Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Ruth
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Ruth
KINI maoy usa ka makapadasig nga tinuod-kinabuhing hitabo bahin sa pag-inunongay sa duha ka babaye. Kini maoy usa ka asoy bahin sa pagpabili kang Jehova nga Diyos ug sa iyang kahikayan. Kini maoy usa ka sugilanon nga nagpasiugda sa dulot nga interes ni Jehova sa linya sa kaliwat sa Mesiyas. Usa kini ka makapatandog nga asoy sa kalipay ug kasakit sa usa ka pamilya. Kanang tanang kahubitan ug daghang uban pa anaa sa basahon sa Bibliya sa Ruth.
Ang basahon sa Ruth nagkobre sa yugto nga mga 11 ka tuig sa ‘mga adlaw sa dihang ang mga maghuhukom nagpatuman sa hustisya’ sa Israel. (Ruth 1:1) Ang mga hitabo nga natala lagmit nahitabo sayo sa yugto sa mga Maghuhukom, sanglit ang tag-iyag yuta nga si Boaz, usa sa mga karakter niining tinuod-kinabuhing sugilanon, maoy anak ni Rahab sa adlaw ni Josue. (Josue 2:1, 2; Ruth 2:1; Mateo 1:5) Kini nga asoy lagmit gisulat ni manalagnang Samuel sa 1090 W.K.P. Kini lamang ang basahon sa Bibliya nga adunay ngalan sa dili-Israelinhong babaye. Ang mensahe nga anaa niini “buhi ug gamhanan.”—Hebreohanon 4:12.
“KON ASA IKAW MOADTO, AKO MOADTO”
Sa dihang si Noemi ug Ruth miabot sa Betlehem, sila nahimong sentro sa pagtagad. Nagtumong sa mas magulang nilang duha, ang kababayen-an sa lungsod nagsigeg pangutana: “Si Noemi ba kini?” Si Noemi mitubag: “Ayaw ako tawga ug Noemi. Tawga ako ug Mara, kay ang Labing Gamhanan naghimong mapait kaayo alang kanako. Tugob ako sa akong paggikan, ug walay dala sa dihang gipapauli ako ni Jehova.”—Ruth 1:19-21.
Sa dihang ang iyang pamilya napugos sa pagbalhin gikan sa Betlehem ngadto sa yuta sa Moab tungod sa kagutom sa Israel, si Noemi maoy “tugob” sa pagkaagi nga siya adunay bana ug duha ka anak nga lalaki. Apan, human milabay ang pipila ka panahon sa ilang pagpanimuyo sa Moab, namatay ang iyang bana nga si Elimelek. Sa ulahi, ang duha niya ka anak lalaki naminyog Moabihanong mga babaye nga sila si Orpa ug Ruth. Paglabay sa mga napulo ka tuig, namatay ang duha niya ka anak lalaki nga walay anak, sa ingon ang tulo ka babaye pulos nabiyuda. Sa dihang nakahukom si Noemi sa pagpauli ngadto sa Juda, ang iyang biyudang mga umagad miuban kaniya. Sa ilang pagpaingon didto, giawhag ni Noemi ang iyang mga umagad sa pagbalik ngadto sa Moab ug sa pagpangitag mga bana taliwala sa kaugalingon nilang katawhan. Misugot si Orpa, apan si Ruth miunong kang Noemi, nga nag-ingon: “Kon asa ikaw moadto, ako moadto, ug kon asa ikaw magpalabay sa kagabhion ako magpalabay sa kagabhion. Ang imong katawhan mahimong akong katawhan, ug ang imong Diyos akong Diyos.”—Ruth 1:16.
Ang duha ka biyuda, si Noemi ug Ruth, nakaabot sa Betlehem sa pagsugod sa pagpangani sa sebada. Gipahimuslan ang kahikayan nga gihatag diha sa Balaod sa Diyos, si Ruth misugod sa pagpanghagdaw diha sa uma nga iya diay sa paryente ni Elimelek—ang edaran nga Hudiyo nga ginganlag Boaz. Si Ruth nagustohan ni Boaz ug nagpadayon sa pagpanghagdaw diha sa iyang uma “hangtod nga nahuman ang pagpangani sa sebada ug ang pagpangani sa trigo.”—Ruth 2:23.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
1:8—Nganong giingnan man ni Noemi ang iyang mga umagad sa pagpauli ngadto sa ‘tagsatagsa nila ka balay sa ilang inahan’ imbes ngadto sa balay sa ilang amahan? Wala hisgoti kon buhi pa ba ang amahan ni Orpa niadtong panahona. Apan, ang amahan ni Ruth buhi pa. (Ruth 2:11) Bisan pa niana, si Noemi naghisgot sa balay sa ilang inahan, nga tingali naghunahuna nga pinaagi sa pagtumong sa ilang mga inahan mahinumdoman nila ang kahupayan nga maangkon gikan sa inahanong pagbati. Kini makahupay gayod ngadto sa maong mga babaye nga nalumsan sa kaguol tungod sa pagbiya nila sa ilang minahal nga ugangang babaye. Ang maong mga pulong mahimong nagpakita usab nga dili sama kang Noemi, ang mga inahan ni Ruth ug Orpa lagmit adunay napundar na pag-ayong mga panimalay.
