Mga Haylayt Gikan sa Basahon ni Jeremias
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Mga Haylayt Gikan sa Basahon ni Jeremias
LAGMIT makahahadlok gayod paminawon ang mga katalagman nga gimantala ni Jeremias ngadto sa iyang kaugalingong katawhan! Ang maanindot kaayo nga templo nga nahimong sentro sa pagsimba sulod sa kapin sa tulo ka siglo maugdaw. Ang siyudad sa Jerusalem ug ang yuta sa Juda mahimong awaaw, ug ang mga molupyo niini mahimong binihag. Ang rekord niini ug sa uban pang mga pahayag sa paghukom makita diha sa ikaduha sa kinadak-ang basahon sa Bibliya, ang basahon sa Jeremias. Kini naghisgot usab sa kon unsay nasinatian ni Jeremias samtang matinumanon niyang gituman ang iyang 67 ka tuig nga ministeryo. Ang impormasyon diha sa basahon gipresentar, dili sa sunodsunod nga paagi, kondili ulohan por ulohan.
Nganong angay kitang magmainteresado sa basahon sa Bibliya sa Jeremias? Ang natumang mga tagna niini magpalig-on sa atong pagtuo kang Jehova ingong Tigtuman sa iyang mga saad. (Isaias 55:10, 11) Ang buluhaton ni Jeremias ingong manalagna ug ang tinamdan sa mga tawo bahin sa iyang mensahe maoy susama sa atong adlaw. (1 Corinto 10:11) Dugang pa, ang rekord kon sa unsang paagi nakiglabot si Jehova sa iyang katawhan nagtuboy sa iyang mga hiyas ug kini angay nga mag-apektar gayod kanato.—Hebreohanon 4:12.
“ANG AKONG KATAWHAN NAKAHIMOG DUHA KA DAOTANG BUTANG”
Gisugo si Jeremias ingong manalagna sa ika-13 nga tuig sa paghari ni Haring Josias, nga hari sa Juda, 40 ka tuig sa wala pa laglaga ang Jerusalem sa 607 W.K.P. (Jeremias 1:1, 2) Ang mga pahayag, nga kadaghanan niini gisulti sulod sa nahibiling 18 ka tuig sa paghari ni Josias, nagyagyag sa pagkadaotan sa Juda ug naghisgot bahin sa paghukom ni Jehova batok niini. “Ang Jerusalem himoon kong tinapok sa mga bato,” nag-ingon si Jehova, “ug ang mga siyudad sa Juda akong himoon nga awaaw, walay molupyo.” (Jeremias 9:11) Ngano? “Tungod kay ang akong katawhan nakahimog duha ka daotang butang,” siya miingon.—Jeremias 2:13.
Ang mensahe maoy bahin usab sa pagpasig-uli sa mahinulsolon nga nanghibilin. (Jeremias 3:14-18; 12:14, 15; 16:14-21) Apan ang mensahero wala maangayi. Gidapatan si Jeremias sa “pangunang komisyonado diha sa balay ni Jehova” ug gibutang siya sa sepohan.—Jeremias 20:1-3.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
1:11, 12—Ngano man nga si Jehova nagpabiling nagmata mahitungod sa iyang pulong nga nalangkit sa “sanga sa kahoyng almendras”? Ang kahoyng almendras maoy “usa sa unang mga kahoy nga mamulak sa tingpamulak.” (Bersikulo 11, potnot sa New World Translation—With References) Si Jehova mahulagwayong “mibangon ug sayo ug nagpadala [sa iyang mga manalagna]” aron sa pagpasidaan sa iyang katawhan bahin sa iyang mga paghukom ug siya “nagpabiling nagmata” hangtod nga kini matuman.—Jeremias 7:25.
2:10, 11—Nganong talagsaon gayod ang mga buhat sa dili-matinumanong mga Israelinhon? Bisan tuod ang paganong mga nasod, pakasadpan ngadto sa Kittim ug pasilangan ngadto sa Kedar, nagdalag mga diyosdiyos gikan sa ubang mga nasod aron idugang nila sa ilang mga diyos, wala gayod nila pulihi ang ilang mga diyos ug langyawng mga diyos. Apan, kon bahin sa mga Israelinhon, sila mibiya kang Jehova ug ilang gihimaya ang walay-kinabuhing mga idolo inay ang buhi nga Diyos.
