Pagtinguha sa Kalulot Diha sa Makiawayong Kalibotan

“Ang tilinguhaong butang diha sa yutan-ong tawo mao ang iyang mahigugmaong-kalulot.”—PROVERBIO 19:22.

1. Nganong malisod ang pagpakitag kalulot?

 GIISIP ba nimo ang imong kaugalingon ingong tawo nga maluloton? Kon mao, malisdan ka sa pagkinabuhi sa kalibotan karon. Tinuod, ang kalulot gipaila diha sa Bibliya ingong bahin sa “bunga sa espiritu,” apan nganong lisod kaayong ipahayag ang kalulot bisan diha sa gitawag ug Kristohanong kayutaan? (Galacia 5:22) Sa ato nang nahibaloan sa nag-unang artikulo, ang tubag sa bahin makaplagan diha sa gisulat ni apostol Juan—ang tibuok kalibotan nailalom sa pagkontrolar sa dili-malulotong espirituhanon nga persona, si Satanas nga Yawa. (1 Juan 5:19) Si Jesu-Kristo nagpaila kang Satanas ingong “magmamando niining kalibotana.” (Juan 14:30) Busa, kining kalibotana mokiling sa pagsundog sa rebeldeng magmamando niini, kansang tinamdan mailhan pinaagi sa mabangis nga panggawi.—Efeso 2:2.

2. Unsang mga hagit ang makaapektar sa atong pagpakitag kalulot?

² Ang atong kinabuhi naapektahan pag-ayo sa dihang ang uban magtratar kanato sa dili malulotong paagi. Ang pagkadili-maluloton mahimong ipahayag sa madinaotong mga silingan, dili-mahigalaong mga estranyo, bisan mga higala ug mga membro sa pamilya nga, usahay, molihok nga dili mahunahunaon. Ang kapit-os nga makapakig-uban sa mga tawong bastos ug magsininggitay ug magbinalikasay sa usag usa subsob nga makapahigawad. Ang maong kakulang ug kalulot sa uban makapahimo kanatong makiawayon usab, ug maghunahuna tingali kita nga balosan  ug pagkadili-maluloton ang pagkadili-maluloton. Ang maong mga pagbati mahimong motultol ngadto sa espirituwal o pisikal nga mga problema.—Roma 12:17.

3. Unsang seryosong mga problema ang giatubang sa mga tawo nga nagsulay sa ilang pagkaandam sa pagpakitag kalulot?

³ Ang pit-os nga mga kahimtang sa kalibotan makapalisod usab kanato sa pagpakitag kalulot. Pananglitan, ang katawhan sa katibuk-an mobating napit-osan tungod sa mga hulga ug mga buhat sa terorismo, maingon man sa posibleng paggamit ug biolohikal o nukleyar nga mga hinagiban sa lainlaing mga nasod. Gawas pa, milyonmilyong tawo ang nag-ilaid sa kakabos, nga nagkinabuhi lamang uban ang diyutayng pagkaon, puy-anan, besti, ug medikal nga pag-atiman. Ang pagtinguha sa kalulot mahimong usa ka hagit sa dihang morag wala nay paglaom nga moarang-arang ang situwasyon.—Ecclesiastes 7:7.

4. Unsa ang sayop nga panghinapos sa uban sa dihang maghunahuna bahin sa pagpakitag kalulot ngadto sa uban?

⁴ Ang usa ka tawo dali rang makahinapos nga ang pagpakita ug kalulot dili gayod prioridad ug mahimong usa pa gani ka timailhan sa kahuyangan. Mahimong mobati siyang gitratar nga dili-makataronganon, ilabina sa dihang ang uban walay konsiderasyon sa iyang gibati. (Salmo 73:2-9) Apan, ang Bibliya nagtagana ug hustong pagtultol alang kanato sa dihang kini nag-ingon: “Ang tubag, kon malumo, makapahilayo sa kaaligutgot, apan ang pulong nga makapasakit makapapukaw sa kasuko.” (Proverbio 15:1) Ang kalumo ug kalulot maoy duha ka bahin sa bunga sa espiritu nga nalambigit pag-ayo ug epektibo sa dihang nagsagubang sa malisod nga mga kahimtang.

