Si Ehud Nagtapos sa Pagdaogdaog sa Hari

USA kini ka tinuod nga sugilanon sa kaisog ug taktika. Nahitabo kini mga 3,000 ka tuig kanhi. Ang Kasulatanhong asoy nagsugod uban sa mga pulong: “Ang mga anak sa Israel nagbuhat pag-usab kon unsay daotan sa mga mata ni Jehova. Niana gitugotan ni Jehova si Eglon nga hari sa Moab nga mahimong kusganon batok sa Israel, tungod kay ilang gibuhat ang daotan sa mga mata ni Jehova. Dugang pa, iyang gitigom batok kanila ang mga anak sa Ammon ug sa Amalek. Unya ilang giadto ug gihampak ang Israel ug gipanag-iya ang siyudad sa mga kahoyng palma. Ug ang mga anak sa Israel nagpadayon sa pag-alagad kang Eglon nga hari sa Moab sa napulog-walo ka tuig.”—Maghuhukom 3:12-14.

Ang teritoryo sa mga Moabinhon nahimutang sa sidlakan sa Suba sa Jordan ug sa Patayng Dagat. Apan sila mitabok sa suba ug miokupar sa dapit palibot sa Jerico, “ang siyudad sa mga kahoyng palma,” ug sa ingon nag-ulipon sa mga Israelinhon. (Deuteronomio 34:3) Ang Moabinhong hari nga si Eglon, nga “usa ka tawong tambok kaayo,” naningil ug taas kaayong tributo, o buhis, gikan sa Israel sa duolag duha ka dekada. (Maghuhukom 3:17) Hinunoa, ang pagpanukot niya ug tributo nakahatag sa Israel ug maayong higayon sa pagpatay sa daogdaogang hari.

Ang rekord nag-ingon: “Ang mga anak sa Israel mituaw kang Jehova alang sa tabang. Busa si Jehova nagpatindog alang kanila ug usa ka manluluwas, si Ehud nga anak nga lalaki ni Gera, usa ka Benjaminhon, usa ka tawong walhon. Sa paglabay sa panahon ang mga anak sa Israel nagpadalag tributo pinaagi sa iyang kamot ngadto kang Eglon nga hari sa Moab.” (Maghuhukom 3:15) Mahimong gitino ni Jehova nga si Ehud ang mapili sa pagtanyag sa tributo. Walay giingon kon siya ba nakahatod nag tributo kaniadto. Apan, ang maayong plano ni Ehud sa pagpakigkita sa hari ug ang mga taktika nga iyang gigamit nagsugyot nga siya lagmit sinati sa palasyo ni Eglon ug sa kon unsay iyang madahom didto. Niining tanan, ang iyang pagkawalhon nagdulag dakong papel.

Usa ka Baldado o Usa ka Manggugubat?

Ang terminong “walhon” literal nga nagkahulogang ‘baldado, piang, o binugkosan sa tuong kamot.’ Nagpasabot ba kini nga si Ehud baldado, nga lagmit kimay ang tuong kamot? Tagda kon unsay giingon sa Bibliya bahin sa “pito ka gatos ka piniling lalaki nga walhon” gikan sa tribo ni Benjamin. “Ang matag usa kanila tiglambuyog ug mga bato hangtod sa kanipson sa usa ka lugas nga buhok ug dili mosipyat,” nag-ingon ang Maghuhukom 20:16. Dakog kalagmitan nga sila gipili tungod sa ilang kaabtik diha sa panggubatan. Sumala sa pipila ka eskolar sa Bibliya, ang tawong “walhon” maoy usa nga makagamit sa tuong kamot maingon man usab sa wala, sa ato pa, usa ka tawo nga hanas mogamit sa duha ka kamot.—Maghuhukom 3:15.

