Sulayi Pagtan-aw ang Uban Sama sa Pagtan-aw ni Jehova Kanila
Sulayi Pagtan-aw ang Uban Sama sa Pagtan-aw ni Jehova Kanila
“Ang pagtan-aw sa tawo dili sama sa pagtan-aw sa Diyos.”—1 SAMUEL 16:7.
1, 2. Sa unsang paagi ang panglantaw ni Jehova kang Eliab lahi sa iya ni Samuel, ug unsay atong makat-onan niini?
SA IKA-11ng siglo W.K.P., gipadala ni Jehova si manalagnang Samuel sa usa ka sekretong misyon. Gisugo niya ang manalagna sa pag-adto sa balay sa usa ka tawo nga ginganlag Jese ug dihogan ang usa sa mga anak ni Jese aron mahimong umaabot nga hari sa Israel. Sa dihang nakita ni Samuel ang panganay ni Jese, si Eliab, segurado siya nga iya nang nakaplagan ang usa nga gipili sa Diyos. Apan si Jehova miingon: “Ayaw pagtan-aw sa iyang panagway ug sa gitas-on sa iyang barog, kay gisalikway ko siya. Kay ang pagtan-aw sa tawo dili sama sa pagtan-aw sa Diyos, tungod kay ang tawo nagatan-aw sa makita sa iyang mga mata; apan alang kang Jehova, siya nagatan-aw sa kasingkasing.” (1 Samuel 16:6, 7) Si Samuel wala magtan-aw kang Eliab sama sa pagtan-aw ni Jehova kaniya. a
2 Sayon kaayo alang sa mga tawo nga masayop sa ilang pagtimbangtimbang sa uban! Sa usa ka bahin, malimbongan tingali kita sa mga tawo nga madanihon sa panggawas apan sa sulod nakulangan sa moral nga mga prinsipyo. Sa laing bahin, tingali maharason ug estrikto kita sa atong pagtimbangtimbang sa sinserong mga tawo kansang mga taras makapapikal kanato.
3, 4. (a) Kon motungha ang problema tali sa duha ka Kristohanon, unsay determinadong buhaton sa matag usa? (b) Unsang mga pangutana ang angay natong isukna sa atong kaugalingon kon kita dunay grabeng dili-pagsinabtanay sa usa ka isigkamagtutuo?
3 Ang mga problema mahimong motungha sa dihang mohukom dayon kita sa uban—bisan niadtong dugay na natong nakaila. Tingali duna kay grabeng nakaaway nga Kristohanon nga suod nimong higala kanhi. Gusto ba nimong makig-uli? Unsay motabang kanimo sa pagbuhat niini?
4 Nganong dili nimo tan-awon pag-ayo sa positibong paagi ang imong Kristohanon nga igsoong lalaki o babaye? Ug buhata kini pinaagi sa pagpalandong sa giingon ni Jesus: “Walay tawo nga makaari kanako gawas kon ang Amahan, kinsa nagpadala kanako, magkabig kaniya.” (Juan 6:44) Dayon pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Nganong gikabig ni Jehova kining tawhana ngadto sa Iyang Anak? Unsang maayong mga hiyas ang nabatonan niining tawhana? Wala ba nako panumbalinga o gibalewala ba nako kining mga tarasa? Nganong nagkahigala man kami sa sinugdan? Unsay nakapadani nako niining tawhana?’ Sa sinugdan, malisdan ka tingali sa paghunahunag maayong mga hiyas, ilabina kon taudtaod ka nang naghambin ug kahiubos. Apan, kini maoy hinungdanong lakang sa pagpasig-uli sa maayong kabubut-on tali ninyong duha. Sa pag-ilustrar kon sa unsang paagi tingali kini mahimo, mangita kitag maayong mga kinaiya diha sa duha ka lalaki nga usahay gilantaw pinasukad sa ilang mga kasaypanan. Sila mao ang manalagnang si Jonas ug si apostol Pedro.
