Mga Pangunang Punto Gikan sa Basahon ni Abdias, Jonas, ug Miqueas
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Mga Pangunang Punto Gikan sa Basahon ni Abdias, Jonas, ug Miqueas
“ANG panan-awon ni Abdias.” (Abdias 1) Pasiunang mga pulong kini sa basahon sa Bibliya nga Abdias. Wala nay laing gihisgotan si Abdias bahin sa iyang kaugalingon gawas sa pagpaila sa iyang ngalan diha sa basahon nga iyang gisulat sa 607 W.K.P. Diha sa basahon nga nasulat kapin sa duha ka siglo nga mas sayo kay sa basahon ni Abdias, tin-awng gipadayag ni manalagnang Jonas ang iyang personal nga kasinatian maylabot sa pagpadala kaniya sa Nineve. Si Miqueas nanagna sulod sa 60 ka tuig tali sa panahon ni Abdias ug Jonas, nga nagsugod sa 777 W.K.P. hangtod sa 717 W.K.P. Ang gisulti lamang ni Miqueas bahin sa iyang kaugalingon mao nga siya “taga-Moreset” ug nga midangat ang pulong ni Jehova kaniya “sa mga adlaw ni Jotam, ni Ahaz, ni Ezequias, nga mga hari sa Juda.” (Miqueas 1:1) Ang mga ilustrasyon nga iyang gigamit sa pagpasiugda sa mga punto sa iyang mensahe nagpakita nga sinati siya sa kinabuhi sa banika.
ANG EDOM “PAGAPUTLON HANGTOD SA PANAHONG WALAY TINO”
Mahitungod sa Edom, si Abdias nag-ingon: “Tungod sa kapintasan nga gibuhat ngadto sa imong igsoong lalaki nga si Jacob, ang kaulaw magtabon kanimo, ug ikaw pagaputlon hangtod sa panahong walay tino.” Lab-as pa sa panumdoman sa manalagna ang dili pa dugayng kabangisan nga gihimo sa mga Edomhanon batok sa mga anak ni Jacob—ang mga Israelinhon. Sa 607 W.K.P., sa dihang gilaglag sa mga Babilonyanhon ang Jerusalem, ang mga Edomhanon “mibarog lamang sa daplin” ug nakig-alyansa sa misulong nga “mga langyaw.”—Abdias 10, 11.
Sa kasukwahi, ang balay ni Jacob may paglaom nga makabalik sa ilang dapit. Si Abdias nagtagna: “Mahiadto sa Bukid sa Zion kadtong makaikyas, ug kana mahimong balaan.”—Abdias 17.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
ber 5-8—Nganong gitandi ang kalaglagan sa Edom ngadto sa pag-abot sa mga tulisan sa gabii ug sa pag-abot sa mga tigpupo ug ubas? Kon ang mga kawatan mangabot sa Edom, ila lang kuhaon ang mga butang nga ilang gusto. Kon ang mga tigpupo ug ubas ang mangabot, sila magbilin ug pipila nga mahagdaw. Apan, sa pagkapukan sa Edom, ang iyang mga bahandi pangitaon ug hutdon kini pagdala sa ‘mga tawo nga nakigsaad [kaniya]’—ang iyang mga kaalyado nga mga Babilonyanhon.—Jeremias 49:9, 10.
ber 10—Sa unsang paagi ang Edom “pagaputlon hangtod sa panahong walay tino”? Sumala sa gitagna, ang Edom, nga usa ka nasod nga may kagamhanan ug ginsakpan, nahanaw gayod. Giilog ni Haring Nabonido sa Babilonya ang Edom sa mga tungatunga sa ikaunom nga siglo W.K.P. Sa ikaupat nga siglo W.K.P., ang kayutaan sa Edom gipuy-an sa mga Nabataeanhon, ug napugos ang mga Edomhanon sa pagpuyo sa habagatang bahin sa Judea, sa yuta sa Negeb nga sa ulahi nailhang Idumea. Human malaglag sa mga Romano ang Jerusalem sa 70 K.P., wala nay Edomhanon nga naglungtad.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
ber 3, 4. Ang mga Edomhanon nagpuyo sa gaangon nga rehiyon nga may habog nga kabukiran ug lawom nga mga lugot. Malisdan ang ilang mga kaaway sa pagsulong sa ilang dapit. Tungod niini, lagmit kompiyansa kaayo ang mga Edomhanon nga luwas ang ilang pagkabutang. Apan wala gayod sila makaikyas sa paghukom ni Jehova.
ber 8, 9, 15. Ang kaalam ug gahom sa tawo dili makapanalipod kaniya sa “adlaw ni Jehova.”—Jeremias 49:7, 22.
ber 12-14. Ang gidangatan sa mga Edomhanon maoy usa ka pasidaan alang niadtong nagmaya sa mga kalisdanan nga hayan maagoman sa mga alagad sa Diyos. Dili gayod ibalewala ni Jehova ang pagdagmal nga maagoman sa iyang katawhan.
ber 17-20. Kini nga tagna bahin sa pagpasig-uli sa mga anak ni Jacob natuman sa dihang ang nanghibiling mga Hudiyo nakabalik sa Jerusalem gikan sa Babilonya niadtong 537 W.K.P. Natuman gayod ang pulong ni Jehova. Bug-os gayod kitang makasalig sa iyang mga saad.
