Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Unang Samuel
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Unang Samuel
KADTO maoy tuig 1117 W.K.P. Mga tulo ka gatos na ka tuig ang milabay sukad nakompleto ni Josue ang pagpangdaog sa Yutang Saad. Ang tigulang nga mga lalaki sa Israel miadto sa manalagna ni Jehova nga may talagsaong hangyo. Miampo ang manalagna bahin niana, ug gihatag ni Jehova ang ilang gihangyo. Kini ang nagpaila nga natapos na ang yugto sa mga Maghuhukom ug nagsugod na ang yugto sa tawhanong mga hari. Ang basahon sa Bibliya sa Unang Samuel naghubit sa makaiikag nga mga hitabo nga nalangkit nianang hinungdanong kausaban sa kasaysayan sa nasod sa Israel.
Ang Unang Samuel nga gisulat ni Samuel, Natan, ug Gad, nagkobre sa yugto nga 102 ka tuig—gikan sa 1180 hangtod sa 1078 W.K.P. (1 Cronicas 29:29) Kini maoy asoy bahin sa upat ka lider sa Israel. Ang duha nag-alagad ingong mga maghuhukom, ang duha ingong mga hari; ang duha masinugtanon kang Jehova, ang duha dili. Atong mailaila usab ang duha ka sulondang mga babaye ug usa ka maisog apan maluloton nga manggugubat. Ang maong mga panig-ingnan naghatag ug bililhong mga leksiyon bahin sa mga tinamdan ug mga lihok nga angayng sundogon ug likayan. Busa ang kaundan sa Unang Samuel makaimpluwensiya sa atong mga hunahuna ug mga lihok.—Hebreohanon 4:12.
SI SAMUEL MIPULI KANG ELI ISIP MAGHUHUKOM
Panahon kadto sa Pista sa Pagpanghipos, ug si Ana, nga nagpuyo sa Rama, malipayon kaayo. a Gitubag ni Jehova ang iyang mga pag-ampo, ug siya nanganak ug usa ka anak lalaki. Agig pagtuman sa iyang panaad, gihatag ni Ana ang iyang anak nga si Samuel aron mag-alagad didto “sa balay ni Jehova.” Didto ang bata nahimong “alagad ni Jehova sa atubangan ni Eli nga saserdote.” (1 Samuel 1:24; 2:11) Sa dihang bata pa kaayo si Samuel, si Jehova nakigsulti kaniya, nga nagpahayag sa paghukom batok sa panimalay ni Eli. Samtang nagdako si Samuel, ang tanang tawo sa Israel miila kaniya ingong usa ka manalagna ni Jehova.
Wala madugay, ang mga Filistehanon misulong sa Israel. Ilang giilog ang Arka ug gipatay ang duha ka anak lalaki ni Eli. Sa pagkadungog sa maong balita, namatay ang tigulang nga si Eli, nga “naghukom sa Israel sulod sa kap-atan ka tuig.” (1 Samuel 4:18) Ang paghupot sa Arka napamatud-ang malaglagon para sa mga Filistehanon, busa ilang giuli kini ngadto sa mga Israelinhon. Si Samuel mao na ang maghuhukom sa Israel nianang tungora, ug dihay kalinaw sa nasod.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
2:10—Nganong miampo man si Ana nga si Jehova ‘mohatag ug kusog sa iyang hari’ nga niadtong tungora wala pa may tawhanong hari sa Israel? Tungod kay gitagna diha sa Moisesnong Balaod nga ang mga Israelinhon makabaton ug tawhanong hari. (Deuteronomio 17:14-18) Sa iyang tagna sa hapit na siyang mamatay, si Jacob miingon: “Ang setro [usa ka simbolo sa harianong awtoridad] dili mobiya gikan kang Juda.” (Genesis 49:10) Dugang pa, maylabot kang Sara—ang katigulangan sa mga Israelinhon—si Jehova nag-ingon: “[Ang] mga hari sa mga katawhan magagikan kaniya.” (Genesis 17:16) Busa, si Ana nag-ampo mahitungod sa umaabot nga hari.
3:3—Didto ba gayod natulog si Samuel sa Labing Balaan nga lawak? Wala. Si Samuel maoy usa ka Levihanon nga sakop sa dili-saserdotehanong pamilya sa mga Kohatnon. (1 Cronicas 6:33-38) Tungod niana, wala siya tugoti sa ‘pagsulod aron sa pagtan-aw sa balaang mga butang.’ (Numeros 4:17-20) Ang bugtong bahin sa sangtuwaryo nga mahimong sudlon ni Samuel mao ang sawang sa tabernakulo. Lagmit didto siya natulog. Si Eli lagmit natulog usab sa usa ka bahin sa sawang. Ang panultihong “diin didto ang arka sa Diyos” dayag nga nagtumong sa dapit sa tabernakulo.
7:7-9, 17—Nganong si Samuel nagtanyag man ug halad nga sinunog didto sa Mizpa ug nagtukod ug halaran sa Rama, nga ang mga halad kinahanglang regular nga ihalad didto lamang sa dapit nga gipili ni Jehova? (Deuteronomio 12:4-7, 13, 14; Josue 22:19) Human makuha ang sagradong Arka gikan sa tabernakulo sa Shilo, dayag nga ang presensiya ni Jehova wala na didto. Busa ingong hawas sa Diyos, si Samuel nagtanyag ug halad nga sinunog didto sa Mizpa ug nagtukod usab ug halaran sa Rama. Kining buhata dayag nga giuyonan ni Jehova.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:11, 12, 21-23; 2:19. Ang mainampoong tinamdan ni Ana, ang iyang pagkamapainubsanon, ang iyang pagpabili sa kalulot ni Jehova, ug ang iyang walay-paglubad nga inahanong pagbati maoy panig-ingnan alang sa tanang mahinadlokon-sa-Diyos nga mga babaye.
1:8. Maayo gayong panig-ingnan ang gihatag ni Elkana sa pagpalig-on sa uban pinaagi sa mga pulong! (Job 16:5) Iya unang gisukna ang nagmagul-anong si Ana ug dili-mahukmanong pangutana: “Nganong masulub-on ang imong kasingkasing?” Kini nakadasig kang Ana sa pagtug-an sa iyang mga pagbati. Dayon gipasaligan siya ni Elkana sa iyang pagmahal, nga miingon: “Dili ba ako labi pang maayo alang kanimo kay sa napulo ka anak nga lalaki?”
2:26; 3:5-8, 15, 19. Pinaagi sa makugihong pagtuman sa buluhaton nga gihatag kanato sa Diyos, pagpahimulos sa espirituwal nga pagbansay, ug pinaagi sa pagbinuotan ug pagkamatinahoron, kita mahimong ‘labaw pang kahimut-an’ sa Diyos ug sa mga tawo.
4:3, 4, 10. Bisan ang butang nga sama ka balaan sa arka sa pakigsaad dili gayod usa ka anting-anting nga makahatag ug proteksiyon. Kita kinahanglang ‘magbantay gikan sa mga idolo.’—1 Juan 5:21.
ANG UNANG HARI SA ISRAEL—USA KA KALAMPOSAN O USA KA KAPAKYASAN?
Si Samuel matinumanon kang Jehova sa tibuok niyang kinabuhi, apan ang iyang mga anak nga lalaki wala mosubay sa diyosnong mga dalan. Sa dihang ang tigulang nga mga lalaki sa Israel mihangyog usa ka tawhanong hari, gitugotan sila ni Jehova. Gisunod ni Samuel ang pagtultol ni Jehova ug gidihogan si Saul, usa ka ambongan nga Benjaminhon, ingong hari. Gipalig-on ni Saul ang iyang pagkahari pinaagi sa pagpildi sa mga Ammonhanon.
Ang maisog nga anak ni Saul nga si Jonatan nagparot sa usa ka kampo sa mga Filistehanon. Ang mga Filistehanon misulong sa Israel uban ang daghang kasundalohan. Natarantar si Saul ug sa pagkadili-masinugtanon nangunay sa pagtanyag ug halad nga sinunog. Gisulong sa maisog nga si Jonatan ang lain pang kampo sa mga Filistehanon nga kauban lamang ang usa niya ka tigdala sa armadura. Apan, wala mabug-os ang kadaogan ni Saul tungod sa iyang dinalidali nga panumpa. Si Saul “nakiggubat sa palibot” batok sa tanan niyang mga kaaway. (1 Samuel 14:47) Apan, human mapukan ang mga Amalekanhon, iyang gisupak si Jehova pinaagi sa wala niya paglaglag sa mga butang nga “gitugyan sa kalaglagan.” (Levitico 27:28, 29) Tungod niana, si Jehova nagsalikway kang Saul ingong hari.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
9:9—Unsay nakapatalagsaon sa panultihong “ang manalagna karon gitawag man nga tigpatin-aw sa panan-awon sa unang panahon”? Kining mga pulonga mahimong nagpasabot nga samtang ang mga manalagna nag-anam ka inila sa mga adlaw ni Samuel ug sa yugto sa mga hari sa Israel, ang mga pulong “tigpatin-aw sa panan-awon” giilisan ug “manalagna.” Si Samuel mao ang giisip nga una sa linya sa mga manalagna.—Buhat 3:24.