Dili-Mapihigong Pagtan-aw Kang Jonas
5. Unsang sugo ang gihatag ngadto kang Jonas, ug unsay iyang reaksiyon?
5 Si Jonas nag-alagad ingong manalagna sa amihanang gingharian sa Israel sa mga adlaw ni Haring Jeroboam II, nga anak ni Jehoas. (2 Hari 14:23-25) Usa niana ka adlaw, gisugo ni Jehova si Jonas sa pagbiya sa Israel ug pag-adto sa Nineve, ang kaulohan sa gamhanang Imperyo sa Asirya. Unsay iyang asaynment? Pasidan-an ang mga molupyo niini nga ang ilang dakong siyudad pagalaglagon. (Jonas 1:1, 2) Imbes mosunod sa sugo sa Diyos, si Jonas miikyas! Misakay siyag barko paingon sa Tarsis, nga layo sa Nineve.—Jonas 1:3.
6. Nganong gipili ni Jehova si Jonas nga moadto sa Nineve?
6 Unsay mosantop sa imong kaisipan kon maghunahuna ka kang Jonas? Gihunahuna ba nimo siya ingong dili-masinugtanong manalagna? Ang daklit nga pagtan-aw kaniya makapahunahuna sa usa nga si Jonas dili masinugtanon. Apan gitudlo ba sa Diyos si Jonas ingong manalagna tungod kay siya dili masinugtanon? Siyempre dili! Duna gayoy maayong mga hiyas si Jonas. Tagda ang iyang nahimo ingong manalagna.
7. Ilalom sa unsang mga sirkumstansiya nga si Jonas nag-alagad kang Jehova sa Israel, ug sa unsang paagi ang pagkahibalo niini makaapektar sa imong panglantaw kaniya?
7 Sa pagkatinuod si Jonas matinumanong naghago sa Israel, nga usa ka dili-madinawatong teritoryo. Si manalagnang Amos, nga halos kadungan ni Jonas, naghubit sa mga Israelinhon sa maong adlaw ingong materyalistiko nga mga mahigugmaon sa kalingawan. b Ang daotang mga butang nagakahitabo diha sa nasod, apan ang mga Israelinhon wala magpakabana niining mga butanga. (Amos 3:13-15; 4:4; 6:4-6) Bisan pa niana, sa adlaw-adlaw si Jonas matinumanong nagtuman sa sugo kaniya nga sangyawan sila. Kon ikaw usa ka magmamantala sa maayong balita, nahibalo ka kon unsa ka lisod ang pagpakigsulti sa mga tawo nga tagbaw na sa kaugalingon ug dili matinagdanon. Busa, bisan tuod giila nato ang mga kahuyangan ni Jonas, dili nato kalimtan ang iyang mga hiyas nga pagkamatinumanon ug pagkamalahutayon samtang siya nagsangyaw sa dili-matinuohon nga mga Israelinhon.
8. Unsang malisod nga mga buluhaton ang atubangon sa Israelinhong manalagna sa Nineve?
8 Ang asaynment nga moadto sa Nineve naglakip ug mas lisod pa gani nga buluhaton. Aron makaabot nianang siyudara, si Jonas kinahanglang mobaktas ug mga 800 kilometros—usa ka malisod nga panaw nga dangtag mga usa ka bulan. Inig-abot didto, ang manalagna kinahanglang mosangyaw sa mga Asiryano, kinsa nabaniog tungod sa ilang kabangis. Ang sadistikong pagsakit maoy kanunayng bahin sa ilang pagpakiggubat. Nanghambog pa gani sila sa ilang pagkaluog. Dili ikatingala nga ang Nineve gitawag nga “siyudad nga nagaula ug dugo”!—Nahum 3:1, 7.
9. Sa dihang ang usa ka makusog nga bagyo nagpameligro sa mga marinero, unsang mga hiyas ang gipasundayag ni Jonas?
9 Nagpanuko sa pagsugot sa sugo ni Jehova, si Jonas misakay ug barko nga nagdala kaniya nga layo kaayo sa iyang asaynment. Bisan pa niana, si Jehova wala mawad-ig pagsalig sa iyang manalagna o maghikay nga pulihan siya ug lain. Hinunoa, milihok si Jehova sa pagtabang kang Jonas sa pagkaamgo sa kaseryoso sa iyang asaynment. Gipahinabo sa Diyos ang usa ka makusog nga bagyo samtang siya naglawig. Ang barkong gisakyan ni Jonas gikusokuso sa mga balod. Ang inosenteng mga tawo hapit nang mangamatay, tungod kang Jonas! (Jonas 1:4) Unsay reaksiyon ni Jonas? Sanglit dili niya gusto nga makalas ang kinabuhi sa mga marinero sa maong barko tungod kaniya, giingnan sila ni Jonas: “Alsaha ninyo ako ug itambog ako sa dagat, ug ang dagat molinaw alang kaninyo.” (Jonas 1:12) Sa dihang sa kataposan gitambog siya sa mga marinero ngadto sa dagat, wala siyay rason nga maghunahunang luwason siya ni Jehova aron dili malumos. (Jonas 1:15) Apan, andam nga ibuhis ni Jonas ang iyang kinabuhi aron dili mamatay ang mga marinero. Sa gibuhat ni Jonas, dili ba makita nato ang iyang mga hiyas nga kaisog, pagkamapainubsanon, ug gugma?
