Kamot—Ang Gamit Niini Diha sa Bibliya

ANG tumoy nga bahin sa bukton. Ang “kamot,” ingon sa paggamit sa Kasulatan, usahay maglakip sa pulso, sama sa Genesis 24:22, 30, 47 ug Ezequiel 16:11, diin ang mga pulseras gisul-ob diha sa “mga kamot,” ug sa Maghuhukom 15:14, diin gihisgotan ang mga gapos diha sa “mga kamot” ni Samson. Ang kamot maoy mogamit sa gahom sa bukton ug mogiya niini, busa, sa daghang kahimtang nga kini makita diha sa mahulagwayong pagkasulti, ang ideyang “gigamit nga gahom” mahimong ikalangkit sa pulong nga “kamot.” (Exodo 7:4; 13:3; Deuteronomio 2:15; Lucas 1:66) Sanglit ang tawhanong kamot abtik kaayo ug mapailin-ilinon ug usa ka bahin sa lawas nga pinaagi niini malampos ang buluhaton, gigamit kini sa simbolikong paagi diha sa daghang teksto sa Bibliya aron ipaila ang daghang matang sa aksiyon.

Ang komon nga Hebreohanong termino alang sa “kamot” mao ang yadh; usahay ang pulong nga kaph gihubad nga “kamot,” apan sa literal kini nagkahulogang “palad.” (Job 22:30, potnot sa New World Translation of the Holy Scriptures—With References) Ang kasagarang termino sa Grego alang sa “kamot” mao ang kheir.

Mahulagwayon ug Simboliko nga mga Paggamit

Ang kamot usahay gigamit sa paghawas sa tawo mismo, sama sa paghangyo ni David kang Nabal alang sa pagkaon: “Ihatag lamang, palihog, ang bisan unsa nga makaplagan sa imong kamot.” (1 Samuel 25:8) Kini nagtumong usab sa katibuk-ang disposisyon o kalihokan sa usa ka tawo (Genesis 16:12), o kini nagpasabot sa iyang responsibilidad nga manubag sa iyang mga gibuhat.—Genesis 9:5; Ezequiel 3:18, 20.

Ang mga kamot sa mga saserdote gipuno ni Moises ug mga halad sa panahon sa ilang pagpahiluna-sa-katungdanan ingong bahin sa seremonyas nga nagsangkap kanila sa simbolikong paagi, nga ‘nagpuno sa ilang mga kamot’ sa awtoridad ug gahom alang sa pagkasaserdote.—Levitico 8:25-27.

Si Jehova nagpasalig kang Jacob nga ang iyang anak nga lalaking si Jose “magbutang sa iyang kamot ibabaw sa imong mga mata,” nga mao, magpiyong sa mga mata ni Jacob human siya mamatay. (Genesis 46:4) Kining pribilehiyoa naandan untang himoon sa panganay. Busa kining mga pulonga wala lamang magpasalig kang Jacob nga ang iyang pinalanggang anak nga si Jose magpabilin duol kaniya sa nahibiling katuigan sa kinabuhi sa tigulang nga patriarka kondili lagmit usab nga nagtagna nga ang katungod sa pagkapanganay, nga giwala ni Ruben, mahiadto kang Jose.

Ang Diyos sa simbolikong paagi gihisgotan nga naggamit sa iyang “kamot,” nga mao, sa iyang gigamit nga gahom, sa pagpalampos sa buluhaton; ang pipila sa maong mga pananglitan mao: sa paglalang (Salmo 8:6; 102:25); sa paglaglag sa iyang mga kaaway (Isaias 25:10, 11); sa pagluwas sa iyang katawhan (Exodo 7:4, 5); sa pagpasundayag sa pabor ug gahom ngadto sa nagapangita kaniya (Esdras 8:22); sa pagtagana (Salmo 104:28; 145:16); ug sa pagtabang (Isaias 11:11). Si Elihu miingon nga ang mga gamhanan mobiya nga “dili pinaagig kamot,” ug ang bato sa matagnaong damgo ni Nabucodonosor gisapsap gikan sa bukid “dili pinaagi sa mga kamot”; sa matag kahimtang kini nagkahulogan nga ang maong buhat nahitabo, dili pinaagi sa tawhanong mga kamot, kondili pinaagi sa gahom ni Jehova.—Job 34:1, 20; Daniel 2:34, 44, 45.

Ang ‘sa, anaa sa, o ilalom sa kamot sa usa’ nagpasabot nga mailalom sa gahom o pagmando sa maong tawo (Genesis 9:2; 41:35; Job 2:6; 1 Pedro 5:6; itandi ang Genesis 37:21), o lagmit nga kini nagkahulogang “anaa sa imong pagbuot” o ‘sa pag-atiman sa usa’ (Genesis 16:6, itandi ang Le; Genesis 42:37, itandi ang RS; Lucas 23:46; Juan 10:28, 29). Ang mga pulong nga “uban ang binayaw nga kamot” nagpasabot sa pagkakusganon, pagkamadaogon (Exodo 14:8); ang ‘pagpalig-on sa mga kamot’ nagpasabot sa paghatag ug gahom o pagtagana ug pagsangkap (Esdras 1:6); ang ‘pagpaluya sa mga kamot’ nagpasabot sa pagkawala sa kadasig (Jeremias 38:4); ‘pagbutang sa kinabuhi sa usa diha sa iyang kamot o palad,’ nagpasabot sa pagpameligro sa iyang kinabuhi (1 Samuel 19:5; Job 13:14). Ang “paglamanohay” gibuhat sa dihang mohimog panaad (Esdras 10:19) o mohimog garantiya alang sa lain (Proverbio 6:1-3; 17:18; 22:26); ang ‘pagbutang sa kamot nganha sa’ nagpasabot ug pagbuhat (Deuteronomio 15:10, itandi ang KJ); ang ‘pagbutang sa kamot nganha sa mga kabtangan sa uban’ nagpasabot sa pagkawat o paggamit sa mga kabtangan sa dili-hustong paagi (Exodo 22:7, 8, 10, 11); ang ‘hinlo nga mga kamot’ nagpasabot sa pagkainosente (2 Samuel 22:21; itandi ang Salmo 24:3, 4); ang ‘mga kamot nga napuno sa dugo’ nagpasabot sa pagbuno (Isaias 1:15; 59:3, 7); ang ‘pagsampong sa baba pinaagi sa kamot’ nagpasabot sa pagpakahilom (Maghuhukom 18:19); ang ‘paghuyhoy sa mga kamot’ nagpasabot sa pagkawala sa kadasig (2 Cronicas 15:7; tan-awa usab ang Isaias 35:3; Hebreohanon 12:12, 13); ug ang ‘pagbukhad sa kamot’ nagpasabot sa pagkamahinatagon (Deuteronomio 15:11).

Ang “diyutay pa nga pagkiyugpos sa mga kamot sa paghigda” magpakabos sa tapolan. (Proverbio 6:9-11) Siya gihubit nga luya kaayo sa pagkuha sa iyang kamot gikan sa panaksang pangbangkete aron ibalik kini sa iyang baba. (Proverbio 26:15) Ang mapasagarong  tawo nga “nagatrabaho uban sa usa ka kamot nga taspokan mahimong kabos,” samtang ang kugihang kamot makabaton ug bahandi.—Proverbio 10:4.

Ang ubang Hebreohanong idiom nga mga ekspresyon maylabot sa kamot mao: ‘ibutang ang imong kamot uban sa,’ nagkahulogang pakigtambayayong, pagtabang (Exodo 23:1; 1 Samuel 22:17); “pinaagi sa kamot sa,” nagpasabot nga ubos sa paggiya ni (Exodo 38:21) o pinaagi ni (Exodo 4:13; Levitico 8:36; 10:11); ‘ang iyang kamot dili makakab-ot,’ o ‘ang iyang kamot wala makakab-ot niini,’ nagpasabot nga wala siyay igong (pinansiyal nga) kahinguhaan (Levitico 14:21); ‘kon unsay makuha sa iyang kamot,’ nagpasabot sa kon unsay iyang maarangan (Numeros 6:21); ‘mga kamot sa usa ka espada,’ nagpasabot sa gahom sa espada (Job 5:20); ‘kamot sa dila,’ nagpasabot sa gahom sa dila (Proverbio 18:21); ‘ang kinabuhi sa imong kamot,’ nagpasabot sa pagbalik sa imong kusog (Isaias 57:10); ‘pagtak-op sa kamot,’ gikan sa igsoon sa usa ka tawo, buot ingnon, nagkumkom sa iyang kamot sa pagtabang kaniya.—Deuteronomio 15:7, KJ.

Si Jehova nag-ingon sa mga Israelinhon nga kinahanglang ilang ihigot ang iyang mga pulong “ingong usa ka timaan diha sa [ilang] kamot” (Deuteronomio 6:6-8; 11:18) ug nga iyang gikulit ang Zion diha sa iyang mga palad (Isaias 49:14-16), nga nagpasabot sa makanunayong paghinumdom ug pagtagad. Uban ang samang kahulogan, gisultihan ni Jehova ang mga eunuko nga nangupot sa iyang pakigsaad nga siya mohatag kanila sulod sa iyang balay ug “usa ka monyumento” (o, dapit; sa literal, usa ka “kamot”). (Isaias 56:4, 5) Ang Bibliya naghisgot sa mga magsisimba sa Diyos ingong nagsulat sa simbolikong paagi diha sa ilang mga kamot sa mga pulong, “Iya ni Jehova,” sa ingon nagpaila nga sila iyang mga ulipon. (Isaias 44:5) Sa samang paagi ang “marka” sa “mapintas nga mananap” diha sa tuong kamot nagsimbolo sa pagtagad, debosyon, ug aktibong pagpaluyo nga gihatag sa usa ngadto sa “mapintas nga mananap” ug sa “larawan” niini, sanglit ang mga kamot sa usa ka tawo maoy gigamit sa pagbuhat sa buluhaton alang sa usa ka tawo nga iyang gialagaran.—Pinadayag 13:16, 17; 14:9, 10; 20:4.

