Mga Haylayt Gikan sa Basahon ni Nehemias
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Mga Haylayt Gikan sa Basahon ni Nehemias
DOSE ka tuig na ang nakalabay sukad nahitabo ang ulahing mga hitabo nga narekord diha sa basahon sa Bibliya nga Esdras. Niining panahona, haduol na ang “paggula sa sugo sa pagpasig-uli ug sa pagtukod pag-usab sa Jerusalem”—usa ka panghitabo nga magtimaan sa pagsugod sa 70 ka semana sa mga tuig nga motultol ngadto sa Mesiyas. (Daniel 9:24-27) Ang basahon ni Nehemias naundan sa kasaysayan sa katawhan sa Diyos may kalabotan sa pagtukod pag-usab sa paril sa Jerusalem. Kini naglangkob sa hinungdanong yugto nga kapig 12 ka tuig, gikan sa 456 W.K.P. hangtod sa mga tuig 443 W.K.P.
Gisulat ni Gobernador Nehemias, ang basahon maoy makapadasig nga asoy kon sa unsang paagi ang matuod nga pagsimba nabayaw sa dihang ang determinasyon giduyogan ug bug-os nga pagsalig kang Jehova nga Diyos. Tin-aw nga gipakita niini kon giunsa ni Jehova pagmaniobra ang mga kahimtang aron matuman ang iyang kabubut-on. Kini maoy usa usab ka asoy bahin sa malig-on ug maisogong pangulo. Ang mensahe sa basahon ni Nehemias naghatag ug bililhong mga pagtulon-an alang sa tanang matuod nga mga magsisimba karon, “kay ang pulong sa Diyos buhi ug gamhanan.”—Hebreohanon 4:12.
“SA KATAPOSAN ANG PARIL NAHUMAN”
Si Nehemias didto sa kastilyo sa Susan, nga nag-alagad ingong sinaligan ni Haring Artajerjes Longimanus. Sa dihang nakabalita nga ang iyang katawhan “anaa sa daotan kaayong kahimtang ug sa kaulawan; ug ang paril sa Jerusalem nalumpag, ug ang mismong mga ganghaan niini nangasunog sa kalayo,” si Nehemias naguol pag-ayo. Siya hugot nga nag-ampo sa Diyos alang sa pagtultol. (Nehemias 1:3, 4) Sa ngadtongadto, namatikdan sa hari nga si Nehemias nasubo, ug kini nagbukas sa kahigayonan aron siya makaadto sa Jerusalem.
Pag-abot niya sa Jerusalem, gisusi ni Nehemias ang paril panahon sa kagabhion, ug iyang gipahibalo sa mga Hudiyo ang iyang plano sa pagtukod pag-usab sa paril. Nagsugod ang pagtukod. Mao man usab ang pagsupak sa maong buluhaton. Apan, ubos sa maisogong pagpangulo ni Nehemias “sa kataposan ang paril nahuman.”—Nehemias 6:15.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
1:1; 2:1—Gisugdan ba pag-ihap gikan sa usa lang ka sukaranang panghitabo ang “ikakawhaan ka tuig” nga gihisgotan niining duha ka bersikulo? Oo, ang ika-20 ka tuig nagtumong sa pagmando ni Artajerjes ingong hari. Apan, lahi ang paagi sa pag-ihap nga gigamit niining mga bersikuloha. Ang ebidensiya sa kasaysayan nagpunting sa 475 W.K.P. nga mao ang tuig sa pagkaentrono ni Artajerjes. Tungod kay ang Babilonyanhong mga magsusulat sagad nag-ihap sa mga tuig sa pagmando sa Persianong mga hari gikan sa Nisan (Marso/Abril) ngadto sa sunod Nisan, ang unang tuig sa paghari ni Artajerjes nagsugod sa Nisan 474 W.K.P. Busa, ang ika-20 ka tuig nga pagmando nga gihisgotan sa Nehemias 2:1 nagsugod sa Nisan 455 W.K.P. Ang bulan sa Kislev (Nobyembre/Disyembre) nga gihisgotan sa Nehemias 1:1 makataronganong nagpunting sa Kislev sa miaging tuig—456 W.K.P. Si Nehemias nagtumong nianang bulana nga mao usab ang ika-20 ka tuig nga paghari ni Artajerjes. Tingali niining kahimtanga, siya nagsugod pag-ihap sa mga tuig gikan sa petsa sa pagkaentrono sa hari. Lagmit usab nga si Nehemias nag-ihap sa panahon ginamit ang gitawag sa mga Hudiyo karon nga sibil nga tuig, nga nagsugod sa bulan sa Tisri, nga motakdo sa Septiyembre/Oktubre. Apan, ang hinungdanon mao nga ang tuig sa paggula sa sugo sa pagpasig-uli sa Jerusalem maoy sa 455 W.K.P.