Sa pagkatinuod, ang tribo ni Benjamin nabantog sa walhon nga mga lalaki niini. Ang 1 Cronicas 12:1, 2 naghisgot bahin sa Benjaminhon nga “mga tawong gamhanan, ang mga magtatabang sa gubat, nga sinangkapan sa pana, nga nagagamit sa tuong kamot ug nagagamit sa walang kamot sa mga bato o sa mga  pana sa busogan.” Kining abilidara mabatonan, sumala sa usa ka reperensiyang basahon, “pinaagi sa pagbugkos sa tuong bukton sa mga bata—busa ‘binugkosan ang iyang tuong kamot’—ug sa pagbansay sa paggamit sa wala.” Ang mga kaaway sa Israel kasagarang nabansay sa pagpakigsangka sa tuohon nga mga manggugubat. Busa, ang dakong bahin sa pagbansay sa usa ka kaaway dili-magsilbi sa dihang wala-damhang makaengkuwentro siya ug walhon nga manggugubat.

Usa ka “Sekretong Pulong” Alang sa Hari

Ang unang lakang nga gihimo ni Ehud mao ang paghimog “usa ka espada alang sa iyang kaugalingon”—usa ka duhay-sulab nga mubong espada nga igong matago ilalom sa iyang besti. Lagmit gidahom niya nga kapkapan siya. Ang mga espada kasagarang itakin sa walang bahin sa lawas, diin ang mga tuohon makahulbot dayon niana. Kay walhon, gitago ni Ehud ang iyang hinagiban “ilalom sa iyang besti sa tuo niya nga paa,” sa dapit nga walay kalagmitan nga kapkapan siya sa mga guwardiya sa hari. Busa, walay kabaldahan nga “iyang gihatag ang tributo ngadto kang Eglon nga hari sa Moab.”—Maghuhukom 3:16, 17.

Ang mga detalye sa unang mga hitabo sa palasyo ni Eglon wala hisgoti. Ang Bibliya yanong misaysay: “Sa nahuman na [ni Ehud] paghatag ang tributo, dihadiha iyang gipapauli ang mga tawo, ang mga nagdala sa tributo.” (Maghuhukom 3:18) Gihatag ni Ehud ang tributo, giubanan ang mga nagdala sa tributo sa igong gilay-on gikan sa pinuy-anan ni Eglon, ug mibalik human sila gipapauli. Ngano? Gipakuyog ba niya ang maong mga tawo aron sa pagpanalipod kaniya, o kadto ba pormalidad lang? Sila ba yanong mga tigdala lang sa tributo? Ug gipapauli ba niya sila aron malayo sila sa peligro una pa niya himoon ang iyang plano? Bisan unsa pay iyang rason, si Ehud maisogong mibalik sa palasyo ni Eglon nga nag-inusara.

“[Si Ehud] mibalik sa mga kubkobanan sa bato didto sa Gilgal, ug siya miingon: ‘Aduna akoy sekretong pulong alang kanimo, Oh hari.’” Ang Kasulatan wala magpatin-aw kon sa unsang paagi siya milampos sa pagsulod pag-usab ug pag-atubang kang Eglon. Dili ba angayng matahap unta ang mga guwardiya? Nagtuo ba sila nga ang usa ra ka Israelinhon dili makahatag ug kapeligrohan sa ilang magmamando? Ang pag-abot ba ni Ehud nga nag-inusara naghatag kanilag impresyon nga siya nagbudhi sa iyang mga katagilungsod? Bisan unsa pay kahimtang, si Ehud mihangyo nga makigkita sa hari nga siyasiya ra, ug siya gitugotan.—Maghuhukom 3:19.

Ang inspiradong asoy mipadayon: “Si Ehud miduol [kang Eglon] samtang siya naglingkod didto sa iyang mabugnaw nga lawak-sa-atop nga iyaha lang. Ug si Ehud miingon: ‘Aduna akoy pulong sa Diyos alang kanimo.’” Si Ehud wala magtumong sa binaba nga mensahe nga gikan sa Diyos. Ang anaa sa hunahuna ni Ehud mao ang paggamit sa iyang espada. Kay nagdahom tingali nga makadungog ug mensahe gikan sa iyang diyos nga si Kemos, ang hari “mitindog gikan sa iyang trono.” Paspas pa sa kilat, gihulbot ni Ehud ang iyang hinagiban ug giduslak kini sa tiyan ni Eglon. Ang espada lagmit walay nagkuros nga balabag diha sa puloan. Busa, “ang puloan midulot usab uban sa sulab mao nga ang sulab natabonan sa tambok, . . . ug migula ang hugaw,” tingali diha sa samad o tungod kay nakalibang si Eglon.—Maghuhukom 3:20-22.