“ANG NINEVE PAGALAGLAGON”
Inay tumanon ni Jonas ang sugo sa Diyos sa ‘pag-adto sa Nineve nga dakong siyudad [aron] imantala batok niini’ ang mensahe sa paghukom, siya mitipas sa laing dapit. Pinaagi sa pagpadalag “makusog nga hangin ibabaw sa kadagatan” ug pinaagi sa paggamit ug “usa ka dakong isda,” si Jehova nagdala kang Jonas sa Nineve ug nagsugo kaniya sa ikaduhang higayon.—Jonas 1:2, 4, 17; 3:1, 2.
Misulod si Jonas sa Nineve ug way-lipodlipod siyang nagpasidaan: “Kap-atan ka adlaw na lamang, ug ang Nineve pagalaglagon.” (Jonas 3:4) Tungod kay wala man mahitabo ang iyang gisulti, si Jonas “nanginit sa kasuko.” Si Jehova naggamit ug “usa ka tabayag” aron sa pagtudlo kang Jonas ug leksiyon bahin sa pagpakitag kaluoy.—Jonas 4:1, 6.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
3:3—Moabot ba gayod ug “tulo ka adlaw nga paglakaw” ang gidak-on sa Nineve? Oo. Sa karaang panahon, ang Nineve lagmit naglakip sa ubang mga dapit, gikan sa Khorsabad sa amihanan ngadto sa Nimrud sa habagatan. Kon liboton ang katibuk-ang teritoryo sa Nineve, kini mosukod ug 100 kilometros.
3:4—Nagtuon ba si Jonas ug pinulongan sa mga Asiryano aron makasangyaw sa mga taga-Nineve? Si Jonas lagmit makamao nang mosulti sa pinulongan sa mga Asiryano, o siya lagmit gitugahan sa Diyos ug katakos aron makasulti niana. Posible usab nga naggamit siyag tighubad samtang nagpahayag sa pintok nga mensahe nga iyang gisulti sa pinulongang Hebreohanon. Kon ugaling naggamit siya ug tighubad, lagmit mas naikag ang mga tawo sa pagpamati sa iyang mensahe.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:1-3. Kon tuyoon sa usa pag-una ang laing mga kalihokan inay makig-ambit sa bug-os sa buluhatong pagsangyaw ug paghimog tinun-an, kini timailhan nga siya may daotang motibo. Sama siya kang Jonas nga milikay sa iyang hinatag-sa-Diyos nga buluhaton.
1:1, 2; 3:10. Si Jehova nagpakitag kaluoy dili lang sa usa ka nasod o rasa o sa usa ka linaing grupo sa mga tawo. “Si Jehova maayo sa tanan, ug ang iyang mga kaluoy anaa sa ibabaw sa tanan niyang mga buhat.”—Salmo 145:9.
1:17; 2:10. Ang pagkaanaa ni Jonas sa tiyan sa dakong isda sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii naghulagway sa kamatayon ug pagkabanhaw ni Jesus.—Mateo 12:39, 40; 16:21.
1:17; 2:10; 4:6. Giluwas ni Jehova si Jonas gikan sa dagat nga gikusokuso sa unos. Ang Diyos “nag-andam [usab] ug usa ka tabayag, aron motubo kini sa ibabaw ni Jonas, aron makalandong sa iyang ulo, sa pagluwas kaniya gikan sa iyang daotang kahimtang.” Ang modernong-adlaw nga mga magsisimba ni Jehova makasalig gayod kaniya, ug sa iyang mahigugmaong-kalulot, sa pagluwas ug pagpanalipod kanila.—Salmo 13:5; 40:11.
2:1, 2, 9, 10. Si Jehova magpatalinghog sa mga pag-ampo ug pangamuyo sa iyang mga alagad.—Salmo 120:1; 130:1, 2.
3:8, 10. Ang matuod nga Diyos “nagbasol,” o nag-usab sa iyang hunahuna, sa kalamidad nga iya nang gisulti, ug kini “wala niya ipahinabo.” Ngano? Tungod kay ang mga taga-Nineve “mitalikod sa ilang daotang dalan.” Sa susama, mahimong mausab ang bug-at nga paghukom sa Diyos kon ang usa ka makasasala tinuod nga maghinulsol.
