Usa ka Kinaiya nga Makadaot sa Hunahuna—Kasina

Si Napoleon Bonaparte duna niini. Si Julio Cesar duna niini. Si Alejandrong Bantogan duna niini. Bisan pa sa ilang gahom ug himaya, sila may kinaiya nga nakadaot sa ilang hunahuna. Sila may gikasinahan.

“Si Napoleon nasina kang Cesar, si Cesar nasina kang Alejandro [nga Bantogan], ug si Alejandro, sa akong pagtuo, nasina kang Hercules, nga wala gani maglungtad,” misulat ang Ingles nga pilosopong si Bertrand Russell. Ang kasina mahimong bation ni bisan kinsa, bisan niadtong daghag salapi, abilidad, ug kalamposan sa kinabuhi.

Ang kasina maoy pagkayugot ngadto sa uban tungod sa ilang kabtangan, kalamposan, mga bentaha, ug uban pa. Gipatin-aw sa usa ka reperensiya sa Bibliya nga ang pangabugho mao ang tinguha nga mabatonan kon unsay naa sa uban, apan labaw pa niana ang kasina. Ang masinahong tawo wala lang mangabugho sa kon unsay nabatonan sa uban apan gusto niyang kuhaon kana gikan kanila.

Maalamon nga atong susihon kon sa unsang paagi mahimong motungha kanato ang kasina ug kon unsay mga resulta niana. Kita ilabinang angayng mahibalo kon unsay himoon aron dili makontrolar sa kasina ang atong kinabuhi.

TINAMDAN NGA MAKAPASAMOT SA KASINA

Ang dili hingpit nga mga tawo may ‘kiling nga masina.’ Apan may mga butang nga makapasamot niini nga kiling. (Sant. 4:5) Si apostol Pablo naghisgot ug usa niini: “Dili kita magpaimportante sa kaugalingon, nga mag-aghat ug pag-indigay sa usag usa, nga magsinahay sa usag usa.” (Gal. 5:26) Ang pagpakig-indig makapasamot sa atong kiling nga masina. Nasinati kini sa duha ka Kristohanon nga ginganlag Cristina ug José. *

Si Cristina, usa ka regular payunir, miingon: “Ako sagad masina sa uban. Akong itandi kon unsay naa nila nga wala nako.” Kas-a si Cristina mikaon uban sa magtiayon nga anaa sa nagapanawng buluhaton. Kay nahibalo nga siya ug ang iyang bana nga si Eric halos pareho rag edad sa maong magtiayon ug managsamag asaynment kaniadto, si Cristina miingon: “Ansiyano man sab ang akong bana! Nganong kamo naa man sa nagapanawng buluhaton, kami wala?” Tungod sa kasina, nga gipasamot sa pagkamaindigon, nalimot siya nga ang ilang pag-alagad maoy maayong buhat ug siya mibating dili malipayon sa ilang kinabuhi.

Si José gusto nga mahimong ministeryal nga alagad. Dihang natudlo ang uban apan siya wala, siya nasina kanila ug nayugot sa koordinetor sa lawas sa mga ansiyano. “Tungod sa kasina, akong gidumtan ang maong brader ug gilaig sabot ang iyang mga intensiyon,” miangkon si José. “Dihang makontrolar sa kasina ang imong kinabuhi, kaugalingon na lang nimo ang imong hunahunaon, ug dili ka na makahunahunag tarong.”

 PAGKAT-ON SA MGA PANIG-INGNAN SA KASULATAN

Ang Bibliya daghag pasidaang panig-ingnan. (1 Cor. 10:11) Ang pipila nagpakita kon sa unsang paagi ang kasina naugmad ug nakadaot sa kinabuhi niadtong nagpakontrolar niini.

Pananglitan, nasuko ang panganayng anak ni Adan ug Eva nga si Cain dihang gidawat ni Jehova ang halad ni Abel apan ang iya wala. Duna pa man untay mahimo si Cain aron dawaton ang iyang halad, apan nasina siya pag-ayo sa iyang igsoon mao nga iya kining gipatay. (Gen. 4:4-8) Dili ikatingala nga ang Bibliya naghisgot kang Cain nga “naggikan sa usa nga daotan,” si Satanas!—1 Juan 3:12.

Ang napulo ka igsoon ni Jose nasina sa linaing pagtagad nga gipakita sa ilang amahan kaniya. Misamot ang ilang pagdumot kang Jose dihang gisulti niya kanila ang iyang matagnaong mga damgo. Buot pa gani nilang patyon siya. Sa kataposan, ilang gibaligya siya ingong ulipon ug way kaluoy nga gipatuo ang ilang amahan nga patay na si Jose. (Gen. 37:4-11, 23-28, 31-33) Paglabay sa mga tuig, giangkon nila ang ilang sala ug miingon sa usag usa: “Sa walay duhaduha kita sad-an maylabot sa atong igsoon, tungod kay atong nakita ang kasakit sa iyang kalag sa dihang siya nagpakiluoy kanato, apan kita wala mamati.”—Gen. 42:21; 50:15-19.

Sa kahimtang ni Kore, Datan, ug Abiram, ang kasina mitungha dihang gitandi nila ang ilang mga pribilehiyo nianang kang Moises ug Aaron. Ilang giakusahan si Moises nga ‘nagpakaprinsipe’ ug nagtuboy sa kaugalingon nga labaw kay sa uban. (Num. 16:13) Dili kini tinuod. (Num. 11:14, 15) Si Jehova mismo ang nagtudlo kaniya. Apan ang maong mga rebelde nasina sa posisyon ni Moises. Sa kataposan, gilaglag sila ni Jehova tungod sa ilang kasina.—Sal. 106:16, 17.