5. Unsa ang pipila ka bahin sa kinabuhi diin gikinahanglan ang kalulot?

⁵ Sanglit ang pagpasundayag sa bunga sa balaang espiritu sa Diyos hinungdanon kaayo kanato ingong mga Kristohanon, angay natong hisgotan kon sa unsang paagi ikapakita nato ang usa nianang maong mga hiyas—ang kalulot. Posible ba nga tinguhaon ang kalulot diha sa makiawayon nga kalibotan? Kon mao, unsa man ang pipila ka paagi diin kita makapamatuod nga wala nato tugoti ang impluwensiya ni Satanas nga mopugong sa atong kalulot, ilabina diha sa pit-os nga mga situwasyon? Hisgotan nato ang mga paagi sa pagtinguhag kalulot diha sa pamilya, sa trabahoan, sa eskuylahan, uban sa atong mga silingan, diha sa atong ministeryo, ug taliwala sa mga isigkamagtutuo.

Kalulot Sulod sa Pamilya

6. Nganong ang kalulot sulod sa pamilya hinungdanon kaayo, ug sa unsang paagi kini ikapakita?

⁶ Aron madawat ang panalangin ug pagtultol ni Jehova, ang bunga sa espiritu hinungdanon ug kinahanglang ugmaron sa bug-os. (Efeso 4:32) Hisgotan nato ang panginahanglan sa mga membro sa pamilya sa pagpakita ug kalulot sa usag usa. Diha sa adlaw-adlaw nga mga pakiglabot, ang bana ug asawa angayng magpasundayag ug maluloton ug matinagdanon nga espiritu sa usag usa ug sa ilang mga anak. (Efeso 5:28-33; 6:1, 2) Ang maong kalulot kinahanglang makita diha sa paagi nga ang mga membro sa pamilya mosulti sa usag usa, ang mga anak magpasidungog ug magtahod  sa ilang mga ginikanan ug ang mga ginikanan magtratar sa ilang mga anak sa hustong paagi. Magmaabtik sa paghatag ug komendasyon, magmahinay sa pagsaway.

7, 8. (a) Unsang matanga sa panggawi ang kinahanglan natong likayan aron kita makapakita ug tinuod nga kalulot diha sa pamilya? (b) Sa unsang paagi ang maayong komunikasyon makapalig-on sa bugkos sa pamilya? (c) Sa unsang paagi ikapasundayag nimo ang kalulot diha sa imong pamilya?

⁷ Ang pagkamaluloton niadtong sakop sa atong pamilya naglangkit sa pagsunod sa tambag ni apostol Pablo: “Isalikway gayod kining tanan gikan kaninyo, kapungot, kasuko, pagkadaotan, mapasipalahong sinultihan, ug malaw-ayng pulong gikan sa inyong baba.” Kada adlaw, ang Kristohanong mga pamilya angayng makigsulti sa usag usa sa matinahorong paagi. Ngano? Tungod kay ang maayong komunikasyon maoy hinungdanong sangkap sa lig-on, himsog nga mga pamilya. Sa dihang motungha ang mga panagkabingkil, mamenosan ang panagbangi kon sulayan sa pagsulbad ang problema inay kay modaog sa argumento. Ang malipayong mga membro sa pamilya maningkamot pag-ayo sa pagpalambo sa kalulot ug pagkamahunahunaon alang sa usag usa.—Colosas 3:8, 12-14.

⁸ Ang kalulot positibo ug magtukmod kanato sa pagbuhat ug maayo ngadto sa uban. Busa, maningkamot kita nga mahimong mapuslanon, mahunahunaon, ug matinabangon sa makapahimuot nga paagi sa ubang mga membro sa pamilya. Nagkinahanglan ug tagsatagsa ug tiningob nga paningkamot aron ikapakita ang matang sa kalulot nga maghatag ug maayong reputasyon sa pamilya. Tungod niini, dili lang nila mabatonan ang panalangin sa Diyos kondili, diha sa kongregasyon ug sa komunidad, ilang mapasidunggan ang Diyos sa kalulot, si Jehova.—1 Pedro 2:12.

Kalulot Diha sa Trabahoan

9, 10. Hubita ang pipila ka problema nga mahimong motungha diha sa trabahoan, ug komentohi kon sa unsang paagi kini dumalahon uban ang kalulot.