3:11-22; 11:10-12, 17—Nganong gilakip pa man ni Jeremias ang napulo ka tribo nga gingharian sa amihanan diha sa iyang mga pahayag, nga nalaglag na man unta ang Samaria sa 740 W.K.P.? Tungod kini kay ang paglaglag sa Jerusalem sa 607 W.K.P. maoy pagpahayag sa paghukom ni Jehova batok sa tibuok nasod sa Israel, dili lamang sa Juda. (Ezequiel 9:9, 10) Dugang pa, human kini malaglag, ang intereses sa napulo ka tribo nga gingharian gihatagan gihapog pagtagad didto sa Jerusalem, tungod kay ang mga mensahe sa mga manalagna sa Diyos padayong naglakip sa mga Israelinhon.
4:3, 4—Unsay kahulogan niining sugoa? Kinahanglang iandam, pahumokon ug hinloan sa dili-matinumanong mga Hudiyo ang ilang mga kasingkasing. Kinahanglang kuhaon nila ang “mga yamis” sa ilang mga kasingkasing, sa ato pa, isalikway ang mahugaw nga panghunahuna, pagbati, ug mga motibo. (Jeremias 9:25, 26; Buhat 7:51) Kini nagkahulogan nga kinahanglan nilang usbon ang ilang estilo sa pagkinabuhi—gikan sa paghimog daotan ngadto sa pagbuhat ug mga butang nga magdalag panalangin gikan sa Diyos.
4:10; 15:18—Sa unsang diwa nga si Jehova naglimbong sa iyang rebelyosong katawhan? Sa adlaw ni Jeremias, adunay mga manalagna nga “nanagna sa kabakakan.” (Jeremias 5:31; 20:6; 23:16, 17, 25-28, 32) Wala sila pugngi ni Jehova sa pagmantala ug makapahisalaag nga mga mensahe.
16:16—Unsay gipasabot sa ‘pagpakuha ni Jehova ug daghang mangingisda’ ug “daghang mangangayam”? Mahimong nagtumong kini sa pagpadalag mga puwersa sa kaaway sa pagpangita sa dili-matinumanong mga Hudiyo aron pahamtangan ni Jehova sa iyang paghukom. Apan, kon tagdon ang gisulti sa Jeremias 16:15, kining bersikuloha mahimong nagpasabot usab sa pagpangita sa mahinulsolong mga Israelinhon.
20:7—Sa unsang paagi si Jehova ‘naggamit sa iyang kusog’ batok kang Jeremias ug naglimbong kaniya? Tungod sa pagkasinatig kawalay-interes, pagsalikway, ug paglutos sa dihang iyang gimantala ang mga paghukom ni Jehova, si Jeremias lagmit mibati nga wala na siyay kusog nga makapadayon. Apan, si Jehova naggamit sa iyang kusog batok sa maong mga kiling, nga nagpalig-on kang Jeremias sa pagpadayon. Mao nga gilimbongan ni Jehova si Jeremias pinaagi sa paggamit kaniya aron tumanon ang gituohan sa manalagna nga dili niya mahimo.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:8. Usahay luwason ni Jehova ang iyang katawhan sa paglutos—tingali pinaagi sa paggamit ug dili-mapihigong mga huwes, pag-ilis sa daotang mga opisyales ug makataronganon nga mga tawo, o pinaagi sa paghatag sa iyang mga magsisimba ug kusog aron makalahutay.—1 Corinto 10:13.
2:13, 18. Ang dili-matinumanong mga Israelinhon naghimog duha ka daotang butang. Ilang gibiyaan si Jehova, ang kasaligang tinubdan sa panalangin, giya, ug panalipod. Ug sila nagkalot ug mahulagwayong mga atabay alang sa ilang kaugalingon pinaagi sa militaryong pagpakig-alyansa uban sa Ehipto ug Asirya. Sa atong panahon, ang pagbiya sa matuod nga Diyos aron modangop sa mga pilosopiya ug mga teoriya sa tawo ug sa politika sa kalibotan nagpasabot nga ang “tuboran sa buhi nga tubig” giilisan ug “mga atabay nga liki.”
6:16. Si Jehova nagtambag sa iyang rebelyosong katawhan nga mohunong sa makadiyot, susihon ang ilang kaugalingon, ug mosubay pagbalik sa “mga alagianan” sa ilang matinumanong mga katigulangan. Dili ba angay nga susihon nato ang atong kaugalingon matag karon ug unya aron atong makita kon kita naglakaw ba gayod diha sa dalan nga buot ni Jehova nga atong laktan?
7:1-15. Ang pagsalig nila sa templo, nga naglantaw niana nga daw usa ka matang sa anting-anting nga makahatag ug panalipod, wala makaluwas sa mga Hudiyo. Kita angay nga maglakaw pinaagi sa pagtuo, dili pinaagi sa makita.—2 Corinto 5:7.
