Angay Bang Mangabugho ang mga Kristohanon?

PANGABUGHO—kini ba usa ka hiyas nga angayng ugmaron sa mga Kristohanon? Ingong mga Kristohanon, gidasig kita nga ‘tinguhaon ang gugma,’ ug giingnan kita nga “ang gugma dili abughoan.” (1 Corinto 13:4; 14:1) Sa laing bahin, giingnan usab kita nga “si Jehova . . . usa ka Diyos nga abughoan” ug gisugo kita nga “mahimong mga tigsundog sa Diyos.” (Exodo 34:14; Efeso 5:1) Ngano man nga daw nagkasumpaki kini?

Tungod kay ang Hebreohanon ug Gregong mga pulong nga gihubad ug “pangabugho” diha sa Bibliya dunay lainlaing mga kahulogan. Kini mahimong dunay positibo o negatibong kahulogan, depende sa paagi sa paggamit sa mga pulong. Pananglitan, ang Hebreohanong pulong nga gihubad ug “pangabugho” mahimong magkahulogan ug “pagpangayog bug-os nga pagkamahinalaron; dili pagtugot nga may makig-indig; kasibot; kainit; pangabugho [matarong o dili-angay]; pagkasina.” Ang katumbas nga Gregong pulong dunay samang kahulogan. Kining mga pulonga mahimong magpunting sa pagbati sa kasilag ngadto sa giisip nga kakompetensiya o sa usa nga gituohang anaa sa mas maayong kahimtang. (Proverbio 14:30) Kini usab mahimong magpunting sa positibong pagpasundayag sa hinatag-sa-Diyos nga hiyas—nga buot panalipdan ang usa ka hinigugma batok sa kadaot.—2 Corinto 11:2.

Ang Labing Maayong Panig-ingnan

Si Jehova nagpakita ug labing maayong panig-ingnan sa pagpasundayag ug angay nga pangabugho. Ang iyang mga motibo maoy putli ug hinlo, nga gitukmod sa tinguha nga panalipdan ang iyang katawhan batok sa espirituwal ug sa moral nga pagkadunot. Mahitungod sa iyang katawhan sa kakaraanan, nga sa mahulagwayong paagi gitawag ug Zion, siya nag-ingon: “Ako mangabugho alang sa Zion uban ang dakong pagpangabugho, ug uban ang dakong kaaligutgot ako mangabugho alang kaniya.” (Zacarias 8:2) Maingon nga ang usa ka mahigugmaong amahan kanunayng alisto sa pagpanalipod sa iyang mga anak batok sa kadaot, si Jehova alisto sa pagpanalipod sa iyang mga alagad batok sa pisikal ug espirituwal nga kapeligrohan.

Aron panalipdan ang iyang katawhan, si Jehova nagtagana sa iyang Pulong, ang Bibliya. Kini naundan ug daghang pagdasig aron sila makalakaw nga maalamon, ug kini natugob sa mga panig-ingnan niadtong naglakaw nga maalamon. Sa Isaias 48:17, atong mabasa: “Ako, si Jehova, mao ang imong Diyos, ang Usa nga nagtudlo kanimo aron ikaw makabaton ug kaayohan, ang Usa nga nagpalakaw kanimo sa dalan nga angay mong pagalaktan.” Pagkamakapahupay nga masayod nga ang iyang pangabugho nagpalihok kaniya sa pagpakitag kahingawa ug sa pagbantay kanato! Kon dili pa tungod niining iyang matarong nga pagpangabugho, nag-antos unta kita sa tanang matang sa kadaot tungod sa atong kawalay-kasinatian. Ang mga pagpasundayag ni Jehova sa iyang pangabugho dili gayod mahakogon.

Nan, unsay kalainan tali sa diyosnong pangabugho ug sa dili-angay nga pangabugho? Aron mahibalo sa tubag, atong susihon ang panig-ingnan ni Miriam ug ni Pinehas. Matikdi kon unsay nagtukmod kanila.

