Ang Pulong ni Jehova Buhi

Mga Haylayt Gikan sa Basahon sa Ikaduhang Cronicas

SA SINUGDANAN sa basahon sa Bibliya sa Ikaduhang Cronicas, si Solomon nagmando ingong hari sa Israel. Kini nga basahon gitapos pinaagi sa mga pulong sa Persianong Haring Ciro ngadto sa mga Hudiyo nga nadestiyero sa Babilonya: “[Si Jehova] nagsugo kanako sa pagtukod kaniya ug usa ka balay sa Jerusalem, nga anaa sa Juda. Bisan kinsa nga anaa sa inyong taliwala sa tibuok niyang katawhan, si Jehova nga iyang Diyos magauban kaniya. Busa paadtoa siya [sa Jerusalem].” (2 Cronicas 36:23) Ang basahon nahuman pagsulat sa saserdote nga si Esdras niadtong 460 W.K.P. ug kini naghisgot sa mga panghitabo sulod sa 500 ka tuig—gikan sa 1037 W.K.P. ngadto sa 537 W.K.P.

Tungod sa mando ni Ciro, ang mga Hudiyo nakahimo sa pagbalik sa Jerusalem ug sa pagpasig-uli sa matuod nga pagsimba ni Jehova. Apan, ang pagkabihag nila sa Babilonya sulod sa daghang katuigan adunay dili maayong epekto. Ang namalik nga mga Hudiyo kulang ug kahibalo bahin sa kasaysayan sa ilang nasod. Ang Ikaduhang Cronicas naghatag kanilag tin-aw nga sumaryo sa mga panghitabo panahon sa mga hari sa harianong banay ni David. Kini nga asoy makapaikag usab kanato tungod kay gipasiugda niini ang mga panalangin nga madawat gumikan sa pagsunod sa matuod nga Diyos ug ang mga sangpotanan sa pagsupak kaniya.

USA KA HARI NAGTUKOD UG BALAY ALANG KANG JEHOVA

(2 Cronicas 1:1–9:31)

Gihatag ni Jehova kang Solomon ang gitinguha sa iyang kasingkasing—kaalam ug kahibalo—uban ang bahandi ug dungog. Ang hari nagtukod ug usa ka maanindot kaayong balay alang kang Jehova sa Jerusalem, ug ang katawhan ‘nagmalipayon ug nagmaya sa kasingkasing.’ (2 Cronicas 7:10) Si Solomon “milabaw kay sa tanang ubang hari sa yuta sa bahandi ug kaalam.”—2 Cronicas 9:22.

Human magmando sa Israel sulod sa 40 ka tuig, si Solomon ‘natulog uban sa iyang mga katigulangan, ug si Rehoboam nga iyang anak nga lalaki misugod sa paghari puli kaniya.’ (2 Cronicas 9:31) Si Esdras wala magtaho bahin sa pagtipas ni Solomon gikan sa matuod nga pagsimba. Ang gihisgotan lamang nga mga kasaypanan sa hari mao ang dili maalamon nga pagpanag-iya niya ug daghang kabayo gikan sa Ehipto ug ang iyang pagpakigminyo sa  anak nga babaye ni Paraon. Busa ang tagsulat nagtaho niini nga asoy sa positibong paagi.

Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

2:14—Nganong ang kaliwatan sa artesano nga gihubit dinhi lahi man nianang makita sa 1 Hari 7:14? Ang basahon sa Unang Hari nagpaila sa inahan sa artesano ingong “usa ka babayeng balo gikan sa tribo ni Neptali” tungod kay siya naminyo sa usa ka lalaki niana nga tribo. Apan siya gikan mismo sa tribo ni Dan. Sa dihang namatay ang iyang bana, siya naminyo ug taga-Tiro, ug ang artesano maoy ilang anak.

2:18; 8:10—Kini nga mga bersikulo nag-ingon nga ang gidaghanon sa mga luyoluyo nga nag-alagad ingong mga magtatan-aw ug kapatas sa trabaho maoy 3,600 ug 250, apan sumala sa 1 Hari 5:16; 9:23, ang gidaghanon maoy 3,300 ug 550. Nganong aduna may kalainan sa pagtala sa gidaghanon? Ang maong kalainan lagmit gumikan sa paagi sa pagklasipikar sa mga luyoluyo. Tingali gilain sa Ikaduhang Cronicas pag-ihap ang 3,600 ka dili-Israelinhon sa 250 ka Israelinhon nga mga luyoluyo, samtang ang Unang Hari naglain pag-ihap sa 3,300 ka kapatas gikan sa 550 ka mas taas-ug-ranggo nga pangulong superbisor. Kon unsa man ugaling, ang total nga gidaghanon sa mga luyoluyo nga nag-alagad maoy 3,850.

