Gikinahanglan ba Gayod Nato ang Uban?

“KON atong susihon ang atong mga kinabuhi ug mga paningkamot, sa ngadtongadto atong makita nga halos tanan sa atong mga lihok ug mga tinguha nalambigit sa paglungtad sa ubang mga tawo,” matod pa sa ilado kaayong siyentipiko nga si Albert Einstein. Siya midugang: “Kita nagkaon sa pagkaon nga gihimo sa uban, nagsul-ob ug mga sinina nga gigama sa uban, nagpuyo sa mga balay nga gitukod sa uban. . . . Ang indibiduwal maoy sa kon unsa siya ug ang iyang bili dili maoy tungod sa iyang pagkatawo, kondili tungod kay siya membro sa usa ka dakong tawhanong komunidad, nga maoy nag-umol sa iyang pisikal ug espirituwal nga kinabuhi gikan sa duyan ngadto sa lubnganan.”

Diha sa kalibotan sa mananap, kasagarang makita ang kinaiyanhon nga pag-ubanay. Ang mga elepante mag-uban nga grupo-grupo, nga mainampingong magbantay sa ilang mga nati. Ang baye nga mga leyon mag-uban sa pagpangayam ug magpaambit sa ilang pagkaon uban sa mga laki. Ang mga lumod mag-uban sa pagduladula ug manalipod pa gani sa ubang mga mananap o mga maglalangoy nga kalumoson.

Apan, tali sa mga tawo, ang mga siyentipiko nga nagtuon bahin sa tawhanong katilingban nakamatikod ug mga kiling nga nakahatag ug kabalaka. Sumala sa usa ka mantalaan nga gipatik didto sa Mexico, ang ubang mga siyentipiko miingon nga ang “daghang tuig sa paglain sa kaugalingon gikan sa uban ug ang pagkadaot sa pagkinabuhi diha sa komunidad nakahatag ug dakong kapildihan sa katilingban sa Amerika.” Ang mantalaan nag-ingon nga “ang kaayohan sa nasod nagadepende sa bug-os nga pagbag-o sa katilingban, nga nagpasabot sa pagbalik sa pagkinabuhi diha sa komunidad.”

Kining problemaha mikaylap ilabina diha sa mga nasod nga adunahan. Nagkadaghan ang mga tawo nga gustong mag-inusara. Ang mga tawo dili gusto nga but-an ug hilabtan sa uban ang ilang kinabuhi. Ginaingon nga tungod niini nga tinamdan ang tawhanong katilingban mas dakog purohan nga magkaproblema sa emosyon, depresyon, ug maghikog.

Mahitungod niini, si Dr. Daniel Goleman miingon: “Ang paglain sa kaugalingon gikan sa katilingban—ang ideya nga ang tawo walay kasultihan sa mga pagbati o suod nga makauban—duha ka pilo nga posibleng masakit o mamatay.” Usa ka report nga gipatik sa basahong Science miingon nga ang paglain sa kaugalingon gikan sa katilingban ‘maoy usa ka dakong hinungdan sa kamatayon sama pagpanabako, alta presyon, taas nga kolesterol, pagkatambok, ug kakulag pisikal nga ehersisyo.’

Nan, tungod sa nagkalainlaing katarongan, kita nagkinahanglan gayod sa uban. Dili mahimong ilain nato ang atong kaugalingon gikan sa uban. Busa sa unsang paagi ang suliran sa paglain sa kaugalingon masulbad? Unsay nakahatag ug tinuod nga kahulogan sa kinabuhi sa daghang tawo? Hisgotan sa sunod nga artikulo kining mga pangutanaha.

[Blurb sa panid 3]

“Halos tanan sa atong mga lihok ug mga tinguha nalambigit sa paglungtad sa ubang mga tawo.”—Albert Einstein