Kinsay Pagabanhawon?
Kinsay Pagabanhawon?
“Ayaw kahibulong niini, tungod kay ang takna nagsingabot nga ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa iyang tingog ug manggula.”—JUAN 5:28, 29.
1. Unsang talagsaong pahayag ang nadunggan ni Moises didto sa nagdilaab nga tunokong tanom, ug kinsay naghinumdom sa ulahi nianang mga pulonga?
USA ka talagsaon kaayong butang ang nahitabo kapig 3,500 ka tuig kanhi. Nagbantay niadto si Moises sa mga karnero nga gipanag-iya sa patriarkang si Jetro. Duol sa Bukid sa Horeb, ang manulonda ni Jehova nagpakita kang Moises diha sa dilaab sa kalayo taliwala sa tunokong tanom. “Sa nagpadayon siya sa pagtan-aw, aw, ania, ang tunokong tanom nagdilaab apan ang tunokong tanom wala maut-ot,” kana ang asoy sa talaan sa Exodo. Unya ang usa ka tingog mitawag kaniya gikan sa tunokong tanom. “Ako ang Diyos sa imong amahan,” mao ang pahayag sa tingog, “ang Diyos ni Abraham, ang Diyos ni Isaac ug ang Diyos ni Jacob.” (Exodo 3:1-6) Sa ulahi, sa unang siglo K.P., kanang mga pulonga gihinumdoman mismo sa Anak sa Diyos, si Jesus.
2, 3. (a) Unsang ganti ang gipaabot ni Abraham, Isaac, ug Jacob? (b) Unsang mga pangutana ang motungha?
2 Si Jesus nakiglantugi sa pipila ka Saduseo, kinsa dili motuo sa pagkabanhaw. Si Jesus nagpahayag: “Apan ang mga patay pagabangonon ingon usab sa gibutyag ni Moises diha sa asoy bahin sa tunokong tanom, sa dihang gitawag niya si Jehova nga ‘ang Diyos ni Abraham ug ang Diyos ni Isaac ug ang Diyos ni Jacob.’ Siya maoy Diyos, dili sa mga patay, kondili sa mga buhi, kay alang kaniya silang tanan buhi.” (Lucas 20:27, 37, 38) Sa pagsulti nianang mga pulonga, gipamatud-an ni Jesus nga gikan sa panglantaw sa Diyos, ang dugay nang namatay nga si Abraham, Isaac, ug Jacob buhi pa diha sa panumdoman sa Diyos. Sama kang Job, sila nagpaabot sa kataposan sa ilang “pinugos nga trabaho,” ang pagkatulog nila diha sa kamatayon. (Job 14:14) Sa bag-ong kalibotan sa Diyos, sila pagabanhawon.
3 Apan komosta man ang bilyonbilyong uban nga namatay sa tibuok kasaysayan sa tawo? Pagabanhawon ba usab sila? Una pa nato mabatoni ang makapatagbawng tubag sa maong pangutana, susihon nato gikan sa Pulong sa Diyos kon unsay mahitabo sa mga tawo sa dihang mamatay sila.
Hain ang mga Patay?
4. (a) Asa moadto ang mga tawo sa dihang mamatay sila? (b) Unsa ang Sheol?
4 Ang Bibliya nag-ingon nga ang mga patay “walay nahibaloan nga bisan unsa.” Sa pagkamatay, ang tawo dili paantoson diha sa impiyernong-kalayo, dili maghulat ug dugay ug sa lisod nga kahimtang sa Limbo, apan siya mobalik lang sa abog. Busa, gitambagan sa Pulong sa Diyos ang mga buhi: “Ang tanan nga makaplagan sa imong kamot nga buhaton, buhata uban sa imong kusog mismo, kay walay buluhaton ni lalang ni kahibalo ni kaalam sa Sheol, ang dapit diin ikaw moadto.” (Ecclesiastes 9:5, 10; Genesis 3:19) Ang “Sheol” dili sinati nga pulong alang sa daghan. Kini maoy Hebreohanong pulong nga wala matino ang gigikanan niini. Daghang relihiyon nagtudlo nga ang mga patay maoy buhi pa, apan sumala sa gipakita sa inspiradong Pulong sa Diyos, kadtong atua sa Sheol maoy patay, walay panimuot. Ang Sheol mao ang komong lubnganan sa katawhan.
5, 6. Sa iyang pagkamatay, diin miadto si Jacob, ug siya gilubong uban ni kinsa?
