Ang Lumad nga mga Katawhan sa Mexico Nakabati sa Maayong Balita

NIADTONG Nobyembre 10, 2002, ang usa ka grupo sa Mixe, nga usa ka lumad nga katawhan sa Mexico, nagkatigom sa San Miguel, Quetzaltepec. Kana maoy usa ka lungsod sa matahom nga habagatang estado sa Oaxaca. Ang grupo nagtambong ug distritong kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova. Ang makapaikag kaayong bahin sa programa niadtong buntaga mao ang usa ka drama sa Bibliya.

Sa dihang nabatian ang unang mga pulong sa drama sa Bibliya, ang mamiminaw nakurat pag-ayo. Sila namakpak, nga ang daghan kanila nakahilak pa. Gipasundayag ang drama nga ginamit ang pinulongang Mixe! Sa pagkahuman niadto, daghan ang tim-os nga nagpasalamat alang sa wala-damha nga panalangin. “Unang higayon nga nasabtan ko ang drama. Mituhop kadto sa akong kasingkasing,” matod sa usa ka babaye. “Bisan pag ako mamatay, ako magmalipayon tungod kay gitugot ni Jehova nga ako makabati sa drama diha mismo sa akong pinulongan,” mipahayag ang laing babaye.

Ang nahitabo niadtong buntaga maoy bahin sa dakong paningkamot nga gihimo di pa dugay sa mga Saksi ni Jehova sa Mexico aron makaabot ang maayong balita sa Gingharian sa lumad nga mga katawhan.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

Gipatalinghogan ni Jehova ang mga Pag-ampo

Adunay kapin sa 6,000,000 ka lumad nga katawhan sa Mexico—igong gidaghanon aron sila mahimong usa ka nasod mismo, usa ka daghag-kultura nga nasod nga adunay 62 ka nagkalainlaing pinulongan. Sa maong mga pinulongan 15 niana ang gigamit sa kapin ug 100,000 ka tawo. Kapin sa 1,000,000 ka lumad nga katawhan dili makasultig Kinatsila, ang opisyal nga pinulongan sa Mexico. Ug sa mga nagsultig Kinatsila, daghan ang mas daling makakat-on sa kamatuoran sa Bibliya kon kana anaa sa ilang kaugalingong pinulongan. (Buhat 2:6; 22:2) Ang pipila kanila nagtuon na sa Bibliya ug matinumanong nagtambongan sa Kristohanong mga tigom sa daghang katuigan, apan diyutay kaayo ang ilang nasabtan. Busa ang pagbaton sa mensahe sa kamatuoran diha sa ilang kaugalingong pinulongan dugaydugay nang gilakip sa ilang mga pag-ampo.

Aron masulbad ang maong suliran, niadtong 1999 gisugdan sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Mexico ang paghimo ug mga kahikayan sa mga tigom sa kongregasyon diha sa lumad nga mga pinulongan. Giporma usab ang mga tem sa mga maghuhubad. Sa pagkatuig 2000, ang drama sa distritong kombensiyon gipasundayag na diha sa pinulongang Maya ug sa ulahi sa daghang ubang pinulongan.

Ang sunod nga tikang mao ang paghubad sa mga tabang sa pagtuon sa Bibliya sa mga Saksi ni Jehova. Una, ang brosyur nga Tagamtama ang Kinabuhi sa Yuta sa Walay Kataposan! gihubad ngadto sa pinulongang Huave, Maya, Mazatec, Totonac, Tzeltal, ug Tzotzil. Misunod ang ubang publikasyon, lakip ang regular nga edisyon sa Atong Ministeryo sa Gingharian diha sa pinulongang Maya. Gigama usab ang audiocassette nga mga rekording sa pipila ka publikasyon. Aron matudloan ang mga lumad sa pagbasa ug pagsulat diha sa ilang kaugalingong pinulongan, ang usa ka brosyur nga nag-ulohang Apply Yourself to Reading and Writing gipasibo aron magamit sa maong nasod. Ang literatura sa Bibliya sa pagkakaron gipatik na diha sa  15 ka pinulongang lumad, ug pagapatikon pa ang dugang publikasyon.

“Ginahimo ang Tanang Paningkamot”

Dili sayon ang trabaho sa paghubad. Usa ka hinungdan mao nga diyutay kaayong sekular nga literatura ang napatik diha sa lumad nga mga pinulongan sa Mexico. Sa daghang kahimtang, lisod kaayo ang pagpangitag mga diksiyonaryo. Unya anaa pa ang daghang diyalekto sa pipila ka pinulongan. Pananglitan, sa pinulongang Zapotec lamang adunay labing menos lima ka diyalekto nga gigamit sa pagsulti. Ang maong mga diyalekto linain kaayo nga ang mga Zapotec gikan sa nagkalainlaing dapit dili magkasinabot.

