Mga Batan-on—Magpagiya sa Pulong sa Diyos

“Batoni ang kaalam, batoni ang pagsabot.”—PROV. 4:5.

1, 2. (a) Unsay nakatabang kang apostol Pablo sa pagsagubang sa pagpakigbugno sa kaugalingon? (b) Sa unsang paagi ka makabatog kaalam ug pagsabot?

 “SA DIHANG buot nakong buhaton ang maayo, ang daotan ania kanako.” Nahibalo ka ba kon kinsay misulti niana? Siya si apostol Pablo. Bisag gihigugma ni Pablo si Jehova, may mga panahon nga nalisdan siya sa pagbuhat kon unsay husto. Unsay iyang gibati sa maong pagpakigbugno sa kaugalingon? “Alaot ako nga tawo!” siya misulat. (Roma 7:21-24) Nakasabot ka ba sa gibati ni Pablo? Nalisdan ka ba usahay sa pagbuhat kon unsay husto? Nakapahigawad ba kana kanimo, sama sa gibati ni Pablo? Kon mao, ayawg kaluya. Si Pablo malamposong nakasagubang sa pagpakigbugno sa kaugalingon, ug makahimo ka usab niana.

² Si Pablo nagmalamposon tungod kay nagpagiya siya sa “makapahimsog nga mga pulong.” (2 Tim. 1:13, 14) Ingong resulta, nabatonan niya ang kaalam ug pagsabot nga gikinahanglan sa pagsagubang sa mga kalisdanan ug sa paghimog maayong mga desisyon. Si Jehova nga Diyos makatabang kanimo sa pagbatog kaalam ug pagsabot. (Prov. 4:5) Iyang gihatag ang kinamaayohang tambag diha sa iyang Pulong, ang Bibliya. (Basaha ang 2 Timoteo 3:16, 17.) Tagda kon sa unsang paagi ka makabenepisyo sa mga prinsipyo sa Kasulatan sa dihang makiglabot sa imong ginikanan, sa dihang magbadyet, ug sa dihang mag-inusara.

Diha sa Pamilya

3, 4. (a) Nganong malisdan ka tingali sa pagsunod sa mga balaod sa imong ginikanan? (b) Nganong ang mga ginikanan nagtakdag mga balaod?

³ Nalisdan ka ba sa pagsunod sa mga balaod sa imong ginikanan? Nganong mibati ka niana? Tingali gusto nimo ug dugang kagawasan. Normal lang kana samtang magkahingkod ka. Apan, samtang nagpuyo ka pa uban sa imong ginikanan, obligasyon nimo nga sundon sila.—Efe. 6:1-3.

⁴ Kon imong nasabtan kon nganong ang imong ginikanan naghatag ug mga balaod, mas sayon ang pagsunod kanila. Tinuod, mahimong bation nimo usahay ang gibati sa 18-anyos nga si Brielle, a nga miingon bahin sa iyang ginikanan: “Mora man pod silag wala kaagi ug pagkabatan-on. Dili sila gusto nga mosulti ko sa akong opinyon, mohimog desisyon, o maghinamtong.” Sama kang Brielle, lagmit bation nimo nga wala ihatag sa imong ginikanan ang kagawasan nga angay unta kanimo. Apan sa panguna, ang imong ginikanan naghatag ug mga balaod alang sa imong kaayohan. Dugang pa, ang Kristohanong mga ginikanan nahibalo nga manubag sila kang Jehova sa ilang paagi sa pagmatuto kanimo.—1 Tim. 5:8.

5. Unsay kaayohan kon magmasinundanon ka sa imong ginikanan?

⁵ Sa pagkatinuod, ang pagsunod sa mga balaod sa imong ginikanan nahisamag pagbayad sa imong utang sa bangko—kon maayo kang mobayad, mas mosalig ang bangko nga magpautang kanimo. Sa susama, utang nimo sa imong ginikanan ang pagpakitag pagtahod ug pagkamasinundanon. (Basaha ang Proverbio 1:8.) Kon magmasinundanon ka sa imong ginikanan, hayan mas hatagan ka nilag dugang kagawasan. (Luc. 16:10) Apan, kon kanunay nimong lapason ang ilang balaod, ayawg katingala kon ilang limitahan o putlon pa gani ang imong kagawasan.