4:17, 18—Sa unsang paagi ang usa ka tawo makahimo sa pagtrabaho sa pagtukod pag-usab ginamit ang usa lang ka kamot? Para sa mga tigpas-an kini dili problema. Sa dihang ang luwan ikapahimutang na sa ilang ulo o mga abaga, gunitan nila kini sa ilang usa ka kamot “samtang ang pikas nga kamot nagkupot sa udyong.” Ang mga magtutukod nga nagkinahanglag duha ka kamot sa paghimo sa ilang trabaho “nabaksan, nga ang matag usa nagtakin ug espada, samtang nagtukod.” Sila andam sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon kon ugaling dunay moatake nga mga kaaway.
5:7—Sa unsang diwa “gibadlong [ni Nehemias] ang mga hamili ug ang mga luyoluyong magmamando”? Kining mga tawhana naglapas sa Moisesnong Balaod pinaagi sa pagpangayog tubo gikan sa ilang kaubang mga Hudiyo. (Levitico 25:36; Deuteronomio 23:19) Dugang pa, dako ang tubo nga gipangayo sa mga tigpatanto. Kon singlon kada bulan, “ang ikausa ka gatos nga bahin” motumbas sa 12 porsiyento sa usa ka tuig. (Nehemias 5:11) Pagkawalay-kaluoy ang pagpahamtang niini ngadto sa mga tawong nabug-atan na sa buhis ug nag-antos sa kakulang sa pagkaon. Ginamit ang Balaod sa Diyos, gisaway ug gibadlong ni Nehemias ang mga dato ug busa nayagyag ang ilang kasaypanan.
6:5—Tungod kay ang kompidensiyal nga mga sulat kasagaran mang isulod sa siradong puyo, nganong si Sanbalat nagpadala man ug “bukas nga sulat” ngadto kang Nehemias? Lagmit nagpadala si Sanbalat ug bukas nga sulat sa tuyo nga ipahibalo sa tanan ang bakak nga mga sumbong nga iyang gihimo. Tingali nagtuo siya nga makapasuko kini pag-ayo kang Nehemias nga tungod niana iyang biyaan ang buluhatong pagtukod ug moatubang sa pagdepensa sa iyang kaugalingon. O kaha naghunahuna si Sanbalat nga ang sulat makapahadlok sa mga Hudiyo nga bug-os na silang mohunong sa ilang trabaho. Si Nehemias wala mahadlok ug kalmadong nagpadayon sa buluhaton nga gihatag sa Diyos kaniya.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:4; 2:4; 4:4, 5. Sa dihang mag-atubang ug malisod nga mga kahimtang o sa dihang mohimog hinungdanong mga desisyon, kita kinahanglang ‘molahutay sa pag-ampo’ ug molihok uyon sa teokratikanhong pagtultol.—Roma 12:12.
1:11–2:8; 4:4, 5, 15, 16; 6:16. Si Jehova motubag sa tim-os nga mga pag-ampo sa iyang mga alagad.—Salmo 86:6, 7.
1:4; 4:19, 20; 6:3, 15. Bisan tuod si Nehemias maoy usa ka tawo nga mabination, siya nagpakitag maayong panig-ingnan ingong usa ka tawo nga molihok dayon ug lig-ong midapig sa pagkamatarong.
1:11–2:3. Ang pangunang tinubdan sa kalipay ni Nehemias dili ang iyang tinamod nga posisyon ingong magtitiing kondili ang pagpauswag sa matuod nga pagsimba. Dili ba ang pagsimba kang Jehova ug ang tanan nga magpauswag niana angay nga maoy atong pangunang responsibilidad ug tinubdan sa atong kalipay?
2:4-8. Gipalihok ni Jehova si Artajerjes nga tugotan si Nehemias sa paglakaw ug pagtukod pag-usab sa paril sa Jerusalem. “Ang kasingkasing sa usa ka hari sama sa mga sapa sa tubig diha sa kamot ni Jehova,” nag-ingon ang Proverbio 21:1. “Iyang iliso kini sa bisan diin nga iyang kahimut-an.”
3:5, 27. Dili nato angayng hunahunaon nga ang hago nga trabaho nga gihimo alang sa intereses sa matuod nga pagsimba makapaubos sa atong dignidad, sama sa paghunahuna niini sa “mga halangdon” sa mga Tekoahanon. Hinunoa, kita makasundog sa ordinaryong mga Tekoahanon kinsa kinabubut-ong naghago diha sa buluhaton.
3:10, 23, 28-30. Bisan tuod ang pipila makaarang sa pagbalhin diin mas dako ang panginahanglan alang sa mga magmamantala sa Gingharian, daghan kanato ang makapaluyo sa matuod nga pagsimba diha sa dapit nga duol sa atong gipuy-an. Mahimo nato kini pinaagi sa pagpakigbahin sa pagpanukod ug mga Kingdom Hall ug paghatag ug mga hinabang panahon sa katalagman apan sa panguna pinaagi sa pagpakig-ambit diha sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian.