⁹ Alang sa usa ka Kristohanon, ang adlaw-adlawng rutina sa pagtrabaho mahimong usa ka hagit sa pagpakitag kalulot ngadto sa mga isigkatrabahante. Ang pag-indigay taliwala sa mga empleyado mahimong magpahinabo nga ang trabaho sa usa daoton sa usa ka isigkaempleyado kinsa molihok nga malimbongon o malansison, sa ingon nagdaot sa dungog sa usa ngadto sa iyang amo. (Ecclesiastes 4:4) Dili sayon ang pagpakitag kalulot nianang mga higayona. Bisan pa niana, ang paghinumdom nga ang maluloton nga butang kasagarang mao ang hustong butang nga buhaton, ang usa ka alagad ni Jehova angayng maningkamot kutob sa mahimo nga makabig kadtong dili daling ikasinabot. Ang pagpakitag pagkamatinagdanon makatabang kanato sa pagbuhat niini. Tingali ikapakita nimo ang kahingawa kon ang isigkaempleyado nasakit o dunay mga membro sa iyang pamilya nga nasakit. Bisan ang pagpangomosta sa kahimtang sa maong tawo o sa iyang pamilya mahimong adunay positibong epekto kaniya. Oo, ang mga Kristohanon kinahanglang maningkamot sa pagpalambo sa panaghiusa ug kalinaw kutob sa ilang maarangan. Usahay ang usa ka maluloton nga pulong nga nagpakitag pagtagad ug kahingawa makatabang sa maong situwasyon.

 ¹⁰ Sa laing mga higayon, ang usa ka amo mopugos tingali sa iyang mga hunahuna nganha sa iyang mga empleyado ug buot tingali niya nga ang tanan makigbahin sa usa ka nasodnong selebrasyon o sa usa ka selebrasyon nga dili-kasulatanhon. Sa dihang ang Kristohanong konsensiya dili motugot kaniya sa pag-apil, mahimong mosangko kini sa pagpakigharong sa iyang amo. Nianang tungora dili tingali maalamon nga idetalye kon unsa ka sayop ang pagtuman sa kagustohan sa amo. Kon buot hunahunaon, alang niadtong dili sama natog Kristohanong mga pagtuo, ang pag-apil sa maong selebrasyon morag mao ang hustong butang nga buhaton. (1 Pedro 2:21-23) Tingali sa malulotong paagi ikapatin-aw nimo kon nganong dili ka moapil. Ayaw balosig makantalitahong mga komento ang makantalitahong mga komento. Maayong sundon sa usa ka Kristohanon ang maayong tambag sa Roma 12:18: “Kon mahimo, kutob sa inyong maarangan, makigdinaitay sa tanang tawo.”

Kalulot Diha sa Eskuylahan

11. Unsang mga hagit ang giatubang sa mga batan-on sa pagpasundayag ug kalulot ngadto sa mga eskolmet?

¹¹ Usa ka dakong hagit alang sa mga batan-on ang pagpakitag kalulot ngadto sa mga isigkaestudyante. Ang mga batan-on kasagarang mangandoy nga dawaton sa mga klasmet. Ang ubang mga batan-ong lalaki molihok sa agresibong paagi aron dayegon sa ubang mga estudyante, nga hulgaon o daogdaogon pa gani ang uban diha sa eskuylahan. (Mateo 20:25) Ang ubang mga batan-on gustong magpasigarbo sa ilang kahawod sa eskuylahan, sa esport, o sa ubang mga kalihokan. Sa pagpasundayag sa ilang katakos, kasagarang trataron nila nga dili maluloton ang mga klasmet ug ubang mga estudyante, nga sayop nga naghunahuna nga kini mismo sa usa ka paagi makapahimo kanilang labaw. Ang usa ka batan-ong Kristohanon kinahanglang mag-amping nga dili niya sundogon ang maong mga indibiduwal. (Mateo 20:26, 27) Si apostol Pablo miingon nga “ang gugma hataas-ug-pailob ug maluloton” ug nga ang gugma “dili manghambog, dili magpaburot.” Busa, ang usa ka Kristohanon obligado, dili sa pagsunod sa dili maayong panig-ingnan niadtong molihok nga dili maluloton, kondili sa pagsunod sa tambag sa Kasulatan diha sa iyang mga pakiglabot sa mga eskolmet.—1 Corinto 13:4.

12. (a) Nganong usa tingali ka hagit alang sa mga batan-on nga magmaluloton sa ilang mga magtutudlo? (b) Kinsay kadangpan sa mga batan-on alang sa tabang sa dihang gipugos nga mahimong dili-maluloton?

