Ang Pagkabanhaw—Usa ka Makapalipayng Palaaboton

DAGHAN ang nagtuo nga dunay pagkabanhaw. Ang tibuok nga kapitulo sa sagradong libro sa Islam, ang Koran, naghisgot bahin sa pagkabanhaw. Ang Surah 75 sa bahin nag-ingon: “Ako nanumpa sa Adlaw sa Pagkabanhaw . . . Nagtuo ba ang tawo nga Kami dili makalalang pag-usab sa iyang mga bukog? . . . Siya nangutana: ‘Kanus-a ang Adlaw sa Pagkabanhaw?’ Dili ba Siya, (mao gihapon), dunay gahom sa paghatag ug kinabuhi sa mga patay?”—Surah 75:1-6, 40.

Ang “Zoroastrianismo,” matod pa sa The New Encyclopædia Britannica, “nagtudlo nga bug-os nga laglagon ang Daotan, nga may pagkabanhaw sa matarong ug sa dili matarong, nga may Kataposang Paghukom, ug nga ipasig-uli ngadto sa mga matarong ang nahinloang kalibotan.”

Ang Encyclopaedia Judaica nagbatbat sa pagkabanhaw ingong “ang pagtuo nga ang lawas sa mga patay sa ngadtongadto pagabanhawon ug mabuhi pag-usab dinhi sa yuta.” Ang mao gihapong reperensiya nga libro nagkomento usab nga ang doktrina nga gisagop sa Hudaismo nga ang tawo dunay dili-mamatay nga kalag makapalibog. Kini miadmitir: “Sa pagkatinuod, ang doktrina nga pagkabanhaw ug pagkadili-mamatay sa kalag magkasumpaki.”

Ang Hinduismo nagtudlo nga ang tawo moagi ug sunodsunod nga mga pagkatawo pag-usab, o reinkarnasyon. Kon tinuod kini, ang tawo aduna diay kalag nga magpabiling buhi inigkamatay. Ang sagradong basahon sa Hindu nga Bhagavad Gita nag-ingon: “Kanang anaa sa tibuok lawas dili gayod malaglag. Wala gayoy makalaglag sa dili-malaglag nga kalag.”

Ang Budhismo lahi sa Hinduismo tungod kay kini wala magtuo nga dunay kalag nga dili malaglag. Bisan pa niana, daghang Budhista karon sa Halayong Silangan nagtuo nga ang dili-mamatay nga kalag magbalhinbalhin. a

Kalibog Bahin sa Doktrina sa Pagkabanhaw

Diha sa mga serbisyo sa paglubong nga gidumala sa Kakristiyanohan, sagad hisgotan ang bahin sa kalag nga magpabiling buhi human nga mamatay ug ang pagkabanhaw. Pananglitan, ang mga klerigong Anglikano sa naandan moingon: “Kay pagbuot man sa Diyos nga Labing Makagagahom diha sa iyang dakong kaluoy sa pagkuha sa kalag sa atong minahal nga igsoon dinhi nga namatay, itugyan nato ang iyang lawas ngadto sa yuta; yuta sa yuta, agiw sa agiw, abog sa abog; nga may tino ug seguradong paglaom sa Pagkabanhaw ngadto sa walay kataposang kinabuhi, pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Kristo.”—The Book of Common Prayer.

Kining mga pulonga makapahibulong kon ang Bibliya nagtudlo ba ug pagkabanhaw o kaha sa doktrina sa pagkadili-mamatay sa kalag. Apan, matikdi ang komento sa Pranses nga Protestanteng propesor nga si Oscar Cullmann. Siya nagsulat  diha sa iyang librong Immortality of the Soul or Resurrection of the Dead?: “Dunay dakong kalainan tali sa Kristiyanong paglaom sa pagkabanhaw sa mga patay ug sa pagtuo sa Grego nga ang kalag dili mamatay. . . . Bisan pag gilanggikit sa Kristiyanidad sa ngadtongadto kining duha ka doktrina, nga karon nakalibog pag-ayo sa ordinaryong Kristiyano, walay katarongang itago nako kanang gilantaw nako ug sa kadaghanang eskolar nga mao ang tinuod. . . . Ang dugokan ug diwa sa Bag-ong Tugon nasentro sa pagtuo sa pagkabanhaw. . . . Ang tawo, nga patay na, pagabanhawon pinaagi sa bag-ong buhat sa Diyos sa paglalang.”