1:13, 21—Si Jehova ba maoy nagpahinabog kapait sa kinabuhi ni Noemi ug nagpahinabog katalagman kaniya? Dili, ug wala pasanginli ni Noemi ang Diyos sa bisan unsang buhat nga daotan. Apan, tungod sa tanang butang nga iyang naagoman, nagtuo siya nga si Jehova nasuko kaniya. Siya naguol pag-ayo ug naglibog. Dugang pa, niadtong mga adlawa ang mga anak giisip nga panalangin gikan sa Diyos ug ang pagkawalay-anak maoy usa ka tunglo. Kay walay mga apo ug patay na ang iyang duha ka anak lalaki, lagmit gibati ni Noemi nga husto ang iyang pagtuo nga gipakaulawan siya ni Jehova.
2:12—Unsa ang “hingpit nga suhol” nga nadawat ni Ruth gikan kang Jehova? Si Ruth nakabatog anak nga lalaki ug nakadawat ug pribilehiyo nga mahimong kutay sa labing importanteng linya sa kaliwatan sa kasaysayan—kanang iya ni Jesu-Kristo.—Ruth 4:13-17; Mateo 1:5, 16.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:8; 2:20. Bisan pa sa mga trahedya nga iyang naagoman, si Noemi kanunayng misalig sa mahigugmaong-kalulot ni Jehova. Kita usab angayng mosalig kanunay sa mahigugmaong-kalulot ni Jehova, ilabina kon makaagom ug grabeng mga pagsulay.
1:9. Ang panimalay kinahanglang dili lang usa ka dapit diin ang mga membro sa pamilya mokaon ug matulog. Kini kinahanglang mahimong usa ka malinawong dapit nga kapahulayan ug diin ang usa mobatig kahupayan.
1:14-16. Si Orpa ‘mipauli sa iyang katawhan ug sa iyang mga diyos.’ Si Ruth wala. Iyang gibiyaan ang kahamugaway ug kasegurohan sa iyang yutang natawhan ug nagpabiling maunongon kang Jehova. Ang pag-ugmad ug maunongong gugma para sa Diyos ug pagpakitag nagsakripisyo-sa-kaugalingon nga espiritu motabang sa pagpanalipod kanato nga dili madaog sa hakog nga mga tinguha ug “mosibog ngadto sa kalaglagan.”—Hebreohanon 10:39.
2:2. Gustong pahimuslan ni Ruth ang kahikayan sa pagpanghagdaw alang sa kaayohan sa mga langyaw ug sa mga nagkalisodlisod. Siya mapainubsanon nga babaye. Ang nanginahanglang Kristohanon dili angayng maulaw sa pagdawat sa mahigugmaong tabang nga ihatag sa mga isigkamagtutuo o sa bisan unsang hinabang gikan sa gobyerno kon siya takos nga modawat niana.
2:7. Si Ruth nananghid nga manghagdaw bisan pag siya may katungod sa pagpanghagdaw. (Levitico 19:9, 10) Ilhanan kini nga siya maaghop. Maalamon kita kon atong ‘pangitaon ang kaaghop,’ tungod kay “ang mga maaghop magapanag-iya sa yuta, ug sila makakaplag gayod sa ilang tumang kalipay sa kadagaya sa pakigdait.”—Sofonias 2:3; Salmo 37:11.
2:11. Gipamatud-an ni Ruth nga siya dili lang paryente ni Noemi. Siya usa ka tinuod nga higala. (Proverbio 17:17) Lig-on ang ilang panaghigalaay tungod kay kini gipasukad sa mga hiyas sama sa gugma, pagkamaunongon, empatiya, kalulot, ug nagsakripisyo-sa-kaugalingon nga espiritu. Labing hinungdanon, kini gipasukad sa ilang espirituwalidad—sa ilang tinguha nga mag-alagad kang Jehova ug sa pagpakig-uban sa iyang mga magsisimba. Kita usab adunay maayong mga kahigayonan sa pag-ugmad ug tinuod nga panaghigalaay uban sa matuod nga mga magsisimba.
