“Kinsay Maalamon ug Masinaboton Kaninyo?”

“Kinsay maalamon ug masinaboton kaninyo? Ipakita niya gikan sa iyang maayong panggawi ang iyang binuhatan nga may kalumo nga iya sa kaalam.”—SANT. 3:13.

1, 2. Unsay ikaingon bahin sa daghan nga giisip nga maalamon?

 KINSAY imong nahunahunaan nga tinuod nga maalamon? Ang imo bang mga ginikanan, usa ka tigulang nga lalaki, o usa ka propesor sa kolehiyo? Ang imong opinyon kon kinsa ang maalamon apektado tingali sa imong kagikan ug mga kahimtang. Apan ang mga alagad sa Diyos ilabinang interesado kon unsay iyang hunahuna.

² Dili ang tanan nga giisip sa kalibotan ingong maalamon maoy tinuod nga maalamon sa mga mata sa Diyos. Pananglitan, kini ang giingon ni Job ngadto sa mga tawong naghunahuna nga sila nagsultig maalamong mga pulong: “Ako walay nakaplagan nga maalamon taliwala kaninyo.” (Job 17:10) Mahitungod sa pipila nga nagsalikway sa kahibalo bahin sa Diyos, si apostol Pablo misulat: “Bisan tuod nangangkon nga sila maalamon, sila nahimong buangbuang.” (Roma 1:22) Ug pinaagi sa manalagnang si Isaias, kini ang pintok nga gisulti ni Jehova: “Alaot kadtong mga maalamon sa ilang kaugalingong mga mata.”—Isa. 5:21.

3, 4. Unsay gikinahanglan aron mahimong tinuod nga maalamon?

³ Nan, tinoon gayod nato kon unsay angayng himoon sa usa ka tawo aron mahimo siyang tinuod nga maalamon ug mauyonan sa Diyos. Ang Proverbio 9:10 nagpatin-aw niini kanato: “Ang pagkahadlok kang Jehova maoy sinugdanan sa kaalam, ug ang kahibalo bahin sa Labing Balaang Usa mao ang pagsabot.” Ang maalamong tawo kinahanglang mahadlok sa Diyos ug magtahod sa iyang mga sukdanan. Apan labaw pa ang gikinahanglan kay sa pagtuo lamang nga adunay Diyos ug nga siya adunay mga sukdanan. Ang tinun-ang si Santiago dugang nagpatin-aw niini. (Basaha ang Santiago 3:13.) Matikdi ang pamulong: “Ipakita niya gikan sa iyang maayong panggawi ang iyang binuhatan.” Ang tinuod nga kaalam angayng makita diha sa imong gibuhat ug gisulti kada adlaw.

⁴ Ang tinuod nga kaalam naglangkit sa makataronganong paghukom ug sa pagpadapat sa kahibalo ug pagsabot sa epektibong paagi. Unsang mga binuhatan ang magpadayag nga aduna kita niana nga kaalam? Si Santiago nagtala ug ubay-ubayng butang nga dayag diha sa mga binuhatan niadtong mga maalamon. a Unsay iyang gisulti nga makatabang kanato sa pagbaton ug maayong relasyon uban sa mga isigkamagtutuo ug sa mga tawo sa gawas sa kongregasyon?

Mga Binuhatan nga Magpaila sa Tinuod nga Maalamon

5. Unsay panggawi sa tawong tinuod nga maalamon?

⁵ Sumala sa ato nang nasayran, gilangkit ni Santiago ang kaalam uban sa maayong panggawi. Kay ang pagkahadlok kang Jehova mao man ang sinugdanan sa kaalam, ang tawong maalamon maningkamot sa paggawi uyon sa mga paagi ug sukdanan sa Diyos. Wala kita mangatawo nga may diyosnong kaalam. Apan makabaton kita niini pinaagi sa regular nga pagtuon ug pagpamalandong sa Bibliya. Kini makatabang kanato sa pagbuhat sa gidasig sa Efeso 5:1: “Mahimong mga tigsundog sa Diyos.” Kon mas manundog kita kang Jehova, mas ikapasundayag nato ang kaalam diha sa atong mga binuhatan. Ang mga paagi ni Jehova labaw gayod kaayo kay  sa iya sa mga tawo. (Isa. 55:8, 9) Busa samtang manundog kita sa mga paagi ni Jehova, ang mga tawo sa gawas sa kongregasyon makakita nga lahi gayod kita.

