Maisogong Paningkamot nga Ituboy ang Bibliya

Nabugtoan siyag ginhawa didto sa tugnaw kaayong umaw nga kapatagan sa silangang Siberia, nga tinamay ug sinalikway. Pipila lang ka tawo ang mahinumdom nga usa siya sa labing hinungdanong mga tawo sa espirituwal nga kaugmaran sa iyang mga isigka-Grego. Seraphim ang ngalan niadtong nahikalimtang mag-uuna. Ang iyang maisogong paningkamot nga ituboy ang Bibliya maoy usa ka hinungdan sa iyang kamatayon.

SI Seraphim nagkinabuhi sa panahong ang Gresya bahin pa sa Imperyong Ottoman. Sumala sa Gregong Ortodoksong eskolar nga si George Metallinos, kadtong yugtoa nailhan nga “kulang ug maayong mga tunghaan” ug “dili kaayo edukado ang kadaghanang tawo,” apil pa gani ang klero.

Dihay dakong kalainan sa Koine (komon) nga Grego ug sa diyalekto, tungod sa daghang lahi nga mga pulong niini. Ang maong kalainan dako kaayo nga ang Koine, nga maoy gigamit sa pagsulat sa Kristohanon Gregong Kasulatan, wala na masabti sa mga tawong walay pormal nga edukasyon. Sa panaglalis nga miresulta, gipili sa iglesya ang pagtuboy sa dili-masabtan nga Gregong pinulongan nga Koine.

Nianang kahimtanga nga si Stephano Ioannis Pogonatus natawo sa usa ka inilang pamilya sa isla sa Lesbos, Gresya, sa mga 1670. Kaylap sa isla ang kakabos ug iliterasiya sa katawhan. Tungod sa kakulang ug mga tunghaan, si Stephanos napugos pagtungha sa elementarya sa usa ka monasteryo didto. Sa bata kaayong edad, siya naordinahan ingong usa ka diakono sa Gregong Ortodoksong Iglesya ug ginganlang Seraphim.

Sa mga 1693, tungod sa pangandoy ni Seraphim sa pagbaton ug kahibalo siya miadto sa Constantinople (karon Istanbul, Turkey). Ngadtongadto, iyang naangkon ang pagtahod sa inilang mga Grego tungod sa iyang mga kahanas. Sa wala madugay, ang usa ka makinasod nga sekretong Gregong organisasyon nagpadala kaniya ingong hawas ngadto kang Czar Peter the Great sa Rusya. Tungod sa biyahe paingon ug pagbalik sa Moscow, naagian ni Seraphim ang kinadak-ang bahin sa Uropa diin nasinati niya ang mga kalihokan sa relihiyoso ug edukasyonal nga reporma. Niadtong 1698, si Seraphim mibiyahe ngadto sa Inglaterra ug iyang nakontak ang mga kadagkoan sa London ug sa Oxford. Siya gipailaila sa Arsobispo sa Canterbury, ang pangulo sa Anglikanong Iglesya, nga maoy usa ka relasyon nga napahimuslan ni Seraphim sa wala madugay.

Pagpatik ug Bibliya

Samtang didto siya sa Inglaterra ug human sa pagtagad sa tanang impormasyon nga nalangkit niana, nagtuo si Seraphim nga gikinahanglan sa mga Grego ang usa ka bag-o, sayon-sabton nga bersiyon sa “Bag-ong Testamento” (Kristohanon Gregong Kasulatan). Gisugdan ni Seraphim ang pagpatik ug bag-o, walay-sayop, mas-sayon-sabton nga bersiyon nga gigamit ang hubad sa mongheng si Maximus kapig tunga sa siglo kanhi. Madasigon niyang gisugdan ang iyang trabaho apan nahutdan siyag salapi sa wala madugay. Daw misanag ang palaaboton sa dihang ang Arsobispo sa Canterbury misaad nga mohatag sa gikinahanglang pinansiyal nga tabang. Kay nadasig sa maong pagsuportar, si Seraphim mipalit ug papel nga  pang-imprenta ug nakigsabot sa usa ka magpapatik.

Ugaling, kutob lang sa katunga sa Ebanghelyo ni Lucas ang naimprenta. Unya, gihunong sa Arsobispo sa Canterbury ang dugang pinansiyal nga tabang tungod sa politikanhong kausaban sa Inglaterra. Nga wala maluya, si Seraphim nangitag pipila ka datong mga esponsor ug nakahimo sa pagpapatik sa iyang rebisadong bersiyon niadtong 1703. Ang bahin sa gasto gibayran sa Sosyedad sa Pagpakaylap sa Ebanghelyo sa Langyawng mga Nasod.