6. Sa unsang paagi ang mga ginikanan makatabang sa ilang mga anak nga magmasinundanon?

 ⁶ Ang usa ka paagi nga matabangan sa mga ginikanan ang ilang mga anak nga mosunod sa ilang mga balaod mao ang ilang panig-ingnan. Ang ilang pagkaandam nga mosunod sa mga sukdanan ni Jehova magpakita gayod nga makataronganon ang mga balaod sa Diyos. Makatabang kini sa mga anak nga ilang isipong makataronganon ang pagsunod sa balaod sa ilang mga ginikanan. (1 Juan 5:3) Dugang pa, ang Bibliya naghisgot ug mga hitabo diin gihatagan ni Jehova ang iyang mga alagad ug kahigayonan sa pagpahayag sa ilang opinyon. (Gen. 18:22-32; 1 Hari 22:19-22) Duna bay mga panahon nga ang mga ginikanan makahatag sa ilang mga anak ug kahigayonan nga makapahayag sa ilang opinyon?

7, 8. (a) Unsay pagbati sa pipila ka batan-on bahin sa ilang mga ginikanan? (b) Unsay angay nimong hinumdoman aron makabenepisyo ka sa disiplina?

⁷ Mahimong bation usab sa mga batan-on nga ang ilang ginikanan dili-makataronganong nagsaway kanila. Usahay, bation tingali nimo ang gibati sa usa ka batan-on nga ginganlag Craig, kinsa miingon, “Ang akong inahan morag polis—kanunay lang mangitag sayop.”

⁸ Sagad, kita sawayon sa dihang kita tul-iron o disiplinahon. Ang Bibliya nag-ingon nga ang disiplina, bisag makataronganon, lisod dawaton. (Heb. 12:11) Unsay makatabang kanimo aron makabenepisyo ka sa disiplina nga imong nadawat? Angay nimong hinumdoman nga gitambagan ka sa imong ginikanan tungod kay sila nahigugma kanimo. (Prov. 3:12) Gusto nilang tabangan ka nga maugmad ang maayong mga hiyas ug dili masugamak sa daotang mga buhat. Lagmit naamgohan sa imong ginikanan nga kon dili ka nila disiplinahon, sama rag nagdumot sila kanimo! (Basaha ang Proverbio 13:24.) Hinumdomi usab nga makakat-on ka sa imong mga sayop. Busa sa dihang badlongon ka, hunahunaa ang kaalam sa ilang gisulti. “Ang pagbaton [ug kaalam] ingon nga ganansiya labi pang maayo kay sa pagbaton ug plata ingon nga ganansiya ug ang pagbaton niini ingon nga abot labaw pa kay sa bulawan.”—Prov. 3:13, 14.

9. Imbes maghunahuna nga dili makataronganon ang gisulti sa ginikanan, unsay mahimong buhaton sa mga batan-on?

⁹ Hinunoa, masayop usab ang mga ginikanan. (Sant. 3:2) Sa dihang disiplinahon ka nila, usahay makasulti silag mga pulong nga wala hunahunaa. (Prov. 12:18) Unsay hinungdan niana? Tingali tensiyonado sila, o giisip nila ang imong mga sayop ingong ilang kapakyasan. Imbes padayong maghunahuna nga kana dili makataronganon, nganong dili nimo pabilhan ang ilang tinguha nga tabangan ka? Ang pagdawat sa disiplina motabang kanimo sa dihang mohingkod ka na.

