Ang Katahom sa Kalalangan ni Jehova

“Ang mga Kahoy ni Jehova Nangatagbaw”

NAKATINDOG ka na ba sa lasang samtang ang mga bidlisiw sa adlaw mianinag diha sa habog nga mga kahoy? Madungog mo ba ang kinaas sa mga dahon nga gihuyop sa hangin?—Isaias 7:2.

Diha sa pipila ka dapit sa yuta, sa usa ka yugto sa tuig, ang mga dahon sa nagkalainlaing kahoy morag nagsiga sa mga bulok nga pula, orens, dalag, ug uban pang mga kolor. Ang kakahoyan morag nagkalayo! Kini mohaom kaayo niining maong sentimento: “Magmaya, kamong kabukiran, uban ang hugyaw sa kalipay, ikaw lasang ug kamong tanang kakahoyan niini!”—Isaias 44:23. a

Halos un-tersiya sa luna sa planetang Yuta natabonan sa lasang. Sa pagkatalagsaon, ang lasang ug ang daghang kinabuhi diha niana naghimaya sa Tigdisenyo ug Maglalalang niini, si Jehova nga Diyos. “Dayega ninyo si Jehova,” miawit ang dinasig nga salmista, “kamong mga bungahoy ug kamong tanang sedro.”—Salmo 148:7-9.

“Ang mga kahoy nagtagana sa materyal nga mga panginahanglan sa tawo ug sa iyang hilig sa pagtan-aw ug maanindot nga mga butang,” nag-ingon ang librong The Trees Around Us. Ang mga lasang mopanalipod, mopadaghan, ug mopauswag sa suplay sa tubig sa mga tawo. Ang mga kahoy mohinlo usab sa hangin. Pinaagi sa katingalahang proseso sa photosynthesis, ang carbon dioxide, tubig, minerales, ug sinag sa adlaw himoon sa mga selula sa dahon ingong mga sustansiya ug oksiheno.

Ang lasang maoy usa ka obra-maestra sa katahom ug disenyo. Ang habog kaayong mga kahoy kasagaran mao ang kinanindotang mga membro sa lasang. Nagtubo taliwala niini mao ang hilabihan ka daghang matang sa mga pako, mga lumot-lumot, mga tanom nga mokatay, mga sagbot, ug mga hilbas. Kining mga tanoma nagdepende sa palibot nga ipatungha sa mga kahoy, nga nanubo ilalom sa landong niini ug nagsuhop sa mga umog nga gitagana sa lasang.

Diha sa mga lasang nga gituboan sa mga kahoy nga mangalarag ang mga dahon, kutob sa 25 ka milyong dahon ang mangahulog matag ektarya diha sa salog sa lasang sa ulahing bahin sa tuig. Unsay mahitabo niining mga dahona? Ang mga insekto, agup-op, ulod, ug ubang mga organismo sa ngadtongadto maghimo niining tanang organikong materyal ingong bayubok, nga usa ka hinungdanong sambog sa tabunok nga yuta. Oo, walay mausik samtang andamon niining ubos nga mga trabahante ang yuta alang sa bag-ong turok.

Ilalom sa patayng mga dahon, ang yuta sa lasang punog kinabuhi. Sumala sa librong The Forest, “kutob 1,350 ka linalang . . . ang makita diha sa usa ka luna nga 30 sentimetros ug 2.5 sentimetros nga giladmon, ug wala pay labot niana ang binilyong gigming nga mga organismo diha sa matag kumkom nga yuta.” Dugang pa, ang lasang puno sa mga reptilya, langgam, insekto, ug mga hayop nga sus-an. Kinsay kapasidunggan niining katahom ug panagkadaiya? Sa pagkatukma, ang ilang Maglalalang miingon: “Ang tagsatagsa ka ihalas nga hayop sa lasang akoa man, ang mga mananap sa ibabaw sa usa ka libo nga kabukiran.”—Salmo 50:10.

Ang ubang mga mananap gilalang nga adunay talagsaong abilidad nga makatulog ug dugay panahon sa tingyelo ug mabuhi sa grabeng katugnaw ug sa hataas nga yugto nga nihit ang pagkaon. Apan, dili tanang mananap ang matulog panahon sa tingtugnaw. Bisan sa tungatunga sa tingtugnaw, makakita ka ug panon sa mga osa nga nagluksolukso sa kapatagan. Ang osa dili matulog ni manghipos ug pagkaon panahon sa tingtugnaw, apan sila nagapanibsib sa mga salingsing ug mga udlot, nga imong makita sa nag-ubang hulagway nga gikan sa Alemanya.

 Ang mga tanom kanunayng gihisgotan sa Kasulatan. Sumala sa usa ka asoy, ang Bibliya naghisgot ug duolan sa 130 ka tanom, lakip sa 30 ka matang sa mga kahoy. Nagkomento bahin sa paghisgot niini sa Bibliya, ang tigtuon bahin sa tanom nga si Michael Zohary miingon: “Bisan ang ordinaryong mga libro nga wala gamita ingong reperensiyang basahon dili makatumbas sa paghisgot sa Bibliya bahin sa tanom nga nalangkit sa nagkalainlaing bahin sa kinabuhi.”

Ang mga kahoy ug mga lasang maoy maanindot nga mga gasa gikan sa mahigugmaong Maglalalang. Kon kita nakaadto na sa kakahoyan, kita mouyon gayod sa mga pulong sa salmista: “Ang mga kahoy ni Jehova nangatagbaw, ang mga sedro sa Lebanon nga iyang gitanom, diin didto ang kalanggaman magabuhat ug mga salag.”—Salmo 104:16, 17.

[Footnote]

[Kahon/Mga hulagway sa panid 9]

Ang usa sa kinanindotang mga kahoy nga nagapamunga diha sa Tungang Silangan mao ang kahoyng almendras. Sa unang bahin sa tuig—una pa sa kadaghanang mga kahoy—kini makamata gikan sa pagkatulog niini. Ang kahoyng almendras gitawag sa karaang mga Hebreohanon nga ang usa nga nahigmata, nga nagpunting sa sayo nga pagpamulak niini. Ang kahoy morag nakamata nga gibestihan sa mga bulak nga kolor rosas ug puti.—Ecclesiastes 12:5.

Taliwala sa duolan sa 9,000 ka nailhang mga espisye sa langgam, mga 5,000 ang giklasipikar nga mga langgam nga mag-aawit. Ang kahilom sa baga nga lasang matugaw sa ilang mga honi. (Salmo 104:12) Pananglitan, ang goryon bibo ug honi. Ang mga tigso nga masulub-on ug mga honi, sama niining gihulagway dinhi, maoy langgam nga mag-aawit nga gibestihan ug maanindot nga balhibo nga gikombinasyonan ug kolor abo, dalag, ug berde.—Salmo 148:1, 10.

[Hulagway sa panid 9]

Lasang sa Normandy, Pransiya