Sugilanon sa Kinabuhi

Si Jehova Magadani sa mga Mapaubsanon Nganha sa Kamatuoran

SUMALA SA GIASOY NI ASANO KOSHINO

Niadtong 1949, nga pipila ra ka tuig human sa Gubat sa Kalibotan II, usa ka taas, mahigalaong langyaw ang miduaw sa pamilya nga gitrabahoan ko sa Kobe City. Siya ang kinaunahang misyonaryo sa mga Saksi ni Jehova nga miabot sa Hapon. Ang iyang pagduaw mihatag kanakog kahigayonan nga makabati sa kamatuoran sa Bibliya. Apan paasoya una ako sa akong kaagi.

NATAWO ako sa 1926 sa usa ka gamayng balangay sa amihanang Okayama Prefecture. Ako ang ikalima sa walo ka anak. Debotadong magtutuo ang akong amahan sa diyos sa lokal nga halarang Shinto. Mao nga kaming mga anak nagkalipay sa mga selebrasyon ug reunyon sa pamilya panahon sa relihiyosong mga pista sa tibuok nga tuig.

Sa dihang nagtubo ako, ako may daghang pangutana bahin sa kinabuhi, apan kadaghanan maoy bahin sa kamatayon. Sumala sa tradisyon, ang mga tawo kinahanglang mamatay diha sa balay ug apongan sa mga anak ang pagkamatay sa mga sakop sa pamilya. Nasubo ako pag-ayo sa dihang namatay ang akong apohang babaye sa bahin sa akong amahan ug sa dihang namatay ang manghod kong lalaki nga wala pay usa ka tuig ang edad. Nahadlok kaayo ako nga maghunahuna sa kamatayon sa akong mga ginikanan. ‘Kamatayon ba lamang ang mapaabot? May kahulogan pa ba ang kinabuhi?’ Naikag ako nga mahibalo.

Niadtong 1937, sa siksto grado na ako sa elementarya, misugod ang gubat tali sa mga Insek ug mga Hapones. Ang mga lalaki girekluta ug gipadala sa natad-panggubatan sa Tsina. Ang mga batang nagtungha nanamilit sa ilang mga amahan o mga igsoong lalaki, nga nagsinggit ug “banzai!” (mabuhi) ang emperador. Kombinsido ang katawhan  sa kadaogan sa Hapon, ang balaanong nasod, ug sa emperador niini, nga usa ka buhing diyos.

Sa wala madugay, ang mga pamilya nagsugod pagdawat ug mga notisya bahin sa kamatayon gikan sa natad sa panggubatan. Naguol pag-ayo ang nagbangotang mga pamilya. Miturok sa ilang mga kasingkasing ang pagdumot, ug nalipay sila sa dihang gipatay ang daghang kaaway. Apan sa samang higayon, ako naghunahuna, ‘Ang mga kaaway sa walay duhaduha nag-antos usab sa labihan sama kanamo sa dihang namatay ang ilang mga minahal.’ Sa nakatapos ako sa elementarya, ang gubat didto na sa sulod sa Tsina.

Wala-Damhang Pakigtagbo sa Usa ka Langyaw

Sanglit mga mag-uuma man kami, kabos kanunay ang among pamilya, apan gitugotan ako sa akong amahan nga magpadayon sa pag-eskuyla basta gratis. Busa, niadtong 1941, misulod ako sa usa ka eskuylahan sa mga babaye sa Okayama City, nga ang gilay-on maoy mga 100 kilometros. Ang eskuylahan gidisenyo sa pag-edukar sa mga batang babaye aron mahimong maayong mga asawa ug mga inahan, ug kadto nag-asayn sa mga estudyante nga mopuyo uban sa datong mga pamilya sa siyudad isip aprentis nga mga tig-atiman sa balay. Sa mabuntag, ang mga estudyante makakat-on pinaagi sa pagtrabaho diha nianang mga balaya, ug sa hapon sila moeskuyla.