Si Miriam ug Pinehas

Si Miriam mao ang magulang nga babaye ni Moises ug Aaron, ang mga lider sa mga Israelinhon panahon sa Pagbiya sa Ehipto. Samtang ang mga Israelinhon didto sa kamingawan, si Miriam nangabugho sa iyang igsoong si Moises. Ang rekord sa Bibliya mabasa: “Karon si Miriam ug si Aaron  misulti batok kang Moises tungod sa Cusihanon nga iyang gipangasawa . . . Ug sila nagsigeg ingon: ‘Pinaagi ba lamang kang Moises nga si Jehova nakigsulti? Dili ba usab pinaagi kanato nga siya nakigsulti?’” Dayag nga si Miriam ang nanguna niining maong aksiyon batok kang Moises, sanglit si Miriam maoy gidisiplina ni Jehova, dili si Aaron, pinaagig sakit nga sanla nga mikabat ug usa ka semana tungod sa iyang dili-matinahorong paggawi.—Numeros 12:1-15.

Unsay nagtukmod kang Miriam sa paglihok batok kang Moises? Ang kabalaka ba alang sa matuod nga pagsimba ug ang tinguha nga panalipdan ang mga isigka-Israelinhon batok sa kadaot? Dayag nga dili. Mopatim-aw nga gitugotan ni Miriam nga moturok sa iyang kasingkasing ang dili-angayng tinguha alang sa dugang nga kabantog ug awtoridad. Ingong usa ka manalagna sa Israel, siya gipakitaag dakong pagtahod sa mga tawo, ilabina sa kababayen-an. Siya maoy nanguna kanila sa musika ug pag-awit human sa milagrosong kaluwasan sa Israel diha sa Pulang Dagat. Apan, sa ulahi nabalaka tingali si Miriam nga makunhoran ang iyang pagkainila gumikan sa usa ka gituohang kakompetensiya, ang asawa ni Moises. Kay gitukmod sa hakog nga pangabugho, siya miaghat ug pagsupak batok kang Moises, ang usa nga gitudlo ni Jehova.—Exodo 15:1, 20, 21.

Si Pinehas, sa laing bahin, milihok nga may lahi nga motibo. Sa hapit nang mosulod sa Yutang Saad, sa dihang ang Israel nagkampo sa Kapatagan sa Moab, daghang lalaki nga Israelinhon ang gidani sa mga babayeng Moabihanon ug Midianhon ngadto sa imoralidad ug pagsimbag diyosdiyos. Aron mahinloan ang kampo ug mahunong ang nagsilaob nga kasuko ni Jehova, ang mga maghuhukom sa Israel gisugo sa pagpatay sa tanang lalaki nga mitipas. Alang sa imoral nga katuyoan, malampingasong gidala sa Simeonhon nga pangulong si Zimri ang babayeng Midianhon nga si Cozbi ngadto sa kampo “atubangan sa mga mata sa tibuok katigoman sa mga anak sa Israel.” Si Pinehas milihok dayon. Natukmod sa pangabugho, o kasibot, alang sa pagsimba kang Jehova ug sa tinguha nga mapreserbar ang moral nga kahinlo sa kampo, iyang gipatay ang mga makihilawason diha sa ilang tolda. Gidayeg siya tungod sa iyang “mapangabughoong kasuko,” sa “dili pagtugot nga may makig-indig” kang Jehova. Ang abtik nga paglihok ni Pinehas nakapahunong sa silot nga hampak nga nakakalas na ug 24,000 ka kinabuhi, ug si Jehova nagganti kaniya ug pakigsaad nga ang pagkasaserdote magpabilin diha sa iyang kaliwat hangtod sa panahong walay tino.—Numeros 25:4-13; The New English Bible.

Unsay kalainan tali niining duha ka pagpasundayag sa pangabugho? Si Miriam milihok batok sa iyang igsoong lalaki tungod sa hakog nga pangabugho, samtang si Pinehas nagpahamtang ug hustisya pinasukad sa diyosnong pangabugho. Dunay mga panahon nga kita, sama kang Pinehas, kinahanglang matukmod sa pagsulti o paglihok dapig sa ngalan ni Jehova, sa iyang pagsimba, ug sa iyang katawhan.

Dili-Angay nga Pangabugho

Apan, posible ba ang paghambin ug dili-angay nga pangabugho? Oo, posible. Mao kini ang katibuk-ang kahimtang sa mga Hudiyo sa unang siglo. Mapangabughoon nilang gibantayan ang hinatag-sa-Diyos nga Balaod ug ang ilang mga tradisyon. Sa ilang paningkamot nga mapanalipdan ang Balaod, sila nagmugna ug daghang detalyadong mga tulumanon ug mga pagdili nga nahimong bug-at nga luwan sa mga tawo. (Mateo 23:4) Kay dili makasabot o dili andam sa pag-ila nga ang Moisesnong Balaod gipulihan na niadto sa Diyos sa katumanan nga gilandongan niini, ang ilang sayop nga pangabugho nagtukmod kanila sa pagpahungaw  sa ilang walay-pagpugong nga kapungot ngadto sa mga sumusunod ni Jesu-Kristo. Si apostol Pablo, kinsa nagpakita kanhi ug dili-angay nga mapangabughoong pagkamaunongon sa Balaod, nag-ingon nga ang mga tawo nga naglaban sa Balaod may “kasibot [pangabugho alang] sa Diyos; apan dili sumala sa tukmang kahibalo.”—Roma 10:2; Galacia 1:14.

Bisan ang daghang Hudiyo nga nahimong mga Kristohanon nalisdan sa pagwagtang niining dili-angayng kasibot alang sa Balaod. Human sa iyang ikatulo nga misyonaryong panaw, si Pablo nagtaho ngadto sa unang-siglo nga nagamandong lawas bahin sa pagkakabig sa mga nasod. Nianang panahona, ang libolibong Kristohanong mga Hudiyo maoy “tanan masiboton sa Balaod.” (Buhat 21:20) Kini nahitabo daghang tuig human ibaod sa nagamandong lawas nga ang Hentil nga mga Kristohanon dili na kinahanglang magpatuli. Ang mga isyu may kalabotan sa pagtuman sa Balaod nagpahinabog panagsumpaki diha sa kongregasyon. (Buhat 15:1, 2, 28, 29; Galacia 4:9, 10; 5:7-12) Kay dili bug-os nga nakasabot sa bag-ong paagi sa pagdumala ni Jehova sa iyang katawhan, ang pipila ka Hudiyong mga Kristohanon nag-insistir sa ilang kaugalingong mga panglantaw, nga nagsaway sa uban.—Colosas 2:17; Hebreohanon 10:1.

Busa, kinahanglang atong likayan ang lit-ag sa mapangabughoong pagpaningkamot sa pagpanalipod sa atong gipakamahal nga mga ideya o mga paagi nga dili lig-ong gipasukad diha sa Pulong sa Diyos. Maayong dawaton nato ang bag-o ug napauswag nga pagsabot sa Pulong sa Diyos pinaagi sa galamiton nga ginagamit ni Jehova karon.

Pangabugho Alang Kang Jehova

Apan, ang diyosnong pangabugho dunay iyang dapit diha sa matuod nga pagsimba. Sa dihang kita may kiling nga hilabihang mabalaka bahin sa atong kaugalingong reputasyon o mga katungod, ang diyosnong pangabugho magpunting sa atong pagtagad kang Jehova. Magpalihok kini kanato sa pagpangitag mga paagi nga ipahayag ang kamatuoran bahin kaniya, nga maglaban sa iyang mga dalan ug sa iyang katawhan.

Si Akiko, usa ka bug-os-panahong ministro sa mga Saksi ni Jehova, gisupak pag-ayo sa usa ka tagbalay nga may sayop nga mga pagsabot mahitungod sa balaod sa Diyos bahin sa dugo. Sa mataktikanhong paagi gidepensahan ni Akiko ang Pulong sa Diyos, nga naghisgot pa gani sa medikal nga mga komplikasyon ug mga sakit nga nalangkit sa pagpadugang ug dugo. Kay napalihok sa masibotong tinguha sa pagsulti bahin kang Jehova, iyang giliso ang panaghisgot ngadto sa iyang nasabtan nga mao ang tinuod nga rason sa pagsupak sa maong babaye—siya dili motuo nga naglungtad ang usa ka Maglalalang. Si Akiko nangatarongan ngadto sa tagbalay kon sa unsang paagi ang kalalangan nagpamatuod nga dunay Maglalalang. Tungod sa iyang maisogong pagdepensa, nawagtang ang walay-pasukaranang mga pagtuo sa babaye ug nasugdan usab ang usa ka pagtuon sa Bibliya sa balay. Karon ang kanhing suko nga tagbalay usa na ka magdadayeg ni Jehova.

Ang angay nga pangabugho, o kasibot, alang sa matuod nga pagsimba magtukmod kanato nga magmaalisto ug pahimuslan ang mga kahigayonan sa paghisgot ug pagdepensa sa atong pagtuo diha sa trabahoan, sa tunghaan, sa baligyaanan, ug samtang nagbiyahe. Pananglitan, gihimong batasan ni Midori ang paghisgot bahin sa iyang pagtuo ngadto sa iyang mga kauban sa trabaho. Ang iyang usa ka kauban nga nag-edad na ug mga 40 anyos miingon nga siya dili interesadong makig-estorya  sa mga Saksi ni Jehova. Sa ulahi, sa nag-estoryahanay na usab sila sa laing higayon, ang maong babaye nagreklamo tungod kay ang iyang anak nga babaye nagsugod sa pagpakita ug dili-maayong mga taras. Gipakita ni Midori kaniya ang librong Mga Pangutanang Gisukna sa mga Batan-on—Mga Tubag nga Mosaler, a ug siya mitanyag nga tun-an ang libro uban sa iyang anak nga babaye. Nasugdan ang pagtuon, apan ang inahan wala moapil sa panaghisgot. Si Midori nakahukom nga iyang ipakita sa babaye ang video nga Jehovah’s Witnesses—The Organization Behind the Name.* Tungod niini nahanaw ang daghan niyang sayop nga mga impresyon. Napalihok sa iyang nakita, siya miingon: “Gusto ko nga mahimong sama sa mga Saksi ni Jehova.” Miduyog siya sa iyang anak nga babaye sa pagtuon sa Bibliya.

Ang angay nga pangabugho dunay iyang dapit usab diha sa Kristohanong kongregasyon. Kini magpalambo sa mainitong espiritu sa gugma ug kahingawa ug magpalihok kanato sa pagsukol sa makapabungkag nga mga impluwensiya nga magdaot sa atong espirituwal nga mga igsoon, sama sa makadaot nga tabi ug apostatang panghunahuna. Ang diyosnong pangabugho magtukmod kanato sa pagpaluyo sa mga desisyon sa mga ansiyano, kinsa kinahanglang mobadlong usahay sa mga nakasala. (1 Corinto 5:11-13; 1 Timoteo 5:20) Nagsulat bahin sa iyang pagpangabugho alang sa kaubang mga magtutuo sa kongregasyon sa Corinto, si Pablo nag-ingon: “Ako nangabugho kaninyo sa usa ka diyosnong pangabugho, kay kamo akong gisaad sa kaminyoon ngadto sa usa ka bana aron ikapresentar ko kamo [ingon] nga usa ka putli nga ulay ngadto kang Kristo.” (2 Corinto 11:2) Busa, sa samang paagi, ang atong pangabugho magpalihok kanato sa paghimo sa bug-os natong maarangan sa pagpanalipod sa doktrinal, espirituwal, ug moral nga kaputli sa tanan diha sa kongregasyon.

Oo, ang pangabugho nga may hustong motibo—diyosnong pangabugho—dunay maayong impluwensiya sa uban. Tungod niini mabatonan ang pag-uyon ni Jehova ug kini kinahanglan nga maoy usa sa mga hiyas nga makita diha sa mga Kristohanon karon.—Juan 2:17.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 29]

Ang gibuhat ni Pinehas gipasukad sa diyosnong pangabugho

[Mga hulagway sa panid 30]

Likayi ang lit-ag sa dili-angay nga pangabugho

[Mga hulagway sa panid 31]

Ang diyosnong pangabugho magpalihok kanato nga ipaambit ang atong pagtuo ug pakamahalon ang atong panag-igsoonay