10. Unsay nahitabo human sugoa pag-usab ni Jehova si Jonas sa pagsangyaw?
10 Sa kataposan, giluwas ni Jehova si Jonas. Tungod ba sa di pa dugayng gibuhat ni Jonas dili na siya kuwalipikado sa pag-alagad ingong hawas sa Diyos? Dili, kay si Jehova maluluy-on ug mahigugmaon nga nagsugo pag-usab sa iyang manalagna nga sangyawan ang mga taga-Nineve. Pag-abot ni Jonas sa Nineve, maisogon niyang giingnan ang mga molupyo niini nga ang ilang grabeng pagkadaotan nakita sa Diyos ug nga 40 ka adlaw na lang ug ang ilang siyudad pagalaglagon. (Jonas 1:2; 3:4) Human madungog ang klarong mensahe ni Jonas, ang mga taga-Nineve naghinulsol, ug ang ilang siyudad wala laglaga.
11. Unsay nagpakita nga si Jonas nakakat-on ug hinungdanong leksiyon?
11 Si Jonas wala gihapon makabaton sa hustong panglantaw. Apan, pinaagi sa praktikal nga pananglitan, si Jehova mapailobong mitabang kang Jonas sa pagkakat-on nga Siya nagtan-aw dili lang sa panagway. Siya nagasusi sa kasingkasing. (Jonas 4:5-11) Ang kamatuoran nga si Jonas nakakat-on ug hinungdanong leksiyon nadayag diha sa matinud-anong asoy nga siya mismo ang nagsulat. Ang iyang pagkaandam nga mosulat bahin sa iyang mga kasaypanan nga naglakip bisan sa makauulawng mga detalye naghatag ug dugang pamatuod sa iyang pagkamapainubsanon. Nagkinahanglag kaisog ang pag-admitir sa usa ka sayop!
12. (a) Giunsa nato pagkahibalo nga si Jesus sama kang Jehova ug panglantaw sa mga tawo? (b) Gidasig kita sa paghupot sa unsang panglantaw sa mga tawo nga atong sangyawan sa maayong balita? (Tan-awa ang kahon sa panid 18.)
12 Paglabay sa mga kasiglohan, si Jesu-Kristo mihimog makapadasig nga pahayag bahin sa usa ka hitabo sa kinabuhi ni Jonas. Siya miingon: “Ingon nga si Jonas didto sa tiyan sa dakong isda tulo ka adlaw ug tulo ka gabii, sa ingon usab ang Anak sa tawo maanaa sa kasingkasing sa yuta tulo ka adlaw ug tulo ka gabii.” (Mateo 12:40) Inigkabanhaw na ni Jonas, mahibaloan niya nga gitandi ni Jesus ang Iyang kaugalingong panahon diha sa lubnganan niining walay-kalihokan nga yugto sa kinabuhi sa manalagna. Dili ba kita malipay nga mag-alagad sa usa ka Diyos nga dili mosalikway sa iyang mga alagad sa dihang sila masayop? Ang salmista misulat: “Ingon sa usa ka amahan nga magapakitag kaluoy sa iyang mga anak, si Jehova nagpakitag kaluoy kanila nga nahadlok kaniya. Kay siya nahibalo pag-ayo sa atong pagkaumol, nga nahinumdom nga kita abog.” (Salmo 103:13, 14) Sa pagkatinuod, kining “abog”—lakip na ang dili-hingpit nga mga tawo karon—dakog mahimo uban sa tabang sa balaang espiritu sa Diyos!