15:16, 17. Sama kang Jeremias, atong mapakigbisogan ang pagkaluya sa buot. Mahimo nato kana pinaagi sa pagkalipay diha sa seryosong personal nga pagtuon sa Bibliya, pinaagi sa pagbayaw sa ngalan ni Jehova diha sa ministeryo, ug pinaagi sa paglikay sa daotang panagkauban.
17:1, 2. Tungod sa kasal-anan sa katawhan sa Juda, si Jehova wala mahimuot sa ilang mga halad. Ang moral nga kahugawan maghimo sa atong mga halad sa pagdayeg nga dili dalawaton.
17:5-8. Kita mosalig lamang sa mga tawo ug sa mga institusyon kon kini molihok nga kaharmonya sa kabubut-on sa Diyos ug sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kon bahin na sa kaluwasan ug tinuod nga pakigdait ug kasegurohan, maalamon nga kita mosalig lamang kang Jehova.—Salmo 146:3.
20:8-11. Dili nato angayng tugotan ang kawalay-interes, pagsupak, o paglutos nga mopaluya kanato diha sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian.—Santiago 5:10, 11.
“PASANGONI ANG INYONG MGA LIOG ILALOM SA YUGO SA HARI SA BABILONYA”
Si Jeremias nagpahayag ug mga paghukom batok sa ulahing upat ka hari sa Juda ug batok sa bakak nga mga manalagna, daotang mga magbalantay, ug hiwi nga mga saserdote. Nagtumong sa maunongong mga nanghibilin ingong maayong mga igos, si Jehova nag-ingon: “Itutok ko ang akong mata kanila sa maayong paagi.” (Jeremias 24:5, 6) Gisumaryo sa tulo ka tagna sa kapitulo 25 ang mga paghukom nga detalyadong gisaysay diha sa ulahing mga kapitulo.
Ang mga saserdote ug ang mga manalagna naglaraw sa pagpatay kang Jeremias. Ang iyang mensahe nagpahayag nga sila kinahanglang moalagad sa hari sa Babilonya. Giingnan ni Jeremias si Haring Zedekias: “Pasangoni ang inyong mga liog ilalom sa yugo sa hari sa Babilonya.” (Jeremias 27:12) Apan, “ang Usa nga nagpatibulaag sa Israel magatigom kaniya [Israel].” (Jeremias 31:10) Adunay maayong katarongan nga ang usa ka saad gihimo ngadto sa mga Rekabita. Ilang gitener si Jeremias “sa Sawang sa Guwardiya.” (Jeremias 37:21) Ang Jerusalem gilaglag, ug ang kadaghanan sa mga molupyo niini gibihag. Si Jeremias ug ang iyang sekretaryo, si Baruk, nalakip niadtong nahibilin. Bisan pa sa pasidaan ni Jeremias batok sa pag-adto sa Ehipto, ang nahadlok nga mga tawo wala manumbaling. Ang mga kapitulo 46 ngadto sa 51 naghisgot sa mensahe nga gisulti ni Jeremias bahin sa mga nasod.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
22:30—Kini ba nga mando nagnulo sa katungod ni Jesu-Kristo sa pagpanunod sa trono ni David? (Mateo 1:1, 11) Wala gayod. Ang mando nagdili sa tanang kaliwat ni Jehoiakin sa ‘paglingkod diha sa trono ni David sa Juda.’ Si Jesus magmando gikan sa langit, dili diha sa trono sa Juda.
23:33—Unsa ang “palas-anon ni Jehova”? Sa adlaw ni Jeremias, ang bug-at nga mga pahayag nga gisulti sa manalagna bahin sa kalaglagan sa Jerusalem maoy palas-anon sa iyang kataginasod. Sa baylo, ang mga tawong wala mosanong maoy bug-at gayod nga palas-anon ni Jehova mao nga gisalikway niya sila. Sa samang paagi, ang mensahe sa Kasulatan bahin sa nagsingabot nga kalaglagan sa Kakristiyanohan maoy palas-anon sa Kakristiyanohan, ug ang mga tawo nga dili mamati maoy bug-at nga palas-anon sa Diyos.
31:33—Sa unsang paagi nga ang balaod sa Diyos nasulat sa mga kasingkasing? Kon nahigugma gayod ang usa ka tawo sa balaod sa Diyos nga siya dunay halalom nga tinguha nga buhaton ang kabubut-on ni Jehova, ikaingon nga ang balaod sa Diyos nasulat diha sa iyang kasingkasing.
