Ang Imo Bang Tanlag Maayong Pagkabansay?

NAKAINGON ka na ba sukad, “Nahibalo gayod ako nga sayop kadto,” o, “Dili nako mahimo ang imong gipabuhat nako. Sa akong kahiladman, daw adunay nagsulti kanako nga daotan kana”? Kana mao ang “tingog” sa imong tanlag, ang pangsulod nga pag-ila, o pagbati, sa kon unsay husto ug sayop, nga magpakamatarong o mag-akusar sa usa ka tawo. Oo, ang tanlag kinaiyanhon kanato.

Bisan tuod ang tawo nahimulag sa Diyos, siya aduna gihapoy katakos sa pag-ila kon unsay husto ug sayop. Tungod kini kay siya gibuhat sumala sa larawan sa Diyos, busa siya sa usa ka sukod makasumbalik-silaw sa mga hiyas sa Diyos nga kaalam ug pagkamatarong. (Genesis 1:26, 27) Mahitungod niini, si apostol Pablo misulat ubos sa pagdasig sa Diyos: “Dihang ang katawhan sa kanasoran nga walay balaod nagabuhat nga kinaiyanhon sa mga butang sa balaod, kining mga tawhana, bisan tuod walay balaod, maoy balaod sa ilang kaugalingon. Sila mismo mao ang nagpasundayag sa mga butang labot sa balaod nga nahisulat diha sa ilang mga kasingkasing, samtang ang ilang tanlag nagpamatuod duyog kanila ug, tali sa ilang kaugalingong mga panghunahuna, sila ginasumbong o ginapalingkawas.” a—Roma 2:14, 15.

Kining moral nga kinaiyahan, nga napanunod gikan sa unang tawo, si Adan, nagalihok ingong “balaod,” o lagda sa panggawi, diha sa mga tawo sa tanang rasa ug nasyonalidad. Kini mao ang katakos sa pagsusi sa atong kaugalingon ug paghukom sa atong kaugalingon. (Roma 9:1) Si Adan ug Eva nagpadayag dayon niining maong katakos sa dihang sila milapas sa balaod sa Diyos—sila nagtago. (Genesis 3:7, 8) Ang laing pananglitan kon sa unsang paagi nagalihok ang tanlag mao ang paagi sa pagsanong ni Haring David sa dihang iyang naamgohan nga siya nakasala tungod sa pag-ihap niya sa katawhan. Ang Bibliya nag-ingon nga “ang kasingkasing ni David naghasol kaniya.”—2 Samuel 24:1-10.

Ang katakos sa pagsusi sa atong kagahapon ug paghukom sa atong moral nga panggawi makaaghat kanato sa paghimo sa hinungdanong lakang sa paghinulsol nga dalawaton sa Diyos. Si David misulat: “Sa dihang ako naghilom ang akong mga bukog nagabok sa akong pag-agulo sa tibuok adlaw. Sa kataposan gisugid ko kanimo ang akong sala, ug wala ko taboni ang akong kasaypanan. Miingon ako: ‘Isugid ko kang Jehova ang akong mga kalapasan.’ Ug ikaw mismo nagpasaylo sa pagkadaotan sa akong mga sala.” (Salmo 32:3, 5) Busa, ang nagalihok nga tanlag makapasig-uli sa makasasala ngadto sa Diyos, nga motabang kaniya sa pag-ila sa panginahanglan sa pagbaton sa kapasayloan sa Diyos ug sa pagsunod sa Iyang mga dalan.—Salmo 51:1-4, 9, 13-15.

Ang tanlag magpasidaan o maggiya usab kanato sa dihang kita kinahanglang mohimog pagpili o moral nga desisyon. Kini mao ang kinaiyahan sa tanlag nga lagmit nakatabang kang Jose sa pagkaamgo daan nga ang pagpanapaw maoy sayop ug daotan—usa ka sala batok sa Diyos. Ang espesipikong balaod batok sa pagpanapaw sa ulahi gilakip diha sa Napulo ka Sugo nga gihatag sa Israel. (Genesis  39:1-9; Exodo 20:14) Dayag nga kita mas makabenepisyo kon ang atong tanlag nabansay sa paggiya kanato inay kay sa paghukom lang kanato. Nagalihok ba nianang paagiha ang imong tanlag?

Pagbansay sa Tanlag sa Paghimog Hustong mga Desisyon

Bisan tuod napanunod nato ang katakos sa tanlag, ikasubo nga kanang maong gasa depektoso. Bisan tuod ang katawhan gihatagan ug hingpit nga sinugdanan, “ang tanan nakasala ug wala makaabot sa himaya sa Diyos.” (Roma 3:23) Tungod kay kita nadaot man gumikan sa sala ug pagkadili-hingpit, ang atong tanlag mahimong matuis ug dili na bug-os nga molihok sa mga paagi nga gilaraw ni Jehova sa sinugdan. (Roma 7:18-23) Dugang pa, ang panggawas nga mga impluwensiya makaapektar sa atong tanlag. Kini mahimong maimpluwensiyahan sa paagi sa pagmatuto kanato o sa lokal nga mga batasan, pagtuo, ug palibot. Segurado nga ang ubos nga moralidad ug ang nagkaus-os nga mga sukdanan sa kalibotan dili puwedeng mahimong sukdanan sa maayong tanlag.