4:1-4. Walay tawo nga makapugong sa Diyos sa Iyang pagpakitag kaluoy. Angay gayod kitang mag-amping nga dili kuwestiyonon ang pagkamaluluy-on ni Jehova.
4:11. Si Jehova mapailobon. Buot niya nga masangyaw ang mensahe sa Gingharian sa tibuok kalibotan tungod kay—sama sa iyang gipakita sa 120,000 ka molupyo sa Nineve—siya naluoy niadtong “wala mahibalo sa kalainan tali sa ilang tuong kamot ug sa ilang wala.” Dili ba angay usab kitang maluoy sa mga tawo sa atong teritoryo ug madasigong makig-ambit sa buluhatong pagsangyaw ug paghimog tinun-an?—2 Pedro 3:9.
‘MODAKO PA ANG ILANG PAGKAUPAW’
Si Miqueas nagyagyag sa mga kalapasan sa Israel ug Juda, nagtagna sa pagkalaglag sa mga kaulohan niini, ug nagsaad nga sila ipasig-uli sa ilang dapit. Ang Samaria mahimong “usa ka tapok sa mga ginun-ob sa uma.” Tungod sa pagsimbag mga idolo, ang Israel ug Juda angayan lamang nga ‘upawan,’ o pakaulawan. Sa ilang pagkabinihag, ang ilang pagkaupaw modako pa “ingon sa agila”—lagmit usa ka matang sa upawon nga buwitre. Si Jehova misaad: “Tigomon ko gayod si Jacob.” (Miqueas 1:6, 16; 2:12) Tungod sa hiwi nga mga pangulo ug daotang mga manalagna niini, ang Jerusalem usab “mahimong tipun-og sa kagun-oban.” Apan “pagatapokon” ni Jehova ang iyang katawhan. Gikan sa “Betlehem Eprata” moabot “ang usa nga mahimong magmamando sa Israel.”—Miqueas 3:12; 4:12; 5:2.
Estrikto ba si Jehova sa iyang pagpakiglabot sa Israel? Bug-at ra ba kaayo ang iyang mga kinahanglanon? Dili. Ang gipangayo lang ni Jehova sa iyang mga magsisimba mao nga sila ‘mobuhat sa hustisya, mahigugma sa kalulot ug magmakasaranganon’ sa paglakaw uban sa ilang Diyos. (Miqueas 6:8) Apan, ang mga tawo sa panahon ni Miqueas hilabihan ka daotan nga ang ‘labing maayo kanila nahisama sa sampinit, ang labing matul-id kanila daotan pa kay sa koral nga sampinit,’ nga sakitan ang bisan kinsa nga moduol kanila. Apan ang manalagna nangutana: “Kinsa ang usa ka Diyos nga sama [kang Jehova]?” Ang Diyos maluoy pag-usab sa iyang katawhan ug iyang “itambog sa kahiladman sa dagat ang tanan nilang kasal-anan.”—Miqueas 7:4, 18, 19.
Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:
2:12—Kanus-a natuman ang tagna bahin sa ‘pagtapok sa mga nahibilin sa Israel’? Kini unang natuman niadtong 537 W.K.P. sa dihang ang mga Hudiyo namalik sa ilang yutang natawhan gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya. Sa modernong panahon, ang tagna natuman diha sa “Israel sa Diyos.” (Galacia 6:16) Sukad sa 1919, ang dinihogang mga Kristohanon gitigom “sama sa usa ka panon sa mga karnero diha sa toril.” Duyog sa “dakong panon” sa “ubang mga karnero,” ilabina niadtong 1935, sila nahimong “saba tungod sa mga tawo.” (Pinadayag 7:9; Juan 10:16) Sila nagkahiusa sa madasigong pagpauswag sa matuod nga pagsimba.
4:1-4—“Sa kaulahiang bahin sa mga adlaw,” sa unsang paagi si Jehova ‘magahukom taliwala sa daghang mga katawhan, ug magatul-id sa mga butang labot sa gamhanang mga nasod’? Ang mga pulong “daghang mga katawhan” ug “gamhanang mga nasod” wala magtumong sa tanang tawo sa usa ka nasod o sa politikal nga mga organisasyon. Hinunoa, kini nagtumong sa mga tawo gikan sa tanang nasod nga nahimong mga magsisimba ni Jehova. Si Jehova maghukom ug magtul-id kanila sa espirituwal nga paagi.