2:15-17. Bisan tuod gipagaan ni Boaz ang trabaho ni Ruth, “nagpadayon siya sa pagpanghagdaw didto sa uma hangtod sa pagkagabii.” Si Ruth kugihan nga trabahador. Ang usa ka Kristohanon angayng mailhan ingong kugihan nga trabahador.
2:19-22. Si Noemi ug Ruth nalingaw sa pag-estoryahanay panahon sa kagabhion, nga niana si Noemi nagpakitag interes sa mga kalihokan ni Ruth, ug silang duha gawasnong nagpahayag sa ilang mga hunahuna ug pagbati. Dili ba ingon usab niana ang angayng himoon diha sa Kristohanong panimalay?
2:22, 23. Dili sama sa anak nga babaye ni Jacob nga si Dina, si Ruth nakig-uban sa mga magsisimba ni Jehova. Pagkamaayong panig-ingnan alang kanato!—Genesis 34:1, 2; 1 Corinto 15:33.
SI NOEMI NAHIMONG “TUGOB”
Si Noemi tigulang na kaayo mao nga dili na siya makapatunghag mga anak. Busa iyang gisugo si Ruth nga maoy mopuli kaniya diha sa kaminyoon pinaagig paglukat, o pagpakigminyo sa bayaw nga lalaki. Agig pagsunod sa sugo ni Noemi, gihangyo ni Ruth si Boaz sa pagsilbing iyang manlulukat. Si Boaz andam nga mohimo niana. Apan, dunay mas duol nga paryente nga angayng hatagag unang kahigayonan.
Si Boaz wala mag-usik ug panahon sa pagsulbad sa maong kahimtang. Pagkasunod adlaw gilayon, iyang gitigom ang napulo ka tigulang nga mga lalaki sa Betlehem atubangan sa maong paryente ug gipangutana siya kon andam ba siyang mohimo sa paglukat. Midumili ang maong tawo. Busa, si Boaz milihok ingong manlulukat ug gipakaslan si Ruth. Sila nakabatog anak nga lalaki, si Obed, ang apohan ni Haring David. Ang kababayen-an sa Betlehem miingon karon bahin kang Noemi: “Dalayegon si Jehova . . . Siya nahimong usa ka tigpasig-uli sa imong kalag ug usa nga magaamoma kanimo sa panahon sa imong pagkatigulang, tungod kay ang imong umagad nga babaye nga nahigugma kanimo, nga labi pang maayo kanimo kay sa pito ka anak nga lalaki, nanganak alang kaniya.” (Ruth 4:14, 15) Ang babaye nga mipauli sa Betlehem nga “walay dala” nahimong “tugob” na usab!—Ruth 1:21.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
3:11—Sa unsang paagi si Ruth nailhan ingong “maayo kaayo nga babaye”? Si Ruth gidayeg sa uban dili tungod sa iyang “panggawas nga pagsalapid sa buhok” o sa “pagsul-ob ug mga pahiyas nga bulawan o sa pagsul-ob ug panggawas nga mga besti.” Hinunoa, siya gidayeg tungod sa iyang “natago nga pagkatawo sa kasingkasing”—sa iyang pagkamaunongon ug gugma, pagkamapainubsanon ug kaaghop, sa iyang pagkakugihan ug nagasakripisyo-sa-kaugalingon nga espiritu. Si bisan kinsang babaye nga mahinadlokon sa Diyos nga gustong mailhan sama kang Ruth kinahanglang maningkamot sa pag-ugmad niining mga hiyasa.—1 Pedro 3:3, 4; Proverbio 31:28-31.
3:14—Nganong si Ruth ug Boaz mibangon sa wala pa mobanagbanag? Kini dili tungod kay dunay imoral nga buhat nga nahitabo niadtong gabhiona ug buot nilang ililong kadto. Ang mga lihok ni Ruth niadtong gabhiona dayag nga nahiuyon sa naandang buhaton sa usa ka babaye nga nagtinguha sa katungod nga maminyo sa bayaw nga lalaki. Siya milihok nga nahiuyon sa sugo ni Noemi. Dugang pa, ang sanong ni Boaz dayag nga nagpaila nga wala siyay nakitang sayop sa gibuhat ni Ruth. (Ruth 3:2-13) Tin-aw nga si Ruth ug Boaz mibangon ug sayo aron walay katarongan nga ang usa ka tawo magpakaylap ug walay-pasikaranang mga tabi.
3:15—Unsay nakapatalagsaon sa paghatag ni Boaz kang Ruth ug unom ka takos nga sebada? Kining buhata lagmit nagpasabot nga tungod kay ang adlawng igpapahulay mosunod sa unom ka adlaw nga pagtrabaho, ang adlaw sa pagpahulay ni Ruth haduol na. Gipaneguro ni Boaz nga siya makakaplag ug “kapahulayan” sa balay sa iyang bana. (Ruth 1:9; 3:1) Kini mahimong magpasabot usab nga unom ka takos nga sebada lamang ang malukdo ni Ruth.
