Mga Pangunang Punto Gikan sa Basahon ni Joel ug Amos
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Mga Pangunang Punto Gikan sa Basahon ni Joel ug Amos
SI Joel “anak nga lalaki ni Petuel.” (Joel 1:1) Wala na siyay laing gisulti bahin sa iyang kaugalingon gawas niini. Diha sa iyang basahon, si Joel wala kaayo maghisgot ug laing butang gawas sa iyang mensahe. Bisan gani ang panahon sa iyang pagpanagna gibanabana lang nga nahitabo sa mga 820 W.K.P., siyam ka tuig human maentrono si Uzzias ingong hari sa Juda. Nganong wala man kaayoy gisulti si Joel bahin sa iyang kaugalingon? Lagmit dili niya gusto nga masentro ang pagtagad nganha kaniya kondili sa iyang mensahe mismo.
Sa mga adlaw usab ni Uzzias, si Amos nga taga-Juda ug “tig-alima sa mga hayop ug tigtudyok sa mga igos sa kahoyng sikomoro” gisugo sa pagpanagna. (Amos 7:14) Dili sama kang Joel nga nanagna sa Juda, si Amos gipadala ngadto sa amihanan, sa napulo ka tribo nga gingharian sa Israel. Yano ang pagkasulat sa basahon ni Amos apan kini makahuloganon. Natapos kini sa mga 804 W.K.P., human siya makabalik sa Juda.
“PAGKAALAOT SA MAONG ADLAW”—NGANO?
Nakita ni Joel sa panan-awon ang paghugpa sa mga hantatawo, dulon, ug mga uk-ok. Kini nga mga insekto gipakasama sa “katawhan nga daghan ug gamhanan.” (Joel 1:4; 2:2-7) Uban ang pagpanghupaw, si Joel miingon: “Pagkaalaot sa maong adlaw tungod kay ang adlaw ni Jehova haduol na, ug kini moabot sama sa usa ka paglaglag gikan sa Usa nga Labing Gamhanan!” (Joel 1:15) Si Jehova nag-awhag sa mga molupyo sa Zion: “Balik kanako uban sa bug-os ninyong kasingkasing.” Kon ilang buhaton kana, si Jehova “maluoy sa iyang katawhan” ug iyang panalipdan sila gikan sa “taga-amihanan”—ang nanghugpa nga mga insekto. Apan, sa dili pa moabot ang iyang dakong adlaw, si Jehova ‘magbubo sa iyang espiritu sa tanang matang sa unod’ ug “magahatag ug mga tilimad-on diha sa kalangitan ug sa yuta.”—Joel 2:12, 18-20, 28-31.
Ang mga nasod giawhag: “Salsala ang inyong mga punta sa daro ingong mga espada ug ang inyong mga galab ingong mga bangkaw” ug pangandam sa gubat. Sila gisugo sa pag-adto sa “ubos nga patag ni Jehosapat,” diin sila hukman ug laglagon. “Apan kon bahin sa Juda, kini pagapuy-an hangtod sa panahong walay tino.”—Joel 3:10, 12, 20.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
1:15; 2:1, 11, 31; 3:14—Unsa ang “adlaw ni Jehova”? Kini nagtumong sa panahon nga si Jehova magpatuman sa iyang paghukom sa iyang mga kaaway, sa paglaglag kanila ug sa pagluwas sa iyang matuod nga mga magsisimba. Pananglitan, ang adlaw ni Jehova midangat sa karaang Babilonya sa 539 W.K.P. sa dihang kini gipukan sa kasundalohan sa Medo-Persia. (Isaias 13:1, 6) Ang laing “adlaw ni Jehova” haduol na, sa dihang iyang ipatuman ang iyang paghukom sa “Dakong Babilonya”—ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon.—Pinadayag 18:1-4, 21.
2:1-10, 28—Sa unsang paagi natuman ang tagna bahin sa paghugpa sa mga insekto? Walay rekord sa Bibliya nga nahitabo sa yuta sa Canaan ang paghugpa sa mga insekto nga gihubit sa basahon ni Joel. Busa, lagmit nga naghulagway kana sa tuig 33 K.P., sa dihang gisugdan ni Jehova pagbubo ang iyang balaang espiritu sa unang mga sumusunod ni Kristo ug gisugdan usab nila pagsangyaw ang mensahe nga nagsakit sa mga pangulo sa bakak nga relihiyon. (Buhat 2:1, 14-21; 5:27-33) Atong pribilehiyo nga makigbahin sa samang buluhaton karon.