6. Nganong ang kalumo maoy ebidensiya sa pagkadiyosnon, ug unsay nalangkit niining hiyasa?

⁶ Si Santiago nag-ingon nga ang usa ka paagi nga mahisama kang Jehova mao ang pagbatog “kalumo nga iya sa kaalam.” Bisan tuod malumo ang usa ka Kristohanon, siya mahimong magmalig-on usab sa moral, nga maoy makatabang kaniya sa pagbalanse sa iyang mga kalihokan. Bisan pag ang Diyos tuman ka kusganon, siya malumo ug dili kita mahadlok nga moduol kaniya. Ang Anak sa Diyos nagpakitag kalumo sama sa iyang Amahan mao nga siya nakaingon: “Umari kanako, kamong tanang nabudlayan ug nabug-atan, ug ako magapalagsik kaninyo. Isangon diha kaninyo ang akong yugo ug magtuon gikan kanako, kay ako malumog-buot ug mapainubsanon sa kasingkasing, ug kamo makakaplag ug kahayahay alang sa inyong mga kalag.”—Mat. 11:28, 29; Filip. 2:5-8.

7. Nganong mahimong isipon nato si Moises ingon nga maayong panig-ingnan sa kalumo?

⁷ Ang Bibliya naghisgot bahin sa uban pa nga may talagsaong kalumo o kaaghop. Ang usa kanila mao si Moises. Dako kaayo ang iyang kaakohan, apan gibatbat siya ingon nga “labing maaghop sa tanang tawo sa ibabaw sa nawong sa yuta.” (Num. 11:29; 12:3) Ug hinumdomi ang kalig-on nga gihatag ni Jehova kang Moises sa pagtuman sa Iyang kabubut-on. Nalipay si Jehova sa paggamit ug malumong mga tawo sa pagtuman sa iyang katuyoan.

8. Nganong ang dili-hingpit nga mga tawo makapasundayag man sa “kalumo nga iya sa kaalam”?

⁸ Tataw nga ang dili-hingpit nga mga tawo makapasundayag sa “kalumo nga iya sa kaalam.” Komosta man kita? Sa unsang paagi mahimong mouswag kita sa pagpasundayag niining hiyasa? Ang kalumo usa ka bunga sa balaang espiritu ni Jehova. (Gal. 5:22, 23) Pinaagi sa pag-ampo kita makapangayo sa iyang espiritu ug makapaningkamot nga ipasundayag ang mga bunga niini, nga mosalig nga ang Diyos motabang aron kita mouswag sa pagpasundayag ug kalumo. Madasig gayod kita sa paghimo niini tungod sa pasalig sa salmista: “Tudloan [sa Diyos] ang mga maaghop sa iyang dalan.”—Sal. 25:9.

9, 10. Nganong kinahanglan kitang maningkamot sa pagpakitag diyosnong kalumo?

⁹ Hinuon, gikinahanglan ang dakong paningkamot aron mouswag kita niining bahina. Ang pipila kanato lagmit dili malumo tungod sa pagmatuto kanato. Dugang pa, mahimong dasigon kita sa mga tawo nga nag-alirong kanato nga dili magmalumo, nga magaingon nga ang daotan angayng baslan ug daotan. Apan maalamon ba gayod kini? Kon adunay gamayng sunog sa inyong balay, buboan mo ba kinig aseite o bugnaw nga tubig aron kini mapalong? Kon imong buboan ug aseite mosilaob kini, apan kon imong buboan ug bugnaw nga tubig kini lagmit mapalong. Ang Bibliya susamang nagtambag kanato: “Ang tubag, kon malumo, makapahilayo sa kaaligutgot, apan ang pulong nga makapasakit makapapukaw sa kasuko.” (Prov. 15:1, 18) Sa sunod higayong adunay mga pagkapikal, sulod o gawas man sa kongregasyon, ikapakita nato nga kita tinuod nga maalamon kon kita magmalumo.—2 Tim. 2:24.

