Si Jehova Maoy “Tigpadayag sa mga Tinago”

“Sa pagkamatuod ang inyong Diyos maoy usa ka Diyos sa mga diyos ug usa ka Ginoo sa mga hari ug usa ka Tigpadayag sa mga tinago.”—DAN. 2:47.

UNSAON NIMO PAGTUBAG?

Unsang mga detalye bahin sa umaabot ang gibutyag ni Jehova kanato?

Unsay gisimbolohan sa unang unom ka ulo sa mapintas nga mananap?

Unsay koneksiyon sa mapintas nga mananap ug sa larawan nga nakita ni Nabucodonosor?

1, 2. Unsay gibutyag ni Jehova kanato, ug ngano?

UNSA nga mga kagamhanan ang magdominar sa yuta sa dili pa laglagon sa Gingharian sa Diyos ang tanang gobyerno sa tawo? Nahibalo kita sa tubag kay si Jehova nga Diyos maoy “Tigpadayag sa mga tinago,” ug iya kining gibutyag kanato pinaagi sa mga sinulat ni propeta Daniel ug ni apostol Juan.

² Gipakitaan sila ni Jehova ug sunodsunod nga mga panan-awon bahin sa mapintas nga mga mananap. Gipatin-aw usab sa Diyos kang Daniel ang kahulogan sa dakong metal nga larawan diha sa usa ka matagnaong damgo. Gipasulat ug gipreserbar kana ni Jehova diha sa Bibliya aron kita makabenepisyo. (Roma 15:4) Gusto niyang palig-onon ang atong paglaom nga sa dili madugay laglagon sa iyang Gingharian ang tanang gobyerno sa tawo.—Dan. 2:44.

3. Aron tukmang masabtan ang mga tagna sa Bibliya, unsay kinahanglan una natong mahibaloan, ug ngano?

³ Gibutyag sa mga asoy ni Daniel ug Juan ang bahin sa walo ka hari, o kagamhanan, ug ang sunodsunod nga pagtungha niini. Apan tukma lang natong masabtan ang maong mga tagna kon nahibalo kita sa kahulogan sa unang tagna sa Bibliya. Ngano? Kay ang katibuk-ang tema sa Bibliya ug ang tanang tagna niini konektado sa unang tagna.

ANG BINHI SA SERPENTE UG ANG MAPINTAS NGA MANANAP

4. Kinsa ang maglangkob sa binhi sa babaye, ug unsay himoon niini?

⁴ Wala madugay human sa rebelyon sa Eden, si Jehova misaad nga ang usa ka “babaye” magpatunghag “binhi.” * (Basaha ang Genesis 3:15.) Ang maong binhi  magdugmok sa ulo sa serpente, si Satanas. Gibutyag ni Jehova sa ulahi nga ang binhi maggikan kang Abraham, sa nasod sa Israel, sa tribo ni Juda, ug sa banay ni Haring David. (Gen. 22:15-18; 49:10; Sal. 89:3, 4; Luc. 1:30-33) Ang pangunang bahin sa binhi mao si Jesu-Kristo. (Gal. 3:16) Ang ikaduhang bahin sa binhi mao ang dinihogang mga membro sa Kristohanong kongregasyon. (Gal. 3:26-29) Si Jesus ug ang mga dinihogan maoy maglangkob sa Gingharian sa Diyos. Kini ang gamiton sa Diyos sa paglaglag kang Satanas.—Luc. 12:32; Roma 16:20.

5, 6. (a) Pila ka dagkong gahom ang gihisgotan ni Daniel ug Juan? (b) Unsay gisimbolohan sa mga ulo sa mapintas nga mananap diha sa Pinadayag?

⁵ Gihisgotan usab sa unang tagna nga gihatag didto sa Eden nga si Satanas magpatunghag “binhi.” Ang iyang binhi makig-away o magdumot sa binhi sa babaye. Kinsa ang maglangkob sa binhi sa serpente? Ang tanang nagsundog kang Satanas, kinsa nagdumot sa Diyos ug naglutos sa iyang katawhan. Latas sa kasaysayan, giorganisar ni Satanas ang iyang binhi ngadto sa lainlaing politikal nga organisasyon, o gingharian. (Luc. 4:5, 6) Apan pipila lang niini ang nagdumot ug nakig-away sa katawhan sa Diyos, sa nasod man sa Israel o sa kongregasyon sa dinihogang mga Kristohanon. Nganong importante kini nga detalye? Kay gipatin-aw niini kon nganong ang mga panan-awon ni Daniel ug Juan naghisgot lag walo ka dagkong gahom.

