Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Genesis—II
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Genesis—II
GIKAN sa paglalang sa unang tawo nga si Adan hangtod sa kamatayon ni Jose nga anak ni Jacob, ang Genesis nagkobre ug 2,369 ka tuig sa kasaysayan sa tawo. Ang unang 10 ka kapitulo maingon man ang 9 ka bersikulo sa kapitulo 11, lakip na ang asoy gikan sa paglalang ngadto sa torre sa Babel, gihisgotan sa nag-unang gula niining magasina. a Kining artikuloha maghisgot sa mga haylayt gikan sa nahibiling mga kapitulo sa Genesis, nga may kalabotan sa mga pakiglabot sa Diyos kang Abraham, Isaac, Jacob, ug Jose.
SI ABRAHAM NAHIMONG HIGALA SA DIYOS
Mga 350 ka tuig human sa Lunop, usa ka tawo nga nahimong espesyal kaayo sa Diyos ang natawo sa linya sa kaliwat ni Sem nga anak ni Noe. Ang iyang ngalan maoy Abram, nga sa ulahi giilisag Abraham. Sa sugo sa Diyos, si Abram mibiya sa Caldeanhong siyudad sa Ur ug nanimuyo sa tolda diha sa yuta nga gisaad ni Jehova nga ihatag kaniya ug sa iyang mga kaliwat. Tungod sa iyang pagtuo ug pagkamasinugtanon, si Abraham gitawag nga “higala ni Jehova.”—Santiago 2:23.
Si Jehova milihok batok sa daotang mga molupyo sa Sodoma ug sa kasikbit nga mga siyudad niini, samtang giluwas niya si Lot ug ang iyang mga anak nga babaye. Natuman ang saad sa Diyos sa dihang natawo ang anak ni Abraham nga si Isaac. Daghang katuigan sa ulahi, ang pagtuo ni Abraham nasulayan sa dihang gisugo siya ni Jehova sa paghalad sa iyang anak. Andam nga mosugot si Abraham apan gipugngan siya sa usa ka manulonda. Walay duhaduha nga si Abraham maoy usa ka tawo sa pagtuo, ug gipasaligan siya nga pinaagi sa iyang binhi, ang tanang kanasoran magapanalangin sa ilang kaugalingon. Ang kamatayon sa iyang minahal nga asawang si Sara nakapaguol pag-ayo kang Abraham.
Tubag sa mga Pangutana sa Kasulatan:
12:1-3—Kanus-a gipatuman ang Abrahamikong pakigsaad, ug unsa ka dugay? Ang pakigsaad ni Jehova kang Abram nga “ang tanang banay sa yuta tinong magapanalangin sa ilang kaugalingon pinaagi [kang Abram]” dayag nga gipatuman sa dihang mitabok si Abram sa Euprates sa iyang pagpaingon sa Canaan. Kini lagmit nga nahitabo sa Nisan 14, 1943 W.K.P.—430 ka tuig sa wala pa makagawas ang Israel gikan sa Ehipto. (Exodo 12:2, 6, 7, 40, 41) Ang Abrahamikong pakigsaad maoy “usa ka pakigsaad hangtod sa panahong walay tino.” Kini magpadayon hangtod mapanalanginan ang mga banay sa yuta ug malaglag ang tanang kaaway sa Diyos.—Genesis 17:7; 1 Corinto 15:23-26.
15:13—Kanus-a natuman ang gitagnang 400-ka-tuig nga pag-antos sa mga kaliwat ni Abram? Kining yugtoa sa pag-antos nagsugod sa 1913 W.K.P. sa dihang ang anak ni Abraham nga si Isaac gilutas sa mga 5 anyos ang edad ug ang iyang 19-anyos nga igsoon sa amahan nga si Ismael “nagbugalbugal” kaniya. (Genesis 21:8-14; Galacia 4:29) Natapos kini sa paggawas sa mga Israelinhon gikan sa pagkaulipon sa Ehipto sa 1513 W.K.P.
16:2—Husto ba ang paghatag ni Sarai sa iyang ulipong babaye nga si Agar ingong asawa ni Abram? Ang paghatag ni Sarai nahiuyon sa kostumbre sa maong adlaw—nga ang usa ka apuli nga asawa obligado sa paghatag ug puyopuyo ngadto sa iyang bana aron makapatunghag manununod. Ang pagbatasan sa poligamiya unang mitungha sa kaliwat ni Cain. Sa ngadtongadto, kini nahimong kostumbre ug gisagop sa pipila ka magsisimba ni Jehova. (Genesis 4:17-19; 16:1-3; 29:21-28) Apan, wala isalikway ni Jehova ang iyang orihinal nga sukdanan sa monogamiya. (Genesis 2:21, 22) Si Noe ug ang iyang mga anak nga lalaki, nga kanila gisubli ang sugo nga ‘magmabungahon ug pun-on ang yuta,’ dayag nga tagsa ray asawa. (Genesis 7:7; 9:1; 2 Pedro 2:5) Ug ang maong sukdanan sa monogamiya gipahayag pag-usab ni Jesu-Kristo.—Mateo 19:4-8; 1 Timoteo 3:2, 12.