¹⁰ Sumala sa nahisgotan na, ang daghan nga naimpluwensiyahan sa espiritu sa kalibotan dili malumo, makigdaiton, ug kalmado. Sa pagkatinuod, ang daghan maoy bagis ug hambogiro. Si Santiago nahibalo niini, ug mihatag siyag mga pasidaan aron ang mga sakop sa kongregasyon dili matakdan sa maong espiritu. Unsa pay atong makat-onan gikan sa iyang tambag?

Mga Kinaiya sa Dili Maalamon

11. Unsang mga kinaiya ang sukwahi sa diyosnong kaalam?

¹¹ Si Santiago matinud-anong misulat bahin sa mga kinaiya nga sukwahi sa diyosnong kaalam. (Basaha ang Santiago 3:14.) Ang pangabugho ug pagkamatigion maoy unodnon ug dili-diyosnong mga kinaiya. Tagda kon unsay mahitabo sa dihang mopatigbabaw ang unodnong panghunahuna. Unom ka “Kristohanong” mga grupo ang nagkontrolar sa mga seksiyon sa Simbahan sa Balaang Lubnganan sa Jerusalem, nga gituohang gitukod sa dapit diin gipatay ug gilubong si Jesus. Sila kanunayng magkabangi. Niadtong  2006, ang magasing Time naghisgot bahin sa usa ka miaging panghitabo nga ang mga monghe didto “dugay nga nagkarambola, . . . nga nagpinusposay ginamit ang dagkong mga kandelero.” Wala gayod silay pagsalig sa usag usa mao nga ang yawi sa simbahan gisalig na lang sa usa ka Muslim.

12. Unsa kahay mahitabo sa dihang walay kaalam?

¹² Kanang grabeng mga pagpasundayag sa pagkamatigion dili angayng makita diha sa matuod nga Kristohanong kongregasyon. Apan tungod sa pagkadili-hingpit, ang pipila magpadayag usahay ug pagkagahian sa pagdapig sa ilang mga opinyon. Mahimong moresulta kana sa di-pagsinabtanay ug panag-away. Namatikdan kini ni apostol Pablo sa kongregasyon sa Corinto, busa siya misulat: “Kay samtang adunay pangabugho ug panag-away taliwala ninyo, dili ba kamo mga unodnon ug dili ba kamo nagalakaw ingon sa mga tawo?” (1 Cor. 3:3) Dugaydugayng nasinati sa maong kongregasyon sa unang siglo kanang makapasubo nga kahimtang. Busa, ato gayong bantayan nga ang maong tinamdan dili makasulod sa kongregasyon karon.

13, 14. Paghatag ug mga pananglitan kon sa unsang paagi mahimong ipakita ang unodnong tinamdan.

¹³ Sa unsang paagi makayuhot tingali ang maong espiritu? Mahimo kanang mosugod sa ginagmayng mga paagi. Pananglitan, samtang nagtukod ug Kingdom Hall, mahimong motungha ang nagkalahi nga mga opinyon kon unsay angayng buhaton. Ang usa ka igsoong lalaki mahimong malalison kon dili dawaton ang iyang sugyot, nga manaway pa tingali sa nakab-ot nga mga desisyon. Basin dili na siya mopadayon sa pagtrabaho sa maong proyekto! Ang naghimo niana nahikalimot nga ang kalamposan sa usa ka proyekto mas mag-agad sa malinawong espiritu sa kongregasyon inay sa espesipikong metodo nga gigamit. Panalanginan ni Jehova ang malumong tinamdan, dili ang pagkamalalison.—1 Tim. 6:4, 5.

