“Padayong Daoga ang Daotan Pinaagi sa Maayo”

“Ayaw pagpadaog sa daotan, kondili padayong daoga ang daotan pinaagi sa maayo.”—ROMA 12:21.

1. Nganong makaseguro kita nga madaog nato ang daotan?

 POSIBLE bang mobarog nga malig-on batok niadtong supak kaayo sa putli nga pagsimba? Mabuntog ba nato ang mga puwersa nga mosulay sa pagganoy kanatog balik ngadto sa dili-diyosnong kalibotan? Oo, posible! Nganong makaingon man kita niana? Tungod sa gisulti ni apostol Pablo diha sa iyang sulat ngadto sa mga taga-Roma. Siya miingon: “Ayaw pagpadaog sa daotan, kondili padayong daoga ang daotan pinaagi sa maayo.” (Roma 12:21) Kon kita mosalig kang Jehova ug dili gayod magpadaog sa kalibotan, ang daotang mga puwersa niini dili makabuntog kanato. Dugang pa, ang ekspresyong “padayong daoga ang daotan” nagpakita nga madaog nato ang daotan kon kita magpadayon sa pagsukol niana. Kadto lamang wala na magpadayon sa pagtukaw ug mihunong na sa pagsukol sa daotan ang madaog niining kalibotana ug sa daotang magmamando niini, si Satanas nga Yawa.—1 Juan 5:19.

2. Nganong hisgotan man nato ang pipila ka panghitabo sa kinabuhi ni Nehemias?

² Mga 500 ka tuig una pa sa panahon ni Pablo, usa ka alagad sa Diyos nga nagpuyo sa Jerusalem ang nagpamatuod nga mahimong madaog ang daotan sumala sa giingon ni Pablo. Ang maong tawo sa Diyos, si Nehemias, wala lamang molahutay sa pagsupak gikan sa dili-diyosnong mga tawo kondili gidaog usab niya ang daotan pinaagi sa maayo. Unsang mga kalisdanan ang iyang gisagubang? Unsay nakatabang kaniya nga molampos? Sa unsang paagi masundog nato ang iyang panig-ingnan? Aron matubag kanang mga pangutanaha, hisgotan nato ang pipila ka panghitabo sa kinabuhi ni Nehemias. a

3. Si Nehemias nagkinabuhi ubos sa unsang mga kahimtang, ug unsang buluhaton ang iyang napalampos?

³ Si Nehemias nag-alagad sa palasyo ni Haring Artajerjes sa Persia. Bisan tuod si Nehemias nagkinabuhi taliwala sa mga dili-magtutuo, siya wala ‘magpaumol sumala sa sistema sa mga butang’ niadtong adlawa. (Roma 12:2) Sa dihang may panginahanglan sa Juda, iyang gitalikdan ang iyang haruhay nga kinabuhi, gihimo ang hago ug malisod nga panaw paingon sa Jerusalem, ug gisugdan ang dakong buluhaton sa pagtukod pag-usab sa paril sa maong siyudad. (Roma 12:1) Bisan tuod gobernador siya sa Jerusalem, si Nehemias nagtrabaho adlaw-adlaw uban sa  mga isigka-Israelinhon “sukad sa pagbanagbanag hangtod sa pagsubang sa mga bituon.” Tungod niini, natapos ang proyekto sulod lamang sa duha ka bulan! (Nehemias 4:21; 6:15) Talagsaon kadto nga kalamposan, kay panahon sa pagtukod, ang mga Israelinhon nag-atubang ug lainlaing matang sa pagsupak. Kinsa ang mga magsusupak ni Nehemias, ug unsay ilang tumong?

4. Unsay tumong sa mga magsusupak ni Nehemias?

⁴ Ang pangunang mga magsusupak mao si Sanbalat, Tobias, ug Gesem—prominenteng mga tawo nga nagpuyo duol sa Juda. Sanglit mga kaaway man sila sa katawhan sa Diyos, ‘daw daotan kaayo alang kanila nga si Nehemias miabot aron mangitag kaayohan sa mga anak sa Israel.’ (Nehemias 2:10, 19) Determinado ang mga kaaway ni Nehemias nga pahunongon ang pagtukod, ug naglaraw pa gani silag daotan batok kaniya. Magpadaog kaha si Nehemias sa daotan?