Mga Leksiyon Alang Kanato:
1:6, 9; 3:12; 5:2. Gipukan sa Asirya ang Samaria sa 740 W.K.P.—sa adlaw mismo ni Miqueas. (2 Hari 17:5, 6) Gisulong sa mga Asiryano ang Jerusalem panahon sa paghari ni Ezequias. (2 Hari 18:13) Gisunog sa mga Babilonyanhon ang Jerusalem sa 607 W.K.P. (2 Cronicas 36:19) Sumala sa gitagna, natawo ang Mesiyas sa “Betlehem Eprata.” (Mateo 2:3-6) Natuman gayod ang matagnaong pulong ni Jehova.
2:1, 2. Peligroso gayod kon kita mangangkon nga nag-alagad sa Diyos apan nangita pag-una sa bahandi inay sa “gingharian ug sa iyang pagkamatarong.”—Mateo 6:33; 1 Timoteo 6:9,10.
3:1-3, 5. Gidahom ni Jehova nga ang mga nanguna sa iyang katawhan magpakitag hustisya.
3:4. Kon gusto nato nga dunggon ni Jehova ang atong mga pag-ampo, dili gayod kita magbatasan sa sala o mosubay ug dobleng kinabuhi.
3:8. Molampos lamang kita sa pagsangyaw sa maayong balita, nga naglakip sa mensahe sa mga paghukom, kon kita palig-onon sa balaang espiritu ni Jehova.
5:5. Ang tagna ni Miqueas bahin sa Mesiyas nagpasalig kanato nga kon ang katawhan sa Diyos atakehon sa ilang mga kaaway, si Jehova magpatunghag “pito [nagpasabot ug pagkakompleto] ka magbalantay” ug “walo ka duke”—usa ka dakong grupo sa may-katakos nga mga lalaki—nga manguna sa iyang katawhan.
5:7, 8. Para sa daghan, ang dinihogang mga Kristohanon karon nahisamag “yamog gikan kang Jehova”—usa ka panalangin gikan sa Diyos. Tinuod kini tungod kay iyang gigamit ang mga dinihogan sa pagmantala sa mensahe sa Gingharian. Ang “ubang mga karnero” mitabang sa pagdala ug espirituwal nga kahayahay ngadto sa mga tawo pinaagi sa aktibong pagpaluyo sa mga dinihogan diha sa buluhatong pagsangyaw. (Juan 10:16) Pagkadakong pribilehiyo ang pagpakigbahin niining buluhatona, nga nagdalag tinuod nga kahayahay sa uban!
6:3, 4. Angay natong sundogon si Jehova nga Diyos pinaagi sa pagpakitag kalulot ug kaluoy bisan niadtong lisod ikasinabot o niadtong huyang sa espirituwal.
7:7. Samtang kita nagsagubang ug mga problema niining kataposang mga adlaw sa daotang sistema sa mga butang, dili kita angayng mawad-an ug paglaom. Hinunoa, sama ni Miqueas, kita kinahanglang “magpakita ug mahulatong tinamdan sa [atong] Diyos.”
7:18, 19. Sama kang Jehova nga andam magpasaylo sa atong mga kalapasan, kita usab angay nga andam magpasaylo niadtong nakasala kanato.
Padayon sa ‘Paglakaw sa Ngalan ni Jehova’
Kadtong makig-away batok sa Diyos ug sa iyang katawhan “pagaputlon hangtod sa panahong walay tino.” (Abdias 10) Apan, ang kasuko ni Jehova mahimong mapuypoy kon atong patalinghogan ang iyang pasidaan ug ‘talikdan ang daotang dalan.’ (Jonas 3:10) “Sa kaulahiang bahin sa mga adlaw,” sa ato pa, niining “kataposang mga adlaw,” ang matuod nga pagsimba igatuboy ibabaw sa tanang bakak nga pagsimba ug ang mga masinundanon magaganayan ngadto niini. (Miqueas 4:1; 2 Timoteo 3:1) Hinaot nga determinado kita nga ‘molakaw sa ngalan ni Jehova nga atong Diyos hangtod sa panahong walay tino, bisan hangtod sa kahangtoran.’—Miqueas 4:5.
Pagkabililhon sa mga pagtulon-an nga gitudlo kanato sa mga basahon ni Abdias, Jonas, ug Miqueas! Bisag gisulat kapin sa 2,500 na ka tuig, ang mensahe niini “buhi ug gamhanan” gihapon bisan karon.—Hebreohanon 4:12.
[Hulagway sa panid 13]
Si Abdias nagtagna: “[Ang Edom] pagaputlon hangtod sa panahong walay tino”
[Hulagway sa panid 15]
Sama kang Miqueas, ikaw usab ‘makapakitag mahulatong tinamdan kang Jehova’
[Hulagway sa panid 16]
Ang buluhatong pagsangyaw maoy usa ka pribilehiyo nga angayng pakamahalon