Dili Nimo Kini Matipigan Busa Gamita Kini sa Hustong Paagi

ANG panahon sama sa salapi. Mao kanay giingon sa usa ka komon nga panultihon. Sa pagkatinuod, ang panahon lahi kaayo sa salapi o sa ubang materyal nga mga butang. Dili kini sama sa salapi, pagkaon, sugnod, o uban pang mga butang, nga mahimong tipigan aron magamit sa umaabot nga panahon. Ang bisan unsang paningkamot sa pagtipig sa panahon pinaagi sa dili paggamit niini kawang lamang. Unsay mahitabo kon matulog kag walo ka oras ug unya palabyon nimo ang tibuok adlaw nga walay gibuhat? Inigkatapos sa adlaw, ang gipalabay nga mga oras dili na gayod mahibalik pa.

Ang panahon mahimong itandi sa usa ka dako, sulog kaayo nga suba. Kini kanunayng nagaagos. Dili nimo kini mapugngan ug dili usab nimo magamit ang matag tulo sa tubig nga moagos. Kasiglohan kanhi, ang mga tawo naghimog mga ruyda sa tubig diha sa mga tampi sa suba. Pinaagi niini, makakuha silag enerhiya gikan sa nag-agos nga tubig aron moobra ang ilang mga galingan, gabsanan, bomba, ug mga martilyong dekoryente. Sa samang paagi, magamit nimo ang panahon, dili aron tipigan kana, kondili aron sa pagpalampos sa maayong buluhaton. Apan aron mabuhat kana, kinahanglang makigbisog ka sa duha ka pangunang kawatan ug panahon—ang paglangaylangay ug ang pagbaton ug sobra ka daghang butang. Unahon nato paghisgot ang paglangaylangay.

Likayi ang Paglangaylangay

Ang usa ka iladong panultihon nag-ingon, Ayaw ipaugma-ugma ang mabuhat nimo karon. Apan, ang pipila ka tawo dili gustong mosunod sa maong tambag. Sa dihang mag-atubang ug hago nga buluhaton, molikay dayon sila niini pinaagi sa paglangaylangay. Sumala sa usa ka diksiyonaryo, ang “paglangaylangay” nagpasabot ug “tinuyo ug nabatasan nga paglanganlangan; tinuyo nga pag-angan-angan sa pagbuhat sa usa ka buluhaton nga angayng himoon.” Alang sa usa nga langaylangayan, ang paglanganlangan nabatasan na. Sa dihang mapit-osan, siya mahupayan pinaagi sa paghiklin sa buluhaton, ug dayon iyang pahimuslan ang iyang gihunahuna nga “libreng panahon”—hangtod bation na usab niya ang kapit-os.

Usahay, tungod sa atong pisikal ug emosyonal nga kahimtang, kinahanglan tingaling ipadaplin nato ang pipila o bisan ang tanan natong buluhaton. Dugang pa, ang matag usa kinahanglan usab nga mopahulay panagsa gikan sa adlaw-adlawng rutina. Bisan ang Anak sa Diyos nagbuhat usab niana. Si Jesus puliki kaayo sa iyang ministeryo, apan siya naggahin usab ug panahon sa pagpahulay kauban sa iyang mga tinun-an. (Marcos 6:31, 32) Kining matanga sa mubong pagpahulay mapuslanon. Apan ang paglangaylangay, dili sama niana; kasagaran, kini makadaot. Tagda ang usa ka pananglitan.

Ang usa ka tin-edyer nga estudyanteng babaye adunay tulo ka semana aron mangandam alang sa  pasulit sa matematika. Daghan siyag angayng tun-an nga mga nota ug libro. Mibati siyag kapit-os. Siya nadani sa paglangaylangay ug nabiktima niini. Imbes magtuon, mitan-aw na hinuon siyag telebisyon. Matag adlaw, wala niya buhata ang gikinahanglan niyang buhaton aron makapasar sa pasulit. Unya, sa gabii una ang pasulit, ayha pa siya nagtuon sa tanang leksiyon. Diha sa iyang lamesa, siya misugod sa pagpakli sa iyang mga nota ug libro.