“Nasuko ug Naglagot Pag-ayo”

5, 6. (a) Unsay gibuhat sa mga kaaway ni Nehemias sa dihang gisugdan pagtukod ang paril? (b) Nganong wala mahadlok si Nehemias sa mga magsusupak?

⁵ May kaisog nga giawhag ni Nehemias ang iyang katawhan: “Atong tukoron pag-usab ang paril sa Jerusalem.” Sila mitubag: ‘Magtukod kita.’ Miingon si Nehemias: “Ilang gipalig-on ang ilang mga kamot alang sa maayong buhat,” apan ang mga magsusupak “nagyubit kanamo ug nagtamay ug nag-ingon: ‘Unsa kining butanga nga inyong ginabuhat? Batok ba sa hari nga kamo misukol?’” Si Nehemias wala mahadlok sa ilang mga pagbiaybiay ug bakak nga mga akusasyon. Giingnan niya ang mga magsusupak: “Ang Diyos sa mga langit mao ang Usa nga magahatag kanamo ug kalamposan, ug kami nga iyang mga alagad manindog, ug kami magtukod.” (Nehemias 2:17-20) Determinado si Nehemias nga ipadayon ang “maayong buhat.”

⁶ Ang usa sa maong mga magsusupak, si Sanbalat, “nasuko ug naglagot pag-ayo” ug misamot pa ang iyang pagbugalbugal kanila. Siya miingon: “Unsay ginabuhat sa maluya nga mga Hudiyo? . . . Buhion ba nila ang mga bato gikan sa mga tapok sa basura?” Si Tobias misagbat pod, nga nag-ingon: “Kon ang usa ka irong ihalas mosaka batok niana, iya gayong malumpag ang ilang paril nga bato.” (Nehemias 4:1-3) Unsay gibuhat ni Nehemias?

7. Unsay gibuhat ni Nehemias sa dihang gibiaybiay ug giakusahan siya sa iyang mga magsusupak?

⁷ Wala gayod panumbalinga ni Nehemias ang ilang pagbugalbugal. Iyang gisunod ang tambag sa Diyos ug wala siya mobalos. (Levitico 19:18) Hinunoa, gisalig niya kana kang Jehova ug siya miampo: “Paminaw, Oh among Diyos, kay kami nahimong tumong sa pagtamay; ug isumbalik sa ilang kaugalingong ulo ang ilang pakaulaw.” (Nehemias 4:4) Si Nehemias mituo sa pasalig ni Jehova: “Akoa ang panimalos, ug ang bayad.” (Deuteronomio 32:35) Dugang pa, si Nehemias ug ang iyang katawhan “nagpadayon pagtukod sa paril.” Wala sila magpalinga. Gani, “ang tibuok nga paril nadugtong hangtod sa katunga sa gihabogon niini, ug ang katawhan nagpadayon sa pagbutang sa ilang kasingkasing sa pagtrabaho.” (Nehemias 4:6) Ang mga kaaway sa putli nga pagsimba wala makapahunong sa buluhaton! Sa unsang paagi masundog nato si Nehemias?

8. (a) Sa unsang paagi masundog nato si Nehemias sa dihang ang mga magsusupak mosultig bakak nga mga akusasyon batok kanato? (b) Iasoy ang usa ka eksperyensiya nimo o kaha nianang sa uban nga nagpakitang maalamon ang dili pagbalos.