10. Unsay imong buhaton aron dili ka malisdan sa pagdawat sa mga balaod ug pagbadlong sa imong ginikanan?

¹⁰ Gusto ka ba nga dili malisdan sa pagdawat sa mga balaod ug sa pagbadlong sa imong ginikanan ug sa ingon makabenepisyo niana? Kon mao, kinahanglan nimong pauswagon ang imong paagi sa pagpakigsulti. Sa unsang paagi? Ang unang lakang mao ang pagpaminaw. “Magmaabtik sa pagpaminaw,” miingon ang Bibliya, “magmahinay sa pagsulti, magmahinay sa pagkapungot.” (Sant. 1:19) Inay magpakamatarong sa kaugalingon, pugngi ang imong emosyon ug paminawa ang gisulti sa imong ginikanan. Isentro ang imong pagtagad sa ilang gisulti, dili sa paagi sa pagkasulti. Dayon, ipakita kanila nga imong gidawat ang ilang gisulti pinaagi sa pag-angkon sa imong sayop sa matinahorong paagi. Ang paghimo niana magpasalig kanila nga namati ka sa ilang gisulti. Komosta kon gusto nimong mangatarongan bahin sa imong gisulti o gibuhat? Sagad, maalamon nga ‘pugngan nimo ang imong mga ngabil’ hangtod mahuman ug estorya ang imong ginikanan. (Prov. 10:19) Sa dihang ilang makita nga namati ka nila, mas andam silang maminaw kanimo. Ang maong hamtong nga paagi sa pagpakiglabot sa imong ginikanan nagpamatuod nga ikaw nagpagiya sa Pulong sa Diyos.

 Sa Dihang Magbadyet

11, 12. (a) Mahitungod sa salapi, unsay gidasig sa Pulong sa Diyos nga atong buhaton, ug ngano? (b) Sa unsang paagi ang imong ginikanan makatabang kanimo sa pagbadyet?

¹¹ “Ang salapi usa ka panalipod,” miingon ang Bibliya. Apan gihisgotan sa mao gihapong bersikulo nga ang kaalam mas bililhon kay sa salapi. (Eccl. 7:12) Ang Pulong sa Diyos nagdasig kanato sa pagbaton ug hustong panglantaw sa salapi, dili sa paghigugma niini. Nganong angayng likayan ang gugma sa salapi? Tagda kini nga ilustrasyon: Ang hait nga kutsilyo importante kaayo sa usa ka hanas nga kosinero. Apan kon ang maong kutsilyo gamiton sa usa nga dili maampingon, mahimong makapahinabo kanag kadaot. Kon ang salapi gamiton sa maalamong paagi, mahimong mapuslanon usab kini. Apan, kadtong “determinadong madato” sagad magsakripisyo sa ilang mga higala, pamilya, ug bisan gani sa ilang relasyon sa Diyos. Ingong resulta, ilang gitusaktusak ang ilang kaugalingon “sa daghang kasakitan.”—Basaha ang 1 Timoteo 6:9, 10.

¹² Sa unsang paagi ka mahimong hanas sa pagbadyet? Nganong dili nimo pangutan-on ang imong ginikanan? “Ang maalamong tawo magpatalinghog ug magadawat ug dugang nga pagtudlo, ug ang tawong masinaboton mao ang makabaton ug mahanasong pagtultol,” misulat si Solomon. (Prov. 1:5) Ang usa ka batan-on nga ginganlag Anna nagpatudlo sa iyang ginikanan. Siya miingon: “Gitudloan ko sa akong papa kon unsaon pagbadyet, ug iya kong giingnan nga importanteng irekord ang mga nabayran ug wala pa mabayri.” Si Anna gitudloan usab sa iyang mama ug praktikal nga mga paagi sa pagbadyet. “Gipakita niya kon unsa ka importante nga itandi ang mga presyo sa dili pa mopalit,” miingon si Anna. Sa unsang paagi si Anna nakabenepisyo niana? Siya mitubag: “Karon makamao na kong mobadyet. Dili gyod ko magpatakag gasto, busa gaan ang akong paminaw kay wala koy utang.”