32:10-15—Unsay katuyoan sa paghimog duha ka sinulat nga kasabotan alang sa usa lamang ka transaksiyon? Ang usa sa sinulat nga kasabotan gibuksan o wala timbrehi aron masusi sa uban. Ang tinimbrehan nga sinulat nga kasabotan maoy usa ka reserba aron makompirmar ang katukma sa usa ka bukas nga sinulat nga kasabotan kon gikinahanglan. Pinaagi sa pagsunod sa legal nga mga pamaagi bisan diha sa mga transaksiyon nga naglangkit sa usa ka paryente ug isigkamagtutuo, si Jeremias naghatag ug sulondan alang kanato.
33:23, 24—Unsa ang “duha ka banay” nga gihisgotan dinhi? Ang usa mao ang harianong banay sa linya ni Haring David, ug ang lain mao ang saserdotehanong banay sa mga kaliwat ni Aaron. Sa nalaglag ang Jerusalem ug ang templo ni Jehova, mopatim-aw nga gisalikway na ni Jehova kining duha ka banay ug wala na kiniy gingharian dinhi sa yuta ni patunghaon pa niini ang pagsimba sa Diyos.
46:22—Nganong ang tingog sa Ehipto gipakasama nianang sa usa ka halas? Lagmit nagtumong kini sa alingisngis sa usa ka nagpalayo nga halas o sa kaulawan nga naagoman sa Ehipto ingong usa ka nasod tungod sa usa ka katalagman. Ang maong pagtandi nagpakita usab nga wala gayoy kapuslanan ang pagbutang sa mga Paraon sa Ehipto ug hulad sa usa ka sagradong halas diha sa ilang purong aron mapanalipdan kono sa halas nga diyosang si Uatchit.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
21:8, 9; 38:19. Bisan sa dihang hapit nang laglagon ang Jerusalem, si Jehova nagtanyag ug kapilian alang sa dili-mahinulsolong mga molupyo sa Jerusalem nga takos mamatay. Oo, “daghan ang iyang mga kaluoy.”—2 Samuel 24:14; Salmo 119:156.
31:34. Pagkamakapahupay ang pagkahibalo nga si Jehova dili na maghinumdom sa mga sala niadtong iya nang gipasaylo ug sila dili pagasilotan tungod niana sa umaabot!
38:7-13; 39:15-18. Si Jehova dili malimot sa atong matinumanong pag-alagad, nga naglakip sa atong ‘pag-alagad sa mga balaan.’—Hebreohanon 6:10.
45:4, 5. Sama sa kahimtang kaniadto sa kataposang mga adlaw sa Juda, ang “kataposang mga adlaw” sa presenteng sistema sa mga butang dili panahon sa pagpangagpas sa “dagkong mga butang,” sama sa bahandi, dungog, ug kasegurohan sa materyal.—2 Timoteo 3:1; 1 Juan 2:17.
ANG JERUSALEM GISUNOG
Ang tuig maoy 607 W.K.P. Ika-11 nga tuig kadto sa pagkahari ni Zedekias. Gilikosan ni Haring Nabukodonosor sa Babilonya ang Jerusalem sulod na sa miaging 18 ka bulan. Sa ikapito ka adlaw sa ikalimang bulan sa ika-19 nga tuig sa paghari ni Nabukodonosor, si Nebuzaradan, ang pangulo sa mga guwardiya sa hari, “misulod,” o miabot, sa Jerusalem. (2 Hari 25:8) Lagmit diha sa iyang kampo sa gawas sa mga paril sa siyudad, gisusi ni Nebuzaradan ang kahimtang ug giplano niya kon unsay himoon. Tulo ka adlaw sa ulahi, sa ikanapulo ka adlaw sa bulan, siya “misulod” sa Jerusalem. Ug iyang gisunog ang siyudad.—Jeremias 52:12, 13.
Si Jeremias naghatag ug detalyadong asoy sa pagkapukan sa Jerusalem. Ang iyang paghubit nagpakita nga angayang magbangotan o magbakho. Kini nga mga komposisyon makita diha sa basahon sa Bibliya nga Lamentaciones.
[Hulagway sa panid 8]
Ang mga pahayag ni Jeremias naglakip sa mga paghukom ni Jehova sa Jerusalem
[Hulagway sa panid 9]
Sa unsang paagi ‘gigamit ni Jehova ang iyang kusog’ batok kang Jeremias?
[Hulagway sa panid 10]
“Sama niining maayong mga igos, sa ingon usab isipon ko ang mga destiyero sa Juda.”—Jeremias 24:5