3:16—Nganong gipangutana man ni Noemi si Ruth: “Kinsa ba ikaw, anak ko?” Wala ba mailhi ni Noemi ang iyang umagad? Lagmit gayod, tungod kay sa dihang mipauli si Ruth ngadto kang Noemi, hayan ngitngit pa gihapon niadtong tungora. Apan, ang pangutana mahimong nagpasabot usab nga si Noemi nangutana bahin sa posibleng bag-ong pagkatawo ni Ruth maylabot sa paglukat kaniya.
4:6—Sa unsang paagi ang manlulukat ‘magdaot’ sa iyang panulondon pinaagi sa paglukat? Una sa tanan, kon ang usa nga nahimong kabos nagbaligya sa iyang napanunod nga yuta, paliton sa usa ka manlulukat ang maong yuta sa kantidad nga gitino sa gidaghanon sa tuig nga nahibilin hangtod sa sunod nga Tinghugyaw. (Levitico 25:25-27) Ang pagbuhat niana makapamenos sa bili sa iyang kabtangan. Dugang pa, kon lalaki ang mahimong anak ni Ruth, kanang anaka mao ang makapanunod sa gipalit nga yuta, dili si bisan kinsang kinadul-ang paryente sa manlulukat.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
3:12; 4:1-6. Mainampingon kaayong gisunod ni Boaz ang kahikayan ni Jehova. Kita ba mainampingon usab sa pagsunod sa teokratikanhong mga pamaagi?—1 Corinto 14:40.
3:18. Si Noemi may pagsalig kang Boaz. Dili ba kita angayng magbaton usab ug susamang pagsalig sa atong matinumanong mga isigkamagtutuo? Si Ruth andam makigminyo sa bayaw nga lalaki nga wala gayod niya hiilhi, usa ka lalaki nga wala nganli diha sa Bibliya. (Ruth 4:1) Ngano man? Tungod kay siya may pagsalig sa kahikayan sa Diyos. Aduna ba usab kitay pagsalig nga sama niana? Pananglitan, maylabot sa pagpangitag kapikas sa kaminyoon, ato bang gisunod ang tambag nga magminyo “lamang diha sa Ginoo”?—1 Corinto 7:39.
4:13-16. Bisan tuod siya usa ka Moabihanon ug kanhi magsisimba sa diyos nga si Kemos, pagkadakong pribilehiyo ang nadawat ni Ruth! Kini nag-ilustrar sa prinsipyo nga “kini nagaagad, dili sa usa nga nagatinguha ni sa usa nga nagadagan, kondili sa Diyos, kinsa adunay kaluoy.”—Roma 9:16.
Ang Diyos ‘Magbayaw Kaninyo sa Takdang Panahon’
Ang basahon sa Ruth naghulagway kang Jehova ingong Diyos sa mahigugmaong-kalulot, kinsa molihok alang sa iyang maunongong mga alagad. (2 Cronicas 16:9) Sa dihang atong palandongon kon sa unsang paagi gipanalanginan si Ruth, atong makita ang bili sa pagsalig nato sa Diyos nga walay pagduhaduha, nga bug-os nagtuong “siya mao ug nga siya maoy tigganti sa mga matinuorong nagapangita kaniya.”—Hebreohanon 11:6.
Si Ruth, Noemi, ug Boaz bug-os nga misalig sa kahikayan ni Jehova, ug ilang naangkon ang maayong mga resulta. Sa samang paagi, “ang Diyos naghimo sa tanan niyang mga buhat nga magtambayayongay alang sa ikaayo sa mga nahigugma sa Diyos, sa mga tinawag sumala sa iyang katuyoan.” (Roma 8:28) Nan ipadapat nato ang tambag ni apostol Pedro: “Busa, ipaubos ang inyong kaugalingon ilalom sa gamhanang kamot sa Diyos, aron nga kamo iyang bayawon sa takdang panahon; samtang inyong itugyan kaniya ang tanan ninyong mga kabalaka, kay siya may kahingawa kaninyo.”—1 Pedro 5:6, 7.
[Hulagway sa panid 26]
Nahibalo ka ba kon nganong wala biyai ni Ruth si Noemi?
[Hulagway sa panid 27]
Sa unsang paagi si Ruth nailhan ingong “maayo kaayong babaye”?
[Hulagway sa panid 28]
Unsa ang “hingpit nga suhol” para kang Ruth gikan kang Jehova?