Ang Katahom sa Kalalangan ni Jehova

“Papakpaka ang mga Suba sa Ilang mga Kamot”

TAN-AWA ang usa ka mapa sa kalibotan, ug sa daghang dapit, imong makita ang mga linya nga nag-ekis-ekis latas sa dagkong kayutaan. Kining nagsanga nga mga linya motadlas sa mga kapatagan, desyerto, ug mga kabalilihan. Molikoliko kini agi sa mga walog, dal-og, ug mga kalasangan. (Habacuc 3:9) Kini mao ang mga suba, nga nahisamag dagkong kaugatan sa yuta nga nagdalag kinabuhi. Kini nga mga agosanan sa tubig nagpamatuod sa kaalam ug gahom sa Maglalalang sa yuta, si Jehova. Sa dihang magsud-ong niini, mobati kita sama sa salmista nga miawit: “Papakpaka ang mga suba sa ilang mga kamot; sa tingob pahugyawa sa kalipay ang mga bukid sa atubangan ni Jehova.”—Salmo 98:8, 9. a

Ang mga suba suod nga nalangkit sa kasaysayan sa tawo. Ang Bibliya naghisgot ug upat ka dagkong mga suba nga misanga gikan sa usa ka suba nga migula gikan sa Eden. (Genesis 2:10-14) Ang usa sa kinaunahang mga sibilisasyon mitungha diha sa tabunok nga mga walog sa mga suba sa Tigris ug sa Euprates sa Tungang Sidlakan. Nahimong posible ang paglungtad sa dagkong mga sibilisasyon tungod sa Hwang River sa Tsina, sa Ganges ug sa Indus sa habagatang Asia, ug sa Nilo sa Ehipto.

Nan, dili ikatingala nga ang tawo kanunayng nahingangha sa gahom, katugob, ug katahom sa mga suba. Ang Nilo sa Ehipto moagos sa gilay-on nga mga 6,670 kilometros. Ang gibantog nga kinadak-ang suba mao ang Amazon sa Amerika del Sur. Samtang ang ubang mga suba matahom tan-awon tungod sa kadako niini, ang mas gagmay nga mga suba maanindot usab, sama sa mas gamay apan naghaguros nga Tone River sa Japan.

Unsay magpaagos sa suba? Sa mubo, ang grabidad. Ang grabidad mao ang magbutad sa tubig gikan sa mas taas nga dapit ngadto sa mas ubos. Usahay ang resulta maoy nagdahunog nga mga busay. Naghubit niining mga pasundayag sa gahom ug katahom, ang Bibliya nag-ingon: “Oh Jehova, ang mga suba nagpatugbaw, ang mga suba nagpatugbaw sa ilang hinaganas; ang mga suba nagpadayon pagpatugbaw sa ilang dinaguok.”—Salmo 93:3.

“Kinsay nagpadala sa nagbunok nga ulan?” si Jehova nangutana sa diyosnong tawo nga si Job. (Job 38:25, Contemporary English Version) Oo, diin gikan ang tanang tubig? Ang tubag naglangkit ug usa ka komplikadong sistema nga gitawag ug siklo sa tubig. Ang katubigan sa yuta padayon nga magtuyok niini nga siklo nga gipahinabo pinaagi sa kainit sa adlaw ug sa grabidad. Human moalisngaw ang tubig, kini mosaka sa atmospera. Sa ngadtongadto, kini mobugnaw ug motibug-ok nga mapormang mga panganod. Sa kadugayan, kini nga inalisngaw mobalik sa yuta ingong niyebe o ulan. Daghang tubig ang matipigan diha sa mga dagat, lanaw, suba, bukid nga yelo, polar icecap, ug sa ilalom sa yuta.

Bahin niining talagsaong siklo, ang Bibliya nag-ingon: “Ang tanang suba sa tingtugnaw mopadulong sa dagat, apan ang dagat wala mapuno. Sa dapit  diin ang suba sa tingtugnaw mopadulong, didto kini mobalik.” (Ecclesiastes 1:7) Si Jehova lamang, ang Diyos nga adunay walay-kinutoban nga kaalam ug mahigugmaong kahingawa, ang makapalihok sa maong siklo. Ug unsay gitug-an kanato niining mamugnaong disenyo bahin sa matang sa persona sa Diyos? Siya maoy usa ka Diyos nga adunay dakong kaalam ug mahigugmaong kahingawa.—Salmo 104:13-15, 24, 25; Proverbio 3:19, 20.

Bisan pa sa ilang gidak-on ug gidaghanon, ang mga suba naundan ug gamayng bahin sa tanang tab-ang nga tubig sa kalibotan. Bisan pa niana, ang mga suba hinungdanon sa kinabuhi. “Kon walay paagi sa pagkuha ug pagkontrolar sa tubig, imposibleng matagan-an ang labing yano ug labing komplikado nga mga panginahanglan sa tawo,” nag-ingon ang librong Water. “Ang pagsanong sa tawo nianang kamatuorana dakog bahin sa kasaysayan sa sibilisasyon sa tawo.”

Sa libolibong katuigan, ang mga suba nagtaganag tubig aron imnon sa tawo ug sa pagbisibis sa iyang mga tanaman. Ang tabunok nga yuta ubay sa daghang suba maayo kaayong tamnan ug mga pananom. Matikdi kon giunsa kini pagpadayag diha sa usa ka panalangin nganha sa mga alagad ni Jehova: “Pagkaanindot sa imong mga tolda, Oh Jacob, sa imong mga tabernakulo, Oh Israel! Ingon sa mga bul-oganang walog nakaabot kini sa halayo, ingon sa mga tanaman sa daplin sa suba. Ingon sa mga tanom nga aloe nga gitanom ni Jehova, ingon sa mga sedro sa daplin sa mga tubig.” (Numeros 24:5, 6) Ang mga suba nakatabang usab sa pagsustenir sa kinabuhi sa mga mananap sama sa mga pato ug irong ihalas nga imong makita dinhi. Sa pagkatinuod, samtang nagkadaghan ang atong mahibaloan bahin sa mga suba, mas labaw kitang matukmod sa pagpasalamat kang Jehova.

[Footnote]

[Kahon/Hulagway sa panid 8]

Ang Iguaçú Falls, sa utlanan tali sa Argentina ug Brazil, mao ang kinalaparan sa tanang busay. Ang gilapdon niini moabot ug tulo ka kilometros. Nahimutang sa usa ka wala-kahilabti nga tropikanhong lasang, kini gilangkoban ug duolan sa 300 ka mas gagmayng mga busay. Halos 10,000 metro kubiko nga tubig ang modagayday niini matag segundo panahon sa ting-ulan.

[Hulagway sa panid 9]

Tone River, Japan