Sa Dihang Motungha ang mga Panagbangi sa Magtiayon

WALAY bana o asawa nga maayog pangisip ang gustog panagbingkil, apan kini kasagarang mahitabo. Pananglitan, ang usa mosultig butang nga makapikal sa iyang kapikas. Mokusog ang mga tingog, ug mosilaob ang kasuko, busa mahimong emosyonal ang panaglalis nga may mga kantalita pa. Dayon mosunod ang kahilom, nga ang bana ug asawa dili magtingganay. Ngadtongadto, mahupay ang kasuko ug magpinasayloay ang usag usa. Mapasig-uli ang kalinaw—hangtod sa sunod nga panagbingkil.

Ang mga away sa magtiayon maoy topiko sa di-maihap nga mga komedya ug ulohan sa mga programa sa telebisyon, apan dili kataw-anan ang tinuod nga nagakahitabo. Sa pagkamatuod, usa ka proverbio sa Bibliya nag-ingon: “Adunay nagapamulong nga walay paghunahuna sama sa mga dunggab sa espada.” (Proverbio 12:18) Oo, ang hait nga sinultihan mahimong magbilin ug mga kasakit nga dugayng mahanaw human sa panaglalis. Ang panaglalis basin moresulta pa sa kapintasan.—Exodo 21:18.

Hinuon, tungod sa pagkadili-hingpit sa tawo, ang mga suliran sa kaminyoon dili usahay kalikayan. (Genesis 3:16; 1 Corinto 7:28) Bisan pa niana, ang subsob ug grabeng mga lalis dili angayng isipong normal lamang. Nag-ingon ang mga eksperto nga pinaagi sa subsob nga pag-away, modako ang posibilidad nga ang magtiayon magdiborsiyo sa kadugayan. Busa, ikaw ug ang imong kapikas kinahanglang makakat-on sa pagdumala sa mga panagbangi sa malinawong paagi.

Pag-analisar sa Kahimtang

Kon ang inyong kaminyoon gitugaw sa mga panaglalis, sulayi ang pagtino kon ang inyong mga panaglalis dunay dayag nga mga kinaiyahan. Kasagaran, unsay mahitabo sa dihang ikaw ug ang imong kapikas dili magkauyon bahin sa usa ka butang? Ang pag-estoryahay ba daling mosangko sa rapidong mga pag-insulto ug mga akusasyon? Kon mao, unsay imong mahimo?

Una, matinud-anong susiha ang imong kaugalingon kon sa unsang paagi ikaw tingali nakadugang sa suliran. Dali ka bang masuko? Ikaw ba malalison? Unsay ikasulti sa imong kapikas bahin niini? Ang kataposang pangutana hinungdanong tagdon, kay ikaw ug ang imong kapikas basin adunay lahi nga mga ideya kon unsay ipasabot sa pagkamalalison.

Pananglitan, ingnon nato nga ang imong kapikas hilomon, samtang ikaw prangka ug emosyonal sa dihang magpahayag sa imong hunahuna. Basin moingon ka: “Samtang ako nagtubo, kana maoy paagi sa pagpakigsulti sa tanan sa among pamilya. Dili man kana pagpakiglalis!” Tingalig dili kana pagpakiglalis alang kanimo. Apan, posible nga ang gisabot nimo nga prangkang pagsulti gisabot sa imong kapikas ingong makapasakit ug makiglalison. Ang pagkaamgo nga ikaw ug ang imong kapikas lahi ug paagi sa pagpakigsulti makatabang sa pagsanta sa mga di-pagsinabtanay.

Hinumdomi, usab, nga ang pagpakiglalis wala kanunay maglakip ug pagsinggit. Si Pablo misulat sa mga Kristohanon: “Isalikway ninyo ang . . . sininggitay ug mapasipalahong sinultihan.” (Efeso 4:31) Ang “sininggitay” nagpasabot sa midakong tingog, samtang ang “mapasipalahong sinultihan” nagtumong sa unod sa mensahe. Kon isipon sa maong diwa, bisan ang mga pulong nga gihunghong lang mahimong makiglalison kon kana makapikal o makapasipala.