¹² Ang mga batan-on angay usab nga magmaluloton sa ilang mga magtutudlo. Daghang estudyante ang ganahan nga pasuk-on ang ilang mga magtutudlo. Sila naghunahuna nga sila alisto sa dihang dili sila motahod sa mga magtutudlo pinaagi sa pagpakigbahin sa mga kalihokan nga naglapas sa mga lagda sa eskuylahan. Pinaagi sa pagpanghulga, mahimong madani nila ang uban sa pagduyog kanila. Sa dihang ang usa ka batan-ong  Kristohanon dili moduyog sa grupo, siya mahimong bugalbugalan o dagmalan. Ang pag-atubang sa maong mga situwasyon panahon sa pagtungha magsulay sa determinasyon sa usa ka Kristohanon sa pagpakitag kalulot. Apan, hinumdomi kon unsa ka hinungdanon nga mahimong maunongong alagad ni Jehova. Makaseguro ka nga siya magpaluyo kanimo pinaagi sa iyang espiritu niining malisod nga mga yugto sa kinabuhi.—Salmo 37:28.

Kalulot Ngadto sa mga Silingan

13-15. Unsay makapugong kanato sa pagpakitag kalulot ngadto sa mga silingan, ug sa unsang paagi atubangon kining maong mga suliran?

¹³ Ikaw man nagpuyo sa usa ka balay, usa ka apartment, trailer park, o bisan diin, makahunahuna ka ug mga paagi sa pagpakita ug kalulot ug sa pagpahayag ug kahingawa alang sa kaayohan sa mga silingan. Kini usab dili kanunayng sayon buhaton.

¹⁴ Komosta kon ang imong kinadul-ang mga silingan mapihigon kanimo tungod sa imong rasa, nasyonalidad, o relihiyon? Komosta kon sila bastos usahay o dili gayod manumbaling kanimo? Ingong alagad ni Jehova, ang pagpakitag kalulot kutob sa mahimo maoy mapuslanon. Mahimo kang lahi sa makaparepresko nga paagi, tinuod nga usa ka pagdayeg kang Jehova—ang usa nga ehemplo sa kalulot. Wala ka masayod kon kanus-a mausab ang tinamdan sa imong silingan tungod sa imong kalulot. Basin mahimo pa gani siyang magdadayeg ni Jehova.—1 Pedro 2:12.

¹⁵ Sa unsang paagi ipakita ang kalulot? Ang usa ka paagi maoy pinaagi sa sulondang panggawi sulod sa pamilya samtang ang tanan nagpasundayag sa bunga sa espiritu. Mamatikdan kini sa mga silingan. Usahay, makapakita ka ug kalulot sa imong silingan. Hinumdomi nga ang kalulot nagpasabot ug pagpakitag aktibong interes sa kaayohan sa uban.—1 Pedro 3:8-12.

Kalulot Diha sa Atong Ministeryo

16, 17. (a) Nganong ang kalulot hinungdanon diha sa atong publikong ministeryo? (b) Sa unsang paagi ang kalulot ikapakita diha sa lainlaing matang sa pagsangyaw sa kanataran?

¹⁶ Ang kalulot angayng madayag diha sa atong  Kristohanong ministeryo samtang kita naghimog hiniusang paningkamot nga maabtan ang mga tawo diha sa ilang kabalayan, sa ilang mga trabahoan, ug sa publikong mga dapit. Angay natong hinumdoman nga kita nagahawas kang Jehova, kinsa maluloton kanunay.—Exodo 34:6.

¹⁷ Unsay nalakip sa imong mga paningkamot sa pagpakitag kalulot diha sa imong ministeryo? Ingong pananglitan, samtang nakigbahin sa pagsangyaw sa kadalanan, makapakita ka ug kalulot pinaagi sa pagpamubo sa imong presentasyon ug sa pagkamahunahunaon sa dihang duolon nimo ang mga tawo. Diha sa mga aseras subsob nga maghuot ang mga tawo, busa pagbantay nga dili ka mag-ali sa aseras. Dugang pa, kon magsangyaw ka diha sa mga tindahan, ipakita ang imong kalulot pinaagi sa pagpamubo sa imong presentasyon, nga maghunahuna nga ang mga tindero kinahanglang moatiman sa mga mamalitay.

