Ang “Awit sa Dagat”—Usa ka Manuskrito nga Nagdugtong sa Kal-ang sa Kasaysayan

SA Mayo 22, 2007, usa ka bahin sa Hebreohanong linukot nga basahon nga lagmit gisulat sa katuigan sa 600 o 700 K.P. ang gidispley sa Israel Museum sa Jerusalem. Kini maoy usa ka manuskrito sa Exodo 13:19–16:1. Nalakip niana ang gitawag nga “Awit sa Dagat”—ang awit sa kadaogan sa mga Israelinhon human sila giluwas sa milagrosong paagi sa Pulang Dagat. Nganong hinungdanon ang pagdispley niini?

Ang tubag niana nalangkit sa petsa sa pagsulat sa maong manuskrito. Ang Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat gisulat tali sa ikatulong siglo W.K.P. ug sa unang siglo K.P. Mga 60 ka tuig kanhi una pa kini makaplagi, ang Aleppo Codex mao ang labing karaang Hebreohanong manuskrito, nga gisulat niadtong 930 K.P. Gawas sa pipila ka bahin sa linukot nga mga basahon, wala nay laing nakaplagan nga Hebreohanong manuskrito nga gisulat sulod sa maong kal-ang nga gatosan ka tuig.

Sumala sa direktor sa Israel Museum nga si James S. Snyder, “Ang manuskrito sa Awit sa Dagat maoy nagdugtong sa kal-ang sa kasaysayan tali sa Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat . . . ug sa Aleppo Codex.” Siya miingon usab nga ang maong manuskrito ug ang uban pang karaang mga sinulat sa Bibliya maoy talagsaong pananglitan nga ang Bibliya wala gayod mausab.

Ang “Awit sa Dagat” gituohan nga usa sa daghang manuskrito nga nakaplagan sa ulahing bahin sa katuigan sa 1800 diha sa usa ka sinagoga sa Cairo, Egypt. Ugaling lang, ang usa ka kolektor sa Hebreohanong mga manuskrito walay kalibotan sa kahinungdanon niini hangtod nga siya mikonsulta sa usa ka propesyonal sa ulahing bahin sa katuigan sa 1970. Niadtong panahona, gisusi ang petsa sa pagsulat niini pinaagig carbon-dating ug dayon gitipigan hangtod nga gidispley kini sa Israel Museum.

Bahin sa kahinungdanon niini, ang pangulo sa Shrine of the Book sa Israel Museum ug sinaligan sa Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat nga si Adolfo Roitman, miingon: “Ang manuskrito sa Awit sa Dagat nagpamatuod nga tukma gayod ang pagkopya sa Bibliya sa mga Masorete sulod sa daghang katuigan. Makapahingangha kaayo nga ang talagsaong estilo sa pagsulat sa Awit sa Dagat niadtong ika-7 ngadto sa ika-8 nga siglo wala mausab hangtod karon.”

Ang Bibliya mao ang inspiradong Pulong sa Diyos, ug si Jehova mao gayod ang nagtipig niana. Dugang pa, ang mga eskriba naningkamot nga tukmang makopya ang Kasulatan. Busa, ang Bibliya nga atong gigamit karon kasaligan gayod.

[Picture Credit Line sa panid 32]

Courtesy of Israel Museum, Jerusalem