Busa, kinahanglang mabatonan sa usa ka Kristohanon ang dugang tabang sa usa ka dili-magbag-obag-o ug matarong nga mga sukdanan nga makita diha sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya. Kini makagiya sa atong tanlag sa pagtulotimbang sa mga butang sa hustong paagi ug sa pagtul-id niana. (2 Timoteo 3:16) Kon ang atong tanlag natudloan sumala sa mga sukdanan sa Diyos, kini makatabang kanato sa paglikay sa mga buhat nga makadaot sa atong moralidad, nga magpaarang kanato “sa pag-ila sa maayo ug sa daotan.” (Hebreohanon 5:14) Kon wala ang mga sukdanan sa Diyos, ang atong tanlag basin dili mopasidaan kanato sa dihang kita mahitipas ngadto sa daotan nga dalan. “Adunay dalan nga matul-id atubangan sa usa ka tawo,” matod sa Bibliya, “apan ang kataposan niana mao ang mga dalan sa kamatayon.”—Proverbio 16:25; 17:20.

Diha sa pipila ka bahin sa kinabuhi, ang Pulong sa Diyos naghatag ug tin-aw nga mga giya, ug kita makabenepisyo kon atong sundon kini. Sa laing bahin, adunay daghang kahimtang diin ang Bibliya walay gihatag nga espesipikong mga instruksiyon. Kini mahimong naglangkit sa pagpili ug trabaho, panglawas, kalingawan, pamesti ug pamostura, ug ubang butang. Lisod masayran kon unsay angayng buhaton diha sa matag kahimtang ug kon unsaon paghimog hustong desisyon. Tungod niana angay natong batonan ang tinamdan ni David, kinsa miampo: “Ipaila kanako ang imong mga dalan, Oh Jehova; tudloi ako sa imong mga alagianan. Palakta ako diha sa imong kamatuoran ug tudloi ako, kay ikaw mao ang akong Diyos sa kaluwasan.” (Salmo 25:4, 5) Kon mas masabtan nato ang mga panglantaw ug pamaagi sa Diyos, kita mas tukmang makatulotimbang sa atong mga kahimtang ug makahimog mga desisyon nga may hinlong tanlag.

Busa, kon kita mag-atubang ug suliran o  mohimog desisyon, kita kinahanglang mamalandong una bahin sa mga prinsipyo sa Bibliya nga mahimong mapadapat. Ang pipila niini maoy: pagtahod sa pagkaulo (Colosas 3:18, 20); pagkamatinud-anon sa tanang butang (Hebreohanon 13:18); pagdumot sa daotan (Salmo 97:10); pagtinguhag pakigdait (Roma 14:19); pagkamasinugtanon sa naglungtad nga mga awtoridad (Mateo 22:21; Roma 13:1-7); bug-os nga pagkamahinalaron sa Diyos (Mateo 4:10); pagkadili-bahin sa kalibotan (Juan 17:14); paglikay sa daotang pakig-uban (1 Corinto 15:33); pagkamakasaranganon sa pamesti ug pamostura (1 Timoteo 2:9, 10); ug dili pagpandol sa uban (Filipos 1:10). Sa ingon, ang pag-ila sa nalangkit nga prinsipyo sa Bibliya makapalig-on sa atong tanlag ug makatabang kanato sa paghimog hustong desisyon.

Pamatii ang Imong Tanlag

Aron makatabang kanato ang atong tanlag, kinahanglang patalinghogan nato kini. Makabenepisyo lamang kita sa atong nabansay-sa-Bibliya nga tanlag kon ato dayong patalinghogan ang mga pahinumdom niini. Ang nabansay nga tanlag ikatandi nato sa mga suga nga pasidaan diha sa dashboard sa awto. Ibutang ta nga misiga ang suga nga nagpasidaan nga menos na ang presyur sa aseite. Unsay mahitabo kon dili nato hatagan ug dihadihang pagtagad and maong butang ug padayong magpadagan sa sakyanan? Basin madaot ang makina. Sa samang paagi, ang atong tanlag, o pangsulod nga tingog, magpasidaan kanato nga ang usa ka buhat maoy sayop. Sa pagtandi sa atong Kasulatanhong mga sukdanan ug mga prinsipyo sa atong gihimo o giplanong himoon, kini magpasidaan, sama sa suga diha sa dashboard. Ang pagpatalinghog sa pasidaan motabang kanato dili lamang sa paglikay sa daotang mga sangpotanan sa sayop nga lihok kondili sa pagmentinar usab sa hustong paglihok sa atong tanlag.