Usa ka Timbang nga Panglantaw Kang Pedro
13. Unsang mga taras ni Pedro ang mahimong mosantop sa hunahuna, apan nganong gipili siya ni Jesus ingong apostoles?
13 Karon tagdon nato sa makadiyot ang ikaduhang pananglitan, kanang kang apostol Pedro. Kon ipahubit kanimo si Pedro, maghunahuna ka ba dayon sa mga kinaiya sama sa pagkamadalidalion, o pagkamapangahason pa gani? Usahay si Pedro milihok nga sama niana. Apan, pilion kaha ni Jesus si Pedro ingong usa sa iyang 12 ka apostoles kon si Pedro usa gayod ka madalidalion, o mapangahason nga tawo? (Lucas 6:12-14) Siyempre, dili! Klaro nga gipalabay ni Jesus kining maong mga sayop ug giila ang maayong mga hiyas ni Pedro.
14. (a) Unsa tingaliy magpatin-aw sa morag pagkaprangka ni Pedro? (b) Nganong magmapasalamaton kita nga si Pedro kanunayng nagsuknag mga pangutana?
14 Usahay si Pedro nagsilbing tigpamaba alang sa ubang mga apostoles. Ang uban mag-isip tingali niini ingong pamatuod sa pagkadili-makasaranganon. Apan ingon ba gayod siya niana? Ang uban nag-ingon nga lagmit mas tigulang si Pedro sa ubang mga apostoles—tingali magulang pa gani kang Jesus. Kon tinuod na, makatabang tingali kana sa pagpatin-aw kon nganong si Pedro kasagarang maoy unang mosulti. (Mateo 16:22) Apan, dunay laing punto nga tagdon. Si Pedro maoy usa ka tawo nga espirituwal. Ang iyang kauhaw sa kahibalo nagtukmod kaniya sa pagsuknag mga pangutana. Kini nakahatag kanatog kaayohan. Si Jesus mihimog daghang bililhong mga pahayag agig tubag sa mga pangutana ni Pedro, ug kini gipreserbar diha sa Bibliya. Pananglitan, agig tubag sa usa ka pahayag ni Pedro si Jesus naghisgot bahin sa “matinumanong piniyalan.” (Lucas 12:41-44) Ug hunahunaa ra ang pangutana ni Pedro: “Gibiyaan namo ang tanang butang ug nagsunod kanimo; unsa man gayod unya ang among makuha niana?” Mitultol kini sa makapalig-ong saad ni Jesus: “Ang matag usa nga nagbiyag mga balay o mga igsoong lalaki o mga igsoong babaye o amahan o inahan o mga anak o mga yuta tungod sa akong ngalan magadawat ug pilo-pilo pa ug makapanunod sa kinabuhing walay kataposan.”—Mateo 15:15; 18:21, 22; 19:27-29.
15. Nganong ikaingon nga si Pedro maunongon gayod?
15 Si Pedro adunay laing maayong hiyas—siya maunongon. Sa dihang daghan sa mga tinun-an ang mihunong sa pagsunod kang Jesus tungod kay wala nila masabti ang usa sa iyang mga pagtulon-an, si Pedro mao ang misulti alang sa 12 ka apostoles ug miingon: “Ginoo, kang kinsa man kami moadto? Ikaw mao ang may mga pulong mahitungod sa kinabuhing walay kataposan.” (Juan 6:66-68) Segurado gayong nakapalipay kadto sa kasingkasing ni Jesus! Sa ulahi, sa dihang usa ka magubtanong panon miabot aron sa pagdakop sa Agalon, kadaghanan sa iyang mga apostoles nangalagiw. Apan, misunod si Pedro sa panon nga nagpaantaw lang ug misulod ngadto sa sawang sa hataas nga saserdote. Tungod sa kaisog, dili sa pagkatalawan, nga miadto siya didto. Samtang si Jesus gisukitsukit, si Pedro miduyog sa pundok sa mga Hudiyo nga nagpainit sa ilang kaugalingon atubangan sa nagdilaab nga kalayo. Ang usa sa mga ulipon sa hataas nga saserdote nakaila kaniya ug miakusar kaniya nga kauban ni Jesus. Tinuod, gilimod ni Pedro ang iyang Agalon, apan dili nato kalimtan nga ang pagkamaunongon ug kahangawa kang Jesus ang nagpameligro kang Pedro, usa ka situwasyon nga ang kadaghanan sa mga apostoles wala mangahas sa pag-atubang.—Juan 18:15-27.
