Sugilanon sa Kinabuhi

Paglawig Ngadto sa Bag-ong Kalibotan

Sumala sa Giasoy ni Jack Pramberg

Sa gawas sa Arboga, nga usa ka gamay, maanindot nga lungsod sa sentro sa Sweden, nahimutang ang sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova nga may kapin sa 80 ka boluntaryo. Dinhi mi nagpuyo ug nagtrabaho sa akong asawa nga si Karin. Sa unsang paagi kami nakaabot dinhi?

SA HINAPOS nga bahin sa ika-19 nga siglo, usa ka 15-anyos nga dalagitang taga-Sweden ang milalin sa Amerika. Didto sa usa ka balay-sagopanan alang sa mga langyaw sa New York City, siya nakahimamat ug usa ka marinero nga taga-Sweden. Kadto miresulta sa ilang paghigugmaay, pagminyoay, ug pagpanganak kanako. Nahitabo kini sa Bronx, New York, U.S.A., sa 1916, panahon sa Gubat sa Kalibotan I.

Wala madugay, kami mibalhin sa Brooklyn, nga duol ra kaayo sa Bethel sa Brooklyn Heights. Sa ulahi, giingnan ko ni Papa nga nagpalutaw mi ug barko-barko duol sa Brooklyn Bridge, nga bantaaw kaayo gikan sa kaulohang buhatan sa mga Saksi ni Jehova. Wala nako damha nga ang buluhaton didto makaapektar diay ug dako sa akong kinabuhi.

Natapos ang Gubat sa Kalibotan I sa 1918, ug nianang tungora, ang dili-makataronganong pagpamatay sa Uropa nahunong usab. Namauli ang mga sundalo sa ilang tagsatagsa ka panimalay diin didto makigharong sila sa laing matang sa kaaway — ang kalisod tungod sa pagkawalay trabaho. Si Papa naghunahuna nga mas maayo nga mamauli kami sa Sweden. Tuod man, namauli mi niadtong 1923. Sa ngadtongadto namuyo mi sa Erikstad, nga usa ka baryo duol sa estasyon sa tren, sa rehiyon sa Dalsland. Didto nagtukod si Papa ug kaugalingong machine shop, ug didto usab ako nagdako ug nagtungha.

Napugsan ug Binhi sa Kamatuoran

Dili maayo ang dagan sa negosyo sa akong amahan. Busa sayo sa katuigan sa 1930, mibalik siya pagsakay sa barko. Kami lang ni Mama ang nabilin sa balay—si Mama nagbaguod sa daghang problema ug akoy gibinlan sa machine shop ni Papa. Usa ka adlaw niana, giduaw ni Mama si Tiyo Johan, nga iyang bayaw. Kay nasubo sa mga panghitabo sa kalibotan, siya nangutana: “Johan, ing-ani na lang ba kanunay ang kahimtang sa kalibotan?”

“Dili baya Ruth,” siya mitubag. Iyang giestoryahan si Mama bahin sa saad sa Diyos nga taposon ang pagkadaotan ug tukoron ang usa ka matarong nga pagmando sa tibuok yuta pinaagi sa usa ka Gingharian diin si Jesu-Kristo ang Hari. (Isaias 9:6, 7; Daniel 2:44) Iyang gipatin-aw nga ang Gingharian nga gitudlo ni Jesus nga atong iampo maoy usa ka matarong nga pagmando o gobyerno nga maghimo sa yuta nga paraiso.—Mateo 6:9, 10; Pinadayag 21:3, 4.

Natandog gayod niini nga mga saad sa Bibliya si Mama. Walay hunong ang iyang pagpasalamat sa Diyos hangtod nakaabot siya sa balay. Apan, wala kami malipay ni Papa nga si Mama nahimong relihiyosa. Niining higayona, sa tunga-tunga sa katuigan sa 1930, mibalhin ako sa Trollhättan sa kasadpang Sweden, diin nangempleyo ko sa usa ka dakong machine shop. Wala madugay, si Mama ug si Papa, nga bag-o rang mikanaog sa barko, miapas nako sa Trollhättan. Busa nagkauban na usab kami sa pagpuyo.