5 Diha sa Bibliya, ang pulong “Sheol” unang gihisgotan sa Genesis 37:35. Human sa daw kamatayon sa minahal niyang anak nga si Jose, ang patriarkang si Jacob midumili nga mahupayan, nga mipahayag: “Ako manaog nga magbangotan sa akong anak ngadto sa Sheol!” Kay nagtuo nga patay na ang iyang anak, gusto ni Jacob nga mamatay ug moadto sa Sheol. Sa ulahi, gustong dad-on sa siyam ka magulang nga mga anak ni Jacob ang iyang kinamanghorang anak, si Benjamin, ngadto sa Ehipto aron mahupayan gikan sa kagutmanan. Apan si Jacob midumili, nga miingon: “Ang akong anak dili mouban kaninyo, tungod kay ang iyang igsoon patay na ug siya na lang ang nahibilin. Kon ang usa ka makamatay nga aksidente modangat kaniya diha sa dalan nga inyong pagalaktan, nan kamo magdala gayod sa akong mga uban nga may kaguol ngadto sa Sheol.” (Genesis 42:36, 38) Kining duha ka paghisgot naglanggikit sa kamatayon uban sa Sheol, dili uban sa usa ka matang sa laing kinabuhi.
6 Ang asoy sa Genesis nagbutyag nga si Jose nahimong administrador sa pagkaon sa Ehipto. Busa, si Jacob nakaadto didto alang sa malipayong pagpakighiusa na usab kang Jose. Human niadto, si Jacob mipuyo sa maong yuta hangtod sa iyang pagkamatay sa gulang kaayong edad nga 147. Sumala sa iyang tugon sa dayon na siyang mamatay, ang iyang mga anak nagdala sa patay niyang lawas ug naglubong niana sa langob sa Makpela sa yuta sa Canaan. (Genesis 47:28; 49:29-31; 50:12, 13) Busa, si Jacob gilubong nga uban kang Isaac, nga iyang amahan, ug kang Abraham, nga iyang apohang lalaki.
‘Gitipon Ngadto sa Ilang Katigulangan’
7, 8. (a) Diin miadto si Abraham sa iyang pagkamatay? Isaysay. (b) Unsay nagpakita nga ang uban nangadto sa Sheol sa ilang pagkamatay?
7 Sayosayo niana, sa dihang gipalig-on ni Jehova ang iyang pakigsaad uban kang Abraham ug siya misaad nga padaghanon ang iyang binhi, iyang gipaila kon unsay mahitabo kang Abraham. “Kon bahin kanimo,” si Jehova miingon, “ikaw moadto sa imong mga katigulangan diha sa kalinaw; ikaw igalubong sa igong katigulangon.” (Genesis 15:15) Ug kini gayod ang nahitabo. Ang Genesis 25:8 nag-ingon: “Unya si Abraham nabugtoan sa gininhawa ug namatay sa igo nang katigulangon, tigulang ug tagbaw, ug gitipon siya ngadto sa iyang katawhan.” Kinsa ang maong katawhan? Ang Genesis 11:10-26 nagtala sa iyang katigulangan balik pa sa anak ni Noe nga si Sem. Busa si Abraham gitipon uban sa mga nangatulog na sa Sheol sa iyang pagkamatay.
8 Ang pamulong nga “gitipon siya ngadto sa iyang katawhan” subsob makita diha sa Hebreohanong Kasulatan. Busa, makataronganon ang pag-ingon nga ang anak ni Abraham nga si Ismael ug ang igsoon ni Moises, si Aaron, nangadto sa Sheol sa ilang pagkamatay, aron magpaabot didto sa pagkabanhaw. (Genesis 25:17; Numeros 20:23-29) Sumala niana, si Moises miadto usab sa Sheol, bisan pag walay nahibalo kon diin ang iyang lubnganan. (Numeros 27:13; Deuteronomio 34:5, 6) Sa susama, si Josue, ang mipuli kang Moises ingong pangulo sa Israel, uban ang tibuok kaliwatan sa katawhan, nanaog usab ngadto sa Sheol sa pagkamatay.—Maghuhukom 2:8-10.
9. (a) Sa unsang paagi gipakita sa Bibliya nga ang Hebreohanong pulong “Sheol” ug ang Gregong pulong “Hades” naghisgot sa samang dapit? (b) Unsay palaaboton niadtong atua sa Sheol o Hades?
