Sugilanon sa Kinabuhi

Determinado nga Moalagad Kang Jehova

SUMALA SA GIASOY NI RAIMO KUOKKANEN

Sa 1939, nagsugod ang Gubat sa Kalibotan II sa Uropa, ug ang Unyong Sobyet misulong sa Pinlandia, ang akong yutang natawhan. Ang akong amahan milakaw aron makiggubat dapig sa kasundalohan sa Pinlandia. Sa wala madugay ang mga ayroplanong iggugubat sa Rusya nanghulog ug mga bomba diha sa siyudad nga among gipuy-an, ug gipadala ako sa akong inahan ngadto sa akong apohan nga babaye diha sa mas luwas nga palibot.

SA 1971, ako nag-alagad ingong misyonaryo sa Uganda, Sidlakang Aprika. Usa ka adlaw niana samtang ako namalaybalay, daghang nangahadlok nga mga tawo nga nagdinaganay ang nanglabay sa akong nahimutangan. Nakadungog ko ug mga butobuto sa pusil ug midagan ko paingon sa among gipuy-an. Sa dihang nagkaduol na ang butobuto, ako milukso sa usa ka kanal ubay sa karsada. Samtang ang mga bala nanghadyong sa ibabaw nako, ako mikamang paingon sa among puy-anan.

Dili nako malikayan ang mga epekto sa Gubat sa Kalibotan II, apan nganong ang akong asawa ug ako andam man nga magpameligro sa among kinabuhi sa kagubot didto sa Sidlakang Aprika? Ang tubag dakog kalabotan sa among determinasyon nga moalagad kang Jehova.

Napugas ang Binhi sa Pagkadeterminado

Natawo ako sa 1934 sa Helsinki, Pinlandia. Ang akong amahan pintor, ug usa ka adlaw niana kinahanglan niyang pintalan ang bilding nga nahimutangan sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Pinlandia. Gisultian siya sa mga Saksi bahin sa ilang mga tigom sa kongregasyon. Pag-uli niya, iyang  gisultian ang akong inahan bahin nianang maong mga tigom. Wala dayon motambong ang akong inahan nianang panahona, apan sa ulahi siya misugod sa pagpakighisgot bahin Bibliya sa iyang kauban sa trabaho nga usa ka Saksi. Sa wala madugay gipadapat ni Mama ang iyang nakat-onan, ug sa 1940 siya nabawtismohan ingong usa sa mga Saksi ni Jehova.

Una pa niana, gidala ako sa akong apohang babaye ngadto sa iyang balay sa banika panahon sa Gubat sa Kalibotan II. Gikan sa Helsinki ang akong inahan nagsugod pagsulat ngadto sa iyang inahan ug manghod nga babaye bahin sa mga pagtulon-an sa mga Saksi ni Jehova. Silang duha nagpakitag interes ug nagpaambit kanako sa ilang nakat-onan. Ang nagapanawng mga hawas sa mga Saksi ni Jehova miduaw sa balay ni Lola ug nagdasig kanamo, apan niadtong panahona dili pa ako determinado nga moalagad sa Diyos.

Nagsugod ang Teokratikanhong Pagbansay

Pagkatapos sa gubat sa 1945, mibalik ako sa Helsinki, ug gisugdan ako sa pagdala ni Mama ngadto sa mga tigom sa mga Saksi ni Jehova. Usahay motan-aw kog sine imbes motambong. Apan suginlan ko ni Mama bahin sa pakigpulong nga iyang nadungog sa tigom, ug sublisubli niyang gipasiugda kanako ang usa ka punto: Hapit nang moabot ang Armagedon. Ako nakombinsir niana ug misugod sa pagtambong sa tanang tigom. Samtang midako ang akong apresasyon sa kamatuoran sa Bibliya, nagkadako usab ang akong tinguha nga makigbahin sa tanang kalihokan sa kongregasyon.

