Paglalisay—Nganong Makapasakit Kini?

“Unsay nakaingon sa mga gubat ug unsay nakaingon sa mga panag-away diha kaninyo?”—SANTIAGO 4:1.

ANG magsusulat sa Bibliya nga si Santiago wala mosukna niining pangutanaha ngadto sa mga sundalo sa Romanhong lehiyon, nga nakiggubat niadtong panahona aron sa paglupig sa ubang nasod; ni gisusi niya ang hinungdan sa mga gubat sa mga gerilya sa Hudiyohanong Sicarii, o mga Magbabaraw, sa unang siglo K.P. Ang anaa sa hunahuna ni Santiago mao ang panag-away sa labing menos duha ka tawo. Ngano man? Tungod kay sama sa mga gubat, ang panag-away makadaot. Matikdi ang mosunod nga mga asoy sa Bibliya.

Ang mga anak nga lalaki sa patriarkang si Jacob naglagot pag-ayo sa ilang igsoong si Jose mao nga gibaligya nila siya ingong ulipon. (Genesis 37:4-28) Sa ulahi, si Haring Saul sa Israel misulay pagpatay kang David. Ngano man? Tungod kay nasina siya kang David. (1 Samuel 18:7-11; 23:14, 15) Sa unang siglo, duha ka Kristohanong babaye, si Euodia ug si Sintique, nakatugaw sa kalinaw sa tibuok kongregasyon tungod sa ilang paglalisay.—Filipos 4:2.

Sa di pa dugayng katuigan, gihusay sa mga lalaki ang ilang panagbingkil pinaagig mga duwelo, nga mag-away ginamit ang mga espada o pistola. Kasagaran, usa niadtong nakigduwelo mamatay o maangol sa tibuok kinabuhi. Karong adlawa, ang mga magkaaway kasagarang mogamit ug masakit, mahait nga mga pulong ingong hinagiban. Bisan tuod walay dugo nga mobanaw, ang sakit nga sinultian makasamad sa pagbati ug makabuong sa dungog. Ang inosenteng mga tawo kasagarang mag-antos niini nga mga “gubat.”

Tagda ang nahitabo pipila ka tuig kanhi sa dihang usa ka Anglikanong pari nag-akusar sa laing pari sa sayop nga paggamit sa salapi sa simbahan. Nasayran sa daghan ang ilang panag-away, ug ang kongregasyon nga ilang gialagaran nabahin. Ang ubang membro dili na mosimba kon ang pari nga wala nila maangayi maoy nagwali. Ang mga membro nayugot pag-ayo sa usag usa nga dili na sila magtinagdanay sulod sa simbahan. Sa dihang ang nangakusar nga pari giakusahan ug sayop nga seksuwal nga panggawi, ang pag-awayay misamot.

 Ang Arsobispo sa Canterbury mihangyo sa duha ka pari sa pag-uliay, nga nag-ingon nga ang ilang panag-away maoy “usa ka kanser” ug “usa ka eskandalo nga nagpakaulaw sa ngalan sa Atong Ginoo.” Sa 1997, usa sa mga pari misugot sa pagretiro. Ang usa wala gayod mobuhi sa iyang katungdanan hangtod nga napugos siya pagbiya tungod kay miabot na siya sa edad nga kinahanglan nang moretiro. Apan, wala gihapon siya mobiya hangtod sa kataposang gitugot nga panahon, nga miretiro sa iyang adlawng natawhan, sa Agosto 7, 2001, sa edad nga 70. Ang The Church of England Newspaper miingon nga ang adlaw sa iyang pagretiro mao ang adlaw sa pista ni “San” Victricius. Kinsa si “San” Victricius? Siya usa ka obispo niadtong ikaupat ka siglo nga gikatahong gikulata tungod sa pagdumili niya sa pagpakig-away ingong sundalo. Sa pagpakita sa kalainan sa ilang mga kinaiya, ang mantalaan miingon: “[Ang miretiro nga pari] dili gayod modumili sa pagpakig-away sa laing pari.”

Nalikayan unta niadtong maong mga pari ang kasakit nga ilang gipahinabo sa ilang kaugalingon ug sa uban kon gipadapat pa nila ang tambag sa Roma 12:17, 18: “Ayaw balosi si bisan kinsa ug daotan tungod sa daotan. Pagtagana ug maayong mga butang sa atubangan sa tanang tawo. Kon mahimo, kutob sa inyong maarangan, makigdinaitay sa tanang tawo.”

Komosta ka? Kon may usa nga makapasilo kanimo, makiglalis ka ba dayon tungod sa kalagot? O likayan ba nimo ang hait nga sinultian ug andam nga makigdait sa maong tawo? Kon nakapasilo ka sa usa ka tawo, igo lang ba nimong likayan ang maong tawo ug manghinaot nga kalimtan na lang niya ang imong gihimo? O mangayo ka ba dayon ug pasaylo? Ikaw man ang mangayo ug pasaylo o ikaw ang gipangayoan ug pasaylo, ang pagpakigdait sa uban maghimo kanimong mas malipayon. Ang tambag sa Bibliya motabang kanato sa paghusay bisan sa dugay nang mga panagbangi, ingon sa ipakita sa mosunod nga artikulo.