran sa Bibliya, ug nadayag pag-ayo kanako kon kinsay pilion. Dili mahimong isalikway nako si Jehova.

“Ang pagpili sa pagkamaunongon ngadto kang Jehova ug dili sa relihiyosong mga tradisyon wala magpasabot nga gibudhian nako ang akong pamilya. Naningkamot ako sa pagpakita kanila pinaagi sa akong mga pulong ug sa mga lihok nga nakasabot ako sa ilang gibati. Apan kon dili ako magmaunongon kang Jehova, nan akong gipugngan ang akong pamilya sa pagkadangat sa pagkaila kaniya, ug kana maoy pagbudhi gayod.”

Sa susama, ang usa ka tawo dili traydor kon siya magpabiling neyutral maylabot sa politika ug dili makiggubat sa uban tungod  sa iyang pagkamaunongon sa Diyos. Gipatin-aw ni Zlatko ang iyang mga lihok niining paagiha: “Bisan pag gimatuto ako ingong usa ka Kristohanon sa ngalan lamang, naminyo ako sa usa ka tawo nga dili Kristohanon. Sa dihang nagsugod ang gubat, gipugos ako sa matag kiliran sa pagpakita kon kinsay akong unongan. Gipugos ako sa pagpili kon asa nga kiliran makiggubat. Nakigsangka ako sa gubat sulod sa tulo ug tunga ka tuig. Ang akong asawa ug ako sa ulahi miikyas ngadto sa Croatia, diin didto nahibalag namo ang mga Saksi ni Jehova.

“Gikan sa among pagtuon sa Bibliya, among nasabtan nga si Jehova ang una nato nga unongan ug nga buot niya nga higugmaon nato ang atong silingan bisag unsa pay iyang relihiyon o rasa. Karon ang akong asawa ug ako nahiusa sa among pagsimba kang Jehova, ug akong nakat-onan nga dili ako mahimong maunongon sa Diyos ug makiggubat sa akong silingan.”

Pagkamaunongon nga Nahulma sa Tukmang Kahibalo

Kay si Jehova mao man ang atong Maglalalang, siya ang angay natong unongan inay ang uban. (Pinadayag 4:11) Apan, aron ang atong pagkamaunongon sa Diyos dili mahimong usa ka panatiko ug malaglagong puwersa, kini kinahanglang mahulma sa tukmang kahibalo. Ang Bibliya nagtambag kanato: “Magbag-o kamo diha sa puwersa nga nagpalihok sa inyong kaisipan, ug magsul-ob sa bag-ong pagkatawo nga gilalang sumala sa kabubut-on sa Diyos sa matuod nga . . . pagkamaunongon.” (Efeso 4:23, 24) Ang iladong tawo nga nagsulat sa maong mga pulong may kaisog sa pagkuwestiyon kon unsay unongan sumala sa pagkamatuto kaniya. Ang iyang pag-usisa misangpot ug mapuslanong kausaban.

Oo, si Saulo nag-atubang ug mga pagsulay sa kon unsay unongan, sama sa naatubang sa daghan pang uban sa atong panahon. Si Saulo gimatuto diha sa estriktong mga tradisyon sa iyang pamilya, ug siya maunongon kaayo sa relihiyon nga iyang gidak-an. Ang pag-unong sa relihiyosong mga tumong nagpalihok pa kaniya sa paghimog mga buhat sa kapintasan batok sa mga tawong mosupak sa iyang panghunahuna. Si Saulo ilado sa pagsulong sa mga balay sa mga Kristohanon ug sa pagguyod pa gani kanila aron silotan ug patyon.—Buhat 22:3-5; Filipos 3:4-6.

Apan, sa dihang nakakat-on si Saulo sa tukmang kahibalo sa Bibliya, iyang gihimo ang gilantaw sa iyang mga higala nga dili-dalawaton. Nagbag-o siya ug relihiyon. Si Saulo, kinsa sa ulahi nailhang si apostol Pablo, mipili sa pag-unong sa Diyos imbes sa tradisyon. Ang pagkamaunongon ngadto sa Diyos nga gipasukad sa tukmang kahibalo maoy nagpalihok kang Saulo sa pagkahimong masinabtanon, mahigugmaon, ug makapadasig, nga sukwahi sa iyang malaglagon, panatikong panggawi kanhi.

Nganong Magmaunongon?

Ang pagtugot sa atong pagkamaunongon nga mahulma sa sukdanan sa Diyos mohatag ug dayag nga mga kaayohan. Pananglitan, ang 1999 nga report gikan sa Australian Institute of Family Studies nag-ingon nga usa sa kinahanglanon alang sa malungtaron ug malipayong mga kaminyoon mao ang “pagsalig ug pagkamaunongon . . . [ug] pagkaadunay espirituwalidad.” Ang mao gihapong pagtuon nakakaplag nga ang “malig-on ug malipayong mga kaminyoon” makahimo sa mga lalaki ug mga babaye nga mas malipayon, mas mahimsog, ug makabaton ug mas hataas nga kinabuhi ug nga ang malig-ong kaminyoon mohatag sa kabataan ug  mas dakong purohan nga makatagamtam ug malipayong kinabuhi.

Niining walay-kasegurohang kalibotan, ang pagkamaunongon nahisamag usa ka salbabida nga konektado sa barko nga giabyan sa nagkapusngapusnga nga maglalangoy. Kon ang “maglalangoy” walay unongan, iyang makita ang iyang kaugalingon nga malambalamba sa mga balod ug hangin. Apan kon wala sa lugar ang iyang pagkamaunongon, kini mahisama sa iyang giabyan nga salbabida nga nakonektar sa nagkalunod nga barko. Sama kang Saulo, mahimong makita niya ang iyang kaugalingon nga maguyod ngadto sa makadaot nga lihok. Apan, ang pagkamaunongon ngadto kang Jehova, nga gipasukad sa tukmang kahibalo, maoy usa ka salbabida nga mohatag kanatog kalig-on ug motultol ngadto sa atong kaluwasan.—Efeso 4:13-15.

Kini ang gisaad ni Jehova ngadto sa mga maunongon kaniya: “Si Jehova mahigugmaon sa hustisya, ug dili niya pagabiyaan ang mga maunongon kaniya. Sila pagabantayan hangtod sa panahong walay tino.” (Salmo 37:28) Sa dili madugay, ang tanan nga maunongon kang Jehova pagaagakon ngadto sa usa ka paraisong yuta, diin didto sila makatagamtam ug kagawasan gikan sa kaguol ug kasakit, ug kalipayan ang walay kataposang mga relasyon nga walay panagbahinbahin sa relihiyoso ug politikanhong paagi.—Pinadayag 7:9, 14; 21:3, 4.

Bisan karon, minilyong indibiduwal sa tibuok kalibotan nakakaplag nga ang matuod nga kalipay modangat lamang pinaagi sa ilang pagkamaunongon ngadto kang Jehova. Nganong dili ka magpatabang sa mga Saksi ni Jehova sa pagtuki sa imong panghunahuna bahin sa pagkamaunongon sumala sa kahayag sa kamatuoran sa Bibliya? Ang Bibliya nag-ingon kanato: “Padayong sulayi kon kamo anaa ba sa pagtuo, padayong pamatud-i kon unsa kamo sa inyong kaugalingon.”—2 Corinto 13:5.

Nagkinahanglag kaisog ang pagkuwestiyon sa atong pagtuo ug kon nganong maunongon kita niana, apan ang ganti takos paningkamotan kon ang resulta magpasuod kanato kang Jehova nga Diyos. Gipadayag sa babaye nga gihisgotan sa sinugdan ang mga pagbati sa daghang tawo sa dihang siya miingon: “Akong nakat-onan nga ang pagkahimong maunongon ngadto kang Jehova ug sa iyang mga sukdanan motabang kanato sa pagkahimong timbang sa atong pagpakig-atubang sa atong mga pamilya ug sa pagkahimong mas maayong mga sakop sa komunidad. Bisag unsa pa ka lisod ang mga pagsulay, kon kita magmaunongon kang Jehova, siya magmaunongon gayod kanato.”

[Mga hulagway sa panid 6]

Ang tukmang kahibalo maoy nagpalihok kang Saulo sa pagbag-o sa iyang giunongan

[Hulagway sa panid 7]

Nganong dili nimo susihon kon unsay imong giunongan sumala sa kahayag sa kamatuoran sa Bibliya?

[Picture Credit Lines sa panid 4]

Churchill, upper left: U.S. National Archives photo; Joseph Göbbels, far right: Library of Congress