Dugang pa, sa dapit diin ang usa ka pinulongan walay gisunod nga mga sukdanan, ang mga maghuhubad kinahanglang maghimog ilang kaugalingong mga sukdanan. Nagkinahanglan kinig dakong panukiduki ug pagkonsulta. Dili katingad-ang ang daghang maghuhubad sa sinugdan mibating sama kang Élida, nga membro sa tem sa mga maghuhubad sa pinulongang Huave! Siya nahinumdom: “Sa dihang ako gidapit nga mag-alagad sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Mexico aron maghubad, akong nasinati ang duha ka emosyon—kalipay ug kahadlok.”

Ang mga maghuhubad kinahanglang mokat-on usab sa paggamit ug kompiyuter, pag-eskedyul, ug sa mga teknik sa paghubad. Sa pagkatinuod, alang kanila ang trabaho maoy lisod kaayo. Unsay ilang pagbati bahin niana? Si Gloria, usa ka membro sa tem sa mga maghuhubad sa pinulongang Maya, mitubag: “Ang kalipay nga among gibati dili ikabatbat sa mga pulong tungod sa pagpakigbahin sa paghubad sa mga publikasyon bahin sa Bibliya ngadto sa Maya, ang among nitibong pinulongan.” Ug ang usa ka magtatan-aw sa Departamento sa Paghubad miingon bahin sa mga maghuhubad: “Dako kaayo ang ilang tinguha nga makabaton ug mga publikasyon bahin sa Bibliya diha sa ilang pinulongan nga ilang ginahimo ang tanang paningkamot aron masulbad ang suliran.” Takos ba ang paningkamot?

“Salamat, Jehova!”

Si Jehova dayag nga nagpanalangin sa buluhaton taliwala sa lumad nga mga katawhan. Napilopilo ang mga tumatambong sa Kristohanong mga tigom ug mga asembliya. Pananglitan, niadtong 2001, nagtigom ang 223 ka Saksi nga nagsultig Mixe aron saulogon ang Memoryal sa kamatayon ni Kristo. Apan ang katibuk-ang tumatambong maoy 1,674—pito ug tunga ka pilo sa gidaghanon sa mga Saksi!

Ang pipila ka tawong nagdawat sa kamatuoran makasabot na karon niini sa tukmang paagi sukad gayod sa sinugdanan. Si Mirna nahinumdom kon unsay nahitabo kaniya sa wala pa himoa ang mga tigom diha sa pinulongang Maya. “Nabawtismohan ako human sa tulo ka bulan nga pagtuon sa Bibliya,” matod niya. “Nahibalo ako nga angay akong mabawtismohan, apan ako makaingon nga ako wala gayod makasabot pag-ayo sa mga kamatuoran sa Bibliya sumala sa angay unta. Sa akong hunahuna ang hinungdan mao nga ang akong lumad nga pinulongan maoy Maya, ug dili kaayo ko makasabot sa Kinatsila. Dugaydugay pa una ko masabti pag-ayo ang kamatuoran.” Karong adlawa, siya ug ang iyang bana nalipay nga nahimong bahin sa tem sa mga maghuhubad sa pinulongang Maya.

Alang sa tanan diha sa mga kongregasyon, makapalipay kaayo ang pagbaton ug mga publikasyon diha sa ilang kaugalingong pinulongan. Sa dihang giluwatan ang bag-ong nahubad nga brosyur nga Tagamtama ang Kinabuhi sa Yuta sa Walay Kataposan! diha sa pinulongang Tzotzil, kini gihalog sa usa ka babayeng nagsugod na sa pagtambong sa Kristohanong mga tigom ug siya  mipatugbaw: “Salamat, Jehova!” Ang mga taho nagpakita nga daghang estudyante sa Bibliya mas kusog ug pag-uswag hangtod nga sila nabawtismohan, ang dili-aktibong mga magmamantala naaktibo pag-usab, ug daghang Kristohanong mga igsoong lalaki ang mibati karon nga sila takos nang modawat ug mga responsabilidad sulod sa kongregasyon. Ang pipila ka tagbalay mas dali nga modawat sa literatura diha sa ilang kaugalingong pinulongan ug motuon niini.