Walay-Sabal nga Pag-ikyas

Wala na maglangan sa pag-ibot sa iyang espada, “si Ehud migawas agi sa bangag alang sa hangin, apan iyang gisirhan ang mga pultahan sa lawak-sa-atop sa iyang luyo ug gitrangkahan kini. Ug siya migawas. Ug ang [iya ni Eglon nga] mga alagad nangabot ug mitan-aw, ug ang mga pultahan sa lawak-sa-atop gitrangkahan. Busa sila miingon: ‘Siya nagtuman lamang sa sugo sa lawas didto sa mabugnaw nga sulod nga lawak.’”—Maghuhukom 3:23, 24.

Unsa man kadtong “bangag alang sa hangin” nga niana migawas si Ehud? “Ang tukmang kahulogan [sa Hebreohanong pulong] wala hisayri,” matod sa usa ka reperensiyang basahon, apan ang “‘kolonada,’ ‘agianan,’ maoy gisugyot.” Gitrangkahan ba ni Ehud ang mga pultahan diha sa sulod ug unya mibiya pinaagi sa laing agianan? O gitrangkahan ba niya ang mga pultahan diha sa gawas ginamit ang yawi  nga iyang nakuha gikan sa patayng hari? Dayon normal ba lang siyang naglakaw nga milabay sa mga guwardiya nga morag wala ray nahitabo? Ang Kasulatan walay giingon. Hinunoa, bisan unsa may gihimo ni Ehud, ang mga alagad ni Eglon wala dihadiha matahap sa dihang nakita nila nga gitrangkahan ang mga pultahan. Nagtuo sila nga ang hari “nagtuman lamang sa sugo sa lawas.”

Samtang naghulat ang mga alagad sa hari, si Ehud miikyas. Dayon iyang gitawag ang iyang mga katagilungsod ug miingon: “Sunod kanako, tungod kay si Jehova nagtugyan na sa inyong mga kaaway, ang mga Moabihanon, nganha sa inyong kamot.” Pinaagi sa pag-ilog sa mabawng mga bahin sa suba sa Jordan, napugngan sa mga tawo ni Ehud ang walay-magmamando nga mga Moabinhon sa pagkalagiw ngadto sa ilang yutang natawhan. Busa, ‘niadtong higayona gilaglag sa mga Israelinhon ang Moab, mga napulo ka libo ka tawo, ang matag baskog ug ang matag maisog nga lalaki; ug walay bisan usa nga nakaikyas. Ug nabuntog ang Moab niadtong adlawa ilalom sa kamot sa Israel; ug ang yuta wala nay kasamok pa sulod sa kawaloan ka tuig.’—Maghuhukom 3:25-30.

Mga Pagtulon-an nga Atong Makat-onan

Ang nahitabo sa mga adlaw ni Ehud nagtudlo kanato nga dili maayo ang mga sangpotanan kon kita magbuhat ug daotan sa mga mata ni Jehova. Sa laing bahin, si Jehova motabang niadtong mahinulsolong mobalik kaniya.

Ang mga laraw ni Ehud milampos, dili tungod sa iyang kaabtik, o tungod sa kawalay-katakos sa kaaway. Ang katumanan sa mga katuyoan sa Diyos wala magdepende sa tawhanong mga hinungdan. Ang pangunang katarongan nga milampos si Ehud maoy tungod kay gipaluyohan siya sa Diyos samtang siya milihok sumala sa Iyang dili-mapakyas nga katuyoan sa pagluwas sa Iyang katawhan. Ang Diyos nagpatindog kang Ehud, “ug sa dihang si Jehova nagpatindog ug mga maghuhukom alang [sa iyang katawhan], si Jehova nag-uban sa maghuhukom.”—Maghuhukom 2:18; 3:15.