Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Pagpabilin Diha sa Sumbanan nga Gihatag ni Jesus

Pagpabilin Diha sa Sumbanan nga Gihatag ni Jesus

Pagpabilin Diha sa Sumbanan nga Gihatag ni Jesus

“Ako nagtagana ug sumbanan alang kaninyo, nga, ingon sa akong gibuhat kaninyo, pagabuhaton usab ninyo.”—JUAN 13:15.

1. Nganong si Jesus usa ka sumbanan nga angayng sundogon sa mga Kristohanon?

 SA TIBUOK kasaysayan sa katawhan, usa lamang ka tawo ang wala gayod makasala sa tibuok niyang kinabuhi. Kana mao si Jesus. Gawas kang Jesus, “walay tawo nga dili makasala.” (1 Hari 8:46; Roma 3:23) Tungod niana, ang tinuod nga mga Kristohanon nag-isip kang Jesus ingong hingpit nga sumbanan nga angayng sundogon. Sa pagkatinuod, sa Nisan 14, 33 K.P., sa hapit na siyang mamatay, giingnan mismo ni Jesus ang iyang mga sumusunod nga sundogon siya. Siya miingon: “Ako nagtagana ug sumbanan alang kaninyo, nga, ingon sa akong gibuhat kaninyo, pagabuhaton usab ninyo.” (Juan 13:15) Nianang kataposang gabii, gihisgotan ni Jesus ang daghang paagi diin ang mga Kristohanon angayng maningkamot nga mahisama kaniya. Niining artikuloha, atong hisgotan ang pipila niini.

Ang Panginahanglan nga Magmapaubsanon

2, 3. Sa unsang mga paagi nga si Jesus usa ka hingpit nga sumbanan sa pagkamapaubsanon?

2 Sa dihang giawhag ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga sundogon ang sumbanan nga iyang gihatag, siya espesipikong naghisgot sa pagkamapaubsanon. Sa makadaghan, iyang gitambagan ang iyang mga sumusunod nga magpaubos, ug sa gabii sa Nisan 14, iyang gipasundayag ang iyang pagkamapaubsanon pinaagi sa paghugas sa mga tiil sa iyang mga apostoles. Dayon si Jesus miingon: “Kon ako, bisan tuod Ginoo ug Magtutudlo, naghugas sa inyong mga tiil, kamo usab angay nga maghinugasay sa mga tiil sa usag usa.” (Juan 13:14) Human niana, giingnan niya ang iyang mga apostoles nga sundon ang sumbanan nga iyang gihatag. Ug pagkamaayong sumbanan kana sa pagkamapaubsanon!

3 Giingnan kita ni apostol Pablo nga sa wala pa moanhi sa yuta, si Jesus “naglungtad diha sa dagway sa Diyos.” Bisan pa niana, iyang gihaw-asan ang iyang kaugalingon ug nahimong ubos nga tawo. Labaw pa niana, “siya nagpaubos ug nagmasinugtanon hangtod sa kamatayon, oo, kamatayon sa estaka sa pagsakit.” (Filipos 2:6-8) Hunahunaa lang kana. Si Jesus, ang ikaduhang kinatas-ang persona sa uniberso, misugot nga mahimong ubos sa mga manulonda, matawo ingong walay-depensa nga bata, magdako nga magpasakop sa dili-hingpit nga mga ginikanan, ug sa kataposan mamatay nga samag tinamayng kriminal. (Colosas 1:15, 16; Hebreohanon 2:6, 7) Pagkatalagsaong pagkamapaubsanon! Posible ba nga masundog kanang maong “tinamdan sa pangisip” ug ugmaron kanang “pagpaubos sa hunahuna”? (Filipos 2:3-5) Oo, pero dili kana sayon.

