Himoa si Jehova nga Imong Pagsalig
Himoa si Jehova nga Imong Pagsalig
“Ikaw mao ang akong paglaom, Oh Soberanong Ginoong Jehova, ang akong pagsalig sukad sa akong pagkabatan-on.”—SALMO 71:5.
1. Unsang hagit ang giatubang sa batan-ong magbalantay sa karnero nga si David?
ANG gitas-on sa lalaki maoy duolan sa tulo ka metros. Mao diay nga ang tanang sundalo sa panggubatan sa Israel nahadlok nga moharong kaniya! Sulod sa daghang semana, kada buntag ug gabii, ang Filistehanong higante nga si Goliat nagbiaybiay sa kasundalohan sa Israel, nga naghagit kanila sa pagpadala ug usa ka manlalaban nga moaway kaniya. Sa kataposan, gidawat ang hagit, dili sa usa ka sundalo, kondili sa usa ka batan-on lamang. Ang batan-ong magbalantay sa karnero nga si David gamay kaayo kon itandi sa iyang kontra. Sa pagkatinuod, basin mas bug-at pa ug timbang ang taming ug mga hinagiban ni Goliat kay kang David! Bisan pa niana, ang batan-on miharong sa higante ug nahimong ilado nga simbolo sa kaisog.—1 Samuel 17:1-51.
2, 3. (a) Nganong nakaarang si David sa pagpakigharong nga masaligon kaayo kang Goliat? (b) Unsang duha ka lakang ang atong konsiderahon aron mahimo si Jehova nga atong pagsalig?
2 Unsay naghatag kang David sa maong kaisog? Tagda ang pipila ka pulong nga dayag nga gisulat ni David sa ulahing katuigan sa iyang kinabuhi: “Ikaw mao ang akong paglaom, Oh Soberanong Ginoong Jehova, ang akong pagsalig sukad sa akong pagkabatan-on.” (Salmo 71:5) Oo, sa batan-on pa, si David bug-os nga misalig kang Jehova. Giharong niya si Goliat, nga nag-ingon: “Mianhi ka kanako nga nagdalag espada ug bangkaw ug salapang, apan ako mianhi kanimo uban sa ngalan ni Jehova sa mga panon, ang Diyos sa mga talay sa kasundalohan sa Israel, nga imong gihagit.” (1 Samuel 17:45) Samtang si Goliat misalig sa iyang hilabihang pagkakusgan ug sa iyang mga hinagiban, si David misalig kang Jehova. Tungod kay ang Soberanong Ginoo sa uniberso dapig kaniya, nganong mahadlok man si David sa tawo lamang, bisag unsa pa tingali siya kadako ug ka armado?
3 Samtang nagbasa ka bahin kang David, nanghinaot ka ba nga mas lig-on pa unta ang imong pagsalig kang Jehova? Lagmit, daghan kanato ang mibati niana. Busa susihon nato ang duha ka lakang nga atong mahimo aron mahimo nato si Jehova nga atong pagsalig. Una, kita kinahanglang padayong magkontrolar sa usa ka kasagarang babag sa maong pagsalig. Ikaduha, kita kinahanglang makakat-on kon unsa gayoy nalangkit sa pagsalig kang Jehova.
Pagbuntog sa Usa ka Kasagarang Babag sa Pagsalig Kang Jehova
4, 5. Nganong daghang tawo ang malisdan sa pagsalig sa Diyos?
4 Unsay nakababag sa mga tawo sa pagsalig sa Diyos? Kasagaran kaayo, ang uban naglibog kon nganong nahitabo ang daotang mga butang. Daghan ang gitudloan nga ang Diyos maoy responsable sa pag-antos. Sa dihang mahitabo ang trahedya, ang mga klerigo moingon tingali nga “gikuha” sa Diyos ang mga biktima aron makauban niya sa langit. Dugang pa, daghang relihiyosong mga lider ang nagtudlo nga dugay nang gimbut-an sa Diyos ang matag hitabo—lakip na ang matag trahedya ug daotang buhat—nga nahitabo niining kalibotana. Lisod ang pagsalig sa ingon niana ka dili-mabination nga Diyos. Si Satanas, kinsa nagbuta sa mga hunahuna sa mga dili-magtutuo, gusto kaayong magpasiugda nianang tanang “mga pagtulon-an sa mga demonyo.”—1 Timoteo 4:1; 2 Corinto 4:4.
