Internet—Gamita sa Maalamong Paagi

ANG imbensiyon sa pag-imprenta kasiglohan kanhi nakapausab sa paagi sa komunikasyon. Gitandi niana ang imbensiyon sa Internet sa modernong panahon. Kini gitawag nga tibuok-yuta nga galamiton sa komunikasyon, ug tukma gayod kana. Samtang magsubay ka sa “information superhighway,” makabaton kag mga impormasyon, estadistika, ug mga opinyon bahin sa nagkadaiyang ulohan.

Ang katakos sa pagpakigkomunikar maoy talagsaong gasa gikan sa atong Maglalalang. Kini makapaarang nato sa pagbayloayg mga ideya ug impormasyon. Si Jehova ang unang nakigkomunikar sa tawo, nga naghatag ug tin-awng impormasyon kon sa unsang paagi mahimong makahuloganon ang kinabuhi. (Gen. 1:28-30) Apan ingon sa gipakita sa sinugdan sa kasaysayan, ang gasa sa komunikasyon mahimong gamiton sa sayop nga paagi. Si Satanas mihatag kang Eva ug bakak nga impormasyon. Kadto gituohan ni Eva ug gipasa kang Adan, nga miresulta sa pag-antos sa katawhan.—Gen. 3:1-6; Roma 5:12.

Komosta ang paggamit sa Internet? Bisag ang Internet makahatag ug importanteng impormasyon, makadaginot sa oras, ug mapuslanon, kini makahatag usab ug sayop nga impormasyon, makahurot sa oras, ug makadaot sa moral. Atong hisgotan kon unsaon nato kini paggamit sa maalamong paagi.

Impormasyon—Kasaligan o Bakak?

Ayawg hunahunaa nga ang tanang impormasyon sa Internet maayo ug mapuslanon. Ang mga Web site sa Internet ikatandi sa mga tigkuhag uhong nga manigom sa tanang klase sa uhong—makaon man o makahilo—ug ibutang kana sa sudlanan ug lutoon aron ipakaon kanato. Mokaon ka ba dayon nga dili susihon ang matag usa niana? Siyempre dili! Ang mga Web site sa Internet naggamit ug daghan kaayong computer sa pagtigom o pagpili gikan sa binilyong mga Web page nga naundag maayo ug daotang impormasyon. Kinahanglang magmaalamon kita sa pagpili aron dili mahiloan ang atong kaisipan.

Niadtong 1993, usa ka iladong magasin ang nagpakitag hulagway sa duha ka iro nga nag-atubang sa computer. Ang usa ka iro miingon sa laing iro: “Sa Internet, walay nahibalo nga ikaw usa ka iro.” Dugay na kanhi, si Satanas migamit ug bitin sa “pagpakig-chat” kang Eva ug giingnan nga siya mahisama sa Diyos. Karon, bisan kinsa nga may  koneksiyon sa Internet mahimong magpakaaron-ingnong eksperto, nga dili na gani magpaila. Ug bisan kinsa pwedeng makabutang sa ilang mga ideya, impormasyon, hulagway, ug mga sugyot diha sa Internet.

Ayaw dayog tuohi ang mga impormasyon diha sa Internet. Mangutana una: (1) Kinsay nagbutang sa impormasyon? Unsay kredensiyal sa awtor? (2) Nganong gibutang niya kini sa Internet? Unsay iyang motibo? Mapihigon ba kini? (3) Diin kuhaa sa awtor ang impormasyon? Naghatag ba siyag mga reperensiya nga mahimong susihon? (4) Bag-o ba ang impormasyon? Sa unang siglo, si apostol Pablo mihatag ug tambag kang Timoteo nga mapadapat usab nato karon. Si Pablo misulat: “Bantayi ang gipiyal kanimo, nga magpahilayo gikan sa mga sulting walay-pulos nga nagpasipala sa kon unsay balaan ug gikan sa mga pagsumpakiay nianang bakak nga gitawag ug ‘kahibalo.’”—1 Tim. 6:20.

Makadaginot o Makahurot sa Oras?

Kon ang Internet gamiton sa maalamong paagi, kini makadaginot sa oras, kusog, ug salapi. Sayon ra kitang makapalit ug mga butang bisag naa ra sa balay. Makatabang sab ni nato sa pagtandi sa mga presyo. Pinaagi sa online banking dili na mahago ang mga tawo; ang pinansiyal nga mga transaksiyon mahimo sa bisan unsang oras diha sa balay. Ang Internet makatabang nato sa paghikayg kombenyente ug dili-gastosong biyahe ug sa pagpalit ug mga tiket. Sayon usab ang pagpangitag mga numero sa telepono, adres, ug ubang direksiyon. Daghan niining serbisyoha ang gigamit sa mga sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan aron makadaginot sa panahon, trabahante, ug salapi.