Ganahan kaayo kong motambong sa mga asembliya ug mga kombensiyon. Sa 1948, ako mitambong sa distritong kombensiyon nga gipahigayon duol sa gipuy-an ni Lola, diin ako nagbakasyon panahon sa ting-init. Usa ka higala nako ang magpabawtismo nianang maong kombensiyon, ug iya kong giawhag nga magpabawtismo usab. Ako siyang giingnan nga wala koy dalang purol, apan siya misugyot nga inigkahuman ug bawtismo kaniya, mahimo nakong gamiton ang iyang purol. Ako miuyon ug nabawtismohan sa Hunyo 27, 1948, sa dihang ako 13 anyos.

Human sa kombensiyon, gisuginlan si Mama sa pipila niya ka higala nga ako nagpabawtismo. Sa dihang nagkita mi, gipangutana ko niya kon nganong gihimo nako kanang hinungdanong lakang nga wala mangonsulta kaniya. Akong gipatin-aw nga akong nasabtan ang pasukaranang mga pagtulon-an sa Bibliya ug ako nahibalo nga akoy manubag kang Jehova sa akong panggawi.

Misamot ang Akong Determinasyon

Ang mga igsoon sa kongregasyon nagtabang kanako sa pagpalig-on sa akong determinasyon sa pag-alagad kang Jehova. Ila kong giubanan diha sa balaybalay nga ministeryo ug gihatagan ug bahin sa tigom halos kada semana. (Buhat 20:20) Sa edad nga 16 anyos, ako nagpahayag sa akong unang pakigpulong publiko. Wala madugay human niana, ako gitudlo ingong alagad sa pagtuon sa Bibliya sa among kongregasyon. Kanang tanang espirituwal nga kalihokan nakatabang kanako nga mohamtong, apan kinahanglang buntogon pa nako ang akong kahadlok sa tawo.

Niadtong panahona, among ianunsiyo ang pakigpulong publiko sa distritong kombensiyon ginamit ang dagkong mga karatula. Ang matag usa niining maong mga karatula adunay duha ka plakard nga gisumpay ug pisi nga isab-ay sa abaga ug nagtabon sa atubangan ug likod sa lawas. Tungod niana ang mga tawo nagtawag kanamong mga sanwits nga tawo.

Usa ka higayon niana, ako nagbarog diha sa mingaw nga eskina nga nagsab-ay ug karatula sa dihang nakita nako ang usa ka grupo sa akong mga klasmet nga nagpaingon kanako. Sa dihang miagi sila, ang ilang tinan-awan nakapahadlok kanako. Ako miampo kang Jehova alang sa kaisog ug mibarog nga walay lihok nga wala tangtanga ang karatula. Ang pagbuntog sa kahadlok sa tawo nianang panahona nag-andam kanako alang sa mas dakong pagsulay sa paghupot sa Kristohanong neyutralidad.

Sa ngadtongadto, ang kagamhanan nagmando kanako ug sa pipila pa ka batan-ong mga Saksi sa pagreport dayon alang sa serbisyo militar. Miadto kami sa base militar ingon sa gimando kanamo, apan matinahoron kaming mibalibad sa pagsul-ob ug uniporme. Wala kami buhii sa mga opisyales, ug sa wala madugay ang usa ka korte nagsentensiya kanamo ug unom ka bulan nga pagkabilanggo. Gipriso usab kami ingong kapuli sa walo ka bulan nga gikinahanglan alang sa pagserbisyo sa militar. Busa migugol kami ug 14 ka bulan didto sa prisohan tungod sa among neyutral nga baroganan.

Didto sa baraks sa prisohan, kami magtigom kada adlaw aron sa paghisgot bahin sa Bibliya. Niadtong mga bulana, daghan kanamo ang kaduha makabasa  sa enterong Bibliya. Sa dihang natapos na ang among sentensiya, kadaghanan kanamo migawas sa prisohan nga mas determinado pa kay sukad masukad nga moalagad kang Jehova. Hangtod karon, daghan nianang maong grupo sa batan-ong mga Saksi ang matinumanong nag-alagad kang Jehova.

Human makagawas sa prisohan, mibalik ako pagpuyo uban sa akong mga ginikanan. Wala madugay human niadto, akong nahimamat si Veera, usa ka masiboton, bag-ong nabawtismohan nga Saksi. Kami naminyo sa 1957.