14:24-32, 44, 45—Nawad-an bag pabor sa Diyos si Jonatan tungod sa iyang pagkaon ug dugos nga naglapas sa panumpa ni Saul? Kining buhata wala magkuha sa pabor sa Diyos kang Jonatan. Una sa tanan, wala mahibalo si Jonatan sa panumpa sa iyang amahan. Gawas pa, ang maong panumpa, nga gitukmod sa sayop nga kasibot o sayop nga panglantaw sa harianong gahom, nakapahinabog mga suliran sa mga tawo. Sa unsang paagi uyonan sa Diyos ang maong panumpa? Bisan tuod andam si Jonatan sa pagdawat sa mga sangpotanan sa iyang paglapas sa maong panumpa, wala siya patya.
15:6—Nganong ang mga Kenihanon nakadawat mag linaing pagtagad gikan kang Saul? Ang mga Kenihanon maoy mga anak sa ugangang lalaki ni Moises. Gitabangan nila ang mga Israelinhon human sila mobiya gikan sa Bukid sa Sinai. (Numeros 10:29-32) Sa yuta sa Canaan, ang mga Kenihanon nanimuyo usab uban sa mga anak ni Juda sulod sa usa ka yugto sa panahon. (Maghuhukom 1:16) Bisan tuod sa ulahi sila mipuyo taliwala sa mga Amalekanhon ug sa nagkalainlain pang mga katawhan, ang mga Kenihanon higala gihapon sa Israel. Busa tungod sa maayong katarongan nga wala unsaa ni Saul ang mga Kenihanon.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
9:21; 10:22, 27. Ang pagkamakasaranganon ug pagkamapainubsanon ni Saul sa dihang siya nahimong hari mipugong kaniya sa paglihok nga madalidalion sa dihang wala dawata sa “walay-silbi nga mga tawo” ang iyang pagkahari. Ang maong tinamdan manalipod gayod batok sa dili-makataronganong mga lihok!
12:20, 21. Ayaw gayod tugoti ang “mga butang nga dili tinuod,” sama sa pagsalig sa tawo, pagsalig sa militaryong gahom sa mga nasod, o idolatriya, nga makapatipas kanimo sa pag-alagad kang Jehova.
12:24. Ang usa ka yawi sa paghupot ug matahaong kahadlok kang Jehova ug sa pag-alagad kaniya uban sa bug-os natong kasingkasing mao ang ‘pagtan-aw kon unsa ka dagkong mga butang ang iyang nabuhat’ alang sa iyang katawhan kaniadto ug karon.
13:10-14; 15:22-25, 30. Pagbantay batok sa pagkamapangahason—kini ipahayag man pinaagi sa dili-masinugtanong mga buhat o sa mapasigarbohong tinamdan.—Proverbio 11:2.
USA KA BATAN-ONG MAGBALANTAY SA KARNERO GIPILI NGA MAHIMONG HARI
Gidihogan ni Samuel si David sa tribo ni Juda nga mahimong umaabot nga hari. Wala madugay human niana, gipatay ni David ang higanteng Filistehanon nga si Goliat pinaagig usa lang ka bato sa lambuyog. Si David ug Jonatan nahimong suod nga managhigala. Gitudlo ni Saul si David nga pangulo sa iyang mga manggugubat. Ingong reaksiyon sa daghang kadaogan ni David, ang kababayen-an sa Israel miawit: “Si Saul nakapatay sa iyang linibo, ug si David sa iyang tinagpulo ka libo.” (1 Samuel 18:7) Tungod sa dakong kasina, si Saul nangitag higayon sa pagpatay kang David. Human sa tulo ka pag-atake ni Saul, si David mikalagiw ug nahimong usa ka kagiw.
Sulod sa katuigan sa iyang pagkahimong kagiw, duha ka higayon nga wala patya ni David si Saul. Iyang nahimamat usab ang maanyag nga si Abigail ug sa ulahi iyang gipangasawa kini. Samtang ang mga Filistehanon misulong sa Israel, si Saul nagpakisayod kang Jehova. Apan si Jehova mibiya na kaniya. Patay na si Samuel. Kay nawad-ag paglaom, si Saul mikonsulta sa usa ka espiritista, apan giingnan lamang siya nga siya mamatay sa gubat batok sa mga Filistehanon. Nianang gubata, si Saul grabeng nasamdan, ug ang iyang mga anak nga lalaki gipamatay. Ang asoy natapos nga si Saul namatay ingong pakyas. Si David nagtagotago gihapon.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
16:14—Unsang daotang espiritu ang naglisang kang Saul? Ang daotang espiritu nga naghasol sa hunahuna ni Saul mao ang daotang kiling sa iyang hunahuna ug kasingkasing—ang iyang pangsulod nga agda sa pagbuhat ug daotan. Sa dihang gikuha ni Jehova ang iyang balaang espiritu, si Saul nawad-an sa panalipod niini ug gidominar sa kaugalingon niyang daotang espiritu. Sanglit gitugotan sa Diyos ang maong espiritu nga mopuli sa Iyang balaang espiritu, kining daotang espiritu gitawag nga “usa ka daotang espiritu gikan kang Jehova.”