⁶ Sa hinapos sa unang siglo K.P., ang gibanhaw nga si Jesus naghatag kang apostol Juan ug kahibulongang mga panan-awon. (Pin. 1:1) Sa usa niana, nakita ni Juan ang Yawa, nga gisimbolohan sa usa ka dragon, nga nagtindog sa baybayon sa lapad nga kadagatan. (Basaha ang Pinadayag 13:1, 2.) Si Juan nakakita usab ug usa ka mapintas nga mananap nga migimaw sa dagat. Kini may pito ka ulo ug gihatagan sa Yawa ug dakong awtoridad. Sa ulahi, si Juan nakakita na pod ug sanag-pula nga mananap nga may pito usab ka ulo. Kini maoy larawan sa mapintas nga mananap sa Pinadayag 13:1. Gipatin-aw sa usa ka manulonda ngadto kang Juan nga ang pito ka ulo sa sanag-pula nga mananap nagsimbolo sa “pito ka hari,” o kagamhanan. (Pin. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Dihang gisulat kini ni Juan, ang lima niana napukan na, ang usa nagmando pa, ug ang lain “wala pa moabot.” Kinsa ang maong mga kagamhanan, o gahom sa kalibotan? Atong hisgotan ang tagsatagsa ka ulo sa mapintas nga mananap diha sa Pinadayag. Hisgotan usab nato kon sa unsang paagi ang sinulat ni Daniel  naghatag ug dugang katin-awan bahin niini nga mga kagamhanan, nga usahay gatosan pa ka tuig una nagmando.

EHIPTO UG ASIRYA—ANG UNANG DUHA KA ULO

7. Unsay gisimbolohan sa unang ulo, ug ngano?

⁷ Ang unang ulo sa mapintas nga mananap nagsimbolo sa Ehipto. Ngano? Kay ang Ehipto mao ang unang gahom sa kalibotan nga nagdumot ug nakig-away sa katawhan sa Diyos. Sa dihang ang mga kaliwat ni Abraham—diin maggikan ang gisaad nga binhi sa babaye—midaghan sa Ehipto, sila gidaogdaog niini. Gisulayan pagpuo ni Satanas ang katawhan sa Diyos aron dili motungha ang binhi. Sa unsang paagi? Iyang gigamit si Paraon sa pagpatay sa tanang batang lalaki nga Israelinhon. Apan gipukgo kana ni Jehova ug gipagawas ang iyang katawhan gikan sa pagkaulipon sa Ehipto. (Ex. 1:15-20; 14:13) Sa ulahi, iyang gihatag sa mga Israelinhon ang Yutang Saad.

8. Unsay gisimbolohan sa ikaduhang ulo, ug unsay gisulayan niini paghimo?

⁸ Ang ikaduhang ulo sa mapintas nga mananap nagsimbolo sa Asirya. Kini misulay usab sa pagpuo sa katawhan sa Diyos. Tinuod, gigamit ni Jehova ang Asirya sa pagsilot sa napulo ka tribo nga gingharian sa Israel tungod sa idolatriya ug rebelyon. Apan ang sunod nga giatake sa Asirya mao ang Jerusalem. Lagmit buot ni Satanas nga puohon ang harianong banay diin maggikan si Jesus. Kana nga pag-atake dili bahin sa katuyoan ni Jehova, busa giluwas niya ang iyang matinumanong katawhan pinaagi sa paglaglag sa kasundalohan sa Asirya.—2 Hari 19:32-35; Isa. 10:5, 6, 12-15.

BABILONYA—ANG IKATULONG ULO

9, 10. (a) Unsay gitugot ni Jehova nga buhaton sa Babilonya? (b) Aron matuman ang mga tagna, unsay kinahanglang mahitabo?

⁹ Ang ikatulong ulo sa mapintas nga mananap nga nakita ni Juan nagsimbolo sa gingharian diin ang Babilonya mao ang kaulohan niini. Gitugotan ni Jehova ang Babilonya sa paglaglag sa Jerusalem ug sa pagbihag sa iyang katawhan. Apan una pa niini, gipasidan-an ni Jehova ang rebelyosong mga Israelinhon nga mