Ugmara ang Pagkamasinugtanon Samtang Nagkaduol ang Kataposan

“[Kang Shilo] ang pagkamasinugtanon sa mga katawhan maiya.”—GENESIS 49:10.

1. (a) Sa nangagi, unsay kasagarang ipasabot sa pagkamasinugtanon kang Jehova? (b) Unsang tagna mahitungod sa pagkamasinugtanon ang gihimo ni Jacob?

 ANG pagkamasinugtanon kang Jehova kasagarang nagpasabot ug pagkamasinugtanon ngadto sa iyang mga hawas. Kini naglakip sa mga manulonda, patriarka, maghuhukom, saserdote, manalagna, ug mga hari. Ang trono sa mga hari sa Israel gitawag gani ug trono ni Jehova. (1 Cronicas 29:23) Apan, ikasubo nga daghang magmamando sa Israel ang wala magmasinugtanon sa Diyos, nga nagpahinabog kalamidad nganha kanila ug sa ilang mga ginsakpan. Apan wala pasagdi ni Jehova ang iyang mga maunongon nga mawad-ag paglaom; iyang gihupay sila uban sa saad nga magpalingkod ug usa ka walay-kamatayon nga Hari, kang kinsa ang mga matarong malipay sa pagsugot. (Isaias 9:6, 7) Ang himalatyong patriarka nga si Jacob nagtagna bahin niining umaabot nga magmamando, nga nag-ingon: “Ang setro dili mobiya gikan kang Juda, ni ang sungkod sa komandante gikan sa taliwala sa iyang mga tiil, hangtod nga moabot si Shilo; ug kaniya ang pagkamasinugtanon sa mga katawhan maiya.”—Genesis 49:10.

2. Unsay kahulogan sa “Shilo,” ug unsay malakip sa iyang harianong pagmando?

² Ang “Shilo” maoy Hebreohanong pulong nga nagkahulogang “Siya Kansang [Katungod] Kini  Iya.” Oo, si Shilo makapanunod sa bug-os nga katungod sa pagmando, nga gisimbolohan sa setro, ug sa gahom sa pagsugo, nga gihawasan sa sungkod sa komandante. Dugang pa, ang iyang harianong pagmando maglakip, dili lamang sa mga kaliwat ni Jacob, kondili sa tanang “mga katawhan.” Kaharmonya kini sa saad ni Jehova kang Abraham: “Ang imong binhi manag-iya sa ganghaan sa iyang mga kaaway. Ug pinaagi sa imong binhi ang tanang nasod sa yuta tinong magapanalangin sa ilang kaugalingon.” (Genesis 22:17, 18) Gipamatud-an ni Jehova ang pagkamao niining maong “binhi” niadtong 29 K.P. sa dihang iyang gidihogan si Jesus sa Nasaret ug balaang espiritu.—Lucas 3:21-23, 34; Galacia 3:16.

Ang Unang Gingharian ni Jesus

3. Unsang pagmando ang nadawat ni Jesus sa dihang mikayab siya sa langit?

³ Sa dihang si Jesus mikayab sa langit, wala dayon siya mosugod pagmando ibabaw sa mga katawhan sa kalibotan. (Salmo 110:1) Apan, nadawat niya ang usa ka “gingharian” uban ang mga ginsakpan nga nagmasinugtanon kaniya. Gipaila ni apostol Pablo ang maong gingharian sa dihang siya misulat: “[Ang Diyos] nagpagawas kanato [dinihogan-sa-espiritu nga mga Kristohanon] gikan sa awtoridad sa kangitngit ug nagbalhin kanato ngadto sa gingharian sa Anak nga iyang gihigugma.” (Colosas 1:13) Kining maong pagpagawas nagsugod sa Pentekostes 33 K.P. sa dihang ang balaang espiritu gibubo nganha sa matinumanong mga sumusunod ni Jesus.—Buhat 2:1-4; 1 Pedro 2:9.

4. Sa unsang mga paagi nga ang unang mga tinun-an ni Jesus nagpasundayag sa ilang pagkamasinugtanon, ug sa unsang paagi gipaila sila ni Jesus ingong grupo?