19:8—Dili ba sayop ang pagtanyag ni Lot sa iyang mga anak nga babaye ngadto sa mga taga-Sodoma? Sumala sa kalagdaan sa Oriente, responsabilidad sa tagtungod ang pagpanalipod sa iyang mga bisita nga anaa sa iyang balay, nga depensahan sila bisan hangtod sa kamatayon kon gikinahanglan. Si Lot andam sa pagbuhat niana. Maisogon siyang migawas aron atubangon ang magubtanong panon, gisirad-an ang pultahan sa iyang luyo, ug giharong niya sila. Sa higayon nga iyang gitanyag ang iyang mga anak nga babaye, lagmit naamgohan ni Lot nga ang iyang mga bisita maoy mga mensahero gikan sa Diyos, ug mahimong nangatarongan siya nga panalipdan sa Diyos ang iyang mga anak maingon nga Iyang gipanalipdan ang iyang iyaan nga si Sara didto sa Ehipto. (Genesis 12:17-20) Sama gayod sa nahitabo, si Lot ug ang iyang mga anak nga babaye naluwas.
19:30-38—Gikonsentir ba ni Jehova ang pagkahubog ni Lot ug ang pagkahimo niyang amahan sa mga anak nga lalaki pinaagi sa iyang duha ka anak nga babaye? Si Jehova dili mokonsentir sa pag-unay o sa paghubog. (Levitico 18:6, 7, 29; 1 Corinto 6:9, 10) Sa pagkatinuod, si Lot naguol sa “kalapasan” sa mga molupyo sa Sodoma. (2 Pedro 2:6-8) Ang kamatuoran nga gihubog si Lot sa iyang mga anak nagsugyot nga ilang naamgohan nga dili siya mouyon sa pagpakigsekso kanila kon dili siya hubog. Apan, ingong mga langyaw sa maong yuta, gibati sa iyang mga anak nga mao kadto ang bugtong paagi aron dili mapuo ang pamilya ni Lot. Ang maong asoy anaa sa Bibliya aron mapadayag ang relasyon sa mga Moabihanon (pinaagi kang Moab) ug sa mga Ammonhanon (pinaagi kang Ben-ami) ngadto sa mga kaliwat ni Abraham, ang mga Israelinhon.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
13:8, 9. Pagkamaayong sulondan ang gihatag ni Abraham sa pagdumala sa mga kabingkilan! Dili gayod nato angayng isakripisyo ang malinawong relasyon tungod lang sa pinansiyal nga ganansiya, personal nga kagustohan, o garbo.
15:5, 6. Sa dihang natigulang na si Abraham ug wala pa gayod makabaton ug anak, nakig-estorya siya sa Diyos bahin sa maong butang. Sa baylo, gipasaligan siya ni Jehova. Unsay resulta? Si Abraham “nagbutang ug pagtuo kang Jehova.” Kon atong buksan ang atong kasingkasing ngadto kang Jehova diha sa pag-ampo, dawaton ang iyang mga pasalig gikan sa Bibliya, ug sugton siya, molig-on ang atong pagtuo.
15:16. Wala ipahamtang ni Jehova ang iyang paghukom ngadto sa mga Amorihanon (o, mga Canaanhon) sulod sa upat ka kaliwatan. Ngano? Tungod kay siya maoy usa ka Diyos nga mapailobon. Nagpaabot siya hangtod nga wala na gayoy paglaom nga moarang-arang pa ang kahimtang. Sama kang Jehova, kita angayng magmapailobon.
18:23-33. Si Jehova dili magpaturagas sa pagpanglaglag. Iyang panalipdan ang mga matarong.
19:16. Si Lot “nagpadayon sa paglanganlangan,” ug halos giguyod na siya ug ang iyang pamilya sa mga manulonda pagawas sa siyudad sa Sodoma. Maalamon kita kon dili nato wad-on ang atong pagbati sa pagkadinalian samtang kita nagapaabot sa kataposan sa daotang kalibotan.
19:26. Pagkabinuang nga malinga o mangandoy sa kon unsay ato nang gibiyaan sa kalibotan!