Nanglabay ang mga oras. Ang ubang mga membro sa pamilya nangatulog na, apan siya nagmata pa nga nagpugos sa iyang kaugalingon sa pagsag-ulo sa daghan kaayong numero ug mga pormula. Pagkaugma, didto sa eskuylahan, nalisdan siya pagtubag sa mga pangutana nga wala niya matun-i. Mubo kaayo ang iyang grado sa pasulit, ug nahagbong siya sa matematika. Kinahanglan niyang tun-an kana pag-usab ug lagmit dili siya makatungtong sa sunod nga grado.

Makapasubo gayod ang gisangpotan sa paglangaylangay sa maong estudyante. Apan adunay prinsipyo sa Bibliya nga makatabang sa mga tawo sa paglikay sa iyang naagoman. “Pagbantay pag-ayo nga ang inyong paglakaw dili ingon sa dili-maalamon kondili ingon sa maalamon nga mga tawo, nga magapalit sa nahiangay nga panahon alang sa inyong kaugalingon,” misulat si apostol Pablo. (Efeso 5:15, 16) Gitambagan ni Pablo ang mga Kristohanon nga gamiton ang ilang panahon sa maalamong paagi sa pag-atiman sa ilang espirituwal nga mga kaakohan, apan ang maong prinsipyo makatabang usab diha sa daghang hinungdanong kalihokan sa kinabuhi. Tungod kay sagad nga kitay modesisyon kon kanus-a nato himoon ang usa ka buluhaton, atong makita nga mas maayo ang resulta ug mas daling mahuman ang trabaho kon sugdan nato kini sa dihang ang panahon “nahiangay,” o labing mapuslanon. Kini maoy timailhan sa “maalamon nga mga tawo,” ingon sa gipakita sa teksto.

Kanus-a ang “nahiangay nga panahon” nga magtuon ang batan-ong estudyante alang sa pasulit sa matematika? Tingali matag gabii sulod sa mga 15 minutos, inanay niyang tun-an ang materyal. Nianang paagiha, dili unta siya kinahanglang mamulaw ug tuon sa tanang leksiyon sa gabii una ang pasulit, sa panahon nga angay na unta siyang matulog. Sa adlaw sa pasulit, lagsik unta siya ug andam kaayo, ug posibleng makakuha siya ug taas nga grado.

Busa, kon adunay ipabuhat kanimo, tinoa kon kanus-a ‘ang nahiangayng panahon’ alang niana ug buhata kana. Sa ingon, imong malikayan ang lit-ag sa paglangaylangay ug ang dili maayong mga sangpotanan niana. Makakaplag ka usab ug katagbawan kay napalampos nimo ang imong buluhaton. Kini ilabinang hinungdanon kon ang buluhaton makaapektar sa uban, sama sa mga asaynment diha sa Kristohanong kongregasyon.

Menosi ang Gidaghanon sa Imong mga Butang

Sumala sa nahisgotan na, ang ikaduhang paagi aron atong magamit pag-ayo ang atong bililhong panahon mao ang paglikay sa pagbaton ug sobra ka daghang butang. Kita nahibalo nga nagkinahanglag panahon ang pag-atiman sa mga butang, ang paghan-ay, paggamit, paghinlo, paghipos, ug pagpangita niana. Kon mas daghan ang butang mas dakong panahon ang gikinahanglan. Makahurot ug mas dakong panahon ug mas makapahigawad ang paglihoklihok diha sa lawak o balay nga puno kaayo sa mga butang kay sa mga dapit nga diyutay rag mga butang. Dugang pa, samtang magkadaghan ang mga butang, mas taas ang panahong magugol sa pagpangita sa butang nga gikinahanglan.

Ang mga eksperto sa pag-atiman sa balay nag-ingon nga halos katunga sa panahon nga gigugol sa mga tawo sa pagpanghinlo nausik diha sa  “pag-asikaso, paglikay, ug paghipos sa nagkatag nga mga butang ug paglabay sa mga basura.” Ang kahimtang lagmit susama diha sa ubang bahin sa kinabuhi. Busa kon buot kang makapahimulos pag-ayo sa imong panahon, susiha pag-ayo ang imong palibot. Aduna bay daghang butang nga nakapapiot sa lugar, nakababag sa imong paglihoklihok ug, labaw sa tanan, nakausik sa imong panahon? Kon mao, menosi kana.