Sa usa ka kahimtang, giadto sa usa ka Saksi ang usa nga nagtuon sa Bibliya, apan wala sa balay ang estudyante. Sa dihang ang bana miabli sa pultahan, mitanyag ang Saksi sa pagbasa gikan sa usa ka brosyur. “Wala koy interes niana,” mitubag ang lalaki. Ang igsoong babaye misulti kaniya diha sa pinulongang Totonac nga ang brosyur gisulat diha sa ilang kaugalingong pinulongan. Sa pagkabati niana, ang maong tawo mikuhag bangko ug milingkod. Samtang gibasahan siya sa igsoong babaye, nagsige siyag ingon, “Tinuod na. Oo, tinuod na.” Siya tigtambongan na karon sa Kristohanong mga tigom.

Sa Yucatán, ang bana sa usa ka Saksi supak sa kamatuoran ug siya modapat usahay sa iyang asawa sa pagpauli niya sa balay gikan sa mga tigom. Sa dihang ang mga tigom gihimo na diha sa pinulongang Maya, ang iyang asawa midapit kaniya. Siya mitambong ug nakaangay pag-ayo niana. Karon siya regular nang nagtambong sa mga tigom, nagtuon sa Bibliya, ug siyempre pa, siya dili na modapat sa iyang asawa.

Ang usa ka lalaking Totonac ug sinultihan misulti sa duha ka Saksi nga siya wala sukad moampo tungod kay siya giingnan sa Katolikong pari nga ang Diyos magpatalinghog lamang sa Kinatsila nga mga pag-ampo. Sa pagkatinuod, iya pang gibayran ang pari aron moampo alang sa Totonac. Gipatin-aw  sa mga Saksi nga ang Diyos magpatalinghog sa mga pag-ampo diha sa tanang pinulongan, ug ilang gihatagan siyag brosyur diha sa pinulongang Totonac, nga iyang gidawat uban ang dakong kalipay.—2 Cronicas 6:32, 33; Salmo 65:2.

“Kualtsin Tajtoua”

Tungod kay nalipay sa maong mga panghitabo, daghang magmamantala sa Gingharian naningkamot sa pagkat-on sa usa ka lumad nga pinulongan o sa pagpauswag sa usa ka pinulongan nga ila nang nahibaloan. Kini ang ginabuhat sa usa ka magtatan-aw sa sirkito nga nag-alagad ug lima ka kongregasyon nga nagsultig Nahuatl sa amihanang Puebla. Siya nag-asoy: “Ang mga bata nga kaniadto matulog ra panahon sa mga tigom igmat na kaayo ug sila mamati pag-ayo sa dihang mosulti kog Nahuatl. Pagkahuman sa usa ka tigom, ang usa ka kuwatro-anyos nga batang lalaki miduol kanako ug miingon: ‘Kualtsin tajtoua’ (maayo ang imong pagsulti sa pinulongan). Tungod niadto gibati ko nga takos ang akong paningkamot.”

Oo, ang kanataran sa katawhang lumad ug pinulongan tinuod nga “puti na aron anihon,” ug ang tanan nga nagpakigbahin niini nadasig pag-ayo. (Juan 4:35) Si Roberto, kinsa maoy nag-organisar sa mga tem sa mga maghuhubad, nagsumaryo niana niining mga pulonga: “Dili mahikalimtan ang kasinatian sa pagkakitag mga luha sa kalipay nga nanaligdig sa aping sa atong mga igsoong lalaki ug babaye samtang sila namati sa kamatuoran diha sa ilang nitibong pinulongan ug nakasabot niana. Manglugmaw ang akong luha sa dihang maghunahuna ako bahin niana.” Sa walay duhaduha, ang pagtabang niining sinserong katawhan aron mobarog dapig sa Gingharian nakapalipay usab sa kasingkasing ni Jehova.—Proverbio 27:11.

[Kahon sa panid 10, 11]

Himamata ang Pipila ka Maghuhubad

● “Ang akong mga ginikanan nagtudlo kanako sa kamatuoran sukad sa panahong ako makahinumdom. Ikasubo, sa dihang ako 11 anyos pa lang, ang akong amahan mibiya sa Kristohanong kongregasyon. Duha ka tuig sa ulahi, gibiyaan kami sa among inahan. Tungod kay ako ang kamagulangan sa lima ka anak, ako ang kinahanglang mopas-an sa mga responsabilidad sa akong inahan, bisan pag nag-eskuyla pa ako niadto.