5 Gusto ni Satanas nga ang mga tawo mawad-ag pagsalig kang Jehova. Dili gusto nianang maong kaaway sa Diyos nga mahibalo kita sa tinuod nga mga hinungdan sa pag-antos sa tawo. Ug kon atong mahibaloan ang Kasulatanhong mga hinungdan sa pag-antos, gusto ni Satanas nga malimtan nato kana. Busa, maayong sublion nato matag karon ug unya ang tulo ka pangunang mga hinungdan sa pag-antos sa kalibotan. Sa pagbuhat niana, mapasaligan nato ang atong kasingkasing nga si Jehova dili maoy responsable sa mga problema nga atong giatubang sa kinabuhi.—Filipos 1:9, 10.
6. Sa unsang paagi ang 1 Pedro 5:8 nagpunting sa usa ka hinungdan sa pag-antos sa tawo?
6 Ang usa ka hinungdan sa pag-antos sa tawo mao nga gusto ni Satanas nga bungkagon ang integridad sa matinumanong katawhan ni Jehova. Gisulayan niya pagbungkag ang integridad ni Job. Sa kaso ni Job napakyas si Satanas, apan wala siya mohunong. Ingong magmamando niining kalibotana, siya naningkamot sa ‘pagtukob’ sa matinumanong mga alagad ni Jehova. (1 Pedro 5:8) Naglakip kana sa matag usa kanato! Gusto ni Satanas nga mohunong kita sa pag-alagad kang Jehova. Busa, subsob siyang magpasiugda ug mga paglutos. Bisan tuod masakit ang maong pag-antos, duna gayod kitay katarongan nga molahutay. Sa pagbuhat niana, kita makatabang sa pagpamatuod nga bakakon si Satanas ug sa ingon makapahimuot kang Jehova. (Job 2:4; Proverbio 27:11) Samtang si Jehova magpalig-on kanato aron sa paglahutay sa paglutos, motubo ang atong pagsalig kaniya.—Salmo 9:9, 10.
7. Ang Galacia 6:7 motabang kanato sa pag-ila sa unsang hinungdan sa pag-antos?
7 Ang ikaduhang hinungdan sa pag-antos makita niining prinsipyoha: “Bisan unsay ginapugas sa usa ka tawo, kini usab iyang anihon.” (Galacia 6:7) Usahay ang mga tawo magpugas pinaagi sa paghimog sayop nga mga pagpili ug mag-ani ug usa ka sukod sa pag-antos agig sangpotanan. Tingali mopili sila sa pagpaturagas sa pagmaneho, nga moresulta sa aksidente. Daghan ang mopili sa pagpanigarilyo, nga mosangko sa sakit sa kasingkasing o kanser sa baga. Kadtong mopili sa pagpakigbahin sa imoral nga seksuwal nga panggawi nameligrong mag-antos sa nabungkag nga mga relasyon sa pamilya, pagkawala sa pagtahod sa kaugalingon, mga sakit nga napasa pinaagi sa pagpakigsekso, ug wala-kinahanglanang mga pagmabdos. Basolon tingali sa mga tawo ang Diyos tungod sa maong mga pag-antos, apan sa pagkatinuod sila maoy mga biktima sa ilang kaugalingong sayop nga mga desisyon.—Proverbio 19:3.
8. Sumala sa Ecclesiastes 9:11, nganong nag-antos ang mga tawo?
8 Ang ikatulong hinungdan sa pag-antos gipahayag diha sa Ecclesiastes 9:11: “Ako mibalik sa pagtan-aw ilalom sa adlaw nga ang lumba dili alang sa mga matulin, ni ang gubat alang sa mga gamhanan, ni ang pagkaon alang sa mga maalamon, ni ang mga bahandi alang sa mga masinaboton, ni ang pabor alang kanilang adunay kahibalo; tungod kay ang panahon ug ang wala damhang panghitabo modangat kanilang tanan.” Usahay, ang mga tawo anaa lamang sa sayop nga dapit sa sayop nga panahon. Bisan unsa pay atong mga hiyas o mga kahuyangon, ang pag-antos ug kamatayon mahitabo kang bisan kinsa kanato nga dili damhon sa bisan unsang panahon. Pananglitan, sa adlaw ni Jesus ang torre sa Jerusalem nahugno ug nakapatay ug 18 ka tawo. Gipakita ni Jesus nga ang Diyos wala magsilot kanila tungod sa ilang nahimong mga sala kanhi. (Lucas 13:4) Si Jehova dili responsable sa maong pag-antos.
