Matuod nga mga Pagtulon-an—Asa Nimo Makaplagan?

USA ka lalaki sa Tibet nagpatuyok ug silindro sa pag-ampo, nga nasudlan ug sinulat nga mga pag-ampo. Nagtuo siya nga ang iyang mga pag-ampo mausob paglitok duyog sa matag tuyok sa silindro. Sa usa ka luag nga balay sa India, gigahin ang usa ka gamayng lawak alang sa puja nga rituwal—pagsimba nga mahimong maglakip ug mga halad nga insenso, mga bulak, ug ubang mga butang ngadto sa mga imahen sa nagkadaiyang mga diyos ug diyosa. Didto sa Italya nga libolibong kilometros ang kalayo, sa usa ka simbahan nga maartehon ug disenyo, usa ka babaye ang nagluhod atubangan sa imahen ni Maria, ang inahan ni Jesus, ug siya nangadye samtang nagkupot ug rosaryohan.

Mahimong nakakita ka mismo sa impluwensiya sa relihiyon diha sa kinabuhi sa katawhan. “Ang relihiyon . . . kaniadto ug karon nagpadayon sa pagdula ug dakong bahin diha sa mga katilingban sa tibuok kalibotan,” nag-ingon ang librong The World’s Religions—Understanding the Living Faiths. Sa librong God—A Brief History, ang awtor nga si John Bowker nag-ingon: “Sukad masukad wala pay tawhanong katilingban diin ang Diyos dili usa ka bahin niana, nga kasagaran maoy mamandoon ug mamugnaong bahin. Tinuod kana bisan diha sa mga katilingbang giplano nga mahimong sekular nga katilingban.”

Sa pagkatinuod, ang kinabuhi sa milyonmilyong tawo naimpluwensiyahan sa relihiyon. Dili ba kini lig-ong ebidensiya nga ang tawo adunay espirituwal nga panginahanglan ug pangandoy? Diha sa iyang librong The Undiscovered Self, ang inilang sikologo nga si Dr. Carl G. Jung naghisgot bahin sa panginahanglan sa tawo sa pagsimba ug mas labawng gahom ug miingon nga “ang mga timailhan niana masubay sa tibuok kasaysayan sa tawo.”

 Bisan pa niana, ang daghang tawo wala mangangkong nagtuo ug Diyos ni interesado silag relihiyon. Ang pipila nga nagduhaduha o dili motuo nga naglungtad ang Diyos naingon niana tungod ilabina kay ang mga relihiyong nasinati nila wala makatagana sa ilang espirituwal nga panginahanglan. Ang relihiyon gibatbat ingong “debosyon ngadto sa usa ka prinsipyo; estriktong pagkamaunongon o pagkamatinumanon; pagkamasundanon sa konsensiya; pagkarelihiyoso.” Sa maong kabatbatan, ang halos tanang tawo nagpasundayag ug usa ka matang sa relihiyosong debosyon diha sa iyang kinabuhi. Nalakip pa niana ang mga ateyista.

Tungod sa mga paningkamot sa tawo sa pagtagbaw sa iyang espirituwal nga panginahanglan, gisulayan sa mga tawo ang daghang matang sa pagsimba sulod sa libolibong katuigan sa kasaysayan sa tawo. Ang resulta mao ang nagkadaiya nga relihiyosong mga pagtuo nga makaplagan sa tibuok kalibotan. Pananglitan, bisan pag gipasiugda sa halos tanang relihiyon ang pagtuo ug mas labawng gahom, sila adunay nagkalainlaing ideya kon kinsa o kon unsa kana. Gipasiugda usab sa kadaghanang relihiyon ang pagkahinungdanon sa kaluwasan o kagawasan. Apan magkalahi ang ilang mga pagtulon-an bahin sa kon unsay kaluwasan ug kon sa unsang paagi makab-ot kana. Sanglit adunay nagkalainlaing mga tinuohan, sa unsang paagi mailhan nato ang matuod nga mga pagtulon-an nga makapahimuot sa Diyos?