“Mahigugmaon kaming gipaluyohan sa among espirituwal nga mga igsoon, apan ang kinabuhi lisod. May higayong ako naghunahuna: ‘Nganong nahitabo man kini kanako? Ako bata pa kaayo!’ Tungod lang sa tabang ni Jehova nga ako nakasagubang. Human makagraduwar sa hayskul, ako nahimong bug-os-panahong ministro, ug kana nakatabang pag-ayo kanako. Sa dihang giporma ang tem sa mga maghuhubad sa Nahuatl, ako gidapit nga mahimong bahin niana.

“Sa pagkakaron ang akong amahan nahibalik na sa kongregasyon, ug ang akong mga manghod nga lalaki ug babaye nagaalagad kang Jehova. Ang pagpabiling matinumanon kang Jehova takos kaayo sa paningkamot. Siya nagpanalangin gayod sa among pamilya.”—Alicia.

● “Ang usa ka Saksing klasmet mihatag ug pakigpulong sa tunghaan bahin sa sinugdanan sa kinabuhi. Mipalta ako sa maong klase ug ako nabalaka bahin sa pasulit, busa gihangyo ko siya nga ipatin-aw kanako ang maong ulohan. Nahibulong ako kanunay kon nganong ang mga tawo mamatay. Sa dihang siya mitanyag kanako sa Creation nga libro a ug sa usa ka pagtuon sa Bibliya, akong gidawat kana. Nahingangha kaayo ako sa katuyoan ug gugma sa Maglalalang.

“Sa pagkahuman ko sa pagtungha, ako may kahigayonan nga mahimong duhag-pinulongan nga magtutudlo sa Kinatsila ug Tzotzil. Apan kinahanglang ako mobalhin sa layong dapit, nga mokuhag ekstrang mga kurso sa mga hinapos-sa-semana, ug makapalta sa Kristohanong mga tigom. Sa kapulihay, ako mitrabaho ingong usa ka tighan-ay ug tisa. Ang akong amahan, kinsa dili Saksi, wala gayod makaangay sa akong desisyon. Sa ulahi, samtang nag-alagad ingong payunir nga ministro, giorganisar ang usa ka tem nga maghubad ug literatura sa Bibliya ngadto sa Tzotzil. Gidasig ako nga makigbahin niana.

“Akong nasabtan nga ang among mga igsoong lalaki ug babaye mobati nga gipabilhan ug may dignidad tungod kay sila adunay mga publikasyon diha sa ilang kaugalingong pinulongan. Kana makapatagbaw kaayo. Gibati ko nga dakong pribilehiyo nga akong nabatonan ang maong asaynment.”—Humberto.

● “Sa dihang ako sayis anyos pa lang, kami gibiyaan sa akong inahan. Sa panahong tin-edyer na ako, ang akong amahan misugod pagtuon uban sa mga Saksi ni Jehova. Usa ka adlaw niana ang usa ka sister mitanyag kanakog pagtuon sa Bibliya nga naglakip sa tambag alang sa mga batan-on. Isip tin-edyer nga walay inahan, gibati ko nga kadto mao gayod ang akong gikinahanglan. Nabawtismohan ako sa edad nga 15.

“Niadtong 1999, ang akong amahan gipatay sa pipila ka daotang tawo nga gustong moilog sa iyang yuta. Labihan ang akong kaguol. Nasinati ko ang grabeng depresyon ug dili ko na gustong mabuhi. Apan nagpadayon ako sa pag-ampo kang Jehova alang sa kusog. Ang nagapanawng magtatan-aw ug ang iyang asawa nagdasig pag-ayo kanako. Sa wala madugay ako nahimong regular payunir.

“Kas-a akong nakita ang pipila nga mibaktas ug unom ka oras aron mamati lamang sa 20-minutos nga pakigpulong diha sa Totonac, bisan pag ang ubang bahin sa tigom maoy Kinatsila, nga dili nila masabtan. Busa, ako nalipay sa dihang ako gidapit nga motabang sa paghubad sa mga publikasyon sa Bibliya ngadto sa pinulongang Totonac.

“Tig-ingon ako kaniadto sa akong amahan nga ako nangandoy nga moalagad sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova. Giingnan niya ako nga ang Bethel lagmit dili magdapit ug batan-ong dalaga. Siya malipay gayod inigkabanhaw unya niya nga mahibalo nga ako gidapit nga moalagad sa sangang buhatan, nga naghubad sa literatura sa Bibliya ngadto sa among kaugalingong pinulongan!”—Edith.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 9]

Ang mga membro sa tem sa mga maghuhubad sa pinulongang Tzotzil naghisgot sa usa ka pulong nga lisod hubaron