⁸ Sa pagkakaron, biaybiayon ug akusahan tingali kita sa mga magsusupak diha sa eskuylahan, sa trabahoan, o bisan diha sa atong panimalay. Apan, sa maong mga situwasyon, sagad nga ang labing maayong buhaton mao ang pagpadapat sa prinsipyo sa Kasulatan: “Adunay . . . panahon sa paghilom.” (Ecclesiastes 3:1, 7) Busa, sama kang Nehemias, kita dili mobalos ug makantalitahong mga pulong. (Roma 12:17) Moduol kita sa Diyos pinaagi sa pag-ampo, nga nagasalig sa usa nga nag-ingon kanato: “Ako magabalos.” (Roma 12:19; 1 Pedro 2:19, 20) Nianang paagiha, wala nato tugoti ang atong mga magsusupak sa pagpahunong kanato sa pagtuman sa atong buluhaton karon—ang pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos ug ang paghimog mga tinun-an. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Sa matag higayon nga kita makigbahin sa pagsangyaw ug dili magpadaog sa pagsupak, atong gipakita ang pagkamatinumanon nga sama nianang kang Nehemias.

 ‘Amo Gayod Kamong Patyon’

9. Unsang matanga sa pagsupak ang gigamit sa mga kaaway ni Nehemias, ug unsay iyang gibuhat?

⁹ Sa dihang ang mga magsusupak sa putli nga pagsimba sa panahon ni Nehemias nakadungog nga “nagpadayon ang pag-ayo sa mga paril sa Jerusalem,” ilang gibakyaw ang ilang mga espada “sa pagpakig-away batok sa Jerusalem.” Morag wala nay paglaom ang mga Hudiyo. Dihay mga Samarianhon sa amihanan, mga Ammonhanon sa sidlakan, mga Arabo sa habagatan, ug mga Asdodnon sa kasadpan. Gilibotan ang Jerusalem ug morag wala na silay kapaingnan! Unsa may ilang buhaton? “Nag-ampo kami sa among Diyos,” miingon si Nehemias. Namahad ang mga kaaway: “Ato gayod silang patyon ug pahunongon ang trabaho.” Busa gisugo ni Nehemias ang mga magtutukod sa pagdepensa usab sa siyudad pinaagi “sa ilang mga espada, sa ilang mga bangkaw ug sa ilang mga busogan.” Tinuod, sa tawhanong panglantaw, ang gamayng pundok sa mga Hudiyo walay dag-anan sa daghan kaayong mga kaaway, apan giawhag sila ni Nehemias: “Ayaw kahadlok . . . ibutang sa inyong hunahuna si Jehova, ang Usa nga dako ug makalilisang.”—Nehemias 4:7-9, 11, 13, 14.

10. (a) Nganong kalit nga miatras ang mga kaaway ni Nehemias? (b) Unsay gibuhat ni Nehemias?

¹⁰ Apan dihay kalit nga kausaban. Miatras ang mga kaaway. Ngano? “Ang matuod nga Diyos nagpakyas sa ilang laraw,” nagtaho si Nehemias. Bisan pa niana, nahibalo si Nehemias nga ang mga kaaway dili gayod mohunong sa pagsamok kanila. Busa, sa kamaalamon iyang gibag-o ang ilang naandang paagi sa pagtrabaho. Sukad niadto, ang “matag usa nagbuhat sa buluhaton ginamit ang iyang usa ka kamot samtang ang pikas nga kamot nagkupot sa udyong.” Nagtudlo usab si Nehemias ug usa ka tawo nga ‘mohuyop sa budyong’ aron pasidan-an ang mga magtutukod engkasog mosulong ang mga kaaway. Labaw sa tanan, gidasig ni Nehemias ang mga tawo: “Ang atong Diyos mao ang makig-away alang kanato.” (Nehemias 4:15-20) Tungod kay sila nadasig ug andam na sa pag-atubang sa posibleng pag-atake, ang mga magtutukod nagpadayon sa pagtrabaho. Unsang mga pagtulon-an ang atong mapupo niining maong asoy?

11. Nganong ang matuod nga mga Kristohanon nakabarog batok sa daotan diha sa mga nasod nga gidili ang buluhaton sa Gingharian, ug giunsa nila pagdaog ang daotan pinaagi sa maayo?

¹¹ Usahay, ang matuod nga mga Kristohanon mag-atubang ug grabeng pagsupak. Gani, diha sa pipila ka nasod daghan kaayo ang misupak sa putli nga pagsimba. Sa tawhanong panglantaw, ang atong mga igsoon nianang mga nasora morag walay dag-anan. Bisan pa niana ang maong mga igsoon masaligon nga ‘ang Diyos makig-away alang kanila.’ Sa pagkatinuod, kadtong ginalutos tungod sa ilang pagtuo subsob nga nakasinati nga gitubag ni Jehova ang ilang mga pag-ampo ug ‘gipakyas ang laraw’ sa lisod buntogon nga mga kaaway. Bisan sa mga nasod diin gidili ang buluhaton sa Gingharian, ang mga Kristohanon nangitag mga paagi sa pagpadayon sa pagsangyaw sa maayong balita. Maingon nga giusab sa mga magtutukod sa Jerusalem ang ilang naandang paagi sa pagtrabaho, ang mga Saksi ni Jehova karon maalamong mag-usab sa ilang mga pamaagi sa pagsangyaw sa dihang sila lutoson. Siyempre, dili sila  mogamit ug mga hinagiban. (2 Corinto 10:4) Bisag hulgaon nga dagmalan, sila dili mohunong sa pagsangyaw. (1 Pedro 4:16) Sa kasukwahi, ang maong maisogong mga igsoon ‘padayong nagdaog sa daotan pinaagi sa maayo.’

“Umari Ka, ug Magsabot Kita nga Magtagbo”

12, 13. (a) Unsang taktika ang gigamit sa mga magsusupak ni Nehemias? (b) Nganong wala makigkita si Nehemias sa iyang mga magsusupak?

¹² Sa dihang naamgohan sa mga kaaway ni Nehemias nga napakyas ang ilang direktang pag-atake, sila migamit ug malansisong mga matang sa pagsupak. Sa pagkatinuod, migamit sila ug tulo ka paagi. Unsa man kini?

¹³ Una, gisulayan nila paglingla si Nehemias. Giingnan nila siya: “Umari ka, ug magsabot kita nga magtagbo didto sa mga balangay sa patag sa walog sa Ono.” Ang Ono nahimutang tali sa Jerusalem ug Samaria. Busa misugyot ang mga kaaway nga si Nehemias makigkita kanila sa tungatunga sa duha ka siyudad aron husayon ang mga kabingkilan. Mahimong maghunahuna si Nehemias ug sama niini: ‘Morag maayo nâ dâ. Mas maayong makighusay kay sa makig-away.’ Apan wala makigkita si Nehemias kanila. Iyang gipatin-aw kon ngano: “Sila naglaraw sa pagbuhat kanako ug daotan. Iyang nasabtan nga daotan ang ilang tuyo busa wala siya malingla. Kaupat niya ingna ang iyang mga magsusupak: “Ako dili makalugsong. Nganong hunongon ang trabaho samtang biyaan ko kini ug molugsong nganha kaninyo?” Ang mga paningkamot sa mga kaaway sa paglingla kang Nehemias wala molampos. Iyang gisentro ang iyang pagtagad diha sa buluhaton.—Nehemias 6:1-4.

14. Unsay gibuhat ni Nehemias sa dihang ang iyang mga kaaway nagpakaylap ug bakak nga mga akusasyon batok kaniya?

¹⁴ Ikaduha, ang mga kaaway ni Nehemias nagpakaylap ug bakak nga mga hulungihong nga siya kono “naglaraw sa pag-alsa” batok kang Haring Artajerjes. Sa makausa pa, giingnan nila si Nehemias: “Magkonsultahanay kita.” Sa gihapon gibalibaran sila ni Nehemias, kay iyang nasabtan kon unsay tuyo sa iyang mga kaaway. Nagpatin-aw si Nehemias: “Silang tanan nagsulay sa paghadlok kanamo, nga nag-ingon: ‘Ang ilang mga kamot manghuyhoy gumikan sa trabaho mao nga kana dili mahuman.’” Apan, nianang tungora, gipanghimakak ni Nehemias ang akusasyon sa iyang mga kaaway, nga nag-ingon: “Ang mga butang sama nianang imong gipanulti wala mahitabo, apan ikaw nagamugna niana gikan sa imong kasingkasing.” Dugang pa, si Nehemias nangayog tabang kang Jehova ug miampo: “Lig-ona ang akong mga kamot.” Siya misalig nga sa tabang ni Jehova, iyang masumpo kining daotang laraw ug mapadayon ang pagtukod.—Nehemias 6:5-9.

15. Unsang tambag ang gihatag sa usa ka mini nga manalagna, ug nganong wala kana sunda ni Nehemias?

¹⁵ Ikatulo, ang mga kaaway ni Nehemias migamit ug usa ka traydor, ang Israelinhong si Semaias, aron hayloon si Nehemias sa paglapas sa Balaod sa Diyos. Si Semaias miingon kang Nehemias: “Magsabot kita nga magtagbo didto sa balay sa matuod nga Diyos, sa sulod sa templo, ug atong sirhan ang mga pultahan sa templo; kay sila manganhi sa pagpatay kanimo.” Miingon si Semaias nga si Nehemias giplanohang patyon apan iyang maluwas ang iyang kinabuhi pinaagi sa pagtago didto sa templo. Apan, si Nehemias dili saserdote. Makasala siya kon magtago siya didto sa balay sa Diyos. Lapason ba niya ang Balaod sa Diyos aron lang sa pagluwas sa iyang kinabuhi? Mitubag si Nehemias: “Kinsa bay sama kanako nga makasulod sa templo ug mabuhi? Ako dili mosulod!” Nganong wala man mahulog si Nehemias sa maong laang? Tungod kay siya nahibalo nga bisan tuod si Semaias Israelinhon usab, ‘ang Diyos wala magsugo kaniya.’ Sa pagkatinuod, ang usa ka matuod nga manalagna dili gayod motambag sa paglapas sa Balaod sa Diyos. Sa makausa pa, si Nehemias wala magpadaog sa daotang mga magsusupak. Wala madugay human niana siya nagtaho: “Sa kataposan ang paril nahuman sa ikakawhaag-lima ka adlaw sa Elul, sulod sa kalim-ag-duha ka adlaw.”—Nehemias 6:10-15; Numeros 1:51; 18:7.

16. (a) Unsay angay natong tinamdan sa mini nga mga higala, sa mga tawong nagsultig kabakakan bahin kanato, ug sa mga tawong nagpakaaron-ingnong mga igsoon? (b) Sa unsang paagi nimo ikapakita nga dili nimo ikompromiso ang imong pagtuo diha sa panimalay, eskuylahan o sa trabahoan?

¹⁶ Sama kang Nehemias, kita usab mahimong makasinatig mga pagsupak gikan sa mini nga mga  higala, sa mga tawong nagsultig kabakakan bahin kanato, ug sa mga tawong nagpakaaron-ingnong mga igsoon. Ang mga kaaway ni Nehemias nakigsabot sa pagpakigtagbo kaniya aron hayloon siya sa pagkompromiso. Sa samang paagi, ang ubang mga indibiduwal mosulay tingali sa paghaylo kanato sa pagkompromiso pinaagi sa pag-ingon nga kon atong menosan ang panahon nga gigugol sa pag-alagad kang Jehova, kita makapangagpas ug kalibotanong mga tumong. Apan, tungod kay ang Gingharian sa Diyos maoy una sa atong kinabuhi, kita dili mokompromiso. (Mateo 6:33; Lucas 9:57-62) Ang mga magsusupak nagpakaylap usab ug bakak nga mga akusasyon batok kanato. Diha sa pipila ka nasod, ang mga magsusupak nag-akusar nga kita hulga kono sa gobyerno, sama ni Nehemias nga giakusahang mirebelde sa hari. Ang ubang mga akusasyon malamposong nadepensahan diha sa mga korte. Apan bisan unsa man ang sangpotanan sa tagsa-tagsa ka situwasyon, kita masaligong mag-ampo nga maniobrahon ni Jehova ang mga butang sumala sa iyang kabubut-on. (Filipos 1:7) Ang pagsupak mahimong maggikan niadtong nagpakaaron-ingnong nag-alagad kang Jehova. Sa panahon ni Nehemias, usa ka Hudiyo ang misulay sa paghaylo kaniya sa paglapas sa Balaod sa Diyos aron sa pagluwas sa iyang kinabuhi. Sa pagkakaron, ang mga apostata nga mga Saksi kaniadto mosulay usab tingali sa pag-impluwensiya kanato aron kita mokompromiso sa atong pagtuo. Apan, dili kita magpahaylo kanila tungod kay kita nahibalo nga ang atong kinabuhi maluwas, dili pinaagi sa paglapas sa mga balaod sa Diyos, kondili pinaagi sa pagtuman niana! (1 Juan 4:1) Oo, sa tabang ni Jehova mabuntog nato ang bisan unsang matang sa daotan.

