Ang Unang Aleman nga Bibliya Naggamit sa Ngalan sa Diyos
Ang Unang Aleman nga Bibliya Naggamit sa Ngalan sa Diyos
ANG personal nga ngalan sa Diyos, nga Jehova, libolibo ka beses nga makita diha sa Bag-ong Kalibotang Hubad sa Balaang Kasulatan, nga gipatik niadtong 1971 sa pinulongang Aleman. a Apan, dili kini mao ang unang paggamit sa balaang ngalan diha sa Aleman nga Bibliya. Lagmit nga ang unang Aleman nga Bibliya nga naggamit sa ngalang Jehova gipatik duolag 500 ka tuig na kanhi ni Johann Eck, usa ka prominenteng teologo nga Romano Katoliko.
Si Johann Eck natawo niadtong 1486 sa habagatang Alemanya. Sa edad nga 24, siya nahimong propesor sa teolohiya sa unibersidad sa Ingolstadt, usa ka posisyon nga padayon niyang nahuptan hangtod sa iyang kamatayon sa 1543. Si Eck kontemporaryo ni Martin Luther, ug sila managhigala sulod sa pipila ka panahon. Apan sa ulahi, si Luther nahimong lider sa Protestanteng relihiyon, samtang si Eck nahimong dipindir sa Iglesya Katolika.
Si Eck gisugo sa duke sa Bavaria sa paghubad sa Bibliya ngadto sa Aleman, ug ang maong hubad gipatik sa 1537. Sumala sa Kirchliches Handlexikon, ang iyang hubad nagsubay gayod sa orihinal nga teksto ug “takos gayod nga hatagan ug dugang pasidungog.” Mao kiniy hubad ni Eck sa Exodo 6:3: “Ako mao ang Ginoo, nga nagpakita kang Abraam, Isaac, ug Jacob ingong Diyos nga Labing Gamhanan: ug ang akong ngalang Adonai, wala nako ipaila kanila.” Diha sa panaplin, si Eck mikomento bahin sa maong bersikulo: “Ang ngalang Adonai Jehoua.” Daghang eskolar sa Bibliya nagtuo nga kini mao ang unang higayon nga gigamit ang personal nga ngalan sa Diyos diha sa Aleman nga Bibliya.
Apan, ang personal nga ngalan sa Diyos nailhan ug gigamit sulod na sa libolibo ka katuigan. Ang kinaunahang natala nga paggamit niini maoy diha sa Hebreohanon nga pinulongan, diin ang ngalang “Jehova” gigamit sa pagpaila sa bugtong matuod nga Diyos. (Deuteronomio 6:4) Duolan sa 2,000 ka tuig kanhi, narekord diha sa Gregong pinulongan ang giingon ni Jesus nga gipadayag niya ang ngalan sa Diyos. (Juan 17:6) Sukad niadto, ang ngalan sa Diyos gipatik na diha sa daghan kaayong pinulongan ug sa dili madugay, ingong katumanan sa Salmo 83:18, ang tanan makaila nga siya kansang ngalan mao si Jehova mao ang Labing Hataas sa tibuok yuta.
[Footnote]
a Gipatik sa mga Saksi ni Jehova, una sa Iningles sa 1961. Mabatonan na karon sa bug-os o sa bahin diha sa kapin sa 50 ka pinulongan.
[Hulagway sa panid 32]
Usa ka 1558 nga edisyon sa Bibliya ni Eck, nga dunay panaplin nga reperensiya sa ngalang Jehova diha sa Exodo 6:3