SI JACOB ADUNAY 12 KA ANAK NGA LALAKI
Si Abraham naghikay sa kaminyoon ni Isaac ngadto kang Rebeca, usa ka babaye nga may pagtuo kang Jehova. Siya nanganak ug kaluha nga si Esau ug Jacob. Gitamay ni Esau ang iyang katungod sa pagkapanganay ug gibaligya kini ngadto kang Jacob, kinsa sa ulahi nakadawat sa panalangin sa iyang amahan. Si Jacob mikalagiw ngadto sa Padan-aram, diin iyang giminyoan si Lea ug Raquel ug giatiman ang kahayopan sa ilang amahan sulod sa mga 20 ka tuig una molakaw uban sa iyang pamilya. Pinaagi kang Lea, Raquel, ug sa ilang duha ka ulipon nga babaye, si Jacob nakabaton ug 12 ka anak nga lalaki ug usa ka anak nga babaye. Si Jacob nakiglayog sa usa ka manulonda ug gipanalanginan, ug ang iyang ngalan giilisag Israel.
Tubag sa mga Pangutana sa Kasulatan:
28:12, 13—Unsay kahulogan sa damgo ni Jacob nga naglangkit sa “usa ka hagdan”? Kining maong “hagdan,” nga morag hagdanan nga bato, nagpaila nga dunay komunikasyon tali sa yuta ug langit. Ang mga manulonda sa Diyos nga nagsaka-kanaog diha niana nagpakita nga ang mga manulonda nag-alagad sa usa ka hinungdanong paagi tali kang Jehova ug sa mga tawo nga iyang giuyonan.—Juan 1:51.
30:14, 15—Nganong gihiklin ni Raquel ang kahigayonan sa pagpakigdulog sa iyang bana baylo sa pipila ka mandragora? Sa karaang panahon, ang bunga sa tanom nga mandragora gigamit sa medisina ingong narkotiko ug aron malikayan o mahupayan ang pagpamikog. Ang maong bunga gituohan usab nga adunay katakos sa pagpukaw sa gana sa sekso ug pagpauswag sa pertilidad sa tawo o makatabang sa pagmabdos. (Awit ni Solomon 7:13) Bisan tuod wala ibutyag sa Bibliya ang motibo ni Raquel alang sa maong pagpakigbaylo, lagmit naghunahuna siya nga ang mga mandragora makatabang kaniya nga momabdos ug magtapos sa iyang kaulawan ingong apuli. Apan, pipila pa ka tuig ang milabay una pa ‘gibuksan ni Jehova ang iyang tagoangkan.’—Genesis 30:22-24.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
25:23. Si Jehova adunay katakos sa pag-ila sa henetikong kahulmahan sa wala pa matawong bata ug sa paggamit sa iyang abanteng kahibalo ug pagpili daan kon kinsay gusto niya alang sa iyang mga katuyoan. Bisan pa niana, wala niya tinoang daan ang kataposang dulnganan sa mga tawo.—Oseas 12:3; Roma 9:10-12.
25:32, 33; 32:24-29. Ang kahingawa ni Jacob labot sa pagbaton sa katungod sa pagkapanganay ug ang iyang pagpakiglayog sa tibuok gabii sa usa ka manulonda aron maangkon ang panalangin nagpakita nga gipabilhan gayod niya ang sagradong mga butang. Si Jehova nagpiyal kanato ug daghang sagradong mga butang, sama sa atong relasyon uban kaniya ug sa iyang organisasyon, ang lukat, ang Bibliya, ug ang atong paglaom sa Gingharian. Hinaot nga mahisama kita kang Jacob sa pagpakitag pagpabili alang niana.
34:1, 30. Nagsugod ang kasamok nga “nagdalag pagkasinalikway” kang Jacob tungod kay si Dina nakighigala sa mga tawo nga wala mahigugma kang Jehova. Kinahanglang maalamon natong pilion ang atong mga pakig-ubanan.
SI JEHOVA NAGPANALANGIN KANG JOSE SA EHIPTO
Ang pangabugho maoy nagtukmod sa mga anak nga lalaki ni Jacob sa pagbaligya sa ilang igsoon nga si Jose ingong ulipon. Sa Ehipto, si Jose nabilanggo tungod kay matinumanon ug maisogon niyang gituman ang moral nga mga sukdanan sa Diyos. Sa ngadtongadto, gikuha siya gikan sa bilanggoan aron sa paghubad sa mga damgo ni Paraon, nga nagtagna sa pito ka tuig nga kadagaya nga pagasundan sa pito ka tuig nga gutom. Dayon si Jose gihimong administrador sa pagkaon sa Ehipto. Nangabot ang iyang mga igsoong lalaki sa Ehipto nga nangitag pagkaon tungod sa gutom. Ang pamilya nagkahiusa pag-usab ug nanimuyo sa tabunok nga yuta sa Gosen. Sa hapit na siyang mamatay, gipanalanginan ni Jacob ang iyang mga anak nga lalaki ug militok siya ug tagna nga naghatag ug seguradong paglaom sa dagayang mga panalangin sa umaabot nga mga siglo. Gidala ang patayng lawas ni Jacob ngadto sa Canaan aron ilubong didto. Sa dihang namatay si Jose sa edad nga 110, giembalsamar ang iyang lawas, nga sa ngadtongadto gidala ngadto sa Yutang Saad.—Exodo 13:19.