4. Unsang mga butanga ang nakapahimo sa mga tawo nga mapasigarbohon, apan nganong peligroso ang garbo?

4 Ang kaatbang sa pagkamapaubsanon mao ang garbo. (Proverbio 6:16-19) Ang garbo maoy hinungdan sa pagkapukan ni Satanas. (1 Timoteo 3:6) Dali ra kining moturok diha sa kasingkasing sa tawo, ug sa dihang nakaturok na kini, lisod na kining lukahon. Ang mga tawo mapasigarbohon tungod sa ilang nasod, rasa, mga kabtangan, edukasyon, sekular nga mga kalamposan, kahimtang sa katilingban, panagway, katakos sa natad sa esport, ug daghan pang ubang mga butang. Bisan pa niana, walay usa niining mga butanga ang hinungdanon kang Jehova. (1 Corinto 4:7) Ug kon kana maoy hinungdan nga kita magpasigarbo, kana magdaot sa atong relasyon kaniya. “Si Jehova hataas, apan siya makakita sa mapainubsanon; apan ang mapahitas-on iyang mailhan lamang sa halayo.”—Salmo 138:6; Proverbio 8:13.

Magpaubos Taliwala sa Atong mga Igsoon

5. Nganong hinungdanon nga magmapaubsanon ang mga ansiyano?

5 Bisan ang atong natampo ug mga kalamposan diha sa pag-alagad kang Jehova dili angayng mohimo kanatong mapasigarbohon; ni ang atong mga responsibilidad sa kongregasyon. (1 Cronicas 29:14; 1 Timoteo 6:17, 18) Sa pagkatinuod, kon mas bug-at ang atong mga responsibilidad, angayng mas mapaubsanon pa kita. Giawhag ni apostol Pedro ang mga ansiyano nga ‘dili magharihari niadtong panulondon sa Diyos, apan mahimong mga panig-ingnan sa panon.’ (1 Pedro 5:3) Ang mga ansiyano gitudlo ingong mga alagad ug mga panig-ingnan, dili mga pangulo ug mga agalon.—Lucas 22:24-26; 2 Corinto 1:24.

6. Sa unsang mga bahin sa Kristohanong pagkinabuhi nga kita nagkinahanglan ug pagkamapaubsanon?

6 Dili lang kay ang mga ansiyano ra ang kinahanglang magpaubos. Ngadto sa batabata pa nga mga lalaki, kinsa tingali mapasigarbohon tungod sa ilang mas abtik nga mga hunahuna ug mas lig-ong mga lawas kon itandi sa mga tigulang, si Pedro misulat: “Sul-obi ang inyong kaugalingon sa pagkamapainubsanon sa hunahuna ngadto sa usag usa, tungod kay ang Diyos magabatok sa mga mapahitas-on, apan magahatag siyag dili-takos nga kalulot sa mga mapainubsanon.” (1 Pedro 5:5) Oo, ang samag-Kristo nga pagkamapaubsanon hinungdanon alang sa tanan. Nagkinahanglag pagkamapaubsanon ang pagsangyaw sa maayong balita, ilabina atubangan sa pagkadili-matinagdanon o pagsupak. Nagkinahanglag pagkamapaubsanon ang pagdawat sa tambag o pagpayano sa atong kinabuhi aron mapadako pa ang atong pagpakigbahin sa ministeryo. Dugang pa, nagkinahanglan usab kita ug pagkamapaubsanon ug maisogong pagtuo sa dihang nag-antos sa pagbutangbutang, mga sumbong, o mapintas nga paglutos.—1 Pedro 5:6.

7, 8. Unsa ang pipila ka paagi diin atong maugmad ang pagkamapaubsanon?

7 Sa unsang paagi ang usa ka tawo makabuntog sa garbo ug magagawi “uban sa pagpaubos sa hunahuna nga magaisip nga ang uban labaw” kay kaniya? (Filipos 2:3) Kinahanglang lantawon niya ang iyang kaugalingon sama sa paglantaw ni Jehova kaniya. Gisaysay ni Jesus ang hustong tinamdan sa dihang siya miingon: “Kamo, usab, sa dihang mabuhat na ninyo ang tanang butang nga gipabuhat kaninyo, isulti ninyo, ‘Kami maoy walay-silbi nga mga ulipon. Ang among nabuhat mao ang angay namong pagabuhaton.’” (Lucas 17:10) Hinumdomi, walay bisan unsa nga atong mahimo nga ikatandi sa nahimo ni Jesus. Bisan pa niana, si Jesus mapaubsanon.

