Sa Unsang Paagi Matabangan Ko ang Akong mga Anak nga Mahimong Tinuod nga Edukado?

ANG edukasyon sa usa ka bata mahimong ipakasama sa usa ka makalingaw apan malisod nga panaw. Kini maoy panaw nga imong himoon kuyog sa imong mga anak. Mahigugmaon nimo silang dasigon ug giyahan, nga tabangan silang mouswag subay sa dalan sa kinabuhi. Aduna gayoy daghang butang nga angay nilang makat-onan!

Aron magmalamposon ug magmalipayon gayod sa kinabuhi, ang mga anak kinahanglang makaugmad ug moral ug espirituwal nga mga prinsipyo, nga makakat-on sa pag-ila sa husto gikan sa sayop. Kon ilang mailhan ug mahigugma si Jehova, ang ilang edukasyon magantihon gayod ug ang instruksiyon nga ilang madawat magpabilin hangtod sa hangtod. Ingong ginikanan, kamo adunay dakong mahimo kon unsay angayng makat-onan sa inyong mga anak ug kon sa unsang paagi ilang timbangtimbangon ug sabton ang ilang nakat-onan.

Adunay daghang kalisdanan nga kinahanglang sagubangon niini nga panaw. Ang mga bata dali rang maimpluwensiyahan, ug gikan sa katawhan sa gawas sa pamilya, makakat-on sila ug daghang butang nga dili gayod maayo. Kita nagkinabuhi sa usa ka kalibotan nga gigamhan ni Satanas nga Yawa. (1 Juan 5:19) Siya interesado sa edukasyon sa inyong mga anak, apan sa lain gayong mga katarongan. Si Satanas maoy hanas ug eksperyensiyado kaayong edukador—apan daotan gayong edukador. Bisan pag siya nagpakaaron-ingnong “usa ka manulonda sa kahayag,” ang kahayag nga iyang gihatag maoy malimbongon ug sukwahi sa Pulong ug kabubut-on ni Jehova. (2 Corinto 4:4; 11:14; Jeremias 8:9) Ang Yawa ug ang iyang mga demonyo maoy batid kaayong mga limbongan, nga nagpalambo sa kahakog, pagkadili-maminatud-on, ug daotang moral.—1 Timoteo 4:1.

Unsay imong mahimo sa pagpanalipod sa imong mga anak aron sila dili malimbongan? Sa unsang paagi imong tudloan sila sa pagdawat sa kon unsay matuod ug makaayo? Ang usa ka hinungdanong lakang mao ang pagsusi pag-ayo sa imong kaugalingon. Kinahanglang maghatag ka ug maayong panig-ingnan. Hinungdanon usab nga imong dawaton ang imong kaakohan sa pagbansay sa imong mga anak ug sa paggahin sa gikinahanglang panahon sa paghimo niana. Apan, sa dili pa nato hisgotan kining mga puntoha, ato unang susihon kon unsa ang pundasyon sa tinuod nga edukasyon.

Ang Pundasyon sa Tinuod nga Edukasyon

Makakat-on kita gikan kang Haring Solomon sa Israel, ang usa sa labing maalamong tawo nga nabuhi sukad. Ang Bibliya nagtug-an kanato: “Ang Diyos nagpadayon paghatag kang Solomon sa kaalam ug pagsabot sa dako kaayong sukod ug kalapad sa kasingkasing, sama sa balas nga anaa sa baybayon. Ug ang kaalam ni Solomon mas dako pa gayod kay sa kaalam sa tanang taga-Sidlakan ug sa tanang kaalam sa Ehipto.” Si Solomon “makasulti ug tulo ka libo ka panultihon, ug ang iyang mga awit miabot ug usa ka libo ug lima.” Siya adunay dakong kahibalo bahin sa mga tanom ug mga mananap. (1 Hari 4:29-34) Si Haring Solomon nagdumala usab sa pagpanukod sa Israel, nga naglakip sa pagtukod sa matahom nga templo ni Jehova sa Jerusalem.

Ang mga sinulat ni Solomon, sama nianang makita diha sa basahon sa Ecclesiastes, nagbutyag nga siya nakasabot pag-ayo sa kinaiyahan sa tawo. Giinspirar siya sa Diyos aron ipasiugda ang pundasyon sa tinuod nga edukasyon. Si Solomon miingon: “Ang pagkahadlok kang Jehova mao ang sinugdanan sa kahibalo.” Ang maalamong hari miingon usab: “Ang pagkahadlok kang Jehova maoy sinugdanan sa kaalam, ug ang kahibalo bahin sa Labing Balaang Usa mao ang pagsabot.”—Proverbio 1:7; 9:10.

