Ang Berleburg nga Bibliya

ANG Pietismo maoy usa ka relihiyosong organisasyon nga naugmad sa sulod sa German Lutheran Church sa ika-17 ug ika-18ng mga siglo. Ang pipila ka sumusunod niining maong organisasyon gibiaybiay o gilutos pa gani tungod sa ilang pagtuo. Daghang eskolar sa Pietismo midangop sa Berleburg, mga 150 kilometros sa amihanan sa Frankfurt am Main. Sila gihatagag dangpanan sa usa ka tawong halangdon nianang dapita, si Konde Casimir von Wittgenstein Berleburg, nga may dakong pagtamod sa relihiyon. Ang presensiya niining mga magsasangyaw ug mga eskolar sa Berleburg misangpot sa usa ka bag-ong hubad sa Bibliya, nga nailhan karon ingong Berleburg nga Bibliya. Sa unsang paagi nahimo ang paghubad?

Usa sa mga nangitag dangpanan mao si Johann Haug, nga napugos pagbiya sa iyang pinuy-anan sa Strasbourg tungod sa pagkapanatiko sa mga teologo didto. Si Haug maoy usa ka makinaadmanong eskolar ug batid sa mga pinulongan. Gisultihan niya ang iyang mga isigkaeskolar sa Berleburg bahin sa iyang hugot nga tinguha “sa pagtaganag bug-os lunsay nga hubad sa Bibliya, aron matul-id ang hubad ni Luther, aron mahubad ang kahulogan sumala gayod sa estriktong interpretasyon sa Pulong sa Diyos ug sumala sa buot ipasabot niini.” (Die Geschichte der Berlenburger Bibel [Ang Kasaysayan sa Berleburg nga Bibliya]) Ang tumong mao ang pagpatunghag Bibliya nga may nagapatin-aw nga mga nota ug mga komento, ug daling masabtan sa komon nga mga tawo. Nagpatabang si Haug sa mga eskolar sa ubang kayutaan sa Uropa, ug iyang gihimo ang proyekto sulod sa 20 ka tuig. Ang Berleburg nga Bibliya gipatik sugod niadtong 1726. Tungod sa tag-as nga mga pagpatin-aw niini, gipatik kini sa walo ka tomo.

Tino nga adunay pipila ka makaiikag nga mga punto ang Berleburg nga Bibliya. Pananglitan, ang Exodo 6:2, 3 mabasa: “Dugang pa ang Diyos nakigsulti kang Moises ug namulong kaniya: Ako ang GINOO! Ug ako nagpakita kang Abraham/kang Isaac ug kang Jacob/ingong Diyos nga may tanang katakos: apan pinaagi sa akong ngalan nga JEHOVA ako wala nila hiilhi.” Ang nota nagpatin-aw: “Ang ngalang JEHOVA . . . , ang ngalan nga gilain/o/ang gibutyag nga ngalan.” Ang personal nga ngalan sa Diyos, nga Jehova, makita usab sa mga komento sa Exodo 3:15 ug Exodo 34:6.

Busa ang Berleburg nga Bibliya nahimong usa sa daghang Aleman nga mga Bibliya nga naggamit sa ngalang Jehova diha sa pangunang teksto, sa mga potnot, o sa mga komento. Usa sa mas modernong mga hubad nga nagpasidungog sa personal nga ngalan sa Diyos mao ang Bag-ong Kalibotang Hubad sa Balaang Kasulatan, nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.