Ang mas daan nga duhag-tomo nga hubad ni Maximus naglakip sa orihinal nga Gregong teksto. Kana dako ug bug-at. Ang rebisadong bersiyon ni Seraphim migamit ug mas gagmayng letra, nga may modernong Grego lamang nga hubad, ug mas nipis ug barato.

Migrabe ang Panaglalis

“Sa tinuoray, gitagana niining modernong basahon ang usa ka dakong panginahanglan sa katawhan,” matod sa eskolar nga si George Metallinos. “Ugaling lang, gipahimuslan ni Seraphim ang kahigayonan sa pagsaway sa usa ka grupo sa klero nga misupak sa paghubad [sa Bibliya].” Nasuko ang klero sa dihang si Seraphim miingon diha sa pasiunang mga pulong nga iyang gigama ang iyang bersiyon ‘tungod ilabina sa pipila ka pari ug sa pipila ka magwawali nga dili makasabot sa [Koine] nga Grego, aron nga sa tabang sa Labing Balaang Espiritu sila adunay mabasa ug masabtan sa orihinal nga teksto, aron ikapahayag kana ngadto sa ordinaryong mga Kristohanon.’ (The Translation of the Bible Into Modern Greek—During the 19th Century) Sa ingong paagi si Seraphim nalambigit pag-ayo sa kontrobersiya bahin sa paghubad sa Bibliya sa sulod sa Gregong Ortodoksong Iglesya.

Sa usa ka kiliran mao ang mga tawo nga nakaamgo nga ang kaugmaran sa espirituwal ug moral nga kahimtang sa mga tawo nagdepende sa ilang pagkasinati sa Bibliya. Sila mibati usab nga ang mga membro sa klero kinahanglang magpauswag sa ilang kaugalingong kahibalo bahin sa Kasulatan. Dugang pa, ang mga tigpaluyo sa paghubad sa Bibliya nagtuo nga ang mga kamatuoran sa Kasulatan ikapahayag ginamit ang bisan unsang pinulongan.—Pinadayag 7:9.

Gigamit sa mga kontra sa paghubad sa Bibliya ang pasangil nga ang bisan unsang paghubad sa Bibliya makadaot sa unod niini ug makapahuyang sa awtoridad sa iglesya bahin sa pagbadbad ug sa doktrina. Apan ang tinuod nilang gikahadlokan mao nga ang mga Protestante migamit sa hubad sa Bibliya aron makaatake sa Gregong Ortodoksong Iglesya. Daghang klerigo naghunahuna nga sila may obligasyon sa pagsupak sa bisan unsang kalihokan nga mahimong may simpatiya sa mga Protestante, lakip ang mga pagpaningkamot sa paghimo ug Bibliya nga masabtan sa ordinaryong mga tawo. Sa ingon ang paghubad sa Bibliya nahimong isyu sa panagbangi tali sa Protestantismo ug sa Ortodoksong Iglesya.

Bisan pag siya walay tinguha nga mobiya sa Ortodoksong Iglesya, si Seraphim misulti batok sa kawalay-alamag ug kamapihigon sa mga klero nga mikontra niya. Diha sa pasiunang mga pulong sa iyang “Bag-ong Testamento,” siya misulat: “Ang matag mahadlokon-sa-Diyos nga Kristohanon kinahanglang magbasa sa Balaang Bibliya” aron siya “mahimong tigsundog ni Kristo ug magmasinugtanon sa [iyang] pagtulon-an.” Si Seraphim nagtuo nga ang pagdili sa pagtuon sa Kasulatan nagagikan sa Yawa.

Sunodsunod nga Pagsupak

Sa dihang ang bersiyon ni Seraphim nakaabot sa Gresya, kadto nakapukaw sa kasuko sa Ortodoksong Iglesya. Gidili ang pagbasa sa bag-ong bersiyon. Gisunog ang mga kopya sa hubad, ug si bisan kinsa nga nanag-iya o nagbasa niadto gihulga nga maekskomunikar. Gidili sa Patriarkang Gabriel III ang pagpanagtag sa bersiyon ni Seraphim, nga nagtawag niana nga dili kinahanglanon ug walay pulos.

Bisag wala kawad-ig paglaom si Seraphim, siya nag-amping. Bisan pa sa opisyal nga pagdili sa iglesya niana, ang ubay-ubayng klerigo ug membro sa iglesya midawat sa iyang hubad. Nagmalamposon kaayo siya sa pagpanagtag sa bersiyon. Bisan pa niana, ang iyang pakigbangi sa gamhanang mga kaatbang nagsugod pa lang.