9 Mga siglo sa ulahi si David nahimong hari sa 12 ka tribo sa Israel. Sa iyang pagkamatay, siya “natulog uban sa iyang mga katigulangan.” (1 Hari 2:10) Siya ba didto usab sa Sheol? Makaiikag, sa adlaw sa Pentekostes 33 K.P., gihisgotan ni apostol Pedro ang pagkamatay ni David ug iyang gikutlo ang Salmo 16:10: “Dili mo biyaan ang akong kalag sa Sheol.” Human sa paghisgot nga si David didto pa sa iyang lubnganan, gipadapat ni Pedro ang maong mga pulong kang Jesus ug iyang gipasabot nga si David “nakapanglantaw nang daan ug misulti mahitungod sa pagkabanhaw sa Kristo, nga wala siya biyai sa Hades ni ang iyang unod makakita ug pagkadunot. Kining maong Jesus gibanhaw sa Diyos, nga niining kamatuorana kaming tanan mga saksi.” (Buhat 2:29-32) Gigamit dinhi ni Pedro ang pulong “Hades,” ang Gregong katumbas sa Hebreohanong pulong “Sheol.” Busa, kadtong giingon nga atua sa Hades anaa sa samang kahimtang niadtong giingon nga atua sa Sheol. Sila nangatulog, nga nagapaabot sa pagkabanhaw.
Aduna bay mga Dili Matarong sa Sheol?
10, 11. Nganong makaingon kita nga ang pipila ka dili-matarong nga mga tawo moadto sa Sheol o Hades, sa ilang pagkamatay?
10 Human giyahi ni Moises ang nasod sa Israel sa paggula sa Ehipto, ang pipila mirebelde samtang didto sila sa kamingawan. Gisugo ni Moises ang katawhan nga mobulag sila gikan sa mga pangulo sa mga rebelde—si Kore, Datan, ug Abiram. Sila hapit nang mamatay sa mabangisong paagi. Si Moises mipatin-aw: “Kon kining mga tawhana mangamatay ingon sa pagkamatay sa tanang tawo ug sila pagasilotan ingon sa silot sa tanang tawo, nan si Jehova dili mao ang nagsugo kanako. Apan kon usa ka butang nga bag-o ang pagabuhaton ni Jehova, ug ang yuta magbuka sa baba niini ug maglamoy kanila ug sa tanan nga ila ug mangahulog sila nga buhi ngadto sa Sheol, nan kamo mahibalo gayod nga kining mga tawhana wala magtahod kang Jehova.” (Numeros 16:29, 30) Busa kon pinaagi kaha sa pagbuka sa yuta ug paglamoy kanila o pinaagi sa pag-ut-ot kanila sa kalayo sama sa nahitabo kang Kore ug sa 250 ka Levihanon nga midapig kaniya, ang tanang rebelde misangko sa Sheol o Hades.—Numeros 26:10.
11 Si Simei, kinsa nanghimaraot kang Haring David, gisilotan pinaagi sa manununod ni David, si Solomon. “Ayaw siya pasagding dili masilotan,” mao ang sugo ni David, “kay ikaw usa ka tawong maalamon ug ikaw nahibalo pag-ayo kon unsa ang imong angayng buhaton kaniya, ug dad-on mo ang iyang mga uban ngadto sa Sheol uban ang dugo.” Gisugo ni Solomon si Benaias sa pagpatuman sa silot. (1 Hari 2:8, 9, 44-46) Ang laing tawo nga gipatay sa espada ni Benaias mao ang kanhing pangulo sa kasundalohan sa Israel nga si Joab. Ang iyang mga uban wala “mahiadtong malinawon sa Sheol.” (1 Hari 2:5, 6, 28-34) Kining duha ka panig-ingnan nagpamatuod sa kamatuoran sa inspiradong awit ni David: “Ang mga daotang tawo mobalik ngadto sa Sheol, mao man usab ang tanang nasod nga nakalimot sa Diyos.”—Salmo 9:17.
12. Kinsa si Ahitopel, ug diin siya miadto sa iyang pagkamatay?
12 Si Ahitopel maoy personal nga magtatambag ni David. Ang iyang tambag gipabilhan nga samag kadto naggikan kang Jehova mismo. (2 Samuel 16:23) Ikasubo, ang maong sinaligang alagad nahimong maluibon ug miduyog sa rebelyon nga gipangulohan sa anak ni David nga si Absalom. Lagmit nga gipasabot ni David ang maong pagluib sa dihang siya misulat: “Dili usa ka kaaway ang nagpakaulaw kanako; kay kon mao pa, makaantos ako niini. Dili ang usa nga nagdumot pag-ayo kanako ang nagpasibantog batok kanako; kay kon mao pa, makatago ako gikan kaniya.” Si David nagpadayon: “Modangat unta kanila ang mga kalaglagan! Pakanaoga silang buhi ngadto sa Sheol; kay sa panahon sa ilang pagpuyo ingon nga langyaw ang daotang mga butang diha sa ilang taliwala.” (Salmo 55:12-15) Sa ilang pagkamatay, si Ahitopel ug iyang mga kauban miadto sa Sheol.