16. Tungod sa unsang praktikal nga rason nga atong gihisgotan ang maayong mga hiyas ni Jonas ug Pedro?
16 Ang maayong mga hiyas ni Pedro milabaw pa sa iyang mga kasaypanan. Tinuod usab kana kang Jonas. Maingon nga nabatonan nato ang mas positibong panglantaw kang Jonas ug Pedro kay sa naandan natong hunahunaon, kinahanglang bansayon usab nato ang atong kaugalingon nga mahimong mas positibo sa atong pagtimbangtimbang sa atong espirituwal nga mga igsoong lalaki ug babaye karong adlawa. Ang pagbuhat niana motultol ngadto sa mas maayong relasyon uban kanila. Nganong dunay tinuod nga panginahanglan nga magbaton ug mas positibong panglantaw sa atong mga igsoon?
Pagpadapat sa Leksiyon Karon
17, 18. (a) Nganong ang panagbangi motungha usahay taliwala sa mga Kristohanon? (b) Unsang tambag sa Bibliya ang makatabang kanato sa pagsulbad sa mga problema uban sa mga isigkamagtutuo?
17 Ang mga lalaki, babaye, ug mga bata sa tanang kahimtang sa pangabuhi maingon man sa edukasyonal ug rasanhon nga mga kagikan nahiusa sa pag-alagad kang Jehova karon. (Pinadayag 7:9, 10) Nagkadaiya gayod ang mga kinaiya nga atong makita diha sa Kristohanong kongregasyon! Tungod kay kita magkauban sa pag-alagad sa Diyos, dili kalikayan nga mahitabo usahay ang panagbingkil.—Roma 12:10; Filipos 2:3.
18 Bisan tuod mamatikdan nato ang mga kahuyangan sa atong mga igsoon, dili kini ang hatagan nato ug dakong pagtagad. Maningkamot kita sa pagsundog kang Jehova, nga bahin kaniya ang salmista miawit: “Kon mga kasaypanan mao pa ang imong gibantayan, Oh Jah, Oh Jehova, kinsa ba ang makabarog?” (Salmo 130:3) Imbes ipunting nato ang atong pagtagad sa mga taras nga makapabahin kanato, atong “tinguhaon ang mga butang nga mopatunghag pakigdait ug ang mga butang nga makapalig-on sa usag usa.” (Roma 14:19) Maningkamot kita sa pagtan-aw sa mga tawo sama sa pagtan-aw ni Jehova kanila, nga palabyon ang mga kasaypanan ug hatagan ug dakong pagtagad ang maayong mga hiyas. Kon buhaton nato kini, motabang kini kanato sa “pag-antos sa usag usa.”—Colosas 3:13.
19. Larawa ang praktikal nga mga lakang nga himoon sa usa ka Kristohanon sa pagsulbad sa grabeng mga dili-pagsinabtanay.
19 Komosta kon motungha ang mga dili-pagsinabtanay nga padayong maghasol sa atong kasingkasing? (Salmo 4:4) Nahitabo na ba kini tali kanimo ug sa usa ka isigkamagtutuo? Nganong dili sulayan ang paghusay sa maong butang? (Genesis 32:13-15) Una, duola si Jehova pinaagi sa pag-ampo, nga mangayo sa iyang giya. Unya, nga maghunahuna sa maayong mga kinaiya sa maong tawo, duola siya uban ang “kalumo nga iya sa kaalam.” (Santiago 3:13) Ingna siya nga gusto nimong mapasig-uli ang inyong malinawong relasyon. Hinumdomi ang inspiradong tambag: “Magmaabtik sa pagpaminaw, magmahinay sa pagsulti, magmahinay sa pagkapungot.” (Santiago 1:19) Ang tambag nga “magmahinay sa pagkapungot” nagpasabot nga ang laing tawo makabuhat o makasulti ug usa ka butang nga makapasuko kanimo. Kon mahitabo kana, pangayog tabang kang Jehova nga mahuptan nimo ang pagpugong sa kaugalingon. (Galacia 5:22, 23) Tugoti ang imong igsoon nga mopahayag sa iyang kahiubos, ug pamati pag-ayo. Ayaw pagsagbat, bisan pag dili ka mouyon sa tanan niyang gisulti. Sayop tingali ang iyang gihunahuna, apan mao kanay iyang gihunahuna nianang tungora. Sulayi ang pagtan-aw sa problema sumala sa iyang panglantaw. Kana tingali maglakip sa pagtimbangtimbang sa imong kaugalingon sumala sa panglantaw sa imong igsoon.—Proverbio 18:17.