2:32—Unsay gipasabot sa ‘pagtawag sa ngalan ni Jehova’? Ang pagtawag sa ngalan sa Diyos nagpasabot nga angay kitang mahibalo sa iyang ngalan, magpakitag lawom nga pagtahod niana, ug mosalig sa usa nga nagdala nianang ngalana.—Roma 10:13, 14.
3:14—Unsa ang “ubos nga patag sa desisyon”? Kini maoy usa ka simbolikong dapit diin ipatuman sa Diyos ang iyang paghukom. Sa mga adlaw sa hari sa Juda nga si Jehosapat, kansang ngalan nagkahulogang “Si Jehova maoy Maghuhukom,” ang Diyos nagluwas sa Juda gikan sa palibot nga mga nasod pinaagi sa pagpahinabo nga magkaguliyang ang kasundalohan sa maong mga nasod. Busa, ang maong dapit gitawag usab ug “ubos nga patag ni Jehosapat.” (Joel 3:2, 12) Sa atong adlaw, kini naghulagway sa simbolikong dapit diin laglagon ang mga nasod nga samag mga paras nga gipuga diha sa pug-anan sa bino.—Pinadayag 19:15.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:13, 14. Aron maluwas, gikinahanglan ang tinuod nga paghinulsol ug ang pag-ila nga si Jehova mao ang matuod nga Diyos.
2:12, 13. Ang tinuod nga paghinulsol maoy kinasingkasing. Kini naglangkit sa ‘paggisi sa atong kasingkasing,’ dili sa ‘paggisi sa atong besti.’
2:28-32. Kadto lamang “magatawag sa ngalan ni Jehova” ang maluwas sa “dako ug makalilisang nga adlaw ni Jehova.” Mapasalamaton gayod kita nga gibubo ni Jehova ang iyang espiritu sa tanang matang sa unod nga tungod niana ang mga bata ug tigulang, lalaki ug babaye, nakapakigbahin sa buluhatong pagpanagna, nga mao ang pagmantala sa “halangdong mga butang sa Diyos”! (Buhat 2:11) Samtang nagkaduol ang adlaw ni Jehova, dili ba angay nga magmadagayaon kita sa “balaang mga buhat sa panggawi ug mga buhat sa diyosnong pagkamahinalaron”?—2 Pedro 3:10-12.
3:4-8, 19. Gitagna ni Joel nga ang mga nasod palibot sa Juda manubag tungod sa ilang pagdaogdaog sa piniling katawhan sa Diyos. Natuman gayod ang maong tagna tungod kay ang siyudad sa Tiro sa dakong yuta (mainland) gilaglag sa hari sa Babilonya nga si Nabukodonosor. Sa ulahi, sa dihang gilaglag ni Alejandrong Bantogan ang siyudad sa Tiro nga anaa sa isla, linibong kasundalohan ug kadagkoan niini ang gipamatay ug 30,000 ka molupyo niini ang gibihag ug gihimong mga ulipon. Ingon usab niana ang naagoman sa mga Filistehanon sa kamot ni Alejandro ug sa mga hari nga mipuli kaniya. Sa ikaupat nga siglo W.K.P., ang Edom naawaaw na. (Malaquias 1:3) Kining natuman nga mga tagna nagpalig-on sa atong pagtuo nga si Jehova Magtutuman gayod sa iyang mga saad. Kini nagpakita usab kon unsa unyay buhaton ni Jehova sa mga nasod nga naglutos sa iyang katawhan karon.
3:16-21. “Ang langit ug ang yuta mauyog gayod,” ug ang mga nasod makaagom sa grabeng paghukom ni Jehova. “Apan si Jehova mahimong dalangpanan sa iyang katawhan,” nga maghatag kanilag kinabuhi sa paraiso. Dili ba angay nga magmadeterminado kita nga magpabiling suod kaniya samtang nagkaduol ang adlaw nga iyang ipatuman ang iyang paghukom niining daotang kalibotan?
“PANGANDAM SA PAG-ATUBANG SA IMONG DIYOS”
Si Amos adunay mensahe sa kaaway nga mga nasod palibot sa Israel maingon man sa Juda ug Israel. Ang Sirya, Filistia, Tiro, Edom, ug Moab pagalaglagon tungod sa ilang mapintas nga pagtratar sa katawhan sa Diyos. Laglagon usab ang mga molupyo sa Juda “tungod sa ilang pagsalikway sa balaod ni Jehova.” (Amos 2:4) Komosta man ang napulo-ka-tribo nga gingharian sa Israel? Ang iyang sala naglakip sa pagpanikas ug pagdaogdaog sa mga kabos, imoralidad, ug kawalay pagtahod sa mga manalagna sa Diyos. Si Amos nagpasidaan nga si Jehova “makighusay batok sa mga halaran sa Bethel” ug iyang ‘lumpagon ang balay sa tingtugnaw gawas pa sa balay sa ting-init.’—Amos 3:14, 15.