Unsay mahitabo kon dili nato tagdon ang pasidaan? Sa ngadtongadto, ang tanlag makubalan. Ang epekto sa kanunayng dili pagpanumbaling o pagsumpo sa tanlag gipakasama sa pagpaso sa panit ginamit ang puthaw nga igmamarka. Ang ulat, kay wala nay nerve ending (tumoy sa nerbiyos), dili na mobati. (1 Timoteo 4:2) Ang maong tanlag dili na mohukom sa dihang kita makasala, ni maghatag ug mga pasidaan aron dili na masubli ang sala. Ang nadaot nga tanlag dili manumbaling sa mga sukdanan sa Bibliya sa husto ug sayop ug busa maoy depektoso nga tanlag. Kini maoy nahugawan nga tanlag, ang tag-iya niini “nawad-an sa tanang moral nga pagbati” ug nahilayo sa Diyos. (Efeso 4:17-19; Tito 1:15) Pagkamakapasubo nga sangpotanan!

‘Hupti ang Maayong Tanlag’

Gikinahanglan ang kanunayng pagpaningkamot aron mahuptan ang maayong tanlag. Si apostol Pablo miingon: “Niining bahina, sa pagkatinuod, padayon kong gipaningkamotan ang paghunahuna nga dili makasala batok sa Diyos ug  sa mga tawo.” (Buhat 24:16) Ingong Kristohanon, si Pablo kanunayng nagsusi ug nagtul-id sa iyang mga buhat aron sa pagseguro nga siya wala makasala batok sa Diyos. Si Pablo nahibalo nga sa kataposan, ang Diyos mao ang magtino kon matarong o daotan ba ang atong nabuhat. (Roma 14:10-12; 1 Corinto 4:4) Si Pablo miingon: “Ang tanang butang hubo ug binuksan sa mga mata niya nga kaniya manubag kita.”—Hebreohanon 4:13.

Si Pablo naghisgot usab sa dili pagpakasala batok sa mga tawo. Ang usa ka haom nga pananglitan mao ang iyang tambag ngadto sa mga Kristohanon sa Corinto mahitungod sa “pagkaon sa mga pagkaon nga gitanyag ngadto sa mga idolo.” Ang iyang punto mao nga bisan sa dihang ang usa ka buhat dili tingali supak sa panglantaw sa Pulong sa Diyos, hinungdanong tagdon nato ang tanlag sa uban. Ang dili paghimo niana makapahinabo ug espirituwal nga ‘kadaot sa atong mga igsoon kang kinsa si Kristo namatay.’ Madaot usab ang atong relasyon uban sa Diyos.—1 Corinto 8:4, 11-13; 10:23, 24.

Busa, padayona pagbansay ang imong tanlag ug ang paghupot ug maayong tanlag. Sa dihang maghimog mga desisyon, pangayoa ang giya sa Diyos. (Santiago 1:5) Tun-i ang Pulong sa Diyos, ug tugoti ang mga prinsipyo niini nga mag-umol sa imong hunahuna ug kasingkasing. (Proverbio 2:3-5) Sa dihang motungha ang seryosong mga isyu, konsultaha ang hamtong nga mga Kristohanon aron maseguro nga imong nabatonan ang hustong pagsabot sa mga prinsipyo sa Bibliya nga nalangkit. (Proverbio 12:15; Roma 14:1; Galacia 6:5) Hunahunaa kon sa unsang paagi ang imong desisyon mag-apektar sa imong tanlag, kon sa unsang paagi kini mag-apektar sa uban ug, labaw sa tanan, kon sa unsang paagi kini mag-apektar sa imong relasyon kang Jehova.—1 Timoteo 1:5, 18, 19.

Ang atong tanlag maoy kahibulongan nga gasa gikan sa atong mahigugmaong langitnong Amahan, si Jehova nga Diyos. Pinaagi sa paggamit niana nga kaharmonya sa kabubut-on sa Maghahatag niini, kita masuod sa atong Maglalalang. Samtang kita maningkamot sa ‘paghupot ug maayong tanlag’ diha sa tanan natong ginabuhat, kita tin-awng nagpakita nga kita gihimo sumala sa larawan sa Diyos.—1 Pedro 3:16; Colosas 3:10.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 13]

Ang imo bang tanlag nabansay sa paggiya kanimo inay kay sa paghukom lang kanimo?

[Hulagway sa panid 14]

Mabatonan ang maayong-pagkabansay nga tanlag pinaagi sa atong pagtuon ug pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya

[Mga hulagway sa panid 15]

Ayawg ibalewala ang mga pasidaan sa imong tanlag