Samtang gihunahuna ang maong mga impormasyon, susiha pag-usab kon sa unsang paagi imong gidumala ang inyong mga panagbangi. Makiglalison ka ba? Sumala sa atong nasabtan, ang tinuod nga tubag sa maong pangutana nag-agad  pag-ayo sa pagsabot sa imong kapikas. Inay isipon nga ang panghunahuna sa imong kapikas sobra ka sensitibo, sulayi pagtan-aw ang imong kaugalingon sumala sa pagtan-aw sa imong kapikas kanimo, ug himoa ang mga pagpasibo kon gikinahanglan. Si Pablo misulat: “Magpadayon pagpangita ang matag usa, dili sa iyang kaugalingong kaayohan, kondili nianang sa laing tawo.”—1 Corinto 10:24.

“Tagda Kon Giunsa Ninyo Pagpatalinghog”

Ang laing bahin sa pagdumala sa mga panagbangi makaplagan sa mga pulong ni Jesus: “Tagda kon giunsa ninyo pagpatalinghog.” (Lucas 8:18) Tinuod, si Jesus wala maghisgot dinhi bahin sa komunikasyon sa magtiayon. Bisan pa niana, ang prinsipyo mapadapat. Unsa ka maayo ang imong pagpatalinghog sa imong kapikas? Nagpatalinghog ka ba gayod? O ikaw ba mokalit pagsagbat nga ipahayag ang kasagarang mga solusyon alang sa mga suliran nga wala pa nimo bug-os hisabti? “Kon ang usa magahatag ug tubag sa usa ka butang nga wala pa niya madungog, kana maoy kabuangan sa iyang bahin ug usa ka kaulawan,” matod sa Bibliya. (Proverbio 18:13) Sa dihang motungha ang panagbangi, nan kinahanglang estoryahan sa bana ug asawa ang maong butang ug tinuod nga magpatalinghog sa usag usa.

Inay dili tagdon ang hunahuna sa imong kapikas, paningkamoti ang pagpakitag “pagbati alang sa isigkaingon.” (1 Pedro 3:8) Sa orihinal nga Grego, kining pulonga nagkahulogan ug pagduyog sa pag-antos sa laing tawo. Kon adunay gikagul-an ang imong kapikas, angay usab kang maguol. Panlimbasogi ang pagtan-aw sa maong butang gikan sa iyang panglantaw.

Lagmit kanay gihimo sa diyosnong tawo nga si Isaac. Ang Bibliya nagsugid kanato nga ang iyang asawa, si Rebeca, nabalaka pag-ayo tungod sa usa ka pamilyahanong isyu nga naglangkit sa iyang anak nga si Jacob. “Gikasilagan ko kining akong kinabuhi tungod sa mga anak nga babaye ni Het,” siya miingon kang Isaac. “Kon si Jacob magkuha ug asawa gikan sa mga anak nga babaye ni Het nga sama niini nila gikan sa mga anak nga babaye sa yuta, unsa pay kapuslanan sa akong kinabuhi?”—Genesis 27:46.

Itugot nato, lagmit hinobra ang sanong ni Rebeca bahin niadtong butanga. Sa tinuoray, tinuod bang gikasilagan niya ang iyang kinabuhi? Mas palabihon ba niyang mamatay sa literal kon ang iyang anak maminyo sa usa sa mga anak nga babaye ni Het? Lagmit dili. Bisan pa niana, dili kay wala tagda ni Isaac ang mga pagbati ni Rebeca. Hinuon, nasabtan ni Isaac nga ang kabalaka ni Rebeca makataronganon, mao nga siya milihok dayon. (Genesis 28:1) Buhata ang sama sa sunod higayon nga ang imong kapikas mabalaka bahin sa usa ka butang. Inay isipon nga di-hinungdanong butang, patalinghog sa imong kapikas, tahora ang iyang hunahuna, ug sanong sa mahangawaong paagi.