Dili ikahibulong nga ang mga tawo sa katibuk-an naglibog bahin sa kamatayon ug sa pagkabanhaw. Aron mawala kining kalibog, kinahanglang susihon nato ang Bibliya, nga nagbutyag ug mga kamatuoran nga gipadayag sa Maglalalang sa tawo, si Jehova nga Diyos. Ang Bibliya nagrekord ug ubay-ubayng mga pagkabanhaw. Atong susihon ang upat niining maong mga asoy ug atong hisgotan kon unsay gipadayag niini.

“Ang mga Babaye Midawat sa Ilang mga Patay Pinaagi sa Pagkabanhaw”

Diha sa iyang sulat ngadto sa mga Hudiyo nga nahimong mga Kristohanon, si apostol Pablo miingon nga ang mga babaye nga may pagtuo “midawat sa ilang mga patay pinaagi sa pagkabanhaw.” (Hebreohanon 11:35) Usa niadtong babayhana nagpuyo sa Zarepta, usa ka lungsod sa Fenicia duol sa Sidon sa Dagat sa Mediteranyo. Usa siya ka balo nga maabiabihong miresibi sa manalagna sa Diyos nga si Elias ug mihatag kaniyag pagkaon panahon sa grabeng kagutom. Makapasubo, ang anak nga lalaki sa babaye nasakit ug namatay. Gidala dayon siya ni Elias diha sa lawak sa atop nga estaranan sa manalagna ug nangaliyupo kang Jehova nga buhion pag-usab ang bata. Dihay milagro nga nahitabo, ug ang bata “nabuhi.” Gihatag siya ni Elias ngadto sa iyang inahan ug miingon: “Tan-awa, buhi ang imong anak nga lalaki.” Unsay reaksiyon sa inahan? Siya malipayong miingon: “Karon, sa pagkatinuod, ako nahibalo nga ikaw usa ka tawo sa Diyos ug nga ang pulong ni Jehova sa imong baba matuod.”—1 Hari 17:22-24.

Mga 100 kilometros sa habagatan sa Zarepta dihay nagpuyo nga manggihatagon nga magtiayon nga nag-atiman sa manununod ni Elias, si manalagnang Eliseo. Ang asawa ilado sa iyang lungsod sa Sunem. Siya ug ang iyang bana nagsabot nga himoan si Eliseo ug lawak diha sa atop sa ilang balay. Ang ilang kaguol tungod sa pagkawalay anak nabaslan ug kalipay sa dihang nanganak ang babaye ug anak nga lalaki. Sa midako ang batang lalaki, kanunay siyang mouban sa mga mangangani ug sa iyang amahan didto sa uma. Usa ka adlaw niana, kalit nga may nahitabong dili maayo. Ang bata misinggit nga sakit ang iyang ulo. Gihatod dayon siya sa usa ka sulugoon ngadto sa ilang balay. Siya gisabak sa iyang inahan, apan ang bata namatay sa ulahi. Ang naguol pag-ayo nga inahan midesidir sa pagpangayog tabang kang Eliseo. Uban sa usa ka sulugoon siya mipanaw paamihanan-kasadpan paingon sa Bukid sa Carmelo, sa dapit nga giestaran ni Eliseo.