¹⁴ Ang laing pananglitan maoy sa dihang ang mga ansiyano sa usa ka kongregasyon nakamatikod nga ang usa ka dugaydugay na nga kaubang ansiyano wala na makakab-ot sa Kasulatanhong mga kuwalipikasyon. Kay ang maong ansiyano gitambagan na sa nangagi apan wala mouswag, ang nagaduawng magtatan-aw sa sirkito miuyon ug miduyog sa rekomendasyon nga siya tangtangon. Unsa kahay hunahunaon sa maong igsoon? Dawaton ba niya sa mapainubsanon ug malumong paagi ang bug-os-giuyonang desisyon sa mga ansiyano ug ang Kasulatanhong tambag ug maningkamot sa pagkab-ot sa Kasulatanhong mga kuwalipikasyon aron makaalagad na usab siya ingong ansiyano? O siya ba mayugot ug masina kay nawad-an na sa iyang pribilehiyo? Nganong ipugos man sa maong brader nga siya kuwalipikado pa ingong ansiyano, sa dihang ang uban nagtuo nga siya dili na? Labi pa gayong maalamon nga magmapainubsanon ug magmasinaboton!

15. Nganong gibati mong mahinungdanon ang inspiradong tambag sa Santiago 3:15, 16?

¹⁵ Sa pagkatinuod, adunay laing mga paagi nga mahimong motungha ang samang tinamdan. Apan bisag unsay kahimtang, likayan gayod nato ang maong mga kinaiya. (Basaha ang Santiago 3:15, 16.) Gitawag sa tinun-ang si Santiago nga “yutan-on” ang maong mga tinamdan kay kana unodnon ug wala ipasukad sa kaalam nga gikan sa itaas. Kana “mananapon” kay produkto sa unodnong mga hilig, susama sa  kinaiya sa way-buot nga mga mananap. Ang maong mga tinamdan “demonyohanon,” kay kana nagpasundayag sa mga kinaiya sa mga kaaway sa Diyos. Ang maong mga kinaiya dili gayod angayng ipasundayag sa usa ka Kristohanon!

16. Unsang mga kausaban ang atong pagahimoon, ug sa unsang paagi molampos kita sa paghimo niana?

¹⁶ Ang matag membro sa kongregasyon maayong magsusi sa iyang kaugalingon ug maningkamot sa pagwagtang sa maong mga kinaiya. Ingong mga magtutudlo sa kongregasyon, ang mga ansiyano angayng magmahunahunaon sa pagwagtang sa negatibong mga kinaiya. Dili sayon nga wagtangon kanang mga kinaiyaha tungod sa atong pagkadili-hingpit ug sa impluwensiya niining kalibotana. Ang paghimo niana ikapanig-ingon sa pagsingkamot sa pagtungas ug lapokon, danglog nga bakilid. Kon walay kahawiran, modaus-os ra kita. Hinuon, tungod kay hugot kitang nanghawid sa tambag sa Bibliya, ug sa tabang usab sa tibuok-yutang kongregasyon sa Diyos, kita mahimong mouswag.—Sal. 73:23, 24.