9. Unsay wala masabti sa daghan bahin sa pag-antos?
9 Hinungdanon nga masabtan ang pipila ka hinungdan sa pag-antos. Apan, dunay bahin nianang butanga nga lisod masabtan sa daghan. Mao kini: Nganong gitugotan ni Jehova nga Diyos ang pag-antos?
Nganong Gitugotan ni Jehova ang Pag-antos?
10, 11. (a) Sumala sa Roma 8:19-22, unsay nahitabo sa “tibuok kalalangan”? (b) Sa unsang paagi matino nato kon kinsa ang nagpailalom sa kalalangan sa pagkawalay-pulos?
10 Ang usa ka teksto diha sa sulat ni apostol Pablo ngadto sa mga taga-Roma naghatag ug katin-awan niining hinungdanong ulohan. Si Pablo misulat: “Ang maikagong pagpaabot sa kalalangan nagahulat sa pagpadayag sa mga anak sa Diyos. Kay ang kalalangan gipailalom sa pagkawalay-pulos, dili pinaagi sa kaugalingong kabubut-on niini kondili pinaagi kaniya nga nagsakop niini, pinasukad sa paglaom aron nga ang kalalangan usab ipagawas gikan sa pagkaulipon sa pagkadunot ug makabaton sa mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Diyos. Kay kita nahibalo nga ang tibuok kalalangan duyog nga nagpadayon sa pag-agulo ug anaa sa kasakitan hangtod karon.”—Roma 8:19-22.
11 Aron masabtan ang punto niining mga bersikuloha, una kinahanglan natong matubag ang pipila ka pangunang mga pangutana. Pananglitan, Kinsa ang nagpailalom sa kalalangan sa pagkawalay-pulos? Ang uban nagpunting kang Satanas; ang uban kang Adan. Apan walay usa kanila nga makahimo nianang maong pagpailalom. Ngano man? Tungod kay ang usa nga nagpailalom sa kalalangan sa pagkawalay-pulos nagbuhat niana “pinasukad sa paglaom.” Oo, siya naghatag ug paglaom nga ang mga matinumanon sa ngadtongadto “ipagawas gikan sa pagkaulipon sa pagkadunot.” Si Adan ug si Satanas parehong dili makahatag nianang maong paglaom. Si Jehova lamang ang makahatag niana. Nan, klaro nga siya mao ang nagpailalom sa kalalangan sa pagkawalay-pulos.
12. Unsang kalibog ang mitungha bahin sa kon unsay kahulogan sa “tibuok kalalangan,” ug sa unsang paagi matubag kining pangutanaha?
12 Apan, unsa ang “tibuok kalalangan” nga gitumong niining tekstoha? Ang uban nag-ingon nga ang “tibuok kalalangan” nagtumong sa tibuok kinaiyanhong kalibotan, lakip na ang mga mananap ug mga tanom. Apan naglaom ba ang mga mananap ug mga tanom nga makabaton “sa mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Diyos”? Wala. (2 Pedro 2:12) Nan, ang “tibuok kalalangan,” nagtumong lamang sa mga tawo. Mao kini ang kalalangan nga naapektohan sa sala ug kamatayon tungod sa rebelyon didto sa Eden ug nagkinahanglan gayod ug paglaom.—Roma 5:12.
13. Unsay epekto sa rebelyon didto sa Eden nganha sa katawhan?
13 Unsa gayod ang epekto sa maong rebelyon nganha sa katawhan? Gihubit ni Pablo ang mga resulta niini sa usa lang ka pulong: pagkawalay-pulos. a Sumala sa usa ka reperensiyang basahon, kining pulonga naghubit “sa pagkawalay-pulos sa usa ka butang nga wala mag-obra sumala sa pagkadisenyo niini.” Ang mga tawo gidisenyo nga mabuhi sa walay kataposan, nga magtambayayongay ingong hingpit, nahiusang pamilya sa pag-atiman sa usa ka paraisong yuta. Hinunoa, ang ilang paglungtad maoy mubo, masakit, ug kasagarang makapahigawad. Sumala sa pagkapahayag niini ni Job, “ang tawo, nga natawo sa usa ka babaye, mubo ug kinabuhi ug tugob sa kasamok.” (Job 14:1) Pagkawalay-pulos gayod!