⁴ Ingong “mga embahador kapuli ni Kristo,” ang dinihogan-sa-espiritu nga mga tinun-an masinugtanong misugod sa pagtigom sa uban nga mahimong “mga isigkalungsoranon” nianang espirituwal nga gingharian. (2 Corinto 5:20; Efeso 2:19; Buhat 1:8) Dugang pa, sila kinahanglang magpabiling “magkahiusa sa samang kaisipan ug sa samang panghunahuna” aron matagamtam ang pag-uyon sa ilang Hari si Jesu-Kristo. (1 Corinto 1:10) Ingong grupo, sila naglangkob sa “matinumanon ug maalamong ulipon,” o sa matinumanong piniyalan nga matang.—Mateo 24:45; Lucas 12:42.

Gipanalanginan Tungod sa Pagsugot sa “Piniyalan” sa Diyos

5. Sukad sa karaang mga panahon, sa unsang paagi gitudloan ni Jehova ang iyang katawhan?

⁵ Si Jehova kanunayng nagtagana ug mga magtutudlo alang sa iyang katawhan. Pananglitan, human makabalik ang mga Hudiyo gikan sa Babilonya, si Esdras ug ang pipila ka kuwalipikadong mga lalaki wala lamang magbasa sa Balaod sa Diyos ngadto sa katawhan, sila ‘nagpatin-aw’ nianang maong balaod, nga ‘naghatag ug kahulogan niini ug nagpasabot’ sa Pulong sa Diyos.—Nehemias 8:8.

6, 7. Sa unsang paagi ang ulipong matang nagtagana ug tukma-sa-panahong espirituwal nga pagkaon pinaagi sa Nagamandong Lawas niini, ug nganong haom nga magpasakop nianang ulipon nga matang?

 ⁶ Sa unang siglo, sa dihang ang isyu bahin sa sirkunsisyon mitungha niadtong 49 K.P., ang nagamandong lawas nianang unang ulipon nga matang mainampoong nagkonsiderar sa maong butang ug nakadangat sa Kasulatanhong konklusyon. Sa dihang gipahibalo nila ang ilang desisyon pinaagi sa sulat, ang mga kongregasyon misunod sa pagtultol nga gihatag ug nakatagamtam sa dagayang panalangin sa Diyos. (Buhat 15:6-15, 22-29; 16:4, 5) Susama usab sa modernong kapanahonan, ang matinumanong ulipon pinaagi sa Nagamandong Lawas niini nagpatin-aw sa hinungdanong mga isyu sama sa Kristohanong neyutralidad, pagkabalaan sa dugo, ug sa paggamit sa droga ug tabako. (Isaias 2:4; Buhat 21:25; 2 Corinto 7:1) Gipanalanginan ni Jehova ang iyang katawhan tungod sa ilang pagkamasinugtanon sa iyang Pulong ug sa matinumanong ulipon.

⁷ Pinaagi sa pagpasakop sa maong ulipon nga matang, ang katawhan sa Diyos nagpakita usab sa ilang pagpasakop sa Agalon, si Jesu-Kristo. Ang maong pagpasakop nahimo pa ganing mas makahuloganon sa modernong kapanahonan tungod kay gipadak-an na ang awtoridad ni Jesus, sumala sa tagna sa himalatyong si Jacob.

Si Shilo Nahimong Angayan nga Magmamando sa Yuta

8. Sa unsang paagi ug kanus-a midako ang awtoridad ni Kristo?

⁸ Ang tagna ni Jacob nag-ingon nga maiya ni Shilo ang “pagkamasinugtanon sa mga katawhan.” Klaro nga ang pagmando ni Kristo mosakop dili lang sa espirituwal nga Israel. Unsay sakopon niini? Ang Pinadayag 11:15 nagtubag: “Ang gingharian sa kalibotan nahimo nang gingharian sa atong Ginoo ug sa iyang Kristo, ug siya magamando ingong hari hangtod sa kahangtoran.” Ang Bibliya nagbutyag nga si Jesus nakadawat sa maong awtoridad pagkatapos sa matagnaong “pito ka panahon”—“ang tinudlong mga panahon sa mga nasod”—sa 1914. a (Daniel 4:16, 17; Lucas 21:24) Nianang tuiga, ang dili-makitang “presensiya” ni Kristo ingong Mesiyanikong Hari nagsugod, maingon man ang iyang panahon sa ‘pagpangdaog taliwala sa iyang mga kaaway.’—Mateo 24:3; Salmo 110:2.