Kon kita nahadlok sa Diyos, kita may matahaong kahadlok kaniya ug mag-amping nga dili makapasuko kaniya. Atong giila nga siya ang Supremong Usa ug nga kita manubag kaniya. Kadtong wala moila kaniya nga maoy tuboran sa atong kinabuhi  mahimong isipon sa mga tawo nga maalamon, apan ang maong kaalam maoy “kabuangan para sa Diyos.” (1 Corinto 3:19) Ang inyong mga anak nanginahanglan ug edukasyon nga gipasukad sa “kaalam nga gikan sa itaas.”—Santiago 3:15, 17.

Ang kahadlok nga dili mapahimut-an si Jehova suod nga nalangkit sa paghigugma kaniya. Buot ni Jehova nga ang iyang mga alagad mahadlok ug mahigugma usab kaniya. Si Moises miingon: “Oh Israel, unsay gipangayo ni Jehova nga imong Diyos kanimo kondili ang pagkahadlok kang Jehova nga imong Diyos, ang paglakaw sa tanan niyang mga dalan ug ang paghigugma kaniya ug ang pag-alagad kang Jehova nga imong Diyos sa bug-os mong kasingkasing ug sa bug-os mong kalag; ang pagtuman sa kasugoan ni Jehova ug sa iyang mga lagda nga akong gisugo kanimo niining adlawa, alang sa imong kaayohan?”—Deuteronomio 10:12, 13.

Kon atong isilsil sa atong mga anak ang matahaong pagkahadlok kang Jehova, atong matukod ang pundasyon alang sa usa ka edukasyon nga maghimo sa atong mga anak nga tinuod nga maalamon. Samtang padayon nilang ugmaron ang maong matahaong kahadlok, motubo ang ilang pagpabili sa ilang Maglalalang, ang Tuboran sa tanang tinuod nga kahibalo. Kini motabang sa atong mga anak sa pagbaton ug timbang nga pagsabot sa ilang nakat-onan, dili sa sayop nga mga konklusyon. Ilang maugmad ang katakos sa “pag-ila sa maayo ug sa daotan.” (Hebreohanon 5:14) Ang maong pundasyon motabang usab kanila sa pagpabiling mapaubsanon ug sa paglikay sa pagbuhat ug daotan.—Proverbio 8:13; 16:6.

Gibantayan Ka sa Imong mga Anak!

Apan, sa unsang paagi matabangan nato ang atong mga anak sa paghigugma ug sa pagkahadlok kang Jehova? Ang tubag nianang pangutanaha makaplagan diha sa Balaod nga gihatag ni Jehova sa katawhan sa Israel pinaagi sa manalagnang si Moises. Ang mga Israelinhong ginikanan giingnan: “Higugmaon mo si Jehova nga imong Diyos sa bug-os mong kasingkasing ug sa bug-os mong kalag ug sa bug-os mong kusog. Ug kining mga pulonga nga akong gisugo kanimo niining adlawa kinahanglan nga maanaa sa imong kasingkasing; ug isilsil mo kini sa imong anak ug magsulti ka mahitungod niini sa maglingkod ikaw sa imong balay ug sa maglakaw ikaw sa dalan ug sa imong paghigda ug sa imong pagbangon.”—Deuteronomio 6:5-7.

Kining tekstoha nagtudlo sa mga ginikanan ug hinungdanong mga leksiyon. Ang usa mao kini: Ingong ginikanan, kinahanglang maghatag ka ug maayong panig-ingnan. Aron imong matudloan ang imong mga anak sa paghigugma kang Jehova, kinahanglang higugmaon mo mismo ang Diyos, ug ang iyang mga pulong kinahanglang maanaa sa imong kasingkasing. Nganong hinungdanon kaayo kini? Tungod kay ikaw ang pangunang magtutudlo sa imong mga anak. Ang ilang makat-onan gikan sa imong panig-ingnan adunay dakong epekto kanila. Ug walay mas makaimpluwensiya sa kinabuhi sa usa ka bata kay sa panig-ingnan sa iyang ginikanan.