14, 15. (a) Unsang pamatuod sa hustisya ang atong makita diha sa paghukom ni Jehova sa katawhan? (b) Nganong miingon si Pablo nga ang kalalangan nailalom sa pagkawalay-pulos “dili sa kaugalingong kabubut-on niini”?
14 Karon nia na kita sa pangunang pangutana: Nganong “ang Maghuhukom sa tibuok yuta” nagpailalom sa katawhan niining masakit, makapahigawad nga paglungtad? (Genesis 18:25) Matarong ba siya sa paghimo niana? Aw, hinumdomi kon unsay gibuhat sa atong unang ginikanan. Sa pagrebelde batok sa Diyos, sila midapig kang Satanas, kinsa nagpatungha ug malukpanong hagit sa pagkasoberano ni Jehova. Pinaagi sa ilang mga lihok, ilang gipaluyohan ang pangangkon nga ang katawhan mas maayog kahimtang kon wala si Jehova, nga nagmando sa ilang kaugalingon ilalom sa paggiya sa rebeldeng espiritung linalang. Sa pagsentensiya sa mga rebelde, si Jehova, sa pagkatinuod, naghatag kanila sa ilang gipangayo. Gitugotan niya ang tawo nga magmando sa iyang kaugalingon ilalom sa impluwensiya ni Satanas. Ilalom sa mga sirkumstansiya, may lain pa bang desisyon nga mas matarong pa kay sa pagpailalom sa katawhan sa pagkawalay-kapuslanan apan pinasukad sa paglaom?
15 Siyempre, dili kini “kaugalingong kabubut-on” sa kalalangan. Kita natawo nga naulipon sa sala ug kadunotan nga walay kapilian nianang butanga. Apan tungod sa kaluoy ni Jehova gitugotan niya si Adan ug Eva nga magpadayon pa sa pagkinabuhi sa nahibiling mga tuig sa ilang kinabuhi ug manganak. Bisan tuod kita, nga ilang mga kaliwat, nailalom sa pagkawalay-pulos sa sala ug kamatayon, kita adunay kahigayonan nga mobuhat kon unsay wala mabuhat ni Adan ug Eva. Kita makapamati kang Jehova ug makakat-on nga ang iyang pagkasoberano maoy matarong ug hingpit, samtang ang pagmando sa tawo nga bulag kang Jehova magpahinabo lamang ug kasakit, kahigawad, ug kawalay-pulos. (Jeremias 10:23; Pinadayag 4:11) Ug ang impluwensiya ni Satanas makapasamot lamang sa kahimtang. Ang kasaysayan sa tawo nagpamatuod niining maong mga kamatuoran.—Ecclesiastes 8:9.
16. (a) Nganong makaseguro kita nga si Jehova dili maoy responsable sa pag-antos nga atong makita sa kalibotan karon? (b) Unsang paglaom ang mahigugmaong gitagana ni Jehova alang sa matinumanong katawhan?
16 Klaro nga si Jehova dunay maayong mga katarongan sa pagpailalom sa katawhan sa pagkawalay-pulos. Apan, nagpasabot ba kana nga si Jehova mao ang hinungdan sa pagkawalay-pulos ug pag-antos nga nag-apektar sa matag usa kanato karon? Aw, itandi ang kahimtang ngadto sa usa ka huwes nga nagpahamtang ug matarong nga sentensiya nganha sa usa ka kriminal. Ang sad-an mahimong mag-antos pag-ayo samtang iyang gisilbihan ang iyang sentensiya, apan angay ba niyang basolon ang huwes ingong maoy hinungdan sa iyang pag-antos? Dili gayod! Dugang pa, si Jehova dili gayod mao ang tuboran sa pagkadaotan. Ang Santiago 1:13 nag-ingon: “Ang Diyos dili masulayan sa daotang mga butang ni siya mosulay kang bisan kinsa.” Angay usab natong hinumdoman nga gipahayag ni Jehova kining maong sentensiya “pinasukad sa paglaom.” Siya mahigugmaong mihimog mga kahikayan alang sa matinumanong mga kaliwat ni Adan ug Eva nga makita ang kataposan sa pagkawalay-kapuslanan ug magkalipay sa “mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Diyos.” Hangtod sa kahangtoran, ang matinumanong katawhan dili na gayod mabalaka nga ang tanang kalalangan masugamak pag-usab sa masakit nga kahimtang sa pagkawalay-kapuslanan. Ang matarong nga pagdumala ni Jehova sa mga butang magpamatuod sa pagkaangayan sa iyang pagkasoberano alang sa tanang panahon.—Isaias 25:8.