17:55—Binase sa 1 Samuel 16:17-23, nganong nangutana man si Saul kon kang kinsang anak si David? Ang pagpakisayod ni Saul dili lang bahin sa ngalan sa amahan ni David. Lagmit gayod, buot niyang mahibaloan kon unsang matanga sa tawo ang amahan ni David nga bag-o lang nakahimog talagsaong buhat pinaagi sa pagpatay sa usa ka higante.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
16:6, 7. Imbes madani sa panggawas nga panagway sa uban o hukman sila dihadiha, kinahanglan nato silang lantawon sumala sa paglantaw ni Jehova kanila.
17:47-50. Kita maisogong makaatubang sa pagsupak o paglutos gikan sa samag-Goliat nga mga kaaway tungod kay “iya ni Jehova ang gubat.”
18:1, 3; 20:41, 42. Ang tinuod nga mga higala makaplagan taliwala niadtong nahigugma kang Jehova.
21:12, 13. Gidahom ni Jehova nga atong gamiton ang atong hunahuna ug mga katakos sa pagsagubang sa malisod nga mga kahimtang sa kinabuhi. Gihatag niya kanato ang iyang inspiradong Pulong, nga makahatag ug kaalam, kahibalo, ug katakos sa panghunahuna. (Proverbio 1:4) Kita aduna usay tabang gikan sa tinudlong Kristohanong mga ansiyano.
24:6; 26:11. Pagkamaayong panig-ingnan ang gihatag ni David bahin sa tinuod nga pagtahod sa dinihogan ni Jehova!
25:23-33. Sulondan ang pagkamay-salabotan ni Abigail.
28:8-19. Sa ilang pagpaningkamot nga mapahisalaag o daoton ang mga tawo, ang daotang mga espiritu mahimong magpakaaron-ingnon nga mao ang namatayng mga tawo. Kinahanglan kitang magpahilayo kanunay gikan sa tanang matang sa espiritismo.—Deuteronomio 18:10-12.
30:23, 24. Kining desisyona, nga gipasukad sa Numeros 31:27, nagpakita nga gipabilhan ni Jehova kadtong nagapaluyo diha sa kongregasyon. Busa, bisan unsay atong ginabuhat, atong “buhaton kini nga tibuok-kalag ingon nga alang kang Jehova, ug dili alang sa mga tawo.”—Colosas 3:23.
Unsay “Mas Maayo pa kay sa Halad”?
Unsang paninugdang kamatuoran ang gipasiugda sa mga kasinatian nila ni Eli, Samuel, Saul, ug David? Mao kini: “Ang pagsunod mas maayo pa kay sa halad, ang pagpamati kay sa tambok sa mga laking karnero; kay ang pagkamasuklanon sama ra sa sala sa pagpanag-an, ug ang pagkamapangahason sama ra sa paggamit ug mahikanhong gahom ug terapim.”—1 Samuel 15:22, 23.
Pagkadakong pribilehiyo ang atong nabatonan sa pagpakigbahin sa tibuok-kalibotang buluhaton sa pagwali sa Gingharian ug paghimog tinun-an! Samtang atong itanyag kang Jehova “ang mga toreyong baka sa [atong] mga ngabil,” kinahanglan natong buhaton ang atong kinamaayohan sa pagsunod sa pagtultol nga iyang gihatag pinaagi sa iyang sinulat nga Pulong ug sa yutan-ong bahin sa iyang organisasyon.—Oseas 14:2; Hebreohanon 13:15.
[Footnote]
a Aron makita ang nahimutangan sa nagkalainlaing mga dapit nga gihisgotan sa basahon sa Unang Samuel, tan-awa ang mga panid 18-19 sa brosyur nga ‘Tan-awa ang Maayong Yuta,’ nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.
[Hulagway sa panid 23]
Ang unang hari sa Israel nausab gikan sa usa ka mapainubsanon ug makasaranganon nga magmamando ngadto sa usa ka mapasigarbohon ug mapangahason nga hari
[Hulagway sa panid 24]
Sa unsa kita makasalig sa dihang masugamak kitag pagsupak gikan sa samag-Goliat nga mga kaaway?