Human sa seremonyas sa pag-abiabi, ang akong maestra, nga nagsul-ob ug kimono, nagdala kanako ngadto sa usa ka dakong balay. Apan sa wala-hisayring hinungdan, ang ginang sa panimalay wala modawat kanako. “Nan, mahimo bang moadto ta sa balay ni Gng. Koda?” misukna ang maestra. Siya nagdala kanako ngadto sa usa ka balay nga kasadpanhon ug estilo ug nagpislit sa timrihan sa pultahan. Pagkataudtaod, migawas ang usa ka taason nga babaye, nga may salapiog-kolor nga buhok. Nahiugnok ako! Siya dili Haponesa, ug wala pa ako makakita sukad ug taga-Kasadpan sa akong kinabuhi. Ang maestra nagpailaila kanako kang Gng. Maud Koda ug daling mibiya. Nga nagbira sa akong mga bag, gikulbaan ako nga misulod sa balay. Nahibaloan ko sa ulahi nga si Gng. Maud Koda maoy Amerikana nga naminyog Hapones nga lalaki nga nakaeskuyla sa Tinipong Bansa. Nagtudlo siyag Iningles sa komersiyal nga mga eskuylahan.

Pagkabuntag misugod ang puliki kaayong kinabuhi. Patolon ang bana ni Gng. Koda, ug ako kinahanglang motabang sa pag-atiman kaniya. Sanglit dili ako makasabot ug Iningles, nabalaka akog diyutay. Nahupayan ako sa dihang si Gng. Koda misulti kanako sa Hinapon. Sa kada adlaw, ako silang mabatian nga magsultianay sa Iningles, ug inanay akong naanad sa pagkabati nianang pinulongana. Nakaangay ako sa maayong kahimtang sa balay.

Nahingangha ako sa pagkamaunongon ni Maud sa iyang masakitong bana. Gustong mobasa ug Bibliya ang iyang bana. Nasayran ko sa ulahi nga ang magtiayon nakabaton ug Hapones nga edisyon sa librong The Divine Plan of the Ages gikan sa tindahan ug segunda-manong mga libro ug sila mga suskritor sa Iningles nga edisyon sa The Watchtower sulod sa daghang katuigan.

Usa ka adlaw niana ako gigasahan ug Bibliya. Nalipay ako kay kadto ang unang higayon sa akong kinabuhi nga ako adunay kaugalingong Bibliya. Gibasa ko kana sa pagpadulong ug sa pagpauli sa eskuylahan apan gamay ra ang akong nasabtan niana. Sanglit gimatuto ako ingong Haponesa nga Shintoist, wala gayod ako makaila kang Jesu-Kristo. Wala ako makaamgo nga kadto mao ang sinugdanan sa mga panghitabo nga sa kataposan moresulta sa akong pagdawat sa kamatuoran sa  Bibliya, nga makatubag sa akong mga pangutana bahin sa kinabuhi ug kamatayon.

Tulo ka Makapasubong mga Panghitabo

Ang duha ka tuig nga pagkaaprentis daling natapos, ug ako nanamilit sa pamilya. Pagkahuman sa akong pag-eskuyla, ako miduyog sa boluntaryong brigada sa mga babaye ug miapil sa paggamag mga uniporme sa navy. Misugod ang pagpamomba sa Amerikanhong B-29 nga mga ayroplanong tigbomba, ug sa Agosto 6, 1945, usa ka bomba atomika ang gihulog sa Hiroshima. Pipila ka adlaw sa ulahi, nakadawat akog telegrama, ug akong nasayran nga si Mama grabeng nasakit. Misakay ako sa unang tren nga diha niadto aron makapauli. Pagkawas ko sa tren, ang usa ka paryente mitagbo kanako ug gisultihan ako nga si Mama namatay na. Namatay siya sa Agosto 11. Ang butang nga akong gikahadlokan sa daghang katuigan nahitabo na gayod! Siya dili na makasulti kanako o makapahiyom kanako.

Sa Agosto 15, nahitabo ang kaparotan sa Hapon. Busa gisagubang ko ang tulo ka makapasubong mga panghitabo, nga kanang tanan nahitabo sa mubong panahon nga napulo ka adlaw: ang pagbuto sa unang bomba atomika, pagkamatay ni Mama, ug ang makasaysayanhong kaparotan sa Hapon. Hinuon makapalipay nga masayrang ang katawhan dili na mamatay sa panggubatan. Tungod kay nasubo kaayo, ako miundang sa trabaho sa pabrika ug mipauli sa akong balay sa banika.