Bisag makadaghan nang gisilotan, ang tigsimbag diyosdiyos nga mga Israelinhon wala gihapon mag-usab sa ilang dalan. Busa giingnan sila ni Amos: “Pangandam sa pag-atubang sa imong Diyos.” (Amos 4:12) Para sa mga Israelinhon, ang adlaw ni Jehova nagkahulogan nga sila ‘madestiyero saylo pa sa Damasco,’ buot ingnon, sa Asirya. (Amos 5:27) Si Amos gisupak sa usa ka saserdote sa Bethel apan wala siya mahadlok. Giingnan ni Jehova si Amos: “Ang kataposan miabot na sa akong katawhang Israel. Dili na ako magpasaylo pa kanila.” (Amos 8:2) Ang Sheol o ang tag-as nga kabukiran dili makapanalipod kanila batok sa paghukom sa Diyos. (Amos 9:2, 3) Apan, dihay saad nga sila ipasig-uli. Si Jehova nag-ingon: “Tigomon ko pagbalik ang mga binihag sa akong katawhang Israel, ug tukoron nila ang mga biniyaang siyudad ug pagapuy-an kini, ug magtanom ug mga parasan ug mag-inom sa bino niini, ug maghimog mga tanaman ug magkaon sa bunga niini.”—Amos 9:14.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
4:1—Kinsay gihulagwayan sa “mga baka sa Basan”? Ang Basan, nga usa ka habog nga dapit sa sidlakan sa Dagat sa Galilea, ilado tungod kay tambok kaayo ang mga hayop didto, lakip na ang mga baka, nga nanibsib sa bagang kabalilihan niini. Gipakasama ni Amos sa mga baka sa Basan ang maluho kaayong mga babaye sa Samaria. Kining mga babayhana nagsiba sa “ilang mga agalon,” o mga bana, sa pagpanikas sa mga timawa aron matagbaw ang ilang kahakog sa bahandi.
4:6—Unsay gipasabot sa ekspresyon nga “kahinlo sa mga ngipon”? Parehas kinig kahulogan sa ekspresyong “kakulang sa tinapay,” nga nagtumong sa kagutom. Ang ngipon hinlo kay walay makaon.
5:5—Sa unsang paagi ‘dili pangitaon sa Israel ang Bethel’? Gisugdan ni Jeroboam ang pagsimba sa nating baka sa Bethel. Sukad niadto, ang siyudad nahimo nang sentro sa bakak nga pagsimba. Ang Gilgal ug Beer-seba lagmit mga dapit usab sa apostatang pagsimba. Aron makalikay sa gitagna nga paghukom sa Diyos, ang mga Israelinhon kinahanglang mohunong sa pag-adto niining mga dapita ug sila kinahanglang mangita kang Jehova.
7:1—Sa unsa nagtumong ang ‘ginalab nga balili sa hari’? Lagmit nagtumong kini sa buhis nga gipangayo sa hari alang sa iyang sundalong mga magkakabayo ug sa iyang binuhi nga mga hayop. Kini nga buhis kinahanglang bayran “sa sinugdan sa pag-abot sa ulahing pagpugas.” Human niana, ang mga tawo makahimo na sa pag-ani sa ilang mga alanihon. Apan, sa wala pa sila makaani, ang mga dulon mihugpa sa ilang mga tanom ug naghurot niini.
8:1, 2—Unsay gihulagwayan sa “usa ka bukag sa mga bunga sa ting-init”? Kini naghulagway nga ang adlaw ni Jehova haduol na. Ang mga bunga sa ting-init pupoon sa talitapos na ang ting-ani. Sa dihang gipakita ni Jehova kang Amos ang “usa ka bukag sa mga bunga sa ting-init,” kini nagkahulogan nga hapit nang malaglag ang Israel. Busa ang Diyos miingon kang Amos: “Ang kataposan miabot na sa akong katawhang Israel. Dili na ako magpasaylo pa kanila.”