Aron matagbaw ang iyang tinguha nga makakat-on pa bahin sa Diyos, gipangita dayon ni Mama ang mga Saksi ni Jehova sa maong dapit. Niadtong panahona, sila magtigom diha sa mga balay, nga susama sa gihimo sa unang mga Kristohanon. (Filemon 1, 2) Usa ka adlaw niana, turno na ni Mama sa pagpagamit sa iyang balay alang sa tigom. Nagpanuko siya sa pagduol kang Papa aron mananghid kon mahimo ba niyang imbitahon sa balay ang iyang mga higala. Si Papa mitubag, “Ang imong mga higala, ako usab nga mga higala.”

Busa bukas ang pultahan para sa mga bisita. Pag-abot nila, mibiya dayon ko sa balay. Apan, sa ngadtongadto, nakahukom ko nga magpabilin. Tungod sa pagkamahigalaon sa mga Saksi ug sa ilang lohikal, simple nga pangatarongan, nawala ang akong negatibong impresyon kanila. Misugod paggitib sa akong kasingkasing ang binhi sa kamatuoran—ang paglaom sa umaabot.

Pagsakay sa Barko

Anaa gyod seguro sa akong dugo ang pagkamarinero, tungod kay misakay usab akog barko. Mahunahunaon na pod ko sa akong espirituwal nga panginahanglan. Kon modunggo kami, makigkita gayod ako sa mga Saksi ni Jehova. Sa Amsterdam, Holland (Netherlands karon), miadto ko sa buhatan sa koreyo sa pagpangutana kon asa nako makontak ang mga Saksi. Human sa pagpakisusi, gihatagan ko nila sa adres ug sa kawalay langan, ako kining giadto. Usa ka diyes-anyos nga bata ang mainitong mitimbaya kanako sa pultahan. Bisan tuod estranghero ako, dihadiha mibati kong suod kaniya ug sa iyang pamilya—usa gayod ka kasinatian sa talagsaong internasyonal nga panag-igsoonay!

Bisag managlahi ang among  sinultihan, sa dihang gipakitaan nila ako ug kalendaryo ug eskedyul sa biyahe sa tren ug nagdrowing silag mapa, nasabtan dayon nako nga may asembliya nga ipahigayon sa lungsod sa Haarlem. Mitambong ko, ug bisag wala koy nasabtan, nadasig gyod ko pag-ayo. Sa dihang akong nakita ang mga Saksi nga nanagtag ug mga imbitasyon sa pahayag publiko sa Dominggo, gusto usab nako nga moapil niini. Busa gipamunit nako ang mga imbitasyon nga gipanglabay sa mga tawo ug gipanghatag kini pag-usab.

Kas-a, midunggo kami sa Buenos Aires, Argentina, ug didto akong natultolan ang sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova. Sa sulod sa pasilidad, may opisina ug estakanan sa mga literatura ug mga magasin. Sa opisina, dihay usa ka babaye nga naggansilyo ug usa ka batang babaye, lagmit iyang anak, nga nagdulag monyeka. Gabii na kaayo to, ug may usa ka lalaki nga mikuhag mga libro gikan sa estante, apil sa librong Creation sa Sweko nga pinulongan. Kay nakita nga sila malipayon, gusto nako nga mahimo nang usa sa mga Saksi ni Jehova.