4:14. Sa dihang mag-atubang ug pagsupak, kita makabuntog usab sa atong kahadlok pinaagi sa paghinumdom kanunay sa “Usa nga dako ug makalilisang.”
5:14-19. Alang sa Kristohanong mga magtatan-aw, si Gobernador Nehemias maoy usa ka maayo kaayong panig-ingnan sa pagkamapaubsanon, pagkadili-mahakogon, ug pagkamaalamon. Bisan tuod masiboton sa pagpatuman sa Balaod sa Diyos, siya wala magharihari sa uban alang sa hakog nga ganansiya. Hinunoa, siya mahingawaon sa mga dinaogdaog ug kabos. Maylabot sa pagkamahinatagon, si Nehemias nagpakitag talagsaong panig-ingnan alang sa tanang alagad sa Diyos.
“HINUMDOMI AKO, OH DIYOS KO, ALANG SA KAAYOHAN”
Sa dihang nahuman na ang paril sa Jerusalem, gipataoran kini ni Nehemias ug mga ganghaan ug naghimo siyag mga kahikayan aron mahuptan ang seguridad sa siyudad. Dayon siya naghimog talaan sa kagikan sa katawhan. Samtang ang tibuok katawhan nagtigom “didto sa plasa sa atubangan sa Ganghaan sa Tubig,” gibasa ni Esdras nga saserdote ang basahon sa Balaod ni Moises, ug gipatin-aw ni Nehemias ug sa mga Levihanon ang Balaod ngadto sa katawhan. (Nehemias 8:1) Sa dihang nahibaloan nila ang bahin sa Pista sa mga Balongbalong, sila malipayong nagsaulog niini.
Dihay laing panagkatigom nga gihimo, diin niining higayona “ang binhi sa Israel” nagsugid sa mga sala sa ilang nasod, ang mga Levihanon nagsubli sa mga pakiglabot sa Diyos sa Israel, ug ang katawhan nanumpa “sa pagsubay sa balaod sa matuod nga Diyos.” (Nehemias 9:1, 2; 10:29) Tungod kay diyutay pa lang ang namuyo sa Jerusalem, gihimo ang pagripa aron sa pagpili ug usa sa matag napulo ka tawo nga nagpuyo sa gawas sa siyudad nga papuy-on sa sulod sa siyudad. Unya, sadya kaayong giinagurahan ang paril nga “ang pagmaya sa Jerusalem madungog sa halayo.” (Nehemias 12:43) Paglabay sa 12 ka tuig sukad sa iyang pag-abot, si Nehemias mibiya sa Jerusalem aron mobalik sa pag-atiman sa iyang mga katungdanan kang Artajerjes. Sa wala madugay ang kahugawan nakayuhot na usab taliwala sa mga Hudiyo. Sa iyang pagbalik sa Jerusalem, si Nehemias milihok dayon sa pagtul-id sa maong kahimtang. Alang sa iyang kaugalingon, mapaubsanon siyang mihangyo: “Hinumdomi ako, Oh Diyos ko, alang sa kaayohan.”—Nehemias 13:31.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
7:6-67—Nganong ang listahan ni Nehemias sa mga nanghibilin nga namalik sa Jerusalem uban kang Zorobabel lahi sa listahan ni Esdras sa indibiduwal nga gidaghanon sa matag panimalay? (Esdras 2:1-65) Tingali tungod kini kay si Esdras ug si Nehemias naggamit ug lainlaing tinubdan sa impormasyon. Pananglitan, ang gidaghanon niadtong narehistro aron mamalik tingali lahi kay sa gidaghanon sa aktuwal nga namalik. Ang duha ka talaan lagmit magkalahi usab tungod kay ang pipila ka Hudiyo nga wala makapamatuod sa ilang kagikan sa sinugdan nakapamatuod niini sa ulahi. Apan, ang duha ka asoy nagkauyon sa usa ka punto: Ang gidaghanon sa unang namalik maoy 42,360, gawas pa sa mga ulipon ug mga mag-aawit.
10:34—Nganong ang mga tawo gisugo nga magdala ug kahoy? Ang halad nga kahoy wala isugo diha sa Moisesnong Balaod. Kini nga sugo mitungha tungod sa panginahanglan. Gikinahanglan ang daghang kahoy aron gamiton sa pagsunog sa mga halad diha sa halaran. Dayag nga kulang ang Netinim, nga nag-alagad ingong dili-Israelinhong mga ulipon sa templo. Busa, gihimo ang ripa aron sa pagtino sa padayong suplay sa kahoy.