8 Dugang pa, makapangayo kitag tabang kang Jehova sa pag-ugmad ug hustong panglantaw sa atong kaugalingon. Sama sa salmista, kita makaampo: “Tudloi ako sa pagkamaayo, pagkamay-salabotan ug kahibalo, kay ako nagpasundayag ug pagtuo sa imong kasugoan.” (Salmo 119:66) Si Jehova motabang kanato sa pag-ugmad ug makataronganon, timbang nga panglantaw sa atong kaugalingon, ug siya magapanalangin kanato tungod sa atong mapaubsanong tinamdan. (Proverbio 18:12) Si Jesus miingon: “Si bisan kinsa nga magabayaw sa iyang kaugalingon igapaubos, ug si bisan kinsa nga magapaubos sa iyang kaugalingon pagabayawon.”—Mateo 23:12.

Hustong Panglantaw sa Maayo ug Daotan

9. Unsay panglantaw ni Jesus sa maayo ug daotan?

9 Bisan pag nagkinabuhi sulod sa 33 ka tuig taliwala sa dili-hingpit nga mga tawo, si Jesus nagpabiling “walay sala.” (Hebreohanon 4:15) Gani, sa dihang nagtagna bahin sa Mesiyas, ang salmista miingon: “Gihigugma mo ang pagkamatarong ug gidumtan mo ang pagkadaotan.” (Salmo 45:7; Hebreohanon 1:9) Niining bahina usab ang mga Kristohanon maningkamot sa pagsundog kang Jesus. Dili lang kay sila nakaila sa kalainan tali sa maayo ug daotan; sila nagdumot sa kon unsay daotan ug nahigugma sa kon unsay maayo. (Amos 5:15) Kini nakatabang kanila sa pagpakigbisog sa ilang kinaiyanhon nga makasasalang mga hilig.—Genesis 8:21; Roma 7:21-25.

10. Kon kita dili-mahinulsolong nagabuhat sa “mangil-ad nga mga butang,” unsang tinamdan ang atong gipadayag?

10 Si Jesus miingon sa Pariseo nga si Nicodemo: “Siya nga nagbuhat ug mangil-ad nga mga butang nagdumot sa kahayag ug dili moduol sa kahayag, aron dili mabadlong ang iyang mga buhat. Apan siya nga nagbuhat kon unsay matuod moduol sa kahayag, aron mapadayag ang iyang mga buhat ingon nga nabuhat uyon sa Diyos.” (Juan 3:20, 21) Tagda kini: Gipaila ni Juan si Jesus ingong “matuod nga kahayag nga mohatag ug kahayag sa tanang matang sa tawo.” (Juan 1:9, 10) Bisan pa niana, si Jesus miingon nga kon kita nagabuhat sa “mangil-ad nga mga butang”—mga butang nga daotan, dili dalawaton sa Diyos—atong gidumtan ang kahayag. Mahunahuna ba nimo nga dumtan si Jesus ug kon unsay iyang gibarogan? Apan, mao kanay ginahimo niadtong dili-mahinulsolong nagabuhat sa sala. Tingali dili nila isipon ang mga butang nianang paagiha, apan klaro nga mao kanay pag-isip ni Jesus niana.

Kon Unsaon Pag-ugmad ang Panglantaw ni Jesus sa Maayo ug Daotan

11. Unsay hinungdanon aron maugmad nato ang panglantaw ni Jesus sa maayo ug daotan?

11 Kita nagkinahanglan ug klarong pagsabot sa kon unsay maayo ug kon unsay daotan sa panglantaw ni Jehova. Mabatonan lamang nato ang maong pagsabot gikan sa pagtuon sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya. Samtang ginahimo nato ang maong pagtuon, kita kinahanglang mag-ampo sama sa pag-ampo sa salmista: “Ipaila kanako ang imong mga dalan, Oh Jehova; tudloi ako sa imong mga alagianan.” (Salmo 25:4) Apan, hinumdomi nga si Satanas malimbongon. (2 Corinto 11:14) Mahimo niyang himoag takoban ang daotan ug himoon kanang dalawaton tan-awon sa dili-mabinantayon nga Kristohanon. Busa, kita kinahanglang mamalandong pag-ayo sa atong makat-onan ug sundon pag-ayo ang tambag sa “matinumanon ug maalamong ulipon.” (Mateo 24:45-47) Ang pagtuon, pag-ampo, ug pagpamalandong sa atong makat-onan motabang kanato sa pag-uswag ngadto sa pagkahamtong ug mahilakip niadtong “pinaagi sa paggamit nakabansay sa ilang mga gahom sa pagsabot aron sa pag-ila sa maayo ug sa daotan.” (Hebreohanon 5:14) Unya kita makiling sa pagdumot sa daotan ug paghigugma sa maayo.