Nadani sa Kamatuoran

Usa ka adlaw niana, wala damha nga nakadawat akog sulat gikan ni Maud Koda sa Okayama. Siya mihangyo kanako nga moadto ug motabang kaniya sa mga buluhaton sa balay, kay siya mag-abli ug eskuylahan sa Iningles. Nahibulong ako kon unsay angay kong buhaton, apan gidawat ko ang iyang imbitasyon. Pipila ka tuig sa ulahi, mibalhin ako sa Kobe uban sa magtiayong Koda.

Sa sayong ting-init sa 1949, ang usa ka taas, mahigalaong lalaki miduaw sa pamilyang Koda. Donald Haslett ang iyang ngalan, ug miabot siya sa Kobe gikan sa Tokyo aron mangitag balay alang sa mga misyonaryo sa Kobe. Siya ang kinaunahang misyonaryo sa mga Saksi ni Jehova nga miabot sa Hapon. Nakaplagan ang usa ka balay, ug sa Nobyembre 1949, ang ubay-ubayng misyonaryo nangabot sa Kobe. Usa ka adlaw niana, lima kanila miduaw sa pamilyang Koda. Duha kanila, si Lloyd Barry ug Percy Iszlaub, namulong diha sa Iningles sa mga napulo ka minutos matag usa ngadto sa mga nagkatigom diha sa balay. Si Maud nailhan nga Kristohanong sister alang sa mga misyonaryo ug dayag nga nadasig sa panagkauban. Niadtong panahona nadasig ako sa pagtuon ug Iningles.

Tungod sa tabang sa masibotong mga misyonaryo, inanay kong nasabtan ang pangunang mga kamatuoran sa Bibliya. Nakaplagan ko ang mga tubag sa akong mga pangutana sa ako pang pagkabata. Oo, ang Bibliya nagtanyag sa paglaom nga mabuhing walay kataposan sa paraisong yuta ug sa saad sa pagkabanhaw sa “tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan.” (Juan 5:28, 29; Pinadayag 21:1, 4) Mapasalamaton ako kang Jehova tungod kay iyang gipaposible ang maong paglaom pinaagi sa halad lukat sa iyang Anak, si Jesu-Kristo.

Makalilipay nga Teokratikanhong mga Kalihokan

Gikan sa Disyembre 30, 1949, hangtod sa Enero 1, 1950, ang unang teokratikanhong asembliya sa Hapon gipahigayon diha sa balay sa mga misyonaryo sa Kobe. Mikuyog ako kang Maud. Ang dakong balay sa nangagi gipanag-iya sa usa ka Nazi ug bantaaw kaayo ang Inland Sea ug Awaji Island. Tungod kay gamay ra ang kahibalo bahin sa Bibliya, gamay ra ang akong nasabtan sa gipamulong. Bisan pa niadto, nahingangha ako pag-ayo sa mga misyonaryo nga libreng nakig-uban sa mga Hapones. Ang katibuk-ang gidaghanon nga 101 mitambong sa pakigpulong publiko sa maong asembliya.

Wala madugay human niadto, mihukom ko nga moapil sa pagsangyaw sa kanataran. Kinahanglang magmaisogon ako aron makapamalaybalay, sanglit ako maulawon man. Usa ka buntag niana, mianha sa balay si Brader Lloyd Barry aron iuban ako sa pagsangyaw. Misugod siya sa balay nga tupad sa balay ni Sister Koda. Halos nagtago ako sa iyang likod samtang namati sa iyang pagsangyaw. Sa migula ako sa pagsangyaw sa ikaduhang higayon, ako misangyaw uban sa duha ka laing mga misyonaryo. Usa ka gulangong Haponesa ang nagpadayon kanamo, namati, ug sa ulahi nagdulot ug usa ka basong gatas sa matag usa kanamo. Misugot siya nga magtuon ug Bibliya sa balay  ug sa kadugayan nahimong bawtismadong Kristohanon. Makapadasig ang pagkakita sa iyang pag-uswag.

Sa Abril 1951, si Brader Nathan H. Knorr, gikan sa hedkuwarter sa Brooklyn, miduaw sa unang higayon sa Hapon. Mga 700 ka tawo ang namati sa pakigpulong publiko nga iyang gipahayag sa Kyoritsu Auditorium sa Kanda, Tokyo. Niadtong espesyal nga tigom, ang tanang nanambong nalipay tungod sa pagluwat sa Hapones nga edisyon sa The Watchtower. Sa pagkasunod bulan, si Brader Knorr miduaw sa Kobe, ug sa espesyal nga tigom didto, ako nabawtismohan ingong simbolo sa akong pagpahinungod kang Jehova.