Paglawig namo pauli, gitabangan namo ang mga sundalo nga sakay sa ayroplano sa mga militar sa Canada nga nahagsa duol sa baybayon sa Newfoundland. Paglabay sa pipila ka adlaw, kami duol na sa Scotland, diin didto gidakop kami sa Ingles nga mga sundalo sa dagat (navy). Gidala kami ngadto sa Kirkwall sa Orkney Islands aron sukitsukiton. Nagsugod na niadto ang Gubat sa Kalibotan II, ug nasakop na sa mga sundalong Nazi ni Hitler ang Polandia sa Septiyembre 1939. Paglabay sa pipila ka adlaw, kami gibuhian ug nakapauli ra sa Sweden nga walay kakulian.

Gawas nga nakaabot ako sa balay nga luwas, ako pa gyod nga maatiman ang akong espirituwalidad. Gusto na gayod nakong mahimong bahin sa katawhan sa Diyos ug dili na nako buot nga mapasagdan ang akong pagtambong sa mga tigom uban kanila. (Hebreohanon 10:24, 25) Pagkamakalilipay nga handomon nga sa dihang marinero pa ako, tigsangyawan ko sa ubang marinero, ug nabalitaan nako nga usa kanila na-Saksi usab.

Linaing Matang sa Pag-alagad

Sayo sa 1940, ako miduaw sa buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Stockholm. Giabiabi ako ni Johan H. Eneroth, nga nagdumala sa buluhatong pagsangyaw sa Sweden niadtong panahona. Sa dihang ako siyang giingnan nga gusto nakong makigbahin sa pagsangyaw nga bug-os panahon ingong payunir, siya mitutok kanako ug nangutana, “Kombinsido ka ba nga organisasyon kini sa Diyos?”

“Oo,” ako mitubag. Busa nabawtismohan ako sa Hunyo 22, 1940, ug nagsugod sa pag-alagad sa buhatan uban sa hamtong nga mga igsoon diha sa malinawon nga palibot. Kami magsangyawan sa hinapos sa semana. Panahon sa ting-init, kami mangadto sa lagyong mga teritoryo aron mosangyaw didto sa tibuok hinapos sa semana, ug inigkagabii mangatulog kami ibabaw sa mga kompay.

Apan kasagaran, manangyaw kami sa Stockholm ug sa palibot sa siyudad. Kas-a, may nakita akong tawo sa silong sa balay, nga nagkadipodipo sa pagrepir sa tangke sa init nga tubig (boiler). Busa nanglulho ako ug gitabangan siya. Sa dihang narepir na ang tangke ug wala na kini magtulo, mapasalamaton kanako ang tawo ug miingon: “Seguro duna kay tuyo kon nganong mihapit ka dinhi. Tana! Manghinaw ta sa taas ug mangape.” Busa nanaka mi ug samtang nangape, ako siyang gisangyawan. Sa ngadtongadto, na-Saksi ra siya.

Bisan pag mideklarar ang nasod sa Sweden nga dili kini moapil sa pagpakiggubat, ang mga molupyo niini apektado gihapon sa gubat. Daghan sa mga kalalakin-an, apil na kanako, ang gipatawag aron pasundalohon. Sa dihang modumili ko sa pag-apil sa pagbansay alang sa mga sundalo, ila akong prisohon sa makadiyot. Sa ulahi, gibalhog nila ako sa kampo sa pinugos nga pagtrabaho. Ang batan-ong mga Saksi sagad taralon sa hukmanan, ug didto nakahigayon kami sa pagpamatuod bahin sa Gingharian sa Diyos. Tinuod gayod ang gitagna ni Jesus: “Kamo pagataralon atubangan sa mga gobernador ug sa mga hari tungod kanako, ingong usa ka pagpamatuod kanila ug sa mga nasod.”—Mateo 10:18.

Kausaban sa Akong Kinabuhi

Sa 1945, milurang na ang gubat sa Uropa. Sa hinapos nianang tuiga, si Nathan H. Knorr, nga  maoy nagdumala kaniadto sa tibuok-kalibotang buluhaton, mibisita kanamo gikan sa Brooklyn uban sa iyang sekretaryo nga si Milton Henschel. Ang ilang pagduaw dako kaayog gikatabang sa pagpauswag sa kahikayan sa buluhatong pagsangyaw sa Sweden—ug nakadasig kanako mismo. Pagkadungog nako nga mahimo akong motungha sa Watchtower Bible School of Gilead, miaplay dayon ako.