9. Unsay gibuhat ni Jesus sa dihang nadawat niya ang iyang Gingharian, ug unsa ang dili-direktang epekto niini nganha sa katawhan, ilabina sa iyang mga tinun-an?

⁹ Ang unang gibuhat ni Jesus human makadawat sa harianong gahom mao ang pagtambog sa larawan sa pagkadili-masinugtanon—si Satanas—kauban sa iyang mga demonyo “dinhi sa yuta.” Sukad niadto, kining daotang mga espiritu nagpahinabo ug wala-hitupnging mga kasakit alang sa katawhan, gawas pa sa pagpalambo sa palibot nga makapalisod pag-ayo sa pagsugot kang Jehova. (Pinadayag 12:7-12; 2 Timoteo 3:1-5) Ngani, ang pangunang tumong sa espirituwal nga pakiggubat ni Satanas mao ang mga dinihogan ni Jehova, kinsa “nagabantay sa mga sugo sa Diyos ug may buluhaton sa pagpamatuod bahin kang Jesus,” ug ang ilang mga kauban nga “ubang mga karnero.”—Pinadayag 12:17; Juan 10:16.

10. Ang katumanan sa unsang mga tagna sa Bibliya ang nagseguro sa kapakyasan sa pagpakiggubat ni Satanas batok sa matuod nga mga Kristohanon?

¹⁰ Apan, si Satanas mapakyas gayod tungod kay kini mao ang “adlaw sa Ginoo,” ug walay makapugong  kang Jesus sa “pagtapos sa iyang pagpangdaog.” (Pinadayag 1:10; 6:2) Pananglitan, iyang seguroon ang kataposang pagtimbre sa 144,000 ka espirituwal nga mga Israelinhon. Panalipdan usab niya ang “usa ka dakong panon, nga walay tawong makaihap, gikan sa tanang kanasoran ug mga tribo ug katawhan ug mga pinulongan.” (Pinadayag 7:1-4, 9, 14-16) Apan, dili sama sa ilang dinihogang mga kauban, kining mga tawhana mahimong masinugtanong mga ginsakpan ni Jesus. (Daniel 7:13, 14) Ang ilang presensiya dinhi sa yuta karon naghatag na ug tinuod nga ebidensiya nga si Shilo tinuod nga Magmamando ibabaw sa “gingharian sa kalibotan.”—Pinadayag 11:15.

Karon na ang Panahon sa ‘Pagsunod sa Maayong Balita’

11, 12. (a) Kinsa lamay makalabang-buhi sa kataposan sa presenteng sistema sa mga butang? (b) Unsang mga taras ang naugmad niadtong misagop sa “espiritu sa kalibotan”?

¹¹ Ang tanang gusto ug kinabuhing walay kataposan kinahanglang makakat-on sa pagsunod, kay ang Bibliya klarong nag-ingon nga kadtong “wala makaila sa Diyos ug kanilang wala magsunod sa maayong balita bahin sa atong Ginoong Jesus” dili makalabang-buhi sa adlaw sa panimalos sa Diyos. (2 Tesalonica 1:8) Apan, ang presenteng daotang palibot ug ang espiritu sa rebelyon niini batok sa mga balaod ug mga prinsipyo sa Bibliya nakapalisod sa pagsunod sa maayong balita.

¹² Gihubit sa Bibliya kining mabatokon-sa-Diyos nga espiritu ingong “espiritu sa kalibotan.” (1 Corinto 2:12) Nagpatin-aw sa epekto niini nganha sa mga tawo, si apostol Pablo misulat ngadto sa unang-siglong mga Kristohanon sa Efeso, nga nag-ingon: “Kamo kaniadto milakaw uyon sa sistema sa mga butang niining kalibotana, uyon sa magmamando sa awtoridad sa hangin, ang espiritu nga nagalihok karon diha sa mga anak sa pagkadili-masinugtanon. Oo, taliwala kanila kitang tanan kaniadto nanaggawi nga nahiuyon sa mga tinguha sa atong unod, nga nagbuhat sa mga butang nga gipangandoy sa unod ug sa hunahuna, ug kita sa kinaiyanhon mga anak sa kapungot ingon gayod sa uban.”—Efeso 2:2, 3.

13. Sa unsang paagi ang mga Kristohanon epektibong makapakigbisog sa espiritu sa kalibotan, ug uban sa unsang mapuslanong resulta?