Mga usa ka tuig sa ulahi, nadasig ako sa pagsulod sa bug-os-panahong ministeryo, ang payunir nga pag-alagad. Pipila ra ang mga payunir niadto sa Hapon, ug nahibulong ako kon unsaon nako pagsuportar sa akong kaugalingon. Naghunahuna usab ako kon maminyo ba ako. Apan unya nakaamgo ako nga ang pag-alagad kang Jehova angay maoy mauna sa kinabuhi, busa nahimo akong payunir niadtong 1952. Ikalipay, nakaarang ako sa pagtrabahog partaym uban kang Sister Koda samtang nagpayunir.

Sa maomaong panahon, ang akong igsoong lalaki, kinsa abi nakog namatay sa gubat, miuli uban sa iyang pamilya gikan sa Taiwan. Ang akong pamilya wala gayod magpakitag interes sa Kristiyanidad, apan tungod sa kasibot isip payunir, misugod ako sa pagpadala sa atong mga magasin ug mga pulyeto kanila. Sa ulahi, ang akong igsoong lalaki mibalhin sa Kobe uban sa iyang pamilya tungod sa iyang panarbaho. “Nabasa mo ba ang mga magasin?” gisukna ko ang akong bayaw nga babaye. Sa akong katingala, siya mitubag, “Kana maoy makaiikag nga mga magasin.” Misugod siya sa pagtuon sa Bibliya uban sa usa sa mga misyonaryo, ug ang akong manghod nga babaye nga ipon nilag puyo miuban sa iyang pagtuon. Sa ngadtongadto, silang duha nahimong bawtismadong mga Kristohanon.

Nahingangha Tungod sa Internasyonal nga Panag-igsoonay

Wala madugay, nakurat ako nga nakadawat ug imbitasyon sa pagtambong sa ika-22 nga klase sa Watchtower Bible School of Gilead. Si Brader Tsutomu Fukase ug ako mao ang unang taga-Hapon nga gidapit sa pagtungha. Niadtong 1953, una mosugod ang klase, nakatambong kami sa Bag-ong Kalibotang Sosyedad nga Asembliya nga gipahigayon sa Yankee Stadium sa New York. Nahingangha kaayo ako sa internasyonal nga panag-igsoonay sa katawhan ni Jehova.

Sa ikalimang adlaw sa kombensiyon, ang Hapones nga mga delegado, nga kadaghanan maoy mga misyonaryo, magsul-ob ug kimono. Sanglit ang kimono nga abante kong gipadala sa barko wala moabot sa eksaktong panahon, mihulam akog kimono nga iya ni Sister Knorr. Misugod sa pag-ulan panahon sa sesyon, ug ako nabalaka nga ang kimono basin mabasa. Sa maong gutlo, may tawo nga hinayng nagbutang ug kapote sa akong likod. “Nahibalo ka ba kon kinsa siya?” nangutana ang usa ka sister nga nagtindog tupad nako. Nahibaloan ko sa ulahi nga kadto si Brader Frederick W. Franz, usa ka membro sa Nagamandong Lawas. Natagamtam ko gayod ang pagkamainiton sa organisasyon ni Jehova!

Ang ika-22 nga klase sa Gilead tinuod nga internasyonal, kay gilangkoban ug 120 ka estudyante gikan sa 37 ka nasod. Bisan pag may kalisdanan sa pagpakigsulti tungod sa nagkalainlaing pinulongan, bug-os namong gikalipayan ang internasyonal nga panag-igsoonay. Sa usa ka adlaw nga niyebehon sa Pebrero 1954, ako migraduwar ug nakadawat ug asaynment nga mobalik sa Hapon. Usa ka klasmet, si Inger Brandt, usa ka Swekong  sister, ang akong ikauban sa Nagoya City. Kami gikuyogan didto sa grupo sa mga misyonaryo nga giebakwet gikan sa Korea tungod sa gubat. Ang pipila ka tuig nga akong gigugol diha sa misyonaryong pag-alagad maoy bililhon kaayo kanako.