Pagmantala sa Maayong Balita Bisan Pag Nag-atubang ug Daotan

17, 18. (a) Unsay gipaningkamotang buhaton ni Satanas ug sa iyang mga alagad? (b) Unsay determinado nimong buhaton, ug ngano?

¹⁷ Mahitungod sa dinihogang mga igsoon ni Kristo, ang Pulong sa Diyos nag-ingon: “Sila nakadaog batok [kang Satanas] tungod sa . . . pulong sa ilang pagpanghimatuod.” (Pinadayag 12:11) Busa, mahimong madaog si Satanas—ang hinungdan sa pagkadaotan—pinaagi sa pagsangyaw sa mensahe sa Gingharian. Mao diay nga si Satanas nagpadayon sa pag-atake sa mga nanghibilin sa mga dinihogan ug sa “dakong panon” pinaagi sa pagpatunghag pagsupak!—Pinadayag 7:9; 12:17.

¹⁸ Sa ato nang nahibaloan, lainlaing paagi ang gigamit sa mga magsusupak. Kita ilang biaybiayon o kaha hulgaon nga dagmalan o lansisan. Bisan unsa pa ang paagi sa pagsupak, usa ray tuyo ni Satanas—ang pagpahunong sa buluhatong pagsangyaw. Apan, dili gayod siya molampos tungod kay agig pagsundog kang Nehemias, ang katawhan sa Diyos determinadong ‘magpadayon sa pagdaog sa daotan pinaagi sa maayo.’ Buhaton nila kini pinaagi sa pagpadayon sa pagsangyaw sa maayong balita hangtod moingon si Jehova nga ang buluhaton natapos na!—Marcos 13:10; Roma 8:31; Filipos 1:27, 28.

[Footnote]

Nahinumdom Ka Ba?

• Unsang pagsupak ang giatubang sa mga alagad sa Diyos kaniadto ug sa mga Kristohanon karon?

• Unsa gayoy tumong sa mga kaaway ni Nehemias, ug unsay tumong sa mga kaaway sa Diyos karon?

• Sa unsang paagi nato padayong madaog ang daotan pinaagi sa maayo?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Kahon/Hulagway sa panid 29]

Mga Pagtulon-an nga Mapupo Gikan sa Basahon ni Nehemias

Ang mga alagad sa Diyos makasinatig

• pagbugalbugal

• mga hulga

• panglingla

Ang panglingla gihimo sa

• mini nga mga higala

• nagsultig bakak bahin kanato

• nagpakaaron-ingnong igsoon

Dag-on sa mga alagad sa Diyos ang daotan pinaagi sa

• pagpadayon sa buluhaton nga gipabuhat sa Diyos kanila

[Hulagway sa panid 27]

Si Nehemias ug ang iyang mga isigka-magbubuhat nagtukod pag-usab sa paril sa Jerusalem bisan pa sa grabeng pagsupak

[Hulagway sa panid 31]

Ang matuod nga mga Kristohanon dili mahadlok nga mosangyaw sa maayong balita