¹³ Ikalipay nga ang mga Kristohanon sa Efeso wala magpabiling mga ulipon nianang maong espiritu sa pagkadili-masinugtanon. Hinunoa, sila nahimong masinugtanong mga anak sa Diyos pinaagi sa pagpasakop sa iyang espiritu ug pag-ani sa dagaya ug maayong mga bunga niini. (Galacia 5:22, 23) Susama karon, ang espiritu sa Diyos—ang labing gamhanang puwersa sa uniberso—nagtabang sa milyonmilyon nga magmasinugtanon kang Jehova, uban sa resulta nga sila ‘bug-os makasalig sa paglaom hangtod sa kataposan.’—Hebreohanon 6:11; Zacarias 4:6.

14. Sa unsang paagi gipasidan-an ni Jesus ang tanang Kristohanon nga nagkinabuhi sa kataposang mga adlaw maylabot sa espesipikong mga butang nga magsulay sa ilang pagkamasinugtanon?

¹⁴ Hinumdomi usab nga lig-on kitang gipaluyohan ni Shilo, kinsa uban sa iyang Amahan dili motugot ni bisan kinsang kaaway—demonyo o tawo—nga magsulay sa atong pagkamasinugtanon nga labaw sa atong maantos. (1 Corinto 10:13) Gani, aron matabangan kita sa atong espirituwal nga pagpakiggubat, gihubit ni Jesus ang ubay-ubayng espesipikong mga problema nga atong atubangon sulod niining kataposang mga adlaw. Gibuhat niya kana pinaagi sa pito ka sulat, nga gihatag niya kang apostol Juan diha sa usa ka panan-awon. (Pinadayag 1:10, 11) Segurado nga kini naundan ug hinungdanong tambag alang sa mga Kristohanon niadtong panahona, apan ang pangunang kapadapatan niini maoy sa “adlaw sa Ginoo,” sukad niadtong 1914. Nan, pagkahaom nga atong ihatag ang atong pagtagad ngadto niining mga mensahea! b

Likayi ang Pagkadili-Matinagdanon, Imoralidad, Materyalismo

15. Nganong angay man kitang magbantay batok sa problema nga nag-apektar sa kongregasyon sa Efeso, ug sa unsang paagi mahimo nato kana? (2 Pedro 1:5-8)

¹⁵ Ang unang sulat ni Jesus maoy ngadto sa kongregasyon sa Efeso. Human dayega ang kongregasyon tungod sa pagkamalahutayon niini, si Jesus miingon: “Bisan pa, ako adunay ikasulti batok kanimo, nga imong gibiyaan ang gugma nga imong nabatonan sa sinugdan.” (Pinadayag 2:1-4) Karon, ang pipila ka kanhing-masiboton nga mga Kristohanon nawad-an usab sa mainitong gugma nga nabatonan nila kaniadto alang sa Diyos. Ang maong pagkawala sa gugma makapahuyang  sa atong relasyon uban sa Diyos ug kinahanglang tagdon dayon. Sa unsang paagi mapasig-uli ang maong gugma? Pinaagi sa regular nga pagtuon sa Bibliya, pagtambong sa tigom, pag-ampo, ug pagpamalandong. (1 Juan 5:3) Tinuod, kini nagkinahanglag “tim-os nga paningkamot,” apan kini seguradong takos niana. (2 Pedro 1:5-8) Kon ang matinud-anong pagsusi sa kaugalingon magbutyag nga mibugnaw na ang imong gugma, nan tul-ira dayon ang maong situwasyon, ingong pagsugot sa awhag ni Jesus: “Hinumdomi kon gikan sa unsa ka nahulog, ug paghinulsol ug buhata ang mga buhat kaniadto.”—Pinadayag 2:5.

16. Unsang magpameligro-sa-espirituwal nga mga impluwensiya ang naglungtad diha sa mga kongregasyon sa Pergamo ug Tiatira, ug nganong ang giingon ni Jesus kanila haom karon?