Usa ka Gabii nga Nag-usab sa Among Kinabuhi

Usa ka gabii niana samtang kami miduaw sa pipila ka responsableng mga igsoon sa sangang buhatan, ang usa kanila nangutana kanamo kon gusto ba namong mosulod sa buluhaton sa sirkito. Human mag-ampo sa tibuok gabii, ako mitawag sa sangang buhatan ug mitando. Ang pagsulod sa bug-os-panahong ministeryo nagpasabot nga akong biyaan ang akong dakog-suweldo nga trabaho, apan kami determinado nga unahon ang Gingharian sa among kinabuhi. Ako 23 anyos ug si Veera 19 sa dihang misulod kami sa nagapanawng buluhaton sa Disyembre 1957. Sulod sa tulo ka tuig kami nalipay sa pagduaw ug pagdasig sa mga kongregasyon sa katawhan ni Jehova sa Pinlandia.

Sa ulahing bahin sa 1960, ako nakadawat ug imbitasyon nga moeskuyla sa Watchtower Bible School of Gilead sa Brooklyn, New York. Tulo kanamo gikan sa Pinlandia ang gipatambong sa linaing napulo ka bulan nga kurso aron bansayon sa pag-atiman sa kalihokan sa sangang buhatan. Ang among mga asawa nagpabilin ug nagtrabaho sa sangang buhatan sa Pinlandia.

Sa hapit nang matapos ang kurso, gipareport ako ngadto sa opisina ni Nathan H. Knorr, kinsa maoy nagdumala kaniadto sa buluhaton sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan. Ako ug ang akong asawa gitanyagan ni Brader Knorr ug usa ka misyonaryong asaynment sa Republika sa Malagasy, karon nailhan ingong Madagascar. Akong gisulatan si Veera, nga nangutana kon unsay iyang hunahuna sa maong asaynment, ug siya miuyon dayon. Pagbalik nako sa Pinlandia, nagdalidali mi pagpangandam para sa Madagascar.

Kalipay ug Kahigawad

Sa Enero 1962 kami misakay ug ayroplano paingon sa Antananarivo, ang kaulohan sa maong nasod, nga nagsul-ob ug mga kalo nga gama sa balhibo sa hayop ug baga nga mga kapote, kay tingtugnaw sa Pinlandia paglarga namo. Tungod sa kainit sa klima sa Madagascar, nag-ilis dayon kamig sinina. Ang among unang puy-anan sa misyonaryo maoy usa ka gamayng balay nga may usa ka lawak-katulganan. Didto nay laing misyonaryong magtiayon, busa si Veera ug ako natulog sa balkon.

Nagsugod mi pagtuon ug Pranses, ang opisyal nga pinulongan sa Madagascar. Malisod kadto kay kami ug ang among instruktor nga si Sister Carbonneau dili parehog pinulongan. Naggamit siyag Iningles sa pagtudlo kanamo ug Pranses, apan si Veera dili makamaong mo-Iningles. Busa akong hubaron ang mga instruksiyon ni Sister Carbonneau ngadto sa Pinlandes alang kang Veera. Unya among naamgohan nga si Veera mas makasabot ug teknikal nga mga termino sa Sweko, busa akong ipatin-aw kaniya ang Pranses nga gramarya diha sa Sweko nga pinulongan. Sa wala madugay daghan na kamig nahibaloang Pranses ug misugod kami pagtuon ug Malagasy, ang lokal nga pinulongan.

Ang akong unang gitun-an ug Bibliya sa Madagascar mao ang usa ka lalaki nga nagsulti lamang ug Malagasy. Akong tan-awon ang mga teksto diha sa akong Pinlandes nga Bibliya, ug dayon pangitaon ang maong mga teksto diha sa iyang Malagasy nga Bibliya. Dili kaayo nako ikapatin-aw kaniya ang mga teksto, apan sa  wala madugay ang kamatuoran sa Bibliya mitubo diha sa kasingkasing sa maong tawo, ug siya nabawtismohan sa ngadtongadto.