 Ang Sinugdanan sa Kataposan

Gawas pa sa pagtuboy sa pagpanagtag sa Bibliya, si Seraphim nalangkit sa rebolusyonaryo ug makinasod nga mga kalihokan. Aron ipadayon kadto, siya mibalik sa Moscow sa ting-init sa 1704. Nahimo siyang sinaligang higala ni Peter the Great ug sa usa ka panahon maoy usa ka propesor sa Russian Royal Academy. Hinuon, kay nabalaka kon unsay mahitabo sa iyang hubad, si Seraphim mibalik sa Constantinople niadtong 1705.

Sa pag-imprenta pag-usab sa iyang bersiyon niadtong tuiga mismo, gikuha ni Seraphim ang masawayon nga pasiunang mga pulong sa orihinal nga naimprenta. Iyang gidugang ang yanong pasiunang mga pulong nga nagdasig sa pagbasa sa Bibliya. Ang maong edisyon kaylap nga napanagtag, ug walay natala nga daotang reaksiyon gikan sa mga pangulo sa Ortodoksong Iglesya.

Bisan pa niana, niadtong 1714 ang grabeng atake miabot gikan ni Alexander Helladius, usa ka Gregong magpapanaw ug kontra sa paghubad sa Bibliya. Sa iyang librong Status Præsens Ecclesiæ Græcæ (Ang Kahimtang Karon sa Gregong Iglesya), iyang mapintasong giatake ang mga maghuhubad ug ang mga hubad sa Bibliya. Gigamit ni Helladius ang tibuok kapitulo alang kang Seraphim, nga nagpahayag nga siya usa ka kawatan, tikasan, ug walay alamag ug imoral nga limbongan. Matuod ba ang maong mga sumbong? Ang awtor nga si Stylianos Bairaktaris nagpahayag sa gipamatud-ang mga opinyon sa daghang eskolar sa dihang iyang gitawag si Seraphim nga ‘usa ka magbubuhat ug nalamdagan nga mag-uuna’ nga gidaot tungod kay siya adunay kinaadman nga abante sa iyang mga katalirongan. Bisan pa niana, ang libro ni Helladius maoy usa ka hinungdan sa magubtanong kataposan ni Seraphim.

Gikatahapan

Sa pagbalik ni Seraphim sa Rusya niadtong 1731, si Peter the Great namatay na. Busa ang Gregong diakono wala nay opisyal nga panalipod. Ang nagmando nga si Emperatriz Anna Ivanovna mainampingon kaayo bahin sa bisan unsang lagmit makapagubot nga kalihokan diha sa iyang dominyo. Niadtong Enero 1732, gihungihong sa St. Petersburg nga ang usa ka Gregong espiya naglihok batok sa kaayohan sa imperyo. Ang gikatahapan mao si Seraphim. Siya gidakop ug gidala sa monasteryo sa Nevsky aron sukitsukiton. Didto sa monasteryo ang usa ka kopya sa libro ni Helladius nga nag-akusar kang Seraphim sa nagkalainlaing mga krimen. Sa tulo ka sinulat nga mga pangatarongan, gipaningkamotan sa diakono ang pagpanghimakak sa mga sumbong. Ang pagsukitsukit gidangtag mga lima ka bulan, ug nalisdan si Seraphim sa pagdepensa sa iyang kaugalingon tungod sa katahap sa uban.

Sanglit walay gipakitang dayag nga ebidensiya batok kang Seraphim, siya nakalingkawas sa silot nga kamatayon. Ugaling lang, tungod sa mga sumbong ni Helladius, ang mga awtoridad nagpanuko sa pagpagawas kang Seraphim. Ang Gregong diakono gisilotan nga idestiyero sa Siberia sa nahibilin niyang kinabuhi. Ang desisyon naghisgot nga ang silot gibase sa mga sumbong nga didto sa “sinulat nga gipatik sa Gregong awtor nga si Helladius.” Niadtong Hulyo 1732, si Seraphim miabot sa silangang Siberia nga kinadenahan ug gibalhog sa daotag-dungog nga bilanggoang Okhotsk.

Mga tulo ka tuig sa ulahi, si Seraphim namatay, nga biniyaan ug nahikalimtan. May mga panahon nga ang iyang mga desisyon ug mga paagi sipyat ug dili maalamon, apan ang iyang bersiyon maoy usa sa daghang hubad sa Bibliya nga mabatonan karon diha sa modernong Grego nga pinulongan. a Apil niana mao ang sayon-sabton nga Bag-ong Kalibotang Hubad sa Balaang Kasulatan, nga mabatonan usab diha sa ubay-ubay nga ubang mga pinulongan. Pagkamapasalamaton nato nga si Jehova nga Diyos nagtipig sa iyang Pulong aron ang katawhan sa bisan diin makabaton ug higayon nga “makadangat sa tukmang kahibalo sa kamatuoran”!—1 Timoteo 2:3, 4.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 12]

Si Peter the Great

[Picture Credit Line sa panid 10]

Photos: Courtesy American Bible Society