Ang imong mga pangandoy, mga gusto, mga prinsipyo, ug mga interes madayag dili lang sa imong gisulti kondili sa imong ginabuhat usab. (Roma 2:21, 22) Sukad sa pagkamasuso, ang mga bata makakat-on pinaagi sa pagbantay pag-ayo sa ilang mga ginikanan. Ang mga bata makasabot kon unsay hinungdanon sa ilang mga ginikanan, ug  kining mga butanga ang kasagarang mahimong hinungdanon alang sa mga bata. Kon imo gayong gihigugma si Jehova, masabtan kana sa imong mga anak. Pananglitan, ilang makita nga ang pagbasa ug pagtuon sa Bibliya hinungdanon kanimo. Ilang maamgohan nga imong giuna ang intereses sa Gingharian sa imong kinabuhi. (Mateo 6:33) Ang imong regular nga pagtambong sa Kristohanong mga tigom ug pagpakigbahin sa pagsangyaw sa Gingharian magpakita kanila nga ang sagradong pag-alagad kang Jehova maoy labing hinungdanon kanimo.—Mateo 28:19, 20; Hebreohanon 10:24, 25.

Abagaha ang Imong Kaakohan

Ang laing leksiyon nga makat-onan sa mga ginikanan gikan sa Deuteronomio 6:5-7 mao kini: Kamo adunay kaakohan sa pagbansay sa inyong mga anak. Taliwala sa katawhan ni Jehova sa karaang mga panahon, ang mga ginikanan maoy nag-edukar sa ilang mga anak. Sa unang-siglong mga Kristohanon, ang mga ginikanan padayong may dakong papel sa pag-edukar sa ilang mga anak. (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Sa pagsulat ngadto sa iyang mga isigka-Kristohanon, espesipikong gihisgotan ni apostol Pablo nga ang mga amahan kinahanglang “magpadayon sa pagmatuto [sa ilang mga anak] sa disiplina ug sa pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.”—Efeso 6:4.

Tungod sa kalisdanan sa panarbaho ug uban pang mga kalihokan karong mga adlawa nga nanginahanglag panahon ug paningkamot, ang mga ginikanan mahimong matental sa pagtugyan sa kaakohan sa pag-edukar sa ilang mga anak ngadto sa uban, sama sa mga magtutudlo sa eskuylahan ug sa uban pang mga propesyonal sa pag-atiman sa mga bata. Apan, walay makapuli sa usa ka mahigugmaon ug mapinanggaong ginikanan. Ayaw pakamenosa ang imong kahinungdanon ug ang imong impluwensiya. Kon nanginahanglan kag tabang, pilia kanag maayo, apan ayawg isalindot ang imong sagradong katungdanan.

Paggahin ug Panahon sa Pagbansay sa Imong mga Anak

Ang lain pang leksiyon nga makat-onan sa mga ginikanan gikan sa Deuteronomio 6:5-7 mao kini: Ang pagbansay sa mga bata nagkinahanglag panahon ug paningkamot. Kinahanglang “isilsil” sa Israelinhong mga ginikanan ang kamatuoran sa Diyos nganha sa ilang mga anak. Ang orihinal nga Hebreohanong pulong nga gihubad ug “isilsil” nagkahulogang “pagsubli,” “balikbalikon pagsulti.” Kini angayng buhaton sa tibuok adlaw, oo, gikan sa buntag hangtod sa gabii, “sa imong balay” ug “sa dalan.” Nagkinahanglan ug panahon ug paningkamot ang pagtudlo sa mga bata ug ang paghulma sa ilang kinaiya ug batasan aron nga sila mahimong kahimut-anan sa Diyos.

Nan, unsay imong mahimo aron matabangan ang imong mga anak nga mahimong tinuod nga edukado? Aduna kay dakong mahimo. Tudloi sila sa paghigugma ug sa pagkahadlok kang Jehova. Paghatag ug maayong panig-ingnan. Abagaha ang kaakohan sa pagtudlo sa imong mga anak, ug paggahin ug panahon sa pagbansay kanila. Ikaw dili hingpit, ug ikaw makahimog mga sayop sa imong pagpaningkamot sa pag-edukar kanila. Apan kon sinsero kang naningkamot sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos, ang imong mga anak magmapasalamaton gayod sa imong mga paningkamot ug makabenepisyo sila gikan niana. Ang Proverbio 22:6 nag-ingon: “Bansaya ang bata subay sa dalan nga alang kaniya; bisan kon siya matigulang na dili siya motipas gikan niana.”

Ang edukasyon maoy panaw nga molungtad sa tibuok kinabuhi. Kon ikaw ug ang imong mga anak nahigugma sa Diyos, kini maoy usa ka panaw nga inyong mapahimuslan hangtod sa kahangtoran. Kana tungod kay aduna gayoy daghang butang nga makat-onan bahin kang Jehova ug kon sa unsang paagi kita makaalagad sa iyang katuyoan.—Ecclesiastes 3:10, 11.

[Hulagway sa panid 15]

Imo bang gibasahan ug Bibliya ang imong mga anak?

[Hulagway sa panid 16]

Paggahin ug panahon sa pagtudlo sa imong mga anak bahin sa Maglalalang