Bili sa Pagpatalinghog ug sa Hait nga Salabotan

Usa ka proverbio sa Bibliya nag-ingon: “Ang hait nga salabotan sa usa ka tawo magapahinay gayod sa iyang kasuko.” (Proverbio 19:11) Sa kainit sa panagbangi, dali kaayo ang pagsukli dayon sa matag masakit nga pulong nga isulti sa imong kapikas. Apan kini kasagarang makapagrabe lang sa panaglalis. Busa, sa dihang magpatalinghog sa imong kapikas, paningkamoti nga ikaw makadungog dili lang sa mga pulong nga gisulti kondili sa mga pagbati usab nga maoy hinungdan sa  maong mga pulong. Tungod nianang hait nga pagsabot, imong masabtan ang iyang mga kapikal ug ang hinungdan usab sa suliran.

Pananglitan, ingnon ta nga ang imong asawa moingon kanimo, “Wala ka nay panahon alang kanako!” Basin mapikal ka ug imong ipanghimakak kana pinaagi sa pagsultig dili-mabinationg mga pulong. “Nag-uban baya tag tibuok adlaw sa miaging bulan!” basin motubag ka. Apan kon magpatalinghog ka pag-ayo, basin imong madiskobrehan nga ang imong asawa wala diay mangayog dugang minutos o oras. Inay hinuon, basin siya nangayo sa imong mga pagpasalig, nga nagpahayag kanimo nga gibati niyang siya wala na tagda ug wala higugmaa.

Pananglit kon ikaw asawa ug ang imong bana magpahayag ug kabalaka bahin sa bag-ong pinalit nga butang. “Pagkadako gud sa imong nagastong kuwarta!” miingon siya nga daw dili makatuo. Ingong reaksiyon basin depensahan nimo ang imong kaugalingon pinaagi sa mga impormasyon labot sa kahimtang sa panalapi sa pamilya o pagtandi sa imong napalit nga butang ug sa iyaha. Bisan pa niana, ang hait nga salabotan makatabang kanimo sa pagsabot nga ang imong bana tingali wala maghisgot ug kuwarta. Hinunoa, basin siya nabalaka kay siya wala konsultaha bahin sa dakong butang nga gipalit.

Hinuon, ang matag magtiayon tingali adunay lahing paagi sa pagtino sa panahon nga ilang gugolon nga magkauban ug sa mga desisyon nga himoon bahin sa mga paliton. Ang punto mao nga kon adunay mga panaglalis, ang hait nga pagsabot makapahinay sa imong kasuko ug masabtan nimo ang tinuod nga mga isyu. Inay mosagbat dayon, sunda ang tambag sa magsusulat sa Bibliya nga si Santiago nga “magmaabtik sa pagpaminaw, magmahinay sa pagsulti, magmahinay sa pagkapungot.”—Santiago 1:19.

Sa dihang mosulti ka, hinumdomi nga ang paagi sa imong pagsulti ngadto sa imong kapikas mahinungdanon. Ang Bibliya nag-ingon nga “ang dila sa mga maalamon makaayo.” (Proverbio 12:18) Sa dihang ikaw ug ang imong kapikas maglalis, ang imong mga pulong makapasakit ba o makaayo? Magpatungha ba kanag mga babag, o maghatag ug dalan alang sa pag-uliay sa buot? Sumala sa ato nang nasabtan, ang suko nga tubag o pagsagbat dayon makapukaw lang ug panaglalis.—Proverbio 29:22.

Kon ang panagbangi mahimo nang sukong pagtinubagay, mas maningkamot sa paghisgot lamang sa pangunang isyu. Hatagig pagtagad ang hinungdan sa panaglalis, dili ang imong kapikas. Mas magmahunahunaon sa kon unsay husto inay sa kon kinsay husto. Ampingi nga ang imong mga  pulong dili makapagrabe sa panaglalis. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang pulong nga makapasakit makapapukaw sa kasuko.” (Proverbio 15:1) Oo, kon unsay imong isulti ug kon unsaon nimo pagsulti kana maoy magtino kon imong madani ang kooperasyon sa imong kapikas o dili.