Dili tingali sayon ang paghimo niana. Malisod ang paglabay sa gipabilhan apan wala na kinahanglana nga mga butang—daw sama rag mawad-an kag usa ka suod higala. Busa unsaon nimo pagdesisyon kon tipigan pa o idespatsar na ang usa ka butang? Ang pipila naggamit sa usa-ka-tuig nga lagda. Kon ang usa ka butang wala na magamit sulod sa usa ka tuig, idespatsar kana. Unsa na man kon nag-ukon-ukon ka gihapon sa pagdespatsar niana human sa usa ka tuig? Ibutang kana sa usa ka pondohanan sulod sa unom ka bulan. Sa dihang makita nimo kana pag-usab ug makaamgo ka nga usa ka tuig ug tunga na ang milabay ug wala nimo kana magamit, tingali sayon na lang ang pagdespatsar niana. Bisan unsa pay kahimtang, ang tumong mao nga mamenosan ang sobra ka daghang butang—aron magugol nimo sa mas mapuslanong paagi ang imong panahon.

Siyempre, dili lang kini mapadapat sa mga butang nga anaa sa balay o trabahoan. Si Jesus naghisgot bahin ‘sa kabalaka niining sistema sa mga butang ug sa malimbongong gahom sa bahandi,’ nga ‘makatuok sa pulong’ sa Diyos ug maghimo sa usa ka tawo nga “dili-mamunga” maylabot sa maayong balita. (Mateo 13:22) Ang kinabuhi sa usa ka tawo mahimong mapuno sa daghan kaayong kalihokan ug mga pangagpas nga malisdan na siya sa paghatag ug panahon sa hinungdanon kaayong espirituwal nga rutina ug sa pagpabiling timbang. Ang resulta mao nga mahimong madaot ang iyang espirituwalidad ug sa ngadtongadto dili siya makasulod sa gisaad sa Diyos nga bag-ong kalibotan, diin aduna na unyay walay-kinutbanang panahon sa paghimo kon unsay tinuod nga makapatagbaw ug makapalipay.—Isaias 65:17-24; 2 Pedro 3:13.

Nalisdan ka ba sa pagpasibo sa imong panahon aron mahimo nimo ang tanang butang nga gihunahuna nimong angayng buhaton—nalangkit man kini sa imong trabaho, balay, sakyanan, mga pasatiempo, pagbiyahe, rutina sa pag-ehersisyo, sosyal nga mga okasyon, o uban pang gikaikagan nimo? Kon mao, lagmit panahon na aron tagdon kon sa unsang paagi mamenosan nimo ang naghinobrang kalihokan aron makagahin kag mas daghang panahon alang sa espirituwal nga mga butang.

Sa pagkatinuod, ang panahon nagpadayon sa pag-aginod sama sa usa ka suba nga padayong nagaagos. Kini dili mahibalik o matipigan; kon kini molabay na, kini dili na gayod mapahimuslan pa. Apan, pinaagi sa pagsunod sa pipila ka yanong mga prinsipyo sa Bibliya ug paghimog pipila ka praktikal nga lakang, atong magamit ang panahon nga atong gikinahanglan sa pag-atiman sa “mas hinungdanong mga butang” alang sa atong dumalayong kaayohan ug “alang sa himaya ug kadayeganan sa Diyos.”—Filipos 1:10, 11.

[Hulagway sa panid 8, 9]

Ang panahon, sama sa suba nga kusog nga nagaagos, mahimong magamit alang sa maayong buluhaton

[Hulagway sa panid 9]

Kanus-a ang “nahiangay nga panahon” nga magtuon siya alang sa iyang pasulit?

[Hulagway sa panid 10]

Ang pag-obra diha sa dapit nga puno sa mga butang makahurot ug daghang panahon ug makapahigawad