13. Sa unsang paagi nimo disiplinahon ang imong kaugalingon sa dihang maggasto?

¹³ Kon mamalit kag mga butang nga wala sa plano o mogasto aron lang magpabilib sa imong mga higala, hayan maputos ka sa utang. Unsay makatabang kanimo aron malikayan kana? Kon bahin sa paggasto, kinahanglang disiplinahon nimo ang imong kaugalingon. Kanay gibuhat ni Ellena, nga kapin sa 20 ang edad. “Sa dihang manuroy mi sa akong mga higala,” siya miingon, “ako unang planohon kon pilay akong gastohon. . . . Nakita sab nako nga maayong mamalit uban sa mga higala nga dili gastador ug nga modasig nako nga itandi una ang mga presyo ug dili magdalidalig palit kon dunay magustohan.”

14. Nganong angay kang magbantay batok sa “malimbongong gahom sa mga bahandi”?

¹⁴ Ang pagpangitag salapi ug ang pagbadyet niana maoy hinungdanong bahin sa kinabuhi. Apan, si Jesus miingon nga ang tinuod nga kalipay mabatonan niadtong “mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan.” (Mat. 5:3) Siya nagpasidaan nga ang mga butang sama sa “malimbongong gahom sa mga bahandi” makadaot sa espirituwalidad sa usa ka tawo. (Mar. 4:19) Nan, hinungdanon gayod nga magpagiya ka sa Pulong sa Diyos ug huptan ang hustong panglantaw sa salapi!

Sa Dihang Mag-inusara

15. Kanus-a ilabinang masulayan ang imong pagkamaunongon sa Diyos?

¹⁵ Sa imong hunahuna, kanus-a ilabinang masulayan ang imong pagkamaunongon sa Diyos—sa dihang duna kay kauban o sa dihang  mag-inusara ka? Buweno, sa dihang naa ka sa eskuylahan o sa trabahoan, hayan mas alerto ka sa bisan unsang butang nga makadaot sa imong relasyon sa Diyos. Apan sa dihang ikaw magrelaks ug dili magmabinantayon, mas daling atakehon ang imong moral nga mga sukdanan.

16. Nganong angay nimong sundon si Jehova bisan sa dihang mag-inusara ka?

¹⁶ Nganong angay nimong sundon si Jehova bisan sa dihang mag-inusara ka? Hinumdomi kini: Ikaw mahimong makapasakit o makapalipay sa kasingkasing ni Jehova. (Gen. 6:5, 6; Prov. 27:11) Si Jehova apektado sa imong mga binuhatan tungod kay ‘siya may kahingawa kanimo.’ (1 Ped. 5:7) Gusto niyang mamati ka kaniya aron makabenepisyo ka. (Isa. 48:17, 18) Sa dihang gisalikway sa pipila ka alagad ni Jehova sa Israel ang iyang tambag, sila nakapasakit kaniya. (Sal. 78:40, 41) Sa laing bahin, gimahal pag-ayo ni Jehova si manalagnang Daniel mao nga gitawag siya sa usa ka manulonda nga “tawong tilinguhaon kaayo.” (Dan. 10:11) Ngano? Si Daniel nagmaunongon sa Diyos dili lamang diha sa publiko kondili sa pribado usab.—Basaha ang Daniel 6:10.

17. Unsang mga pangutana ang mahimo nimong isukna sa kaugalingon sa dihang magpilig kalingawan?

¹⁷ Aron makapabiling maunongon sa Diyos sa dihang mag-inusara, kinahanglan nimong ugmaron ang “gahom sa pagsabot aron sa pag-ila sa maayo ug sa daotan” ug dayon bansayon ang maong gahom “pinaagi sa paggamit” niana sumala sa kon unsay husto. (Heb. 5:14) Pananglitan, sa dihang magpilig musika, salida, o mga site sa Internet, ang mosunod nga mga pangutana motabang kanimo sa pagpili kon unsay maayo ug sa paglikay kon unsay daotan. ‘Kini ba magdasig kanako nga magmaluluy-on o mag-impluwensiya kanako nga malipay “sa katalagman sa uban”?’ (Prov. 17:5) ‘Kini ba motabang kanako nga “higugmaon ang maayo” o kini ba magpalisod kanako sa “pagdumot sa daotan”?’ (Amos 5:15) Ang imong ginabuhat sa dihang ikaw mag-inusara magpadayag kon unsa gayoy imong gipabilhan.—Luc. 6:45.