Agig pagsanong, gipaadto ug una sa manalagna ang iyang sulugoon, si Gehazi, ug iyang nakita nga ang bata patay na gayod. Si Eliseo ug ang babaye misunod, apan unsay nahitabo sa dihang sa kataposan sila nakaabot na sa Sunem? Ang asoy sa 2 Hari 4:32-37 nag-ingon: “Sa kataposan si Eliseo nakaabot sa balay, ug didto  ang batang lalaki patay na, nga gipahiluna sa iyang higdaanan. Unya siya misulod ug gisirhan ang pultahan sa luyo nilang duha ug nag-ampo kang Jehova. Sa kataposan siya misaka ug miubo ibabaw sa bata ug gibutang ang iyang baba sa iyang baba ug ang iyang mga mata sa iyang mga mata ug ang iyang mga palad sa iyang mga palad ug nagpabilin pagyuko ibabaw kaniya, ug ang unod sa bata nag-anam ug kainit. Unya siya naglakawlakaw pag-usab sa sulod sa balay, kausa paingon dinhi ug kausa paingon didto, nga human niana siya misaka ug miyuko ibabaw kaniya. Ug ang batang lalaki nangatsi sa makapito, nga human niana ang batang lalaki mibuka sa iyang mga mata. Siya karon mitawag kang Gehazi ug miingon: ‘Tawga kining babayeng Sunaminhon.’ Busa siya mitawag kaniya ug siya miadto kaniya. Unya siya miingon: ‘Alsaha ang imong anak.’ Ug siya misulod ug mihapa sa iyang tiilan ug miyukbo kaniya sa yuta, nga human niana iyang gialsa ang iyang anak ug migula.”

Sama sa babayeng balo sa Zarepta, ang babaye sa Sunem nahibalo nga ang nahitabo maoy resulta sa gahom sa Diyos. Kining duha ka babaye nalipay kaayo nga gibuhi pag-usab sa Diyos ang ilang minahal nga anak.

Mga Pagkabanhaw Panahon sa Ministeryo ni Jesus

Sa mga 900 ka tuig sa ulahi, usa ka pagkabanhaw ang nahitabo nga dili layo sa amihanan sa Sunem sa gawas sa baryo sa Nain. Samtang naglakaw si Jesu-Kristo ug ang iyang mga tinun-an gikan sa Capernaum ug nagkaduol sa ganghaan sa Nain, sila nakasugat ug prosesyon sa paglubong, ug nakit-an ni Jesus ang babayeng balo nga namatyan sa iyang bugtong anak. Gisultihan siya ni Jesus sa paghunong sa paghilak. Si Lucas, nga usa ka doktor, nag-asoy sa sunod nga nahitabo: “Niana [si Jesus] miduol ug gihikap ang andas, ug ang nagyayong mihunong, ug siya miingon: ‘Dong, ingnon ko ikaw, Bangon!’ Ug ang patay nga tawo milingkod ug misugod sa pagsulti, ug iyang gihatag siya ngadto sa iyang inahan.” (Lucas 7:14, 15) Kadtong nakasaksi niining milagroha naghimaya sa Diyos. Ang balita bahin niini nga pagkabanhaw mikaylap pahabagatan ngadto sa Judea ug sa palibot nga distrito. Makaiikag, ang mga disipulo ni Juan Bawtista nakadungog niini ug gitaho ang milagro ngadto kang Juan. Sa baylo, gisugo sila ni Juan sa pagpangita kang Jesus ug sa pagpangutana kaniya kon Siya ba ang gipaabot nga Mesiyas. Si Jesus miingon kanila: “Lakaw kamo, itaho kang Juan ang inyong nakita ug nadungog: ang mga buta makakita na, ang mga bakol makalakaw na, ug ang mga sanlahon ginahinloan ug ang mga bungol makadungog na, ang mga patay gipamangon, ang mga kabos ginasangyawan sa maayong balita.”—Lucas 7:22.