12. Unsang tambag sa Bibliya ang motabang kanato nga dili mobuhat ug kalapasan?

12 Kon gidumtan nato ang daotan, dili nato tugotan nga moturok diha sa atong kasingkasing ang tinguha sa paghimog daotang mga butang. Daghang tuig human sa kamatayon ni Jesus, si apostol Juan misulat: “Ayaw ninyo higugmaa ang kalibotan o ang mga butang nga anaa sa kalibotan. Kon adunay mahigugma sa kalibotan, ang gugma sa Amahan wala diha kaniya; tungod kay ang tanan nga anaa sa kalibotan—ang tinguha sa unod ug ang tinguha sa mga mata ug ang mapagawalong pagpasundayag sa mga kahinguhaan sa kinabuhi sa usa—wala magagikan sa Amahan, apan nagagikan sa kalibotan.”—1 Juan 2:15, 16.

13, 14. (a) Nganong ang paghigugma sa mga butang sa kalibotan peligroso sa mga Kristohanon? (b) Sa unsang paagi malikayan nato nga maugmad ang gugma sa mga butang nga anaa sa kalibotan?

13 Ang uban mangatarongan tingali nga dili tanan niining kalibotana daotan. Bisan pa niana, ang kalibotan ug ang mga pangdani niini dali rang makalinga kanato gikan sa pag-alagad kang Jehova. Ug walay gitanyag ang kalibotan nga gilaraw aron makapasuod kanato sa Diyos. Busa, kon atong maugmad ang gugma sa mga butang sa kalibotan, bisan sa mga butang nga dili tingali daotan, kita nameligro. (1 Timoteo 6:9, 10) Gawas pa niana, kadaghanang butang diha sa kalibotan daotan kaayo ug makadaot kanato. Kon kita magtan-aw ug sine o mga programa sa telebisyon nga nagpasiugda sa kapintasan, materyalismo, o seksuwal nga imoralidad, kanang mga butanga mahimong dalawaton—ug dayon makapatental. Kon kita makig-uban sa mga tawo kansang pangunang interes anaa sa pagpaarang-arang sa ilang estilo sa kinabuhi o pag-ugmad ug mga kahigayonan sa negosyo, kanang mga butanga mahimong labawng hinungdanon usab kanato.—Mateo 6:24; 1 Corinto 15:33.

14 Sa laing bahin, kon kita makakaplag ug kalipay diha sa Pulong sa Diyos, “ang tinguha sa unod ug ang tinguha sa mga mata ug ang mapagawalong pagpasundayag sa mga kahinguhaan sa kinabuhi sa usa” dili gayod makapadani kanato. Dugang pa, kon kita makig-uban niadtong nag-una sa mga intereses sa Gingharian sa Diyos, kita mahisama kanila, nga nahigugma sa ilang gihigugma ug naglikay sa ilang gilikayan.—Salmo 15:4; Proverbio 13:20.

15. Sama sa kahimtang ni Jesus, sa unsang paagi ang paghigugma sa pagkamatarong ug pagdumot sa pagkamalapason makapalig-on kanato?

15 Ang pagdumot sa pagkamalapason ug paghigugma sa pagkamatarong nakatabang kang Jesus sa pagsentro sa iyang mga mata diha sa “kalipay nga gibutang sa iyang atubangan.” (Hebreohanon 12:2) Mao man usab kita. Kita nahibalo nga “ang kalibotan nagakahanaw ingon man ang tinguha niini.” Ang bisan unsang kalipayan nga ihatag niining kalibotana lumalabay lamang. Apan, “siya nga nagabuhat sa kabubut-on sa Diyos magpabilin hangtod sa kahangtoran.” (1 Juan 2:17) Tungod kay gituman ni Jesus ang kabubut-on sa Diyos, iyang gibuksan ang dalan aron ang mga tawo makabaton ug walay-kataposang kinabuhi. (1 Juan 5:13) Hinaot kitang tanan mosundog kaniya ug makabenepisyo gikan sa iyang integridad.