Nakita ni Haring Solomon ang grabeng mga butang nga mahimo sa tawo tungod sa kasina. Usa ka babaye nga namatyag bag-o pang nahimugso nga anak ang misulay sa paglimbong sa laing babaye nga ang anak kono niini ang namatay. Dihang gihusay sila ni Solomon, ang bakakong babaye misugot pa gani nga patyon ang nahibiling masuso. Apan gipaneguro ni Solomon nga ang bata mahiadto sa tinuod nga inahan.—1 Hari 3:16-27.

Ang kasina makapatunghag makadaot nga mga resulta. Ang gihisgotang mga pananglitan sa Bibliya nagpakita nga kini mahimong motultol sa pagdumot, inhustisya, ug pagpatay. Dugang pa, ang biktima sa matag kahimtang walay gihimong daotan. Duna ba kitay mahimo aron maseguro nga dili makontrolar sa kasina ang atong kinabuhi? Unsay atong pangontra sa kasina?

EPEKTIBONG MGA PANGONTRA!

Ugmara ang gugma ug inigsoong pagbati. Si apostol Pedro nag-awhag sa mga Kristohanon: “Karon nga nalunsay na ninyo ang inyong mga kalag pinaagi sa inyong pagkamasinugtanon sa kamatuoran uban sa dili-salingkapaw nga inigsoong pagbati ingong sangpotanan, mainiton nga maghigugmaay sa usag usa gikan sa kasingkasing.” (1 Ped. 1:22) Ug unsa ang gugma? Si apostol Pablo misulat:  “Ang gugma hataas-ug-pailob ug maluloton. Ang gugma dili abughoan, kini dili manghambog, dili magpaburot, dili bastos, dili mangita sa kaugalingong kaayohan niini.” (1 Cor. 13:4, 5) Kon duna kita niini nga gugma, mapugngan niini ang kiling nga masina. (1 Ped. 2:1) Imbes masina kang David, si Jonatan “nahigugma kaniya ingon sa iyang kaugalingong kalag.”—1 Sam. 18:1.

Pakig-uban sa mga alagad sa Diyos. Ang nagkomposo sa Salmo 73 nasina sa mga tawong daotan nga haruhayg kinabuhi ug daw walay problema. Apan nabuntog niya ang iyang kasina pinaagi sa pag-adto sa “dakong sangtuwaryo sa Diyos.” (Sal. 73:3-5, 17) Ang pagpakig-uban sa mga isigkamagsisimba nakatabang sa salmista sa pag-ila sa nabatonan niyang mga panalangin tungod sa iyang pagpakigsuod sa Diyos. (Sal. 73:28) Ang atong regular nga pagpakig-uban sa mga igsoon diha sa panagkatigom makatabang kanato sa samang paagi.

Pangitag mga paagi nga makabuhat ug maayo. Pagkakita nga si Cain nasina ug nagdumot, ang Diyos miingon kaniya: “Magbuhat ka ug maayo.” (Gen. 4:7) Unsay buot ipasabot niini alang sa mga Kristohanon? Si Jesus miingon nga atong ‘higugmaon si Jehova nga atong Diyos sa tibuok natong kasingkasing ug sa tibuok natong kalag ug sa tibuok natong kaisipan ug higugmaon ang atong silingan sama sa atong kaugalingon.’ (Mat. 22:37-39) Ang katagbawan gumikan sa pagpokus sa atong kinabuhi sa pag-alagad kang Jehova ug pagtabang sa uban maoy epektibong pangontra sa kasina. Dihang himoon nato ang kinamaayohan sa pagsangyaw sa Gingharian ug sa paghimog mga tinun-an, kita nag-alagad sa Diyos ug sa atong silingan sa maayong paagi ug madawat nato “ang panalangin ni Jehova.”—Prov. 10:22.

‘Pagmaya uban sa mga tawong nagmaya.’ (Roma 12:15) Si Jesus nagmaya sa kalamposan sa iyang mga tinun-an ug miingon kanila nga mas dako pa ang ilang malampos kay sa iyang nahimo sa buluhatong pagsangyaw. (Luc. 10:17, 21; Juan 14:12) Kita nahiusa ingong mga alagad ni Jehova. Busa ang kalamposan sa usa maoy panalangin sa tanan. (1 Cor. 12:25, 26) Dili ba angay kitang magmaya imbes nga masina dihang ang uban makadawat ug mas dakong responsabilidad?

DILI DALING KONTROLAHON!

Aron makontrolar ang kasina, gikinahanglan ang padayong paningkamot. Si Cristina miingon: “Kusog gihapon ang akong kiling nga masina. Bisag dili ko kini gusto, anaa kana nga pagbati ug kinahanglang padayon ko kining pugngan.” Kana usab ang gibati ni José. “Gitabangan ko ni Jehova nga mapabilhan ang maayong mga hiyas sa koordinetor sa lawas sa mga ansiyano,” siya miingon. “Ang pagbaton ug suod nga relasyon sa Diyos nakatabang gayod.”

Ang kasina maoy usa sa “mga buhat sa unod” nga angayng likayan sa matag Kristohanon. (Gal. 5:19-21) Kon dili kita magpakontrolar sa kasina, kita mas malipayon ug makapahimuot sa atong langitnong Amahan, si Jehova.

[Footnote]

[Blurb sa panid 17]

‘Pagmaya uban sa mga tawong nagmaya’