Himoang Tumong ang Pagsulbad sa Panagbangi, Dili Pagdaog sa mga Panaglalis

Sa atong pagdumala sa mga panagbangi, ang tumong mao ang solusyon inay kadaogan. Sa unsang paagi makab-ot nimo ang solusyon? Ang labing seguradong paagi mao ang pagpangita ug pagpadapat sa tambag sa Bibliya, ug mga bana ilabina ang angayng manguna sa paghimo niana. Inay daling mopahayag ug puwersadong mga opinyon bahin sa mga isyu o mga suliran, nganong dili tan-awon kana gikan sa panghunahuna ni Jehova? Ampo kaniya, ug pangayoa ang kalinaw sa Diyos nga magbantay sa inyong mga kasingkasing ug mga katakos sa pangisip. (Efeso 6:18; Filipos 4:6, 7) Paningkamot gayod sa pagbantay sa personal nga kaayohan dili lamang sa imong kaugalingon kondili sa imong kapikas usab.—Filipos 2:4.

Ang kasagarang makapasamot sa daotang kahimtang mao ang pagtugot nga ang nasakit nga pagbati ug dili-mapugngang emosyon maoy magmando sa imong mga panghunahuna ug mga lihok. Sa laing bahin, ang pagkaandam nga magpasibo sumala sa tambag sa Pulong sa Diyos mosangpot sa kalinaw, panag-uyon, ug panalangin ni Jehova. (2 Corinto 13:11) Busa, magpagiya sa “kaalam nga gikan sa itaas,” ipasundayag ang diyosnong mga hiyas, ug aniha ang mga kaayohan sama “niadtong nagapakigdait.”—Santiago 3:17, 18.

Sa pagkatinuod, ang tanan angayng makakat-on sa pagdumala sa mga panagbangi sa malinawong paagi, bisan pag kini nagpasabot nga isakripisyo ang personal nga mga gusto. (1 Corinto 6:7) Ipadapat gayod ang tambag ni Pablo nga isalikway ang “kapungot, kasuko, pagkadaotan, mapasipalahong sinultihan, ug malaw-ayng pulong gikan sa inyong baba. . . . Hukasa ang daang pagkatawo uban ang mga buhat niini, ug isul-ob ang bag-ong pagkatawo.”—Colosas 3:8-10.

Hinuon, adunay mga higayon nga ikaw mosultig mga butang nga imong basolan sa ulahi. (Santiago 3:8) Sa dihang mahitabo kini, pangayog pasaylo sa imong kapikas. Padayon sa pagpaningkamot. Ngadtongadto, ikaw ug ang imong kapikas lagmit makakitag dakong kauswagan sa paagi sa inyong pagdumala sa mga panagbangi.

[Kahon/Hulagway sa panid 22]

Tulo ka Tikang sa Paghupay sa Panaglalis

• Patalinghog sa imong kapikas.—Proverbio 10:19

• Tahora ang iyang panghunahuna.—Filipos 2:4

• Sanong sa mahigugmaong paagi.—1 Corinto 13:4-7

[Kahon/Hulagway sa panid 23]

Kon Unsay Imong Mahimo Karon

Suknaa ang imong kapikas sa mga pangutana sa ubos, ug patalinghog sa mga tubag ug ayaw pagsagbat. Unya ipasukna sa imong kapikas kanimo ang samang mga pangutana.

• Ako ba lagmit makiglalis?

• Magpatalinghog ba gayod ako sa dihang ikaw mopahayag sa imong hunahuna, o ako ba daling mosagbat sa dili pa ka matapos sa pagsulti?

• Ang akong mga pulong ba daw dili sensitibo o suko nga paminawon?

• Unsay mahimo natong duha sa pagpauswag sa atong paagi sa komunikasyon—ilabina sa dihang kita dili magkauyon sa usa ka butang?

[Hulagway sa panid 21]

Nagpatalinghog ka ba?

[Hulagway sa panid 22]

“Gibati ko nga wala tagda ug wala higugmaa”

[Hulagway sa panid 22]

“Wala ka nay panahon alang kanako!”

[Hulagway sa panid 22]

“Nag-uban baya tag tibuok adlaw sa miaging bulan!”