17. Sa unsang paagi kita angay nga maapektohan sa pagsubli sa mga hinungdan sa pag-antos sa kalibotan karon?
17 Samtang gisubli nato kining maong mga hinungdan sa pag-antos sa tawo, duna ba kitay makita nga pasukaranan nga basolon si Jehova sa pagkadaotan o mawala ang atong pagsalig kaniya? Sa kaatbang, ang maong pagtuon maghatag kanatog katarongan nga mouyon niining mga pulonga ni Moises: “Ang Bato, hingpit ang iyang kalihokan, kay ang tanan niyang dalan hustisya. Usa ka Diyos sa pagkamatinumanon, nga kaniya walay inhustisya; matarong ug matul-id siya.” (Deuteronomio 32:4) Pinaagi sa pagpalandong niining mga butanga, lab-ason nato ang atong pagsabot niini matag karon ug unya. Sa ingon niana, sa dihang kita mag-atubang ug mga pagsulay, kita makigbisog sa mga paningkamot ni Satanas sa pagtisok ug mga pagduhaduha diha sa atong hunahuna. Apan, komosta ang ikaduhang lakang nga gihisgotan sa sinugdan? Unsay nalangkit sa pagsalig kang Jehova?
Kon Unsay Kahulogan sa Pagsalig Kang Jehova
18, 19. Uban sa unsang mga pulong nga ang Bibliya nagdasig kanato sa pagsalig kang Jehova, apan nianang bahina, unsang sayop nga mga ideya ang gihunahuna sa uban?
18 Ang Pulong sa Diyos nag-awhag kanato: “Salig kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa kaugalingon mong pagsabot. Sa tanan mong mga dalan tagda siya, ug siya magatul-id sa imong mga alagianan.” (Proverbio 3:5, 6) Kana maoy maanindot, mapasaligon nga mga pulong. Seguradong walay usa sa tibuok uniberso ang mas kasaligan kay sa atong minahal nga langitnong Amahan. Apan, bisan tuod dali rang basahon kanang mga pulonga diha sa Proverbio, lisod tingaling buhaton kana.
19 Daghan ang dunay sayop nga mga ideya bahin sa kon unsay kahulogan sa pagsalig kang Jehova. Ang uban naghunahuna sa maong pagsalig ingong usa lamang ka pagbati, usa ka matang sa kalipay nga angayng kinaiyanhon nga moturok diha sa kasingkasing. Ang uban daw nagtuo nga ang pagsalig sa Diyos nagpasabot nga kita makadahom nga siya manalipod kanato batok sa tanang kalisdanan, maghatag ug solusyon sa atong tanang problema, magsulbad sa tanang adlaw-adlaw nga mga pagsulay sa paagi nga atong gilaoman—ug dihadiha dayon! Apan walay pasikaranan ang maong mga hunahuna. Ang pagsalig dili kay usa ka pagbati lamang, ug kini realistikanhon. Sa mga hamtong, ang pagsalig naglakip sa paghimog tinuyo, gihunahuna pag-ayo nga mga desisyon.
20, 21. Unsay nalangkit sa pagsalig kang Jehova? Iilustrar.
20 Matikdi pag-usab ang giingon sa Proverbio 3:5. Kini naghatag ug kalainan sa pagsalig kang Jehova ug sa pagsalig sa atong kaugalingon nga pagsabot, nga nagpasabot nga dili mahimong buhaton ang duha. Nagkahulogan ba kana nga wala kita tugoti sa paggamit sa atong mga gahom sa pagsabot? Wala, kay si Jehova, kinsa maoy naghatag kanato nianang mga gahoma, nagdahom nga gamiton nato kana sa pag-alagad kaniya. (Roma 12:1) Apan sa unsa kita mosalig, o magdepende? Kon ang atong panghunahuna dili moharmonya sa iya ni Jehova, dawaton ba nato ang iyang kaalam tungod kay kini mas labaw kay sa atoa? (Isaias 55:8, 9) Ang pagsalig kang Jehova nagkahulogan nga tugotan nato ang iyang panghunahuna nga mogiya sa atong panghunahuna.