Mga Kinaiya nga Gustong Ipasundayag sa Tawong Maalamon

17. Unsay kasagarang reaksiyon sa tawong maalamon sa dihang tentalon siya sa pagbuhat ug daotan?

¹⁷ Basaha ang Santiago 3:17. Makabenepisyo kita kon atong hisgotan ang pipila ka kinaiya nga moresulta sa pagpasundayag sa “kaalam nga gikan sa itaas.” Kon kita maputli, ang atong mga binuhatan ug mga motibo maoy lunsay ug hinlo. Kinahanglang isalikway dayon nato ang daotang mga buhat. Kana maoy awtomatikong reaksiyon. Tingali nagpakonsulta ka sa usa ka doktor ug siya hinayng midukdok sa ugat ubos sa imong tuwaytuway ginamit ang gamay kaayong martilyo. Wala tuyoang misikad ang imong batiis. Angayng susama niana ang atong reaksiyon sa dihang tentalon kita sa pagbuhat ug daotan. Tungod sa atong kaputli ug sa nabansay-sa-Bibliya nga tanlag, awtomatiko natong isalikway kon unsay daotan. (Roma 12:9) Ang Bibliya adunay mga panig-ingnan sa mga tawo nga ang reaksiyon maoy awtomatiko, sama kang Jose ug Jesus.—Gen. 39:7-9; Mat. 4:8-10.

18. Unsay kahulogan sa (a) pagkahimong makigdaiton? (b) usa nga “nagapakigdait”?

¹⁸ Kon aduna kitay diyosnong kaalam, kinahanglan usab kitang magmakigdaiton. Kini nagpasabot nga likayan nato ang pagkaagresibo, pagkamabingkilon, o ang mga buhat nga makatugaw sa kalinaw. Dugang gipatin-aw ni Santiago kining puntoha sa miingon siya: “Ang bunga sa pagkamatarong may binhi nga gipugas ubos sa malinawong mga kahimtang alang niadtong nagapakigdait.” (Sant. 3:18) Matikdi ang pulong “nagapakigdait.” Nailhan ba kita diha sa kongregasyon ingong mga tigpakigdait o mga samokan? Kita ba kanunayng makigbingkil o mosupak, daling masilo o makapasilo sa uban? Ato bang pugson ang uban nga magpahiuyon  ra sa atong mga batasan o mapainubsanon ba kitang maningkamot sa pagwagtang sa mga batasan nga dili gusto sa uban? Nailhan ba kita ingong matinguhaon gayong makigdait sa uban, andam mopasaylo ug mahikalimot ra sa kasaypanan? Kon matinud-anon natong susihon ang atong kaugalingon, mas masabtan nato kon kinahanglan pa ba natong pauswagon ang pagpasundayag ug diyosnong kaalam niining bahina.

19. Sa unsang paagi mailhan nga makataronganon ang usa ka tawo?

¹⁹ Ang pagkamakataronganon gilakip ni Santiago diha sa iyang pagbatbat bahin sa pagpasundayag ug kaalam nga gikan sa itaas. Nailhan ba kita nga daling mouyon sa uban kon walay nalangkit nga prinsipyo sa Kasulatan, nga dili mopugos nga sundon ang personal natong mga sukdanan? Kita ba gidungog nga malumo ug daling ikaestorya? Mga ilhanan kini nga nahimo kitang makataronganon.

20. Unsay moresulta sa dihang ipasundayag nato ang diyosnong mga kinaiya nga bag-o rang gihisgotan?

²⁰ Makapahimuot gayod ang usa ka kongregasyon diin ang kaigsoonan mas naningkamot sa pagpasundayag ug diyosnong mga kinaiya nga maoy gihisgotan ni Santiago sa iyang sulat! (Sal. 133:1-3) Ang pagkamalumo, pagkamakigdaiton, ug pagkamakataronganon sa usag usa moresulta gayod sa mas maayong mga relasyon ug magpadayag nga kita adunay “kaalam nga gikan sa itaas.” Atong sunod nga susihon kon unsay pag-isip ni Jehova sa uban aron matabangan kita niining bahina.

[Footnote]

Makapatin-aw Ka Ba?

• Sa unsang paagi mahimong tinuod nga maalamon ang usa ka Kristohanon?

• Sa unsang paagi mapauswag nato ang pagpakitag diyosnong kaalam?

• Unsa ang mga kinaiya niadtong wala magpasundayag sa “kaalam nga gikan sa itaas”?

• Unsa ang mga kinaiya nga buot pa gayod nimong ugmaron?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 23]

Sa unsang paagi makayuhot ang panag-away karon?

[Hulagway sa panid 24]

Awtomatiko ba ang imong pagsalikway sa daotan?