Apan, adunay mga kapeligrohan. Pananglitan, angay natong hunahunaon kon unsa ka daghang panahon ang atong gigugol diha sa Internet. Sa pipila, ang Internet nahimong kalingawan imbes mapuslanong galamiton. Sila naggugol ug daghan kaayong panahon sa pagdula, pagpamalit, pag-chat, pag-email, pagpanukiduki, ug pag-surf. Sa kadugayan, mahimong mapasagdan nila ang mas importanteng mga butang nga naglangkit sa pamilya, mga higala, ug kongregasyon. Ang Internet makapaadik pa gani. Pananglitan, gitaho nga sa 2010, mga 18.4 porsiyento sa Koreanong mga tin-edyer ang naadik sa Internet. Ang German nga mga tigdukiduki miingon nga “nagkadaghan ang mga babayeng nagreklamo bahin sa pagkaadik sa ilang mga paris.” Usa ka babaye mireklamo nga tungod sa pagkaadik sa iyang bana sa Internet, ang iyang bana nausab nga misangpot sa pagkabungkag sa ilang kaminyoon.

Usa ka sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova nakadawat ug sulat gikan sa usa nga naadik sa Internet. Usahay, moabot ug napulo ka oras ang iyang pag-Internet. Siya miingon nga “sa sinugdan, morag dili kini makadaot, apan kadugayan, dili na ko regular sa pagtambong sa mga tigom ug mihunong na ko sa pag-ampo.” Sa dihang tua sa tigom, siya dili andam ug ang iyang hunahuna tua ra sa balay nga naghinamhinam nga mag-Internet.  Maayo kay nakaamgo siya sa kaseryoso sa maong problema ug mihimog kausaban. Hinaot nga dili kita maadik sa Internet.

Impormasyon—Mapuslanon o Dili?

Sa 1 Tesalonica 5:21, 22, atong mabasa: “Tinoa ang tanang butang; pangupti pag-ayo ang maayo. Ayri ang tanang dagway sa pagkadaotan.” Kinahanglang tinoon nato kon ang impormasyon nga naa sa Internet dalawaton ba sa Diyos, nga nakakab-ot sa iyang hataas nga sukdanan. Kini angayng haom sa mga Kristohanon. Kaylap na kaayo ang pornograpiya diha sa Internet, ug kon dili kita magbantay, dali kitang mabitik niini.

Maalamong mangutana kita, ‘Dili ba nako gustong makit-an sa akong kapikas, ginikanan, o isigkamagtutuo ang akong ginatan-aw sa computer?’ Kon oo, mas maayong gamiton ang Internet sa dihang duna kay kauban sa kuwarto. Ang Internet nakausab gayod sa atong paagi sa pagpakigkomunikar ug pagpamalit. Apan, kini nagpadayag usab ug bag-ong paagi nga ang usa ‘makapanapaw diha sa kasingkasing.’—Mat. 5:27, 28.

Ipasa ba o Dili?

Ang paggamit sa Internet naglakip sa pagbatog impormasyon ug sa pagpasa niana sa uban. Bisag may kagawasan kita sa pagbaton ug pagpasag impormasyon, responsabilidad usab nato ang pagtino kon kini ba tinuod ug dili supak sa moral. Mapamatud-an ba nato nga tukma ang atong gisulat o gipasa sa uban? May permiso ba kita sa pagpasa niana? * Kini ba mapuslanon ug makapalig-on? Unsay atong motibo? Gusto ba natong dayegon sa uban?

Kon gamiton sa hustong paagi, dakog ikatabang ang e-mail. Apan, mabahaan sab kita niini ug impormasyon. Gipabug-atan ba nato ang uban pinaagi sa pagpadala sa kinabag-ohang balita o trivia, nga lagmit makahurot sa ilang oras? Dili ba angay natong susihon ang atong motibo sa dili pa kini ipasa? Unsa ba gyod ang gusto natong malampos? Kaniadto, ang mga tawo magpadalag sulat aron ipaambit sa ilang pamilya ug mga higala ang ilang mga kasinatian ug ipahibalo ang ilang kahimtang. Dili ba kini usab ang angay natong hisgotan diha sa atong e-mail? Nganong mopasa man kitag impormasyon nga dili kita segurado kon tinuod?

Nan, unsay angay natong tinamdan bahin sa Internet? Bug-os ba kining likayan? Sa pipila ka kahimtang, lagmit gikinahanglan kana. Kanay gihimo sa naadik kanhi sa Internet nga gihisgotan ganina aron mabuntog ang iyang dugay nang adiksiyon. Sa laing bahin, may kaayohan ang paggamit sa Internet kon atong gamiton ‘ang katakos sa panghunahuna ug tugotan ang katakos sa pag-ila nga magpanalipod kanato.’—Prov. 2:10, 11.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 4]

Unsaon nimo pagtino nga dili bakak ang impormasyon?

[Hulagway sa panid 5]

Unsay angay nimong tagdon sa dili pa mopasag impormasyon?