Ang labing nabantog sa mga milagro sa pagkabanhaw nga gihimo ni Jesus mao kanang nahitabo sa dihang iyang gibanhaw ang iyang suod nga higala nga si Lazaro. Niining kahimtanga,  daghang adlaw nang patay si Lazaro dihang nakaabot si Jesus sa balay sa pamilya. Sa dihang sa kataposan nakaabot si Jesus sa Betania, si Lazaro upat na ka adlaw nga namatay. Sa dihang misugo si Jesus sa pagkuha sa takop nga bato sa entrada sa lubnganan, si Marta mitutol, nga nag-ingon: “Ginoo, baho na siya sa pagkakaron, kay ikaupat na man ka adlaw.” (Juan 11:39) Bisan pa niana, ang pagkadugta sa lawas ni Lazaro wala makapugong sa pagkabanhaw. Sa sugo ni Jesus, “ang tawo nga namatay migula nga ang iyang mga tiil ug mga kamot binugkosan ug mga igpuputos, ug ang iyang nawong giputos ug panapton.” Ang sunod nga gihimo sa mga kaaway ni Jesus nagpamatuod nga si Lazaro gayod ang nabuhi pag-usab.—Juan 11:43, 44; 12:1, 9-11.

Unsay atong nasabtan gikan niining upat ka asoy sa pagkabanhaw? Ang matag tawo nga gibanhaw nabuhi pag-usab ingong mao gihapon nga tawo. Ang mga tawo nakaila kanila, bisan ang mga membro sa ilang pamilya. Walay usa sa gibanhaw ang naghisgot bahin sa nahitabo sa mubong panahon nga sila namatay. Walay usa kanila ang mihisgot nga mipanaw sila ngadto sa laing kalibotan. Silang tanan nabuhi nga maayog panglawas. Alang kanila, sila morag natulog lamang makadiyot ug dayon nakamata, sama sa giingon ni Jesus. (Juan 11:11) Bisan pa niana, paglabay sa panahon kining mga tawhana nangamatay pag-usab.

Makauban Pag-usab ang mga Minahal—Usa ka Makapalipayng Palaaboton

Wala magdugay human sa makasubong kamatayon ni Owen, nga gihisgotan sa nag-unang artikulo, ang iyang amahan miadto sa balay sa silingan. Didto sa lamesa, nakakita siya ug handbill nga nag-anunsiyo sa pakigpulong publiko nga gihikay sa mga Saksi ni Jehova. Naikag siya sa ulohan niini, “Hain ang mga Patay?,” Mao gayod kanang pangutanaha ang anaa sa iyang hunahuna. Siya mitambong sa diskurso ug nakakaplag ug tinuod nga kahupayan gikan sa Bibliya. Iyang nahibaloan nga ang mga patay wala mag-antos. Imbes gisakit diha sa impiyerno nga kalayo o gikuha sa Diyos aron mahimong mga anghel sa langit, ang mga patay, lakip kang Owen, naghulat sa lubnganan hangtod panahon na nga pukawon diha sa pagkabanhaw.—Ecclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4.

May katalagman ba nga midangat sa imong pamilya? Ikaw ba, sama sa amahan ni Owen, nahibulong kon hain na karon ang imong namatay nga mga minahal ug kon may posibilidad ba nga makita sila pag-usab? Kon mao, among gidapit ka sa pagpalandong kon unsay dugang nga gitudlo sa Bibliya bahin sa pagkabanhaw. Tingali mangutana ka: ‘Kanus-a himoon ang pagkabanhaw? Kinsa gayod ang makabenepisyo niini?’ Palihog basaha ang sunod nga mga artikulo alang sa dugang nga paghisgot bahin niini ug uban pang mga pangutana.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 5]

Gigamit ni Jehova si Eliseo sa pagbanhaw sa anak sa Sunaminhon

[Hulagway sa panid 5]

Nangaliyupo si Elias kang Jehova nga buhion pag-usab ang bata

[Hulagway sa panid 6]

Gibanhaw ni Jesus ang anak nga lalaki sa babayeng balo sa Nain

[Hulagway sa panid 7]

Sa pagkabanhaw, makauban pag-usab sa mga paryente ang ilang nangamatayng mga minahal