¹⁶ Ang mga Kristohanon sa Pergamo ug Tiatira gidayeg tungod sa ilang integridad, paglahutay, ug kasibot. (Pinadayag 2:12, 13, 18, 19) Bisan pa niana, sila naimpluwensiyahan sa mga tawo nga nagpasundayag sa daotang espiritu ni Balaam ug Jezebel, kinsa pinaagi sa seksuwal nga imoralidad ug pagsimba kang Baal milihok ingong makadaot nga mga impluwensiya sa karaang Israel. (Numeros 31:16; 1 Hari 16:30, 31; Pinadayag 2:14, 16, 20-23) Apan komosta sa atong panahon—ang “adlaw sa Ginoo”? Dayag ba ang mao gihapong daotang mga impluwensiya? Oo, tungod kay ang imoralidad mao gayod ang pangunang hinungdan sa pagpalagpot taliwala sa katawhan sa Diyos. Busa, pagkahinungdanon gayod nga atong likayan ang pagpakig-uban sa tanang indibiduwal—sa sulod ug gawas sa kongregasyon—kinsa adunay makadaot sa moral nga impluwensiya! (1 Corinto 5:9-11; 15:33) Kadtong gusto nga mahimong masinugtanong mga ginsakpan ni Shilo maglikay usab sa kuwestiyonableng mga kalingawan maingon man sa pinatik o anaa sa Internet nga pornograpiya.—Amos 5:15; Mateo 5:28, 29.

17. Unsay kalainan sa panglantaw ug tinamdan niadtong anaa sa Sardis ug Laodicea ug sa panglantaw ni Jesus sa ilang espirituwal nga kahimtang?

¹⁷ Gawas sa pipila ka tawo, ang kongregasyon sa Sardis wala gayod dayega. Sa “ngalan,” o dagway, kini buhi, apan ang pagkadili-matinagdanon sa espirituwal nga mga butang nakagamot na pag-ayo nga para kang Jesus kini maoy “patay.” Ang pagsunod sa maayong balita nahimong rutina na lamang. Pagkabug-at nga pagsaway! (Pinadayag 3:1-3) Ang kongregasyon sa Laodicea susama ug kahimtang. Kini nanghambog sa materyal nga bahandi, nga nag-ingon, “Ako dato,” apan kang Kristo kini “alaot ug makaluluoy ug kabos ug buta ug hubo.”—Pinadayag 3:14-17.

18. Sa unsang paagi malikayan sa usa nga mahimong dagaang sa espirituwal diha sa panan-aw sa Diyos?

¹⁸ Karon, ang ubang kanhing-matinumanon nga mga Kristohanon nahulog usab sa samang sumbanan sa pagkadili-masinugtanon. Tingali gitugotan nila ang espiritu sa kalibotan nga magpahuyang sa ilang pagbati sa pagkadinalian, sa ingon nakaugmad ug dagaang sa espirituwal nga tinamdan  maylabot sa pagtuon sa Bibliya, pag-ampo, Kristohanong mga tigom, ug sa ministeryo. (2 Pedro 3:3, 4, 11, 12) Pagkahinungdanon nga ang maong mga tawo mosugot kang Kristo pinaagi sa pagpamuhonan diha sa espirituwal nga mga bahandi—oo, “mopalit gikan [kang Kristo] ug bulawan nga dinalisay sa kalayo”! (Pinadayag 3:18) Ang maong tinuod nga bahandi naglakip sa pagkahimong ‘dato sa maayong mga buhat, mahinatagon, andam sa pagpaambit.’ Pinaagi sa pagpamuhonan niining bililhon kaayong espirituwal nga mga kahinguhaan, kita ‘maampingong magtipig alang sa atong kaugalingon ug usa ka maayong patukoranan alang sa umalabot, aron makapangupot pag-ayo sa tinuod nga kinabuhi.’—1 Timoteo 6:17-19.