18. Unsay papel sa pagkamailahon sa pagpakitag kalulot diha sa atong ministeryo?

¹⁸ Diha sa balay-balay nga ministeryo, gamita ang maayong panghukom. Ayaw pagdugay diha sa usa ka balay, ilabina kon dili maayo ang klima. Maila ba nimo kon kanus-a nga ang usa ka tawo nawad-an nag pailob o napikal pa gani sa imong presensiya? Tingali sa imong dapit, ang mga Saksi ni Jehova kanunayng moduaw. Kon mao, ipakita ang linaing konsiderasyon, nga kanunayng magpakitag kalulot ug maayong pamatasan. (Proverbio 17:14) Dawata ang rason sa usa ka tagbalay kon nganong dili siya mamati kanimo nianang adlawa. Hinumdomi, ang usa sa imong Kristohanong mga igsoong lalaki o babaye lagmit gayod nga moduaw nianang balaya sa umaabot. Kon duna kay mahimamat nga tawong bastos, paningkamoti gayod nga ipakita ang kalulot. Ayawg paningka o pagkusmod, kondili sulti sa kalmadong paagi. Ang usa ka malulotong Kristohanon dili maghagithagit ug pakiglalis sa usa ka tagbalay. (Mateo 10:11-14) Tingali may adlaw ra nga ang maong tawo mamati sa maayong balita.

Kalulot Diha sa mga Tigom sa Kongregasyon

19, 20. Nganong ang kalulot kinahanglanon diha sa kongregasyon, ug sa unsang paagi kini ikapakita?

¹⁹ Hinungdanon usab nga magpakita ug kalulot ngadto sa mga isigkamagtutuo. (Hebreohanon 13:1) Tungod kay kita bahin man sa tibuok-kalibotang panag-igsoonay, ang kalulot hinungdanon sa atong pakiglabot sa usag usa.

²⁰ Kon usa, duha, o kapin pang kongregasyon ang mogamit sa usa ka Kingdom Hall, hinungdanon nga ang usa ka kongregasyon makiglabot nga maluloton sa ubang mga kongregasyon, nga trataron sila nga may dignidad. Ang pakig-indig makapalisod sa pagtambayayongay sa dihang maghikay ug mga eskedyul sa tigom ug sa mga kinahanglanon sama sa paglimpiyo o pag-ayo sa tigomanan. Magmaluloton ug magmahunahunaon bisan pag magkalahi tingali ang opinyon. Niining paagiha ang kalulot magmadaogon, ug si Jehova magapanalangin gayod sa kaikag nga imong gipakita alang sa kaayohan sa uban.

Padayon sa Pagpakitag Kalulot

21, 22. Nahiuyon sa Colosas 3:12, unsay atong determinasyon?

²¹ Ang kalulot maoy hiyas nga malukpanon ug kini nag-impluwensiya sa tanang bahin sa atong kinabuhi. Busa himoon nato kini nga hinungdanong bahin sa atong Kristohanong personalidad. Ang pagpakitag kalulot ngadto sa uban kinahanglang mahimong batasan.

²² Hinaot kitang tanan magmaluloton sa uban sa matag adlaw ug sa ingon mapadapat nato ang giingon ni apostol Pablo: “Ingon nga mga pinili sa Diyos, balaan ug hinigugma, isul-ob ninyo ang malumong mga pagmahal sa pagkamabination, kalulot, pagpaubos sa hunahuna, kalumo, ug hataas-nga-pailob.”—Colosas 3:12.

Nahinumdom Ka Ba?

• Unsay makapalisod sa usa ka Kristohanon sa pagpakitag kalulot?

• Nganong hinungdanon ang pagpasundayag ug kalulot diha sa pamilya?

• Unsa ang pipila ka suliran sa pagpakita ug kalulot diha sa eskuylahan, sa trabahoan, ug ngadto sa mga silingan?

• Ipatin-aw kon sa unsang paagi ang mga Kristohanon makapasundayag ug kalulot diha sa ilang publikong ministeryo.

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 18]

Ang kalulot nga gipakita sa tanan diha sa pamilya magpalambo sa panaghiusa ug pagtambayayongay

[Hulagway sa panid 19]

Ikapakita nimo ang kalulot sa dihang ang sakit motakboy sa isigkatrabahante o sa iyang pamilya

[Hulagway sa panid 20]

Si Jehova nagpaluyo niadtong maunongong nagapasundayag ug kalulot bisan pa sa pagbugalbugal

[Hulagway sa panid 21]

Ang pagtabang sa usa ka silingan nga nanginahanglan maoy buhat sa kalulot