Kinsay Atua sa Gehenna?
13. Nganong si Judas gitawag ug “anak sa kalaglagan”?
13 Itandi ang kahimtang ni David nianang nasinati sa Dakong David, si Jesus. Usa sa 12 ka apostoles ni Kristo, si Judas Iskariote, nagluib sama kang Ahitopel. Ang maluibong buhat ni Judas labi pang seryoso kay sa kang Ahitopel. Si Judas mibatok sa bugtong Anak sa Diyos. Sa pag-ampo sa kataposan sa iyang ministeryo sa yuta, ang Anak sa Diyos mitaho bahin sa iyang mga sumusunod: “Sa dihang ako uban pa kanila sila akong gibantayan tungod sa imong ngalan nga imong gihatag kanako; ug sila akong giampingan, ug walay usa kanila nga nalaglag gawas sa anak sa kalaglagan, aron nga ang kasulatan matuman.” (Juan 17:12) Sa pagtawag dinhi kang Judas ingong “anak sa kalaglagan,” gipasabot ni Jesus nga sa dihang si Judas namatay, wala nay paglaom nga siya mahibalik. Wala siya magpadayong buhi diha sa panumdoman sa Diyos. Siya miadto sa Gehenna, dili sa Sheol. Unsa ba ang Gehenna?
14. Unsay gihawasan sa Gehenna?
14 Gibadlong ni Jesus ang relihiyosong mga pangulo sa iyang adlaw tungod kay ilang gihimo ang matag usa sa ilang mga tinun-an nga ‘angayan nga mahiagom sa Gehenna.’ (Mateo 23:15) Niadtong panahona, ang mga tawo nasinati sa Walog sa Hinnom, usa ka dapit nga gigamit nga labayanan ug basura diin gilabay didto ang mga lawas sa gipatay nga mga kriminal nga giisip nga dili angayang ilubong. Sayosayo niana, si Jesus mismo naghisgot sa Gehenna diha sa iyang Wali sa Bukid. (Mateo 5:29, 30) Ang simbolikong kahulogan niini maoy dayag alang sa iyang mga mamiminaw. Ang Gehenna naghawas sa bug-os nga kalaglagan nga wala nay paglaom sa pagkabanhaw. Gawas pa kang Judas Iskariote sa adlaw ni Jesus, may uban pa bang nangadto sa Gehenna inay sa Sheol o Hades, sa ilang pagkamatay?
15, 16. Kinsay nangadto sa Gehenna sa ilang pagkamatay, ug nganong nangadto sila didto?
15 Ang unang mga tawo, si Adan ug Eva, gilalang nga hingpit. Tinuyo ang ilang pagpakasala. Gipapili sila sa walay-kataposang kinabuhi o kaha sa kamatayon. Misupak sila sa Diyos ug midapig kang Satanas. Sa dihang sila namatay, sila dili na makalaom sa pagpahimulos sa halad lukat ni Kristo. Sila nangadto hinuon sa Gehenna.
16 Ang panganayng anak ni Adan, si Cain, nagpatay sa iyang igsoong si Abel ug human niadto siya nagkinabuhi ingong usa ka layas. Gibatbat ni apostol Juan si Cain ingong usa “nga naggikan sa usa nga daotan.” (1 Juan 3:12) Makataronganon ang pag-ingon nga sama sa iyang mga ginikanan, siya miadto sa Gehenna sa dihang siya namatay. (Mateo 23:33, 35) Kini sukwahi kaayo sa kahimtang sa matarong nga si Abel! “Tungod sa pagtuo si Abel naghalad sa Diyos ug usa ka halad nga mas labaw ug bili kay sa kang Cain, nga pinaagi niini nga pagtuo siya gipamatud-an nga matarong, nga ang Diyos nagpamatuod labot sa iyang mga gasa,” misaysay si Pablo, nga midugang, “ug pinaagi niini siya, bisan pag siya namatay, nagasulti pa gihapon.” (Hebreohanon 11:4) Oo, si Abel sa pagkakaron atua sa Sheol nga nagapaabot sa pagkabanhaw.