13:6—Unsa ka dugay nga si Nehemias wala sa Jerusalem? Ang Bibliya nag-ingon lamang nga “sa ulahi,” o “sa literal ‘sa ulahing mga adlaw,’ ” si Nehemias nananghid sa hari nga mobiya una sa iyang katungdanan aron mobalik sa Jerusalem. Busa, imposible ang pagtino sa gidugayon nga siya wala sa Jerusalem. Apan, pagbalik niya sa Jerusalem iyang nakita nga ang mga saserdote wala paluyohi, ug wala usab tumana ang balaod sa Igpapahulay. Daghan ang nanguha ug langyawng mga asawa, ug ang ilang mga anak dili gani makamaong mosulti sa pinulongan sa mga Hudiyo. Tungod sa grabeng pagkadaot sa mga kahimtang, ikaingon nga si Nehemias wala sa Jerusalem sulod sa taas nga panahon.
13:25, 28—Gawas sa ‘pagbadlong’ sa malinapasong mga Hudiyo, unsa pang mga pagtul-id ang gihimo ni Nehemias? Si Nehemias ‘nanghimaraot sa pipila kanila’ pinaagi sa pagsubli kanila sa mga paghukom nga makaplagan diha sa Balaod sa Diyos. “Gihampak [niya] ang pipila kanila,” tingali pinaagi sa pagpahamtang ug hudisyal nga hukom batok kanila. Sa pagpakita sa iyang kapungot bahin sa moralidad, iyang “gipanglarot ang ilang buhok.” Iyang giabog usab ang apong lalaki sa Hataas nga Saserdoteng si Eliasib, nga naminyo sa usa ka anak ni Sanbalat nga Horonhon.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
8:8. Ingong mga magtutudlo sa Pulong sa Diyos, kita ‘naghatag ug kahulogan niini’ pinaagi sa paglitok ug maayo niini ug pagpasiugda sa pulong ug pinaagi sa hustong pagpatin-aw sa Kasulatan, aron mahimong tin-aw ang kapadapatan niini.
8:10. “Ang kalipay ni Jehova” naggikan sa paghunahuna ug pagtagbaw sa espirituwal nga panginahanglan sa usa ug pagsunod sa teokratikanhong pagtultol. Hinungdanon gayod nga kita magkugi sa pagtuon sa Bibliya, regular nga motambong sa Kristohanong mga tigom, ug masibotong makigbahin sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian ug paghimog mga tinun-an!
11:2. Ang pagbiya sa panulondon sa usa ug pagbalhin ngadto sa Jerusalem naglangkit ug kaugalingong gasto ug mga kalisdanan. Kadtong miboluntaryo sa pagbalhin nagpakitag masakripisyohon-sa-kaugalingon nga espiritu. Kita makapasundayag usab sa maong espiritu sa dihang motungha ang mga kahigayonan sa pagboluntaryo sa pag-alagad sa uban panahon sa mga kombensiyon ug sa ubang mga okasyon.
12:31, 38, 40-42. Ang pag-awit maoy maayong paagi sa pagdayeg kang Jehova ug pagpahayag sa atong pagpasalamat kaniya. Angay kitang moawit nga kinasingkasing diha sa Kristohanong mga panagkatigom.
13:4-31. Kinahanglang dili nato tugotan ang materyalismo, kahiwian, ug apostasya nga inanayng magdaot sa atong kinabuhi.
13:22. Si Nehemias nahibalo nga siya manubag sa Diyos. Kita kinahanglang mahibalo usab nga kita may tulubagon kang Jehova.
Hinungdanong Mabatonan ang Panalangin ni Jehova!
“Gawas nga si Jehova ang magatukod sa balay,” miawit ang salmista, “kawang lamang ang paghago sa mga magtutukod niini.” (Salmo 127:1) Ang pagkatinuod nianang mga pulonga maayo kaayong pagkahubit sa basahon ni Nehemias!
Tin-aw ang leksiyon alang kanato. Kon buot natong molampos sa bisan unsang paningkamot nga atong himoon, kinahanglang mabatonan nato ang panalangin ni Jehova. Makadahom ba gayod kita nga gantihan ni Jehova gawas kon giuna nato sa atong kinabuhi ang matuod nga pagsimba? Nan, sama kang Nehemias, hatagan natog unang pagtagad ang pagsimba kang Jehova ug ang pagpauswag niini.
[Hulagway sa panid 8]
“Ang kasingkasing sa usa ka hari sama sa mga sapa sa tubig diha sa kamot ni Jehova”
[Hulagway sa panid 9]
Si Nehemias—usa ka tawong molihok dayon ug malumog pagbati—miadto sa Jerusalem
[Mga hulagway sa panid 10, 11]
Nahibalo ka ba kon unsaon sa ‘paghatag ug kahulogan’ sa Pulong sa Diyos?