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:3, 6, 9, 11, 13; 2:1, 4, 6. Tungod sa kasuko ni Jehova sa Israel, Juda, ug sa unom ka nasod sa ilang palibot, siya miingon: “Dili ko kini isibog.” Wala gayoy makaikyas sa paghukom ni Jehova.—Amos 9:2-5.
2:12. Dili gayod nato awhagon ang kugihang mga payunir, nagapanawng mga magtatan-aw, mga misyonaryo, o mga membro sa pamilyang Bethel sa pag-undang sa bug-os panahong pag-alagad aron magkinabuhi konong normal. Hinunoa, angay natong dasigon sila sa pagpadayon sa ilang maayong buhat.
3:8. Maingon nga ang usa ka tawo mobatig kahadlok sa dihang makadungog siyag ngulob sa leyon, si Amos naaghat sa pagsangyaw sa dihang nadungog niya ang gisulti ni Jehova: ‘Lakaw, panagna ngadto sa akong katawhan.’ (Amos 7:15) Ang diyosnong kahadlok angayng magpalihok kanato nga magmasiboton sa pagsangyaw sa mensahe sa Gingharian.
3:13-15; 5:11. Sa tabang ni Jehova, si Amos, nga tig-alima lang ug mga hayop, nakahimo sa ‘pagpanaksi’ ngadto sa mga tawong dato nga wala magpakabana sa adlaw ni Jehova. Si Jehova makatabang usab kanato aron molampos sa pagmantala sa mensahe sa Gingharian bisan unsa ka lisod ang teritoryo.
4:6-11; 5:4, 6, 14. Bisag makadaghan nga wala mosanong ang mga Israelinhon sa awhag nga “mobalik” kang Jehova, sa gihapon sila giawhag sa ‘pagpangita kang Jehova aron sila mabuhi.’ Hangtod tugotan pa ni Jehova nga magpadayon kining daotang sistema sa mga butang, angay natong awhagon ang mga tawo sa pagduol sa Diyos.
5:18, 19. Dako gayong kabuangan kon ang usa ‘mangandoy sa adlaw ni Jehova’ apan wala mangandam niini. Ang kahimtang nianang tawhana ikapanig-ingon sa tawo nga nakaikyas sa leyon apan nakasugat ug oso. Nakaikyas tuod siya sa oso apan napaakan sa bitin. Maalamon gayod nga kita “magpadayon sa pagtukaw” sa espirituwal ug mangandam kanunay.—Lucas 21:36.
7:12-17. Angay kitang magmaisogon ug magmapositibo sa pagmantala sa mensahe sa Diyos.
9:7-10. Ang mga Israelinhon kaliwat sa matinumanong mga patriarka ug sa piniling katawhan sa Diyos nga giluwas gikan sa Ehipto. Bisan pa niana, nawad-an sila sa pag-uyon sa Diyos sama sa mga Cusihanon. Ang kagikan sa usa dili basehanan nga iyang maangkon ang pag-uyon sa dili-mapihigong Diyos kondili ang pagkahadlok sa Diyos ug ang pagbuhat ug matarong.—Buhat 10:34, 35.
Kon Unsay Angay Natong Buhaton
Ang adlaw sa pagpatuman sa paghukom sa Diyos batok sa kalibotan ni Satanas haduol na. Ang Diyos nagbubo sa iyang espiritu nganha sa iyang mga magsisimba, nga nagsangkap kanila sa pagpasidaan sa mga tawo bahin sa pag-abot nianang adlawa. Dili ba angay nga bug-os kitang makigbahin sa pagtabang sa uban nga makaila kang Jehova ug ‘motawag sa iyang ngalan’?—Joel 2:31, 32.
Si Amos nag-ingon: “Dumti ang daotan, ug higugmaa ang maayo, ug hatagig luna ang hustisya diha sa ganghaan.” (Amos 5:15) Samtang nagkaduol ang adlaw ni Jehova, maalamon gayod nga atong huptan ang suod nga relasyon uban sa Diyos ug magpabilin kitang bulag niining daotang kalibotan ug sa makadaot nga impluwensiya niini. Aron mabuhat kana, angay gayod natong ipadapat ang tukma-sa-panahong mga leksiyon nga atong nakat-onan gikan sa basahon ni Joel ug Amos.—Hebreohanon 4:12.
[Hulagway sa panid 12]
Si Joel nagtagna: “Ang adlaw ni Jehova haduol na!”
[Mga hulagway sa panid 15]
Sama kang Amos, kita angayng magmaisogon ug magmapositibo sa pagmantala sa mensahe sa Diyos