Sa 1963, si Milton Henschel gikan sa hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn miduaw sa Madagascar. Sa wala madugay, usa ka bag-ong sangang buhatan ang giestablisar sa Madagascar, ug ako gitudlo ingong magtatan-aw sa sanga, gawas pa sa akong trabaho ingong magtatan-aw sa sirkito ug distrito. Niining panahona, kami dagayang gipanalanginan ni Jehova. Gikan sa 1962 hangtod sa 1970, ang gidaghanon sa mga magmamantala sa Gingharian sa Madagascar miuswag gikan sa 85 ngadto sa 469.

Pagpauli namo gikan sa pagsangyaw usa niana ka adlaw sa 1970, among nakita ang usa ka mubong sulat diha sa among pultahan nga nagmando sa tanang misyonaryo sa mga Saksi ni Jehova sa pagreport ngadto sa opisina sa interior minister. Didto giingnan kami sa usa ka opisyal nga ang gobyerno nagmando nga kami mobiya dayon sa nasod. Sa dihang nangutana ko kon unsang krimen ang akong nahimo mao nga ako papahawaon sa nasod, ang opisyal miingon: “Ginoong Kuokkanen, wala kay nahimong sala.”

“Walo ka tuig na mi dinhi,” ako miingon. “Kini na ang among pinuy-anan. Dili kami mobiya nga walay lig-ong rason.” Bisan pa sa among paningkamot, ang tanang misyonaryo kinahanglang mobiya sulod sa usa ka semana. Ang sangang buhatan gisirad-an, ug ang usa ka lokal nga Saksi nagsugod pagdumala sa buluhaton. Sa wala pa namo biyai ang among minahal nga mga igsoon sa Madagascar, among nadawat ang usa ka bag-ong asaynment, sa Uganda.

Pagsugod Diha sa Bag-ong Asaynment

Pipila ka adlaw human kami migikan sa Madagascar, kami miabot sa Kampala, ang kaulohan sa Uganda. Nagsugod dayon kami pagtuon ug Luganda, usa ka pinulongan nga samag mananoy nga musika apan lisod makat-onan. Ang ubang mga misyonaryo mitabang kang Veera sa pagkakat-on una sa Iningles, ug nianang pinulongana kami nakasangyaw sa epektibong paagi.

Tungod sa init, umogon nga klima sa Kampala, nasakit si Veera. Busa giasayn kami sa Mbarara, usa ka lungsod sa Uganda nga medyo bugnaw ug klima. Kami ang unang mga Saksi didto, ug sa among unang adlaw sa ministeryo, kami may maanindot nga eksperyensiya. Nakigsulti ako sa usa ka padre de pamilya sa dihang ang iyang asawa migula gikan sa kosina. Ang iyang ngalan mao si Margaret, ug siya nakapamati diay sa akong gipanulti. Si Veera misugod pagtuon sa  Bibliya uban kang Margaret, kinsa miuswag sa espirituwal. Siya nabawtismohan ug nahimong masibotong magmamantala sa Gingharian.

Paggubatay Diha sa Kadalanan

Sa 1971 ang giyera sibil nakatugaw sa among kalinaw sa Uganda. Usa ka adlaw niana ang paggubatay nahitabo palibot sa puy-anan namong mga misyonaryo sa Mbarara. Nianang panahona nga akong naeksperyensiyahan kadtong akong gihubit sa sinugdanan niining maong asoy.

Si Veera didto na sa among puy-anan sa pag-abot nako, human ako magkamang ug layolayo diha sa kanal, nga wala makita sa mga sundalo. Sa usa ka suok sa balay, kami naghimo-himog “kuta” ginamit ang mga kutson ug muwebles. Sulod sa usa ka semana wala miy gawas-gawas sa balay, nga namati sa balita diha sa radyo. Usahay ang mga bala mobanda sa mga bungbong samtang kami nagtikuko diha sa among kuta. Sa gabii dili mi magsuga aron dili sila mahibalo nga anaa kami sa balay. Kas-a, ang mga sundalo miadto sa atubangan nga pultahan ug misinggit. Wala kami manglihok, nga hilom nga nag-ampo kang Jehova. Sa dihang natapos na ang paggubatay, ang among mga silingan nangabot ug nagpasalamat kanamo tungod kay sila naluwas. Sila nagtuo nga si Jehova nanalipod kanamong tanan, ug kami miuyon kanila.