Pagkasunod tuig, didto na gyod ko sa klasrom sa tunghaan, nga nahimutang kaniadto duol sa South Lansing, New York. Panahon sa lima ka bulan nga klase, gitudloan kami pag-ayo nga mas nakapalalom pa sa akong apresasyon sa Bibliya ug sa organisasyon sa Diyos. Akong nakita nga mahigalaon ug mahunahunaon ang mga nagdumala sa buluhatong pagsangyaw sa tibuok kalibotan. Kugihan kaayo silang nagtrabaho uban kanamo. (Mateo 24:14) Wala ra ako matingala niini, apan nalipay ko nga nakakita mismo niini.

Sa kataposan, sa Pebrero 9, 1947, miabot ang adlaw sa graduwasyon sa ikawalo nga klase sa Tunghaang Gilead. Gipahibalo ni Brader Knorr kon asang mga nasora ipadala ang mga estudyante. Sa pagtawag kanako, siya miingon, “Si Brader Pramberg mobalik sa Sweden aron sa pag-alagad sa mga igsoon didto.” Sa tinud-anay lang, wala ra kaayo ko malipay nga mobalik ko sa nasod nga akong gigikanan.

Pagtuman sa Lisod nga Buluhaton

Sa dihang nakabalik na ako sa Sweden, nasayran nako nga may bag-ong kahikayan nga himoon diha sa daghang nasod sa tibuok kalibotan—ang pag-alagad sa distrito. Ako ang unang magtatan-aw sa distrito nga gitudlo sa pagduaw sa tibuok nasod sa Sweden. Ako ang maghikay ug magdumala sa dagkong panagkatigom nga sa ulahi gitawag ug sirkitong asembliya, nga gipahigayon diha sa mga siyudad ug mga lungsod sa Sweden. Kay bag-o man kini nga kahikayan, wala kaayo koy mga instruksiyon nga nadawat. Amo gayong lingkoran ug pangandaman ni Brader Eneroth ang programa sa kinamaayohan nga among maarangan. Gikulbaan gyod kog maayo niining buluhatona ug mag-ampo ko kang Jehova dili lang kausa kondili sa makadaghan. Ako nakapribelihiyo sa pag-alagad ingong magtatan-aw sa distrito sulod sa 15 ka tuig.

Niadtong mga adlawa, lisod ang pagpangitag maayong dapit nga kaasembliyahan. Mapugos kami sa pag-abang sa mga dapit nga sayawanan ug ubang dapit nga susama niini, nga usahay gubaon ug sagad walay heater nga makapawala sa katugnaw. Usa niini ka pananglitan mao ang asembliya sa Rökiö, Pinlandia. Among giabangan ang karaang community center nga taudtaod nang wala gamita. Nagbagyo niadto ug niyebe, ug ang temperatura maoy -20 grado Celsius. Busa among gihalingan ang duha ka dagkong dapogan nga gama sa baril sa aseite. Kay wala makahibalo nga gisalagan diay sa langgam ang panghaw, nabuot mi sa aso! Bisan pag nanghapdos ang mga mata, ang tanan nagpabiling naglingkod nga nagsul-ob ug mga kapote. Dili gayod kami malimot niadtong asembliyaha.

Lakip sa instruksiyon sa paghikay niining tulo ka adlaw nga sirkitong asembliya mao ang pagtaganag pagkaon alang sa mga delegado. Sa sinugdan, wala kamiy mga gamit ug walay kasinatian kon unsaon sa paghimo niana. Apan maayo na lang kay may mga igsoon nga malipayong mipasalig sa paghimo sa maong lisod  nga buluhaton. Sa adlaw una ang asembliya, imong makita sila nga nag-alirong sa dakong dulang, nga nagpanit ug mga patatas ug alegre kaayong nag-estoryahanay sa ilang mga kaagi. Tungod sa ilang pagtrabaho nga magkauban, daghan sa mga brader ug sister ang nagkahigalaay.