Malipayong Pag-alagad Ingong Magtiayon

Sa Septiyembre 1957, gidapit ako nga moalagad sa Bethel sa Tokyo. Ang dos-andanas nga balayng ginama sa kahoy nagsilbing sangang buhatan sa Hapon. Upat lamang ang mga membro sa sangang buhatan, lakip si Brader Barry, ang magtatan-aw sa sanga. Ang nahibiling bahin sa pamilya maoy mga misyonaryo. Naasayn ako sa paghubad ug sa pag-proofread, gawas pa sa paghinlo, paglaba, pagluto, ug uban pa.

Mauswagon ang buluhaton sa Hapon, ug gidapit ang dugang nga mga igsoong lalaki nga motrabaho sa Bethel. Usa kanila nahimong magtatan-aw sa kongregasyon nga akong gianiban. Sa 1966 ang maong igsoong lalaki, si Junji Koshino, ug ako naminyo. Human sa among pagkaminyo, si Junji naasayn ingong magtatan-aw sa sirkito. Makapalipay ang pagkaila sa daghan kaayong kaigsoonan samtang kami nagbiyahe ngadto sa nagkalainlaing kongregasyon. Sanglit naasayn ako sa paghubad, kana akong gihimo sa balay diin kami nagpuyo sulod sa semana. Samtang nagbiyahe, kinahanglang magdala kamig bug-at nga mga diksiyonaryo, gawas pa sa among maleta ug ubang mga bag.

Nalipay kami sa pag-alagad sa sirkito sulod sa kapig upat ka tuig ug nakita namo nga ang organisasyon nagpadayon sa pag-uswag. Ang sangang buhatan gibalhin ngadto sa Numazu, ug katuigan sa ulahi ngadto sa Ebina, diin anaa karon ang mga pasilidad sa sangang buhatan. Si Junji ug ako dugay nang nagpahimulos sa pag-alagad sa Bethel, nga karon nag-alagad kauban sa pamilya nga may mga 600 ka membro. Sa Mayo 2002, ang mga higala sa Bethel malulotong nagselebrar sa akong ika-50 ka tuig sa bug-os-panahong pag-alagad.

Malipayong Nakakita sa Pag-uswag

Sa nagsugod ako sa pag-alagad kang Jehova niadto pang 1950, maihap ra sa tudlo ang mga magmamantala sa Hapon. Karon adunay kapin sa 210,000 ka magmamantala sa Gingharian. Sa pagkatinuod, libolibo ka karnerohong mga tawo ang nadani kang Jehova, sama kanako.

Ang upat ka misyonaryong mga brader ug ang sister nga miduaw kanamo sa balay ni Sister Koda niadtong 1949, ingon man si Sister Maud Koda, namatay nga matinumanon. Mao usab ang akong igsoong lalaki, kinsa usa ka ministeryal nga alagad, ug ang akong bayaw nga babaye, kinsa nakapahimulos sa payunir nga pag-alagad sulod sa mga 15 ka tuig. Unsa ba ang palaaboton sa akong mga ginikanan, kansang kamatayon maoy akong gikahadlokan sa akong pagkabata pa? Ang saad sa Bibliya nga pagkabanhaw naghatag kanako sa paglaom ug kahupayan.—Buhat 24:15.

Samtang ako maghunahuna sa nangagi, mobati ko nga ang akong pakigtagbo kang Maud niadtong 1941 maoy makahuloganong punto sa akong kinabuhi. Kon wala ko pa siya mahimamat niadtong panahona ug wala mosugot sa iyang pagdapit nga motrabaho pag-usab alang kaniya human sa gubat, lagmit ako nagpuyo lang sa among uma sa nahilit nga balangay ug wala makatagbo sa mga misyonaryo niadtong unang mga adlaw. Pagkamapasalamaton ko kang Jehova tungod sa pagdani niya kanako sa kamatuoran pinaagi ni Maud ug sa unang mga misyonaryo!

[Hulagway sa panid 25]

Kauban ni Maud Koda ug iyang bana. Ako kanang anaa sa atubang sa wala

[Hulagway sa panid 27]

Uban sa mga misyonaryo nga taga-Hapon sa Yankee Stadium sa 1953. Naa ako sa tumoy sa wala

[Mga hulagway sa panid 28]

Sa Bethel uban sa akong bana, si Junji