“Una” ug “Mas Maayong” Pagkabanhaw
17. (a) Niining “panahon sa kataposan,” kinsay moadto sa Sheol? (b) Unsay palaaboton niadtong atua sa Sheol ug niadtong atua sa Gehenna?
17 Ang daghan nga nakabasa niini mahibulong bahin sa kahimtang niadtong mangamatay niining “panahon sa kataposan.” (Daniel 8:19) Ang Pinadayag kapitulo 6 nagbatbat sa upat ka magkakabayo niining yugtoa sa panahon. Makaiikag, ang kataposan kanila ginganlag Kamatayon, ug siya gisundan sa Hades. Busa, ang daghan nga mamatay sa ahat nga kamatayon gumikan sa mga panghitabo ug kahimtang nga gilandongan sa nag-unang mga magkakabayo mosangko sa Hades, nga didto magpaabot sa pagkabanhaw sa bag-ong kalibotan sa Diyos. (Pinadayag 6:8) Nan, unsay palaaboton niadtong atua sa Sheol (Hades) ug niadtong atua sa Gehenna? Sa yanong pagkasulti, adunay pagkabanhaw alang niadtong atua sa Sheol; dumalayong kalaglagan—pagkadili na maglungtad—alang niadtong atua sa Gehenna.
18. Unsang palaaboton ang ginahatag sa “unang pagkabanhaw”?
18 Si apostol Juan misulat: “Malipayon ug balaan si bisan kinsa nga adunay bahin sa unang pagkabanhaw; kanila ang ikaduhang kamatayon walay awtoridad, apan sila mahimong mga saserdote sa Diyos ug sa Kristo, ug magamando ingong mga hari uban kaniya sulod sa usa ka libo ka tuig.” Kadtong kauban ni Kristo nga mga magmamando makadawat sa “unang pagkabanhaw,” apan unsa ang paglaom alang sa nahibiling katawhan?—Pinadayag 20:6.
19. Sa unsang paagi ang pipila makapahimulos sa “mas maayong pagkabanhaw”?
19 Sukad sa mga adlaw sa mga alagad sa Diyos nga si Elias ug Eliseo, tungod sa milagro sa pagkabanhaw, ang mga tawo nangabuhi pag-usab. “Ang mga babaye midawat sa ilang mga patay pinaagi sa pagkabanhaw,” miasoy si Pablo, “apan ang uban nga mga tawo gisakit tungod kay dili man sila modawat ug kagawasan pinaagi sa lukat, aron nga makabaton sila ug mas maayong pagkabanhaw.” Oo, kining matinumanong mga tighupot sa integridad maikagong nagpaabot sa pagkabanhaw nga maghatag kanila, dili lang sa pipila ka dugang katuigan nga sundan sa kamatayon, apan sa kalaoman sa kinabuhing walay kataposan! Kana gayod maoy “mas maayong pagkabanhaw.”—Hebreohanon 11:35.
20. Unsay hisgotan sa sunod artikulo?
20 Kon kita mamatay nga matinumanon sa dili pa laglagon ni Jehova kining daotang sistema, kita adunay seguradong paglaom nga “mas maayong pagkabanhaw,” mas maayo sa diwa nga kini maoy pagkabanhaw nga may paglaom nga kinabuhing walay kataposan. Si Jesus misaad: “Ayaw kahibulong niini, tungod kay ang takna nagsingabot nga ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa iyang tingog ug manggula.” (Juan 5:28, 29) Ang among sunod artikulo dugang maghisgot sa katuyoan sa pagkabanhaw. Kini magpakita kon sa unsang paagi ang paglaom sa pagkabanhaw makapalig-on kanato aron mahimong tighupot sa integridad ug makatabang kanato sa pag-ugmad sa espiritu sa pagsakripisyo-sa-kaugalingon.
Nahinumdom Ka Ba?
• Nganong si Jehova gibatbat ingong Diyos “sa mga buhi”?
• Unsa ang kahimtang niadtong atua sa Sheol?
• Unsay palaaboton niadtong atua sa Gehenna?
• Sa unsang paagi ang pipila makapahimulos sa “mas maayong pagkabanhaw”?
[Mga Pangutana sa Pagtuon]
[Hulagway sa panid 15]
Sama kang Abraham, kadtong moadto sa Sheol makalaom sa pagkabanhaw
[Mga hulagway sa panid 16]
Nganong si Adan ug Eva, Cain, ug Judas Iskariote nangadto sa Gehenna?