Apil sa among buluhaton kaniadto mao ang pagsul-ob ug mga plakard nga nagpahibalo sa ipahigayon nga sirkitong asembliya. Magpanon kami sa lungsod o sa baryo, nga mangimbitar sa mga tawo sa pagtambong sa pakigpulong publiko. Kadaghanan sa mga tawo mga buotan ug matinahoron. Kas-a, sa lungsod sa Finspång, ang dalan napuno sa mga trabahante nga nanggawas gikan sa usa ka pabrika. Kalit lang, usa kanila ang misinggit: “Tan-awa! Mao kanang mga tawhana ang dili madaog ni Hitler.”

Usa ka Talagsaong Anib sa Akong Kinabuhi

Ang akong kahimtang ingong nagapanawng ministro nausab human nako mahimamat si Karin, usa ka buotan kaayo nga dalaga. Niadtong Hulyo 1953, gidapit kami sa pagtambong sa internasyonal nga kombensiyon sa Yankee Stadium, New York City. Panahon sa intermisyon sa maong kombensiyon, sa Lunes petsa 20, kami ni Karin gikasal ni Milton Henschel. Talagsaon gayod kadto nga hitabo didto sa iladong estadyum nga dulaanan ug baseball. Human mag-alagad nga magkauban sa distrito hangtod sa 1962, kami ni Karin gidapit sa pag-alagad sa Bethel sa Sweden. Una, giasayn ako sa Magazine Department. Dayon, tungod sa akong nakamaohan ingong mekaniko, ako gibalhin sa pagmentinar sa imprentahanan ug sa uban pang makinarya sa buhatan. Si Karin nagtrabaho sa labhanan sulod sa ubay-ubayng katuigan. Siya nag-alagad karon ingong tigtsek sa gihubad nga mga publikasyon sa Proofreading Department.

Pagkatugob ug pagkamalipayon sa kinabuhi nga among napahimuslan sa kapig 54 ka tuig nga pag-alagad kang Jehova ingong magtiayon! Si Jehova nagapanalangin gayod sa iyang mahigugmaon ug kugihan nga mga alagad. Balik sa 1940, sa dihang bag-o pa ako sa Bethel, 1,500 pa lang ang Saksi sa Sweden. Apan karon sila kapin nag 22,000. Mas dako pa ang pag-uswag sa ubang bahin sa kalibotan, mao nga sa tibuok yuta, ang mga Saksi mokabat nag kapin sa 6.5 milyones.

Ang espiritu ni Jehova nagpaluyo sa among buluhaton, buot ingnon, padayong nagtimon sa among paglawig. Pinaagi sa mata sa pagtuo, among nakita ang gubot, samag-dagat nga katawhan, apan wala kami mahadlok. Diha sa unahan, tin-aw namong nakita ang bag-ong kalibotan sa Diyos. Kami ni Karin mapasalamaton gayod sa Diyos tungod sa tanan niyang kaayo kanamo ug sa adlaw-adlaw, kami nag-ampo nga hatagan ug kusog aron among mahuptan ang among integridad ug sa kataposan makab-ot ang among tumong—ang pag-uyon sa Diyos ug ang kinabuhing walay kataposan!—Mateo 24:13.

[Hulagway sa panid 12]

Gisabak ko ni Mama

[Hulagway sa panid 13]

Nagpalutaw mi dinhi ni Papa ug barko-barko sa katuigan sa 1920

[Hulagway sa panid 15]

Uban ni Herman Henschel (amahan ni Milton) sa Gilead, sa 1946

[Mga hulagway sa panid 16]

Kami gikasal sa Yankee Stadium sa Hulyo 20, 1953