18. Unsay angay nimong buhaton kon duna kay sayop nga ginahimo sa tago, ug ngano?

¹⁸ Unsay angay nimong buhaton kon duna kay sayop nga ginahimo sa tago? Hinumdomi, “siya nga nagatabon sa iyang kalapasan dili molampos, apan siya nga nagasugid ug nagabiya niini pagakaluy-an.” (Prov. 28:13) Dili gayod maalamon nga magpadayon nianang sayop nga binuhatan ug ‘magpaguol sa balaang espiritu sa Diyos’! (Efe. 4:30) Ikaw adunay obligasyon nga itug-an ang sayop nga binuhatan ngadto sa Diyos ug sa imong ginikanan, ug ikaw makabenepisyo niana. Niining paagiha, ang “mga ansiyano sa kongregasyon” dakog ikatabang kanimo. Ang disipulong si Santiago miingon: “Paampoa sila alang [sa makasasala], nga maghaplas kaniya ug lana sa ngalan ni Jehova. Ug ang pag-ampo sa pagtuo mag-ayo sa usa nga naluya, ug si Jehova magbangon kaniya. Dugang pa, kon siya nakasala, siya pagapasayloon.” (Sant. 5:14, 15) Tinuod, mahimong moresulta kini sa kaulawan ug lagmit dunay dili-maayong sangpotanan. Apan kon duna kay kaisog nga mangayog tabang, malikayan  nimo ang dugang kadaot ug makabaton kag kahupayan gumikan sa hinlo nga konsensiya.—Sal. 32:1-5.

Lipaya ang Kasingkasing ni Jehova

19, 20. Unsay buot ni Jehova alang kanimo, apan unsay angay nimong buhaton?

¹⁹ Si Jehova maoy “malipayong Diyos,” ug buot niya nga magmalipayon ka. (1 Tim. 1:11) Siya interesado kaayo kanimo. Bisag walay nakamatikod sa imong paningkamot sa pagbuhat kon unsay husto, siya nakakita niana. Walay natago atubangan ni Jehova. Siya nagtan-aw, dili sa pagpangitag sayop, kondili aron sa pagtabang kanimo sa imong mga paningkamot sa pagbuhat ug maayo. “Ang mga mata [sa Diyos] nagalibotlibot sa tibuok nga yuta aron ipakita ang iyang kusog alang niadtong kansang kasingkasing maoy bug-os alang kaniya.”—2 Cron. 16:9.

²⁰ Busa, angay kang magpagiya sa Pulong sa Diyos ug magpadapat sa mga tambag niini. Imong mabatonan ang kaalam ug pagsabot nga gikinahanglan aron sa pagsagubang sa malisod nga mga problema ug sa paghimog malisod nga mga desisyon. Dili lamang nimo mapahimut-an ang imong ginikanan ug si Jehova apan matagamtam usab nimo ang tinuod nga kalipay.

[Footnote]

Unsay Imong Tubag?

• Unsay mahimo sa mga batan-on aron dili sila malisdan sa pagdawat sa mga balaod ug pagbadlong sa ilang ginikanan ug sa ingon makabenepisyo niana?

• Nganong hinungdanon ang pagbaton ug hustong panglantaw sa salapi?

• Sa unsang paagi ka makapabiling maunongon kang Jehova bisan sa dihang mag-inusara?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 6]

Magpabilin ka bang maunongon sa Diyos sa dihang mag-inusara?