Gidayeg Tungod sa Ilang Pagkamasinugtanon

19. Unsang mga pagdayeg ug mga tambag ang gihatag ni Jesus ngadto sa mga Kristohanon sa Smirna ug Filadelfia?

¹⁹ Ang mga kongregasyon sa Smirna ug Filadelfia maoy talagsaong mga panig-ingnan sa pagkamasinugtanon, kay ang mga sulat ni Jesus ngadto kanila walay pagbadlong. Niadtong anaa sa Smirna, siya miingon: “Nahibalo ako sa imong kasakitan ug kakabos—apan ikaw dato.” (Pinadayag 2:9) Pagkalahi niadtong anaa sa Laodicea nga nanghambog sa kalibotanong bahandi apan sa pagkatinuod kabos diay! Siyempre, ang Yawa wala mahimuot nga makita si bisan kinsa nga nagpakita ug pagkamatinumanon ug pagkamasinugtanon ngadto kang Kristo. Busa, si Jesus nagpasidaan: “Ayaw kahadlok sa mga butang nga hapit na nimong antoson. Tan-awa! Ang Yawa padayong magabalhog sa pipila kaninyo sa bilanggoan aron kamo bug-os mabutang sa pagsulay, ug aron kamo makaagom ug kasakitan sulod sa napulo ka adlaw. Pamatud-i ang imong kaugalingon nga matinumanon bisan hangtod sa kamatayon, ug igahatag ko kanimo ang purongpurong sa kinabuhi.” (Pinadayag 2:10) Sa susama, gidayeg ni Jesus kadtong anaa sa Filadelfia, nga nag-ingon: “Ikaw nagbantay sa akong pulong [o, nagmasinugtanon kanako] ug wala maglimod sa akong ngalan. Ako moabot sa madali. Pangupti pag-ayo ang imong nabatonan, aron nga walay usa nga magkuha sa imong purongpurong.”—Pinadayag 3:8, 11.

20. Sa unsang paagi ang milyonmilyon karon nagmasinugtanon sa pulong ni Jesus, bisan pa sa unsang mga kahimtang?

²⁰ Sa “adlaw sa Ginoo,” nga nagsugod sa 1914, ang usa ka matinumanong nanghibilin ug ang ilang ubang karnero nga mga kauban, nga karon mikabat na ug milyonmilyon, nagmasinugtanon usab sa pulong ni Jesus pinaagi sa pagpakig-ambit nga masiboton diha ministeryo ug pinaagi sa pagpangupot pag-ayo sa ilang integridad. Sama sa ilang unang-siglo nga mga igsoon, ang uban nag-antos tungod sa ilang pagkamasinugtanon kang Kristo, gibalhog pa gani sa mga prisohan ug mga kampo konsentrasyon. Ang uban nagbantay sa pulong ni Jesus pinaagi sa paghupot ug ‘yanong mata,’ bisan pag gilibotan sa kadagaya ug kadalo. (Mateo 6:22, 23) Oo, sa matag palibot ug sa matag kahimtang, ang matuod nga mga Kristohanon, pinaagi sa ilang pagkamasinugtanon, nagpadayon sa paglipay sa kasingkasing ni Jehova.—Proverbio 27:11.

21. (a) Unsang espirituwal nga obligasyon ang padayong tumanon sa ulipon nga matang? (b) Sa unsang paagi ikapakita nato nga kita buot gayod nga magmasinugtanon kang Shilo?

²¹ Samtang nagkaduol kita sa dakong kasakitan, “ang matinumanon ug maalamong ulipon” determinado nga dili mokompromiso sa ilang pagkamasinugtanon sa Agalon, si Kristo. Naglakip kini sa pag-andam ug nunot-sa-panahon nga espirituwal nga pagkaon alang sa panimalay sa Diyos. Busa magpadayon kita sa pagpasalamat tungod sa kahibulongang teokratikanhong organisasyon ni Jehova ug sa gitagana niini. Niining paagiha, atong gipasundayag ang atong pagpasakop kang Shilo, kinsa magaganti ug kinabuhing walay kataposan ngadto sa tanan niyang masinugtanong mga ginsakpan.—Mateo 24:45-47; 25:40; Juan 5:22-24.

[Mga footnote]

Nahinumdom Ka Ba?

• Unsay papel ni Jesus sumala sa gitagna sa himalatyong si Jacob?

• Sa unsang paagi ilhon nato si Jesus ingong Shilo, ug unsang espiritu ang angay natong likayan?

• Unsang mapadapat nga tambag alang sa atong adlaw ang anaa sa mga sulat ngadto sa pito ka kongregasyon sa Pinadayag?

• Sa unsang mga paagi masundog nato kadtong anaa sa mga kongregasyon sa karaang Smirna ug Filadelfia?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Mga hulagway sa panid 18]

Si Jehova nagapanalangin sa iyang katawhan tungod sa ilang pagkamasinugtanon ngadto sa matinumanong “piniyalan”

[Hulagway sa panid 19]

Ang impluwensiya ni Satanas nakapalisod sa pagkamasinugtanon ngadto sa Diyos

[Mga hulagway sa panid 21]

Ang lig-ong relasyon uban kang Jehova motabang kanato sa pagkahimong masinugtanon kaniya