Paglahutay sa mga Paglutos

16. Nganong giawhag ni Jesus ang iyang mga sumusunod nga maghigugmaay sa usag usa?

16 Gipaila ni Jesus ang laing paagi nga sundogon siya sa iyang mga tinun-an, nga nag-ingon: “Mao kini ang akong sugo, nga maghigugmaay kamo sa usag usa ingon sa akong paghigugma kaninyo.” (Juan 15:12, 13, 17) Adunay daghang katarongan kon nganong ang mga Kristohanon nahigugma sa ilang mga igsoon. Niining panahona, ilabinang diha sa hunahuna ni Jesus ang pagdumot nga ilang sagubangon gikan sa kalibotan. Siya miingon: “Kon ang kalibotan nagdumot kaninyo, kamo nahibalo nga kini nagdumot na kanako sa wala pa kini magdumot kaninyo. . . . Ang ulipon dili labaw kay sa iyang agalon. Kon sila naglutos kanako, sila magalutos usab kaninyo.” (Juan 15:18, 20) Oo, bisan sa dihang gilutos, ang mga Kristohanon sama kang Jesus. Sila kinahanglang makaugmad ug lig-on, mahigugmaon nga bugkos aron matabangan sila sa pag-agwanta sa maong pagdumot.

17. Nganong nagdumot ang kalibotan sa matuod nga mga Kristohanon?

17 Nganong dumtan man sa kalibotan ang mga Kristohanon? Tungod kay, sama kang Jesus, sila “dili bahin sa kalibotan.” (Juan 17:14, 16) Sila neyutral sa mga butang labot sa militar ug sa politika, ug sila nagatuman sa mga prinsipyo sa Bibliya, bahin sa pagkabalaan sa kinabuhi ug pagsunod sa hataas nga moral nga mga sukdanan. (Buhat 15:28, 29; 1 Corinto 6:9-11) Ang ilang pangunang mga tumong maoy espirituwal, dili materyal. Sila nagpuyo sa kalibotan, apan sama sa gisulat ni Pablo, sila wala ‘maggamit niini sa bug-os.’ (1 Corinto 7:31) Tinuod, ang uban nakadayeg sa hataas nga mga sukdanan sa mga Saksi ni Jehova. Apan ang mga Saksi ni Jehova dili mokompromiso aron dayegon o dawaton. Tungod niini, kadaghanan diha sa kalibotan wala makasabot kanila, ug daghan ang nagdumot kanila.

18, 19. Nga nagsunod sa sumbanan ni Jesus, sa unsang paagi giatubang sa mga Kristohanon ang pagsupak ug paglutos?

18 Nakita sa mga apostoles ni Jesus ang grabeng pagdumot sa kalibotan sa dihang si Jesus gidakop ug gipatay, ug ilang nakita kon sa unsang paagi giatubang ni Jesus ang maong pagdumot. Sa tanaman sa Getsemane, ang relihiyosong mga kaaway ni Jesus miabot aron sa pagdakop kaniya. Gisulayan pagpanalipod ni Pedro si Jesus ginamit ang espada, apan si Jesus miingon kang Pedro: “Ibalik ang imong espada sa sakoban niini, kay ang tanang mogamit sa espada mamatay pinaagi sa espada.” (Mateo 26:52; Lucas 22:50, 51) Sa unang mga panahon, ang mga Israelinhon nakigbugno sa ilang mga kaaway ginamit ang espada. Apan, niining tungora lahi na ang kahimtang. Ang Gingharian sa Diyos kinahanglang “dili bahin niining kalibotana” ug walay nasodnong mga utlanan nga angayng panalipdan. (Juan 18:36) Sa dili madugay si Pedro mahimo nang bahin sa usa ka espirituwal nga nasod, kansang mga membro mahimong mga lungsoranon sa langit. (Galacia 6:16; Filipos 3:20, 21) Busa, sukad niadto, atubangon sa mga sumusunod ni Jesus ang pagdumot ug paglutos sama sa gibuhat ni Jesus—walay kokahadlok apan sa malinawong paagi. Masaligon nilang itugyan ang sangpotanan sa mga butang diha sa mga kamot ni Jehova ug mosalig kaniya aron hatagag kusog nga makalahutay.—Lucas 22:42.