20. Sa dihang husayon ang mga kabingkilan, unsang dugang mga lakang ang lagmit nga moresulta sa pag-uliay sa maayong kabubut-on?
20 Kon turno na nimong mosulti, sulting madanihon. (Colosas 4:6) Sultihi ang imong igsoon kon unsay imong nagustoan kaniya. Pangayog pasaylo alang sa bisan unsa nga imong nahimo nga nakapahinabo sa dili pagsinabtanay. Kon ang imong mapaubsanong mga paningkamot moresulta sa pag-uliay sa maayong kabubut-on, pasalamati si Jehova. Kon dili, padayon sa pagpangayo sa giya ni Jehova samtang mangita kag dugang mga kahigayonan nga mapasig-uli ang malinawong relasyon.—Roma 12:18.
21. Sa unsang paagi kining maong panaghisgot nakatabang kanimo sa pagtan-aw sa uban sumala sa pagtan-aw ni Jehova kanila?
21 Gihigugma ni Jehova ang tanan niyang mga alagad. Malipay siyang gamiton kitang tanan sa pag-alagad kaniya bisan pa sa atong mga dili-kahingpitan. Samtang makakat-on kitag dugang bahin sa iyang panglantaw sa uban, ang atong gugma alang sa mga igsoong lalaki ug babaye motubo. Kon ang atong gugma alang sa isigka-Kristohanon mibugnaw na, kini mahaling pag-usab. Makadawat kitag dakong panalangin kon maningkamot kita pag-ayo sa pagpasundayag ug positibong panglantaw sa uban—oo, tan-awon sila sumala sa pagtan-aw ni Jehova kanila!
[Mga footnote]
a Sa ulahi nadayag nga ang ambongang si Eliab wala makabaton sa mga hiyas nga gikinahanglan sa usa ka angayang hari sa Israel. Sa dihang gihagit sa Filistehanong higante nga si Goliat ang mga Israelinhon sa pagpakiggubat, si Eliab, apil na ang ubang mga lalaki sa Israel, miuk-ok sa kahadlok.—1 Samuel 17:11, 28-30.
b Tungod sa pipila ka dagkong mga kadaogan ug pagbalik sa kanhing teritoryo ug sa tributo nga lagmit gikolekta ingong resulta, dayag nga dakog nahimo si Jeroboam II sa pagpadaghan sa bahandi sa amihanang gingharian.—2 Samuel 8:6; 2 Hari 14:23-28; 2 Cronicas 8:3, 4; Amos 6:2.
Unsaon Nimo Pagtubag?
• Sa unsang paagi gilantaw ni Jehova ang mga kasaypanan sa iyang matinumanong mga alagad?
• Unsa ang pipila sa maayong mga hiyas ni Jonas ug Pedro?
• Unsang panglantaw ngadto sa imong Kristohanong mga igsoon ang determinado nimong mahuptan?
[Mga Pangutana sa Pagtuon]
[Kahon sa panid 18]
Hunahunaa Kon Giunsa Paglantaw sa Diyos ang Uban
Samtang palandongon nimo ang asoy sa Bibliya bahin kang Jonas, nakita ba nimo ang panginahanglan nga usbon ang imong panglantaw sa mga tawo nga kanunay nimong sangyawan sa maayong balita? Sila tingali morag tagbaw na sa kaugalingon o dili matinagdanon, sama sa mga Israelinhon, o supak sa mensahe sa Diyos. Bisan pa niana, giunsa sila paglantaw ni Jehova nga Diyos? Basin moabot ra ang adlaw nga bisan ang pipila nga inila niining sistemaha sa mga butang mangita kang Jehova, sama sa hari sa Nineve nga naghinulsol tungod sa pagsangyaw ni Jonas.—Jonas 3:6, 7.
[Hulagway sa panid 15]
Gitan-aw ba nimo ang uban sama sa pagtan-aw ni Jehova kanila?
[Hulagway sa panid 16, 17]
Si Jesus nakakaplag ug maayong butang nga isulti bahin sa eksperyensiya ni Jonas