Tubag sa mga Pangutana sa Kasulatan:
43:32—Nganong dulumtanan alang sa mga Ehiptohanon ang pagpangaon kauban sa mga Hebreohanon? Sa panguna, kini maoy tungod sa pagpihigpihig sa relihiyon o garbo sa rasa. Gidumtan usab sa mga Ehiptohanon ang mga magbalantay sa karnero. (Genesis 46:34) Ngano? Tungod kay ang mga magbalantay sa karnero lagmit mao ang kinaubsan ug kahimtang sa Ehipto. O tingali tungod kay ang yuta nga mahimong tikaron gamay ra, gitamay sa mga Ehiptohanon kadtong mangitag kasibsiban sa ilang mga panon sa kahayopan.
44:5—Naggamit ba gayod ug kopa si Jose sa pagbasa ug mga tilimad-on? Ang kopa nga plata ug ang giingon maylabot niana dayag nga bahin sa estratehiya. Si Jose maoy matinumanong magsisimba ni Jehova. Wala gayod siya mogamit ug kopa sa pagbasa ug mga tilimad-on, maingon nga wala gayod kawata ni Benjamin ang maong kopa.
49:10—Unsay kahulogan sa “setro” ug sa “sungkod sa komandante”? Ang setro maoy usa ka baston nga gidala sa usa ka magmamando ingong simbolo sa harianong awtoridad. Ang sungkod sa komandante maoy usa ka taas nga pudlos nga nagpaila sa iyang gahom sa pagmando. Ang paghisgot ni Jacob nianang mga butanga nagpaila sa dakong awtoridad ug gahom nga mahuptan sa tribo ni Juda hangtod nga moabot si Shilo. Kining maong kaliwat ni Juda mao si Jesu-Kristo, ang usa nga gihatagan ni Jehova ug langitnong pagmando. Si Kristo naghupot sa harianong awtoridad ug adunay gahom sa pagmando.—Salmo 2:8, 9; Isaias 55:4; Daniel 7:13, 14.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
38:26. Nasayop si Juda sa iyang mga pakiglabot uban sa iyang nabiyuda nga umagad nga si Tamar. Apan, sa dihang nahibaloan niya ang iyang tulubagon sa pagmabdos ni Tamar, mapainubsanong gidawat ni Juda ang iyang sayop. Kita usab angayng modawat dayon sa atong mga sayop.
39:9. Ang reaksiyon ni Jose sa asawa ni Potipar nagpakita nga nahiuyon ang iyang hunahuna sa hunahuna sa Diyos maylabot sa moralidad ug nga ang iyang tanlag gigiyahan sa mga prinsipyo sa Diyos. Dili ba usab angay nga paningkamotan natong magiyahan ang atong tanlag sa mga prinsipyo sa Diyos samtang kita mouswag sa tukmang kahibalo sa kamatuoran?
41:14-16, 39, 40. Mapahinabo ni Jehova ang kausaban sa mga kahimtang alang niadtong may kahadlok kaniya. Sa dihang modangat ang kasakitan, maalamon nga kita mosalig kang Jehova ug magpabiling matinumanon kaniya.
Sila Adunay Dumalayong Pagtuo
Si Abraham, Isaac, Jacob, ug Jose maoy mga tawo sa pagtuo nga may kahadlok gayod sa Diyos. Ang asoy sa ilang kinabuhi, nga nasulat sa basahon sa Genesis, makapalig-on gayod sa pagtuo ug makatudlo kanato ug daghang bililhong mga pagtulon-an.
Makabenepisyo ka gikan sa maong asoy samtang tumanon nimo ang imong senemanang asaynment sa pagbasa sa Bibliya alang sa Teokratikanhong Tunghaan sa Ministeryo. Ang pagkonsiderar sa nahisgotan nang mga punto motabang sa pagbuhi sa maong mga asoy.
[Mga footnote]
a Tan-awa ang artikulong “Ang Pulong ni Jehova Buhi—Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Genesis—I” sa Enero 1, 2004, nga gula sa Ang Bantayanang Torre.
[Hulagway sa panid 26]
Gipanalanginan ni Jehova si Jose
[Hulagway sa panid 26]
Si Abraham maoy usa ka tawo sa pagtuo
[Hulagway sa panid 26]
Ang matarong nga si Lot ug ang iyang mga anak nga babaye giluwas
[Hulagway sa panid 29]
Gipabilhan ni Jacob ang sagradong mga butang. Gipabilhan ba usab nimo kini?