19 Katuigan sa ulahi, si Pedro misulat: “Si Kristo nag-antos alang kaninyo, nga nagbilin kaninyog sulondan aron kamo managsunod pag-ayo sa iyang mga tunob. . . . Sa gisultihan siya ug pasipala, wala siya mobalos sa pagsultig pasipala. Sa nag-antos siya, wala siya manghulga, apan nagpadayon sa pagpiyal sa iyang kaugalingon ngadto sa usa nga nagahukom sa pagkamatarong.” (1 Pedro 2:21-23) Sama sa gipasidaan ni Jesus, ang mga Kristohanon nakasinatig mabangis nga paglutos sulod sa daghang katuigan. Sa unang siglo ug sa atong panahon, sila nagsunod sa panig-ingnan ni Jesus ug nakahimog maayong rekord sa matinumanong paglahutay, nga nagpasundayag nga sila maoy malinawong mga maghuhupot sa integridad. (Pinadayag 2:9, 10) Hinaot nga ang matag usa kanato mohimo sa susama niana sa dihang mag-atubang sa maong mga sirkumstansiya.—2 Timoteo 3:12.

“Isul-ob ang Ginoong Jesu-Kristo”

20-22. Sa unsang paagi ‘isul-ob sa mga Kristohanon ang Ginoong Jesu-Kristo’?

20 Si Pablo misulat ngadto sa kongregasyon sa Roma: “Isul-ob ang Ginoong Jesu-Kristo, ug ayaw paglaraw daan alang sa mga tinguha sa unod.” (Roma 13:14) Isul-ob sa mga Kristohanon si Jesus, ingnon ta, nga samag besti. Sila maningkamot sa pagsundog sa iyang mga hiyas ug mga buhat sa sukod nga sila mahimong sumbaliksilaw sa ilang Agalon, bisan pag sila dili hingpit.—1 Tesalonica 1:6.

21 Kita malamposong ‘makasul-ob kang Ginoong Jesu-Kristo’ kon kita masinati sa kinabuhi sa Agalon ug manglimbasog sa pagkinabuhi nga sama kaniya. Atong sundogon ang iyang pagkamapaubsanon, iyang gugma sa pagkamatarong, iyang pagdumot sa pagkamalapason, iyang gugma sa iyang mga igsoon, iyang pagkadili-bahin sa kalibotan, ug ang iyang mapailobong paglahutay sa pag-antos. Kita dili ‘maglaraw daan sa mga tinguha sa unod’—sa ato pa, dili nato himoon nga atong pangunang tumong sa kinabuhi ang pagkab-ot ug sekular nga mga tumong o ang pagtagbaw sa unodnong mga tinguha. Hinunoa, sa dihang mohimog desisyon o mosulbad sa usa ka problema, kita mangutana: ‘Unsa kahay buhaton ni Jesus niining situwasyona? Unsay buot niyang buhaton nako?’

22 Sa kataposan, atong sundogon si Jesus sa pagkahimong puliki sa ‘pagwali sa maayong balita.’ (Mateo 4:23; 1 Corinto 15:58) Nianang paagiha usab, ang mga Kristohanon nagsundog sa sumbanan nga gihatag ni Jesus, ug ang sunod nga artikulo maghisgot kon sa unsang paagi sundogon kana.

Makapatin-aw Ka Ba?

• Nganong hinungdanon nga ang usa ka Kristohanon magmapaubsanon?

• Sa unsang paagi maugmad nato ang hustong panglantaw sa maayo ug daotan?

• Sa unsang paagi ang mga Kristohanon magsundog kang Jesus sa pag-atubang sa pagsupak ug paglutos?

• Sa unsang paagi posible nga ‘isul-ob ang Ginoong Jesu-Kristo’?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 7]

Si Jesus naghatag ug hingpit nga sumbanan sa pagkamapaubsanon

[Hulagway sa panid 8]

Ang matag bahin sa kinabuhi sa usa ka Kristohanon, lakip na ang pagsangyaw, nagkinahanglan ug pagkamapaubsanon

[Hulagway sa panid 9]

Ang dili-angayng kalingawan mahimong himoon ni Satanas nga morag dalawaton sa usa ka Kristohanon

[Hulagway sa panid 10]

Ang gugma sa atong mga igsoon magpalig-on kanato batok sa pagsupak