Nagpabiling malinawon ang kahimtang hangtod nga usa ka buntag niana among nadungog sa radyo nga ang gobyerno sa Uganda nagdili sa mga Saksi ni Jehova. Ang tigbalita miingon nga ang tanang Saksi ni Jehova kinahanglang mobalik sa ilang kanhing relihiyon. Misulay ako sa pagpangatarongan sa mga opisyales sa gobyerno apan kawang lang ang tanan. Dayon miadto ako sa opisina ni Presidente Idi Amin ug mihangyo nga makigkita kaniya. Giingnan ko sa receptionist nga puliki ang presidente. Kadaghan ko magbalikbalik, apan wala gayod nako makaestorya ang presidente. Sa kataposan, pagka-Hulyo 1973 kinahanglan kaming mobiya sa Uganda.

Ang Usa ka Tuig Nahimong Napulo

Ang kasubo nga among gibati sa dihang kami mibiya sa among minahal nga mga igsoon sa Uganda susama ra sa dihang kami gipabiya sa Madagascar. Sa wala pa kami moadto sa among bag-ong asaynment sa Senegal, kami miadto sa Pinlandia. Didto, nakanselar ang among asaynment sa Aprika, ug kami gisultian nga magpabilin sa Pinlandia. Ang among buluhaton ingong mga misyonaryo daw natapos na. Sa Pinlandia, kami nag-alagad ingong mga espesyal payunir ug dayon sa buluhaton sa sirkito na usab.

Pagka 1990 nimenos na ang pagsupak sa buluhaton didto sa Madagascar, ug gisorpresa kami sa hedkuwarter sa Brooklyn pinaagi sa pagpangutana kon gusto ba namong moestar didto sulod sa usa ka tuig. Gusto namong moadto apan nag-atubang kami ug duha ka dagkong mga suliran. Ang akong tigulang nga amahan kinahanglang atimanon, ug dili gihapon maayo ang panglawas ni Veera. Nasubo ako sa kamatayon sa akong amahan niadtong Nobyembre 1990, apan tungod kay miarang-arang ang panglawas ni Veera kami malaomon nga makabalik sa misyonaryong buluhaton. Kami mibalik sa Madagascar sa Septiyembre 1991.

Ang among asaynment sa Madagascar maoy sulod lang unta sa usa ka tuig, apan gidangtan kinig napulo ka tuig. Nianang panahona, ang gidaghanon sa mga magmamantala miuswag gikan sa 4,000 ngadto sa 11,600. Nalipay gayod ako sa pag-alagad ingong misyonaryo. Apan, usahay ako mahigawad, nga maghunahuna nga basin gipasagdan nako ang pisikal ug emosyonal nga mga panginahanglan sa akong pinalangga nga asawa. Si Jehova naghatag kanamong duha ug kusog nga makalahutay. Sa kataposan, sa 2001, kami namalik sa Pinlandia, diin kami nagtrabaho sa sangang buhatan sukad niadto. Ang among kasibot alang sa Gingharian nagpadayon sa pagdilaab, ug gihandom gihapon namo ang Aprika. Kami determinado nga motuman sa kabubut-on ni Jehova bisan asa niya kami ipadala.—Isaias 6:8.

[Mapa sa panid 12]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

PINLANDIA

UROPA

[Mapa sa panid  14]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

APRIKA

MADAGASCAR

[Mapa sa panid  15]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

APRIKA

UGANDA

[Hulagway sa panid 14]

Sa adlaw sa among kasal

[Mga hulagway sa panid 14, 15]

Gikan sa buluhaton sa sirkito sa Pinlandia, sa 1960 . . .

. . . ngadto sa misyonaryong buluhaton sa Madagascar, sa 1962

[Hulagway sa panid 16]

Uban kang Veera karon