21 Sa pag-ilustrar: Hunahunaa ang usa ka gamayng bata nga naglingkod sa likod sa kotse, samtang ang iyang mga ginikanan anaa sa atubangan. Ang iyang amahan mao ang nagmaneho. Sa dihang motungha ang mga suliran panahon sa panaw—pagduhaduha bahin sa hustong ruta nga subayon o tingali usa ka problema sa klima o kahimtang sa dalan—sa unsang paagi molihok ang usa ka masinugtanon, masaligon nga bata? Isinggit ba niya ang mga instruksiyon gikan sa likod, nga sultian ang iyang amahan kon unsaon pagmaneho ang sakyanan? Magduhaduha ba siya sa desisyon sa iyang mga ginikanan o mosuki kon pahinumdoman nila siya nga itaod kanunay ang iyang seat belt? Dili, siya kinaiyanhong mosalig sa iyang mga ginikanan sa pagdumala sa maong mga butang, bisag dili sila hingpit. Si Jehova maoy usa ka hingpit nga Amahan. Dili ba kita angayng mosalig kaniya sa bug-os, ilabina sa dihang mag-atubang kita ug malisod nga mga situwasyon?—Isaias 30:21.
22, 23. (a) Nganong angay kitang mosalig kang Jehova sa dihang mag-atubang ug mga problema, ug sa unsang paagi mahimo nato kana? (b) Unsay hisgotan sa sunod nga artikulo?
22 Apan, ang Proverbio 3:6 nagpakita nga kinahanglang ‘tagdon nato si Jehova sa tanan natong mga dalan,’ dili lamang sa dihang mag-atubang kita ug malisod nga mga situwasyon. Busa ang adlaw-adlaw nga mga desisyon nga atong himoon angayng magbanaag sa atong pagsalig kang Jehova. Sa dihang motungha ang mga problema, kita dili angayng mawad-ag paglaom, matarantar, o mosuki sa paggiya ni Jehova labot sa kinamaayohang paagi sa pagdumala sa mga butang. Kinahanglang lantawon nato ang mga pagsulay ingong mga kahigayonan sa pagpaluyo sa pagkasoberano ni Jehova, pagtabang sa pagpamatuod nga bakakon si Satanas, ug sa pag-ugmad sa pagkamasinugtanon ug sa uban pang mga hiyas nga makapahimuot kang Jehova.—Hebreohanon 5:7, 8.
23 Ikapakita nato ang atong pagsalig kang Jehova bisag unsay mga babag nga maghulga kanato. Mahimo nato kana diha sa atong mga pag-ampo ug sa paagi nga kita nagasalig sa Pulong ni Jehova ug sa iyang organisasyon nga mogiya kanato. Apan, sa espesipikong paagi, unsaon nato pagpasundayag sa atong pagsalig kang Jehova sa dihang mag-atubang ug mga problema nga motungha sa kalibotan karon? Ang atong sunod nga artikulo maghisgot nianang ulohana.
[Footnote]
a Ang Gregong pulong nga gigamit ni Pablo alang sa “pagkawalay-pulos” susama nianang gigamit sa Gregong Septuagint sa paghubad sa ekspresyon nga sublisubling gigamit ni Solomon diha sa Ecclesiastes, sama sa ekspresyong “ang tanan kakawangan!”—Ecclesiastes 1:2, 14; 2:11, 17; 3:19; 12:8.
Unsaon Nimo Pagtubag?
• Sa unsang paagi gipakita ni David nga iyang gihimo si Jehova nga iyang pagsalig?
• Unsa ang tulo ka hinungdan sa pag-antos sa tawo karon, ug nganong maayo kanang sublion matag karon ug unya?
• Gipahayag ni Jehova ang unsang paghukom nganha sa katawhan, ug nganong kana maoy matarong nga paghukom?
• Unsay nalangkit sa pagsalig kang Jehova?
[Mga Pangutana sa Pagtuon]
[Mga hulagway sa panid 8]
Si David naghimo kang Jehova nga iyang pagsalig
[Hulagway sa panid 10]
Gipakita ni Jesus nga sa dihang ang usa ka torre sa Jerusalem nahugno, si Jehova dili maoy responsable niana