Pagpandong sa mga Kamot

Gawas sa pagkupot, ang mga kamot gipandong diha sa usa ka tawo o sa usa ka butang tungod sa nagkalainlaing mga katuyoan. Ang katibuk-ang kahulogan sa maong buhat, hinunoa, mao ang pagngalan, ang pagpunting sa usa ka tawo o butang ingong gidawat, o giila, sa usa ka tinong paagi. Sa panahon sa seremonyas sa pagpahiluna-sa-katungdanan sa pagkasaserdote, si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki nagtapion sa ilang mga kamot sa ulo sa torong baka ug sa duha ka laking karnero nga ihalad, sa ingon nag-ila nga kining mga hayopa gihalad alang kanila tungod sa ilang pagkahimong mga saserdote ni Jehova nga Diyos. (Exodo 29:10, 15, 19; Levitico 8:14, 18, 22) Sa dihang nagtudlo kang Josue ingong iyang sumusunod sumala sa sugo sa Diyos, si Moises nagpandong sa iyang kamot diha kang Josue, kinsa human niadto “napuno sa espiritu sa kaalam” ug busa nakahimo sa pagpanguna sa Israel sa hustong paagi. (Deuteronomio 34:9) Ang mga kamot gipandong diha sa mga tawo sa dihang sila ipaila nga maoy mga dumadawat sa usa ka panalangin. (Genesis 48:14; Marcos 10:16) Gihikap ni Jesu-Kristo, o gipandong ang iyang mga kamot diha sa mga tawo nga iyang giayo. (Mateo 8:3; Marcos 6:5; Lucas 13:13) Ang gasa sa balaang espiritu gihatag diha sa pipila ka higayon pinaagi sa pagpandong sa mga kamot sa mga apostoles.—Buhat 8:14-20; 19:6.

Mga pagtudlo sa pag-alagad. Sa Kristohanong kongregasyon ang mga pagtudlo sa hamtong nga mga lalaki alang sa mga posisyon o sa mga katungdanan sa kaakohan gihimo usab pinaagi sa pagpandong sa mga kamot niadtong giawtorisahan sa pagbuhat niini. (Buhat 6:6; 1 Timoteo 4:14) Tungod sa impluwensiya sa maong tinudlong mga lalaki ug sa panig-ingnan nga ilang ipakita, si apostol Pablo nagtambag kang Timoteo: “Ayaw gayod pagdali sa pagpandong sa imong mga kamot kang bisan kinsa; ni mahimong mag-aambit sa mga sala sa uban.” Kini nagpasabot nga dili itudlo ang usa ka lalaki nga dili una tagdon ang iyang mga kuwalipikasyon, kay basin unya kining tawhana dili-hustong makatuman sa iyang katungdanan, ug si Timoteo lakip nga mabasol sa gipahinabo nga kalisdanan.—1 Timoteo 5:22.

Ang Tuong Kamot

Ang tuong kamot giisip nga hinungdanon kaayo sa simbolikong paagi. Si Jose wala mahimuot sa dihang gibaylo ni Jacob ang iyang mga kamot aron itapion ang iyang tuong kamot kang Epraim, ang manghod nga anak nga lalaki ni Jose. Apan gituyo kini ni Jacob, nga hatagan si Epraim ug mas labaw nga panalangin. (Genesis 48:13-20) Ang pagkaanaa sa tuong kamot sa usa ka magmamando maoy paghupot sa labing hinungdanong posisyon, sunod sa magmamando mismo (Salmo 110:1; Buhat 7:55, 56; Roma 8:34; 1 Pedro 3:22), o usa ka posisyon sa iyang pabor. (Mateo 25:33) Si Jesus gihisgotan diha sa panan-awon sa Pinadayag ingong adunay pito ka bituon sa pito ka kongregasyon diha sa iyang tuong kamot. Sa ato pa, ang tanang lawas sa mga ansiyano nakabaton sa iyang pag-uyon ug ilalom sa iyang bug-os nga pagkontrolar, gahom, ug pagtultol.—Pinadayag 1:16, 20; 2:1.

Ang pagkupot sa Diyos sa tuong kamot sa usa ka tawo nagpalig-on sa maong tawo. (Salmo 73:23) Sagad ang tuong kamot sa usa ka manggugubat mao ang gigamit sa paggunit sa espada, ug kini dili maprotektahan sa taming nga anaa sa wala nga kamot. Busa, ang usa ka higala mobarog o makig-away diha sa iyang tuong kamot ingong usa ka tiglaban ug tigpanalipod. Kini nga kahimtang gigamit sa mahulagwayong paagi maylabot sa tabang ug panalipod sa Diyos alang niadtong nag-alagad kaniya.—Salmo 16:8; 109:30, 31; 110:5; 121:5.

Ang magsusulat sa Ecclesiastes nag-ingon: “Ang kasingkasing sa maalamon anaa sa iyang tuong kamot, apan ang kasingkasing sa hungog anaa sa iyang walang kamot.” Sa laing pagkasulti, ang tawong maalamon mokiling alang sa kaayohan, sa paborable nga dalan, apan ang hungog mokiling ngadto sa daotan nga dalan.—Ecclesiastes 10:2.