4:2-4—Nganong ang mga hulad sa torong baka gigamit ingong patongan sa inumol nga dagatdagat? Sa Kasulatan, ang mga torong baka maoy simbolo sa kusog. (Ezequiel 1:10; Pinadayag 4:6, 7) Haom ang paggamit sa mga toro ingong hulad tungod kay ang 12 ka tumbagang toro nagsangga sa dakong inumol nga “dagatdagat,” nga motimbang ug mga 30 ka tonelada. Ang paggamag mga hulad sa toro alang niining katuyoana wala gayod maglapas sa ikaduhang sugo, nga nagdili sa paggama ug mga butang alang sa pagsimba.—Exodo 20:4, 5.

4:5—Unsa kadaghana ang masulod nga tubig sa inumol nga dagatdagat? Kon pun-on, ang inumol nga dagatdagat mapondohan ug tulo ka libong bath, o mga 66,000 ka litros. Apan, ang kasarangang lebel sa tubig diha niana moabot lang ug mga dos-tersiya sa bug-os nga gidaghanon sa masulod niini. Ang 1 Hari 7:26 nag-ingon: “Duha ka libo ka bath [44,000 ka litros] ang igasulod [sa dagatdagat].”

5:4, 5, 10—Unsang muwebles sa orihinal nga tabernakulo ang gidala ngadto sa templo ni Solomon? Ang bugtong butang sa orihinal nga tolda nga tagboanan nga gipahiluna diha sa templo ni Solomon mao ang Arka. Human sa pagkatukod sa templo, ang tabernakulo gidala gikan sa Gibeon ngadto sa Jerusalem ug dayag nga kini gitipigan didto.—2 Cronicas 1:3, 4.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

1:11, 12. Ang mga hangyo ni Solomon nagpadayag kang Jehova nga ang pagbaton ug kaalam ug kahibalo maoy gitinguha sa kasingkasing sa hari. Sa pagkatinuod, ang atong mga pag-ampo sa Diyos magpadayag kon unsay gitinguha sa atong kasingkasing. Maalamon nga susihon nato kon unsay atong giampo.

6:4. Ang kinasingkasing nga pagpabili sa mahigugmaong kalulot ug pagkamaayo ni Jehova angayng magtukmod kanato sa pagdayeg kang Jehova—sa ato pa, mabination ug mapasalamaton nga magdayeg kaniya.

6:18-21. Tungod kay ang Diyos dili paigo sa bisan unsang tinukod, ang templo nagsilbing sentro sa pagsimba ni Jehova. Karon, ang mga Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova maoy sentro sa matuod nga pagsimba diha sa komunidad.

6:19, 22, 32. Si Jehova daling maduolan sa tanan—gikan sa hari ngadto sa labing ubos sa nasod—bisan sa usa ka langyaw nga sinserong mag-ampo kaniya. a—Salmo 65:2.

SUNODSUNOD NGA MGA HARI SA LINYA NI DAVID

(2 Cronicas 10:1–36:23)

Ang nahiusang gingharian sa Israel nabahin sa duha—ang napulo-ka-tribong gingharian sa amihanan ug ang duha-ka-tribong gingharian sa Juda ug Benjamin sa habagatan. Ang mga saserdote ug mga Levihanon sa tibuok Israel nagmaunongon sa pakigsaad sa Gingharian ug wala magtuboy sa nasyonalismo ug sila misuportar kang Rehoboam nga anak ni Solomon. Kapin sa trayenta ka tuig human sa pagkatukod sa templo, ang mga bahandi niini gipangawat.

 Sa 19 ka hari nga mipuli kang Rehoboam, 5 ang nagmatinumanon, 3 ang maayog sinugdanan apan nahimong dili matinumanon, ug usa ang mibiya sa iyang daotang dalan. Ang ubang magmamando nagbuhat kon unsay daotan sa mga mata ni Jehova. b Ang mga kalihokan sa lima ka hari nga misalig kang Jehova gipasiugda niining basahona. Ang mga asoy bahin sa pagpasig-uli ni Ezequias sa mga serbisyo diha sa templo ug ang paghikay ni Josias ug usa ka dakong Paskuwa lagmit nga nakapadasig gayod sa mga Hudiyo nga gustong matukod pag-usab ang pagsimba ni Jehova sa Jerusalem.

Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

13:5—Unsay kahulogan sa ekspresyong “usa ka pakigsaad sa asin”? Tungod sa makapreserbar nga kinaiyahan niini, ang asin nahimong simbolo sa pagkamalungtaron ug pagkadili-mausab. Busa, ang “usa ka pakigsaad sa asin” nagkahulogan ug usa ka lig-on nga kasabotan.

14:2-5; 15-17—Gikuha ba ni Haring Asa ang tanang “hatag-as nga mga dapit”? Dayag nga wala niya kuhaa ang tanan. Lagmit nga gikuha lamang ni Asa ang hatag-as nga mga dapit nga nalangkit sa pagsimba sa bakak nga mga diyos apan gibilin kadtong gigamit sa mga tawo alang sa pagsimba kang Jehova. Posible usab nga gitukod pag-usab ang hatag-as nga mga dapit sa ulahing bahin sa paghari ni Asa. Ang iyang anak nga si Jehosapat maoy nagkuha niini. Sa pagkatinuod, ang hatag-as nga mga dapit wala mawagtang sa bug-os, bisan sa panahon sa paghari ni Jehosapat.—2 Cronicas 17:5, 6; 20:31-33.

15:9; 34:6—Unsay posisyon sa tribo ni Simeon sa dihang gibahinbahin ang gingharian sa Israel? Kay nakadawat ug panulondon nga sakop sa mga teritoryo sa Juda, ang tribo ni Simeon nahimutang sulod sa gingharian sa Juda ug Benjamin. (Josue 19:1) Apan kon bahin sa relihiyoso ug politikanhong kalihokan, ang tribo midapig sa amihanang gingharian. (1 Hari 11:30-33; 12:20-24) Busa, ang tribo ni Simeon giisip nga bahin sa napulo-ka-tribo nga gingharian.

16:13, 14—Gisunog ba ang patayng lawas ni Asa? Wala, ang “dako kaayong pagsunog” nagtumong, dili sa pagsunog sa patayng lawas ni Asa, kondili sa pagsunog sa mga yerbang pang-alimyon.—Potnot sa New World Translation of the Holy Scriptures—With References.

35:3—Diin kuhaa ni Josias ang balaang Arka nga gidala ngadto sa templo? Ang Bibliya wala maghisgot kon ang Arka gikuha bang daan sa usa sa daotang mga hari o gibalhin ni Josias aron tipigan panahon sa dakong buluhaton sa pag-ayo sa templo. Ang bugtong makasaysayanhong rekord bahin sa Arka human sa adlaw ni Solomon maoy sa dihang gidala kini ni Josias didto sa templo.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

13:13-18; 14:11, 12; 32:9-23. Atong makat-onan nga hinungdanon gayod nga mosalig kang Jehova!

16:1-5, 7; 18:1-3, 28-32; 21:4-6; 22:10-12; 28:16-22. Ang pagpakig-alyansa sa mga langyaw o sa mga dili-magtutuo adunay daotang mga sangpotanan. Maalamon nga likayan nato ang bisan unsa nga wala-kinahanglanang pagpakig-uban sa kalibotan.—Juan 17:14, 16; Santiago 4:4.

16:7-12; 26:16-21; 32:25, 26. Tungod sa pagkamapahitas-on, si Haring Asa nakahimog daotan sa kataposang mga tuig sa iyang kinabuhi. Tungod sa pagkamapahitas-on, si Uzzias napukan. Si Ezequias milihok nga dili maalamon ug lagmit nagmapahitas-on sa dihang iyang gipakita sa mga emisaryo sa Babilonya ang iyang tipiganan sa bahandi. (Isaias 39:1-7) “Ang garbo nagauna sa pagkahagsa,” nagpasidaan ang Bibliya, “ug ang mapahitas-ong espiritu nagauna sa pagkapukan.”—Proverbio 16:18.

16:9. Si Jehova motabang niadtong kansang kasingkasing maoy bug-os alang kaniya, ug siya maikagon nga mogamit sa iyang gahom alang kanila.

18:12, 13, 23, 24, 27. Sama kang Micaias, kita kinahanglang magmaisogon sa pagsulti bahin kang Jehova ug sa iyang mga katuyoan.

19:1-3. Si Jehova mangita ug maayo diha kanato bisan pag kita usahay makahimog mga butang nga makapasuko kaniya.

20:1-28. Kita makasalig nga itugot ni Jehova nga makaplagan nato siya kon kita mapainubsanong mangayo sa iyang direksiyon.—Proverbio 15:29.

 20:17. Aron atong ‘makita ang pagluwas ni Jehova,’ kinahanglang ‘ipahimutang nato’ ang atong kaugalingon diha sa aktibong pagpaluyo sa Gingharian sa Diyos. Inay mosalig sa atong kaugalingon, kita kinahanglang ‘mobarog nga walay lihok,’ nga mosalig kang Jehova sa bug-os.

24:17-19; 25:14. Ang idolatriya nakalit-ag gayod kang Jehoas ug sa iyang anak nga si Amasias. Sa pagkakaron, ang idolatriya usab mahayloon, ilabina sa malinglahong matang niini, ang hakog nga pangibog ug nasyonalismo.—Colosas 3:5; Pinadayag 13:4.

32:6, 7. Kita usab kinahanglang magmaisogon ug magmakusganon samtang ‘nagsul-ob sa atong kompletong armadura gikan sa Diyos’ ug nakigbahin sa espirituwal nga pagpakiggubat.—Efeso 6:11-18.

33:2-9, 12, 13, 15, 16. Mapakita sa usa ka tawo ang tinuod nga paghinulsol pinaagi sa pagbiya sa iyang daotang dalan ug pagpaningkamot sa pagbuhat kon unsay matarong. Kon adunay tiunay nga paghinulsol, si Jehova maluoy bisan pag ang maong tawo sama kadaotan kang Haring Manases.

34:1-3. Ang bisan unsang dili-maayong panghitabo panahon sa pagkabata dili kinahanglang magpugong kanato sa pagkat-on bahin sa Diyos ug pag-alagad kaniya. Sa bata pa, si Josias lagmit nakabatog maayong impluwensiya gikan sa iyang mahinulsolong apohan nga si Manases. Kon unsa man ugaling ang maayong mga impluwensiya nga nabatonan ni Josias, kini nakapatunghag maayong mga sangpotanan. Ingon usab niana ang mahimong mahitabo kanato.

36:15-17. Si Jehova mabination ug mapailobon. Apan, ang iyang pagkamabination ug pagkamapailobon adunay kinutoban. Kon buot sa mga tawo nga maluwas sa dihang taposon na ni Jehova kining daotang sistema sa mga butang, sila kinahanglang mosanong nga paborable sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian.

36:17, 22, 23. Ang pulong ni Jehova matuman gayod.—1 Hari 9:7, 8; Jeremias 25:9-11.

Napalihok Tungod sa Usa ka Basahon

“Gikuha ni Josias ang tanang dulumtanang butang gikan sa tanang kayutaan nga ila sa mga anak sa Israel,” nag-ingon ang 2 Cronicas 34:33, “ug ang tanan nga nakaplagan sa Israel iyang gipaalagad, sa pag-alagad kang Jehova nga ilang Diyos.” Unsay nagpalihok kang Josias sa paghimo niana? Sa dihang si Sapan nga sekretaryo nagdala sa bag-ong nadiskobrehang basahon sa Kasugoan ni Jehova ngadto kang Haring Josias, ang hari nagpabasa niinig kusog. Tungod kay natandog pag-ayo si Josias sa iyang nadungog, madasigon niyang gipasiugda ang putling pagsimba sa tibuok niyang kinabuhi.

Ang pagbasa sa Pulong sa Diyos ug pagpalandong sa atong gibasa makaapektar ug dako kanato. Dili ba ang pagpalandong sa asoy bahin sa mga hari sa linya ni David magdasig kanato sa pagsundog sa mga panig-ingnan niadtong misalig kang Jehova ug sa dili pagsundog sa panggawi niadtong wala mosalig kaniya? Ang basahon sa Ikaduhang Cronicas nagdasig kanato sa paghatag sa atong eksklusibong debosyon ngadto sa matuod nga Diyos ug sa pagpabiling matinumanon kaniya. Ang mensahe niini sa walay duhaduha buhi ug gamhanan.—Hebreohanon 4:12.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 18]

Nahibalo ka ba kon nganong ang mga torong baka maoy haom nga hulad diha sa patongan sa inumol nga dagatdagat?

[Mga hulagway sa panid 21]

Bisag limitado lang ang tabang nga iyang nadawat sa bata pa siya, si Josias nagdako nga matinumanon kang Jehova