Sila Nagmadaogon Batok sa Paglutos

SI Frieda Jess natawo sa 1911 sa Denmark, ug gikan didto siya mibalhin uban sa iyang mga ginikanan ngadto sa Husum sa amihanang Alemanya. Paglabay sa mga tuig nakatrabaho siya sa Magdeburg, ug sa 1930 siya gibawtismohan ingong Estudyante sa Bibliya, nga maoy pagtawag sa mga Saksi ni Jehova kaniadto. Si Hitler nagmando sa 1933, ug alang kang Frieda kini maoy sinugdanan sa 23 ka tuig nga pagmaltrato, dili lang ilalom sa usa ka diktatoryal nga gobyerno kondili duha.

Sa Marso 1933 ang gobyerno sa Alemanya nagpatawag ug eleksiyon sa tibuok nasod. Si Dr. Detlef Garbe, nga pangulo sa Neuengamme Concentration Camp Memorial duol sa Hamburg, miingon: “Ang National Socialist namugos sa kadaghanan nga iboto ang ilang kansilyer ug lider nga si Adolf Hitler.” Gituman sa mga Saksi ni Jehova ang tambag ni Jesus nga magpabiling neyutral sa politika ug nga mahimong “dili bahin sa kalibotan,” mao nga sila wala moboto. Ang resulta? Ang mga Saksi gidili.—Juan 17:16.

Gipadayon ni Frieda ang iyang Kristohanong mga kalihokan diha nga tinagotago, nga mitabang pa gani sa pag-imprenta sa magasing Bantayanang Torre. “Ang ubang mga magasin gipayuhot diha sa mga kampong konsentrasyon aron mabasa sa among mga isigkamagtutuo,” siya miingon. Siya gidakop sa 1940 ug giimbestigar sa Gestapo, ug human niana siya gibartolina. Sa unsang paagi siya nakalahutay? Siya miingon: “Ang pag-ampo mao ang akong dalangpanan. Magsugod ako sa pag-ampo sayo sa buntag ug mag-ampo daghang beses sa usa ka adlaw. Ang pag-ampo nakahatag kanakog kusog ug nakatabang kanako nga dili sobrang mabalaka.”—Filipos 4:6, 7.

Si Frieda gibuhian, apan sa 1944 gidakop na usab siya sa mga Gestapo. Niadtong higayona siya gisentensiyahan ug pito ka tuig sa prisohan sa Waldheim. Si Frieda nagpadayon: “Ako gipatrabaho sa mga guwardiya sa prisohan uban sa mga babaye diha sa mga kasilyas. Kanunay nakong makauban ang usa ka piniriso nga taga-Czechoslovakia, busa kanunay nako siyang sultihan bahin kang Jehova ug bahin sa akong pagtuo. Ang maong mga panagkabildo nakapalig-on kanako.”

Gibuhian Apan Wala ra Magdugay

Ang mga piniriso sa Waldheim gibuhian sa mga sundalong Sobyet sa Mayo 1945, ug si Frieda libre na sa pagbalik sa Magdeburg ug sa iyang pagsangyaw sa katawhan apan wala ra magdugay. Ang mga Saksi nahimo na usab nga tumong sa pagpihig, niining higayona sa mga awtoridad sa Soviet Occupational Zone. Si Gerald Hacke sa Hannah-Arendt-Institute for Research Into Totalitarianism nagsulat: “Ang mga Saksi ni Jehova maoy usa sa pipila ka grupo diha sa katilingban  nga halos gilutos kanunay sa duha ka diktatoryal nga gobyerno sa Alemanya.”

Nganong may pagpihig na usab? Tungod na usab kini sa pangunang isyu nga mao ang neyutral nga baroganan sa mga Kristohanon. Sa 1948, ang Sidlakang Alemanya naghimo ug plebisito, nga pagboto mismo sa mga tawo, ug sama sa giingon ni Hacke, “ang pangunang hinungdan [sa paglutos sa mga Saksi ni Jehova] maoy tungod kay sila wala moapil sa plebisito.” Sa Agosto 1950, ang mga Saksi ni Jehova gidili sa Sidlakang Alemanya. Ginatos ang gipangdakop, usa na si Frieda.

Si Frieda miatubang na usab sa husgado ug gisentensiyahan ug unom ka tuig sa pagkapriso. “Niining panahona kauban na nako ang mga isigkamagtutuo, ug ang panag-ubanay dako kaayong tabang.” Sa dihang siya gibuhian sa 1956, siya mibalhin sa Kasadpang Alemanya. Sa edad nga 90, si Frieda karon nagpuyo sa Husum, nga nag-alagad gihapon sa matuod nga Diyos, si Jehova.

Si Frieda nakaagom ug 23 ka tuig nga paglutos ilalom sa duha ka gobyerno sa mga diktador. “Ang mga Nazi misulay sa pagdaot kanako sa pisikal; ang mga Komunista misulay sa pagdaot sa akong espiritu. Diin ako nakakuha ug kusog? Sa maayong batasan sa pagtuon sa Bibliya samtang wala pa mapriso, kanunayng pag-ampo sa dihang mag-inusara, pagpakig-ubanay sa mga isigkamagtutuo kutob sa maarangan, ug pagpakigbahin sa akong pagtuo ngadto sa uban sa matag kahigayonan.”

Pasismo sa Hungaria

Laing nasod diin ang mga Saksi ni Jehova nag-antos sa pagpihig sa daghang tuig mao ang Hungaria. Ang uban nakaagom ug paglutos sa mga kamot, dili sa duha ka diktatoryal nga mga rehimen, kondili tulo. Usa ka pananglitan mao si Ádám Szinger. Si Ádám natawo sa Paks, Hungaria, sa 1922 ug gimatuto nga Protestante. Sa 1937 dihay mga Estudyante sa Bibliya nga miduaw sa balay ni Ádám, ug siya dihadiha nga nagpakitag interes sa ilang mensahe. Ang iyang nakat-onan gikan sa Bibliya nakakombinsir kaniya nga ang mga doktrina sa iyang relihiyon dili Biblikanhon. Busa mibiya siya sa Relihiyong Protestante ug miuban sa mga Estudyante sa Bibliya sa ilang pagsangyaw sa mga tawo.

Nagkadako ang impluwensiya sa Pasismo sa Hungaria. Daghang higayon nga nakit-an sa mga polis si Ádám nga nagsangyaw sa balay ug balay ug gidakop siya aron imbestigahon. Misamot ang pag-ipit sa mga Saksi, ug sa 1939 ang ilang mga kalihokan gidili. Sa 1942, si Ádám gidakop, gipriso, ug gikulatag maayo. Unsay nakatabang kaniya sa edad nga 19 sa paglahutay sa kasakit ug daghang bulan nga pagkapriso? “Samtang wala pa mapriso, ako nagtuon pag-ayo sa Bibliya ug nakabaton ug maayong pagsabot sa katuyoan ni Jehova.” Niadto lamang nga gibuhian siya gikan sa prisohan nga si Ádám gibawtismohan ingong Saksi ni Jehova. Nahitabo kana sa mangitngit nga kagabhion sa Agosto 1942, sa suba duol sa iyang balay.

Prisohan sa Hungaria, Kampo sa Pinugos nga Pagpatrabaho sa Serbia

Kasamtangan, sa ikaduhang gubat sa kalibotan, ang Hungaria mialyansa sa Alemanya batok sa Unyon Sobyet, ug sa tinghunlak sa 1942, si Ádám gipasundalo. Siya miasoy: “Miingon ako nga dili ako mahimong magsundalo tungod sa akong nakat-onan gikan sa Bibliya. Akong gisaysay ang akong neyutral nga baroganan.” Siya gisentensiyahan ug 11 ka tuig nga pagkapriso. Apan si Ádám wala makagugol ug dugayng panahon sa Hungaria.

Sa 1943 mga 160 ka Saksi ni Jehova ang gipangdakop, gipasakay sa mga lansa, ug gipadala ngadto sa Serbia agi sa Danube River. Si Ádám maoy usa kanila. Sa Serbia kining maong mga piniriso niining higayona ilalom na sa pagmando sa Third Reich ni Hitler. Sila gipriso diha sa kampo sa pinugos nga pagpatrabaho sa Bor ug gipatrabaho sa minahan sa tumbaga. Paglabay sa mga usa ka tuig, sila gipasakay ug balik paingon sa Hungaria, diin si Ádám gibuhian sa mga sundalong Sobyet sa tingpamulak sa 1945.

Hungaria Ilalom sa Pagmando sa Komunista

Apan wala magdugay ang kagawasan. Sa ulahing bahin sa mga tuig sa 1940, gipig-otan sa mga awtoridad sa Komunista sa Hungaria ang mga kalihokan sa mga Saksi ni Jehova, sama sa gihimo sa mga Pasista sa wala pa ang gubat. Sa 1952, si Ádám, nga nianang tungora 29 anyos na ug minyo nga may duha ka anak, gidakop ug gipasakaan ug sumbong sa dihang siya mibalibad na usab  sa pagserbisyo sa militar. Si Ádám mipatin-aw sa hukmanan: “Dili kini ang unang higayon nga mibalibad ako sa pagserbisyo sa militar. Panahon sa gubat, napriso ako ug gipadala ngadto sa Serbia alang sa mao gihapon nga katarongan. Ako mibalibad sa pagsulod sa militar tungod sa akong konsensiya. Ako maoy usa ka Saksi ni Jehova, ug ako magpabiling neyutral sa politika.” Si Ádám gisentensiyahan ug walo ka tuig nga pagkapriso, nga sa ulahi gikunhoran ug upat ka tuig.

Si Ádám nag-antos gihapon sa pagpihig hangtod sa tungatunga sa mga tuig sa 1970, nga kapig 35 ka tuig human nga unang mibisita ang mga Estudyante sa Bibliya diha sa balay sa iyang mga ginikanan. Tanantanan, siya nasentensiyahan ug 23 ka tuig nga pagkapriso sa unom ka hukmanan, nga napriso sa labing menos napulo ka prisohan ug mga kampo. Iyang giantos ang sunodsunod nga paglutos ilalom sa tulo ka rehimen—Pasista sa wala pay gubat sa Hungaria, German National Socialist sa Serbia, ug Komunista panahon sa wala nay gubat sa Hungaria.

Si Ádám nagpuyo gihapon diha sa iyang lungsod nga natawhan sa Paks, nga maunongong nag-alagad sa Diyos. Siya aduna bay talagsaong mga abilidad nga nagpalahutay kaniya sa mga kalisod nga madaogon kaayo? Wala. Siya misaysay:

“Ang pagtuon sa Bibliya, pag-ampo, ug pag-ubanay sa isigkamagtutuo hinungdanon. Apan dunay laing duha ka butang nga gusto nakong ipasiugda. Una, si Jehova mao ang Tuboran sa kusog. Ang suod nga relasyon kaniya mao ang gabayan sa akong kinabuhi. Ug ikaduha, gisilsil ko sa hunahuna ang Roma kapitulo 12, nga nag-ingon: ‘Ayaw kamo pagpanimalos.’ Busa ako wala gayod maghambin ug kasuko. Daghang panahon nga makahigayon unta ako sa pagpanimalos sa mga tawo nga naglutos kanako, apan wala gayod nako kana buhata. Dili nato angayng gamiton ang kusog nga gihatag kanato ni Jehova aron panimaslan ang daotan ug daotan.”

Kataposan sa Tanang Paglutos

Si Frieda ug Ádám makasimba na karon kang Jehova nga walay kababagan. Apan, unsay gipadayag sa ilang mga naagoman maylabot sa paglutos tungod sa relihiyon? Nga ang ingon niana nga paglutos dili molampos—labing menos sa dihang ipaagom diha sa tinuod nga mga Kristohanon. Bisan tuod ang paglutos sa mga Saksi ni Jehova nakahurot ug daghang kahinguhaan ug nakapahinabog mapintas nga pag-antos, kini napakyas sa pagkab-ot sa tuyo niini. Karon, ang mga Saksi ni Jehova nagkadaghan sa Uropa nga gimandoan kaniadto sa duha ka dagkong mga diktador.

Unsay pagsanong sa mga Saksi sa paglutos? Sama sa gipakita sa mga asoy ni Frieda ug Ádám, ilang gipadapat ang tambag sa Bibliya: “Ayaw pagpadaog sa daotan, kondili padayong daoga ang daotan pinaagi sa maayo.” (Roma 12:21) Madaog ba gayod sa maayo ang daotan? Oo, kon kini magagikan sa usa ka malig-ong pagtuo sa Diyos. Ang kadaogan sa mga Saksi ni Jehova batok sa paglutos diha sa Uropa maoy usa ka kadaogan sa espiritu sa Diyos, nga usa ka pasundayag sa gahom sa maayo nga nagagikan sa pagtuo nga ipatungha sa balaang espiritu diha sa mapaubsanong mga Kristohanon. (Galacia 5:22, 23) Niining mapintas nga kalibotan karon, kana maoy usa ka pagtulon-an nga angayng palandongon ug maayo sa tanan.

[Mga hulagway sa panid 5]

Si Frieda Jess (Thiele na karon) sa panahong siya gidakop ug karon

[Mga hulagway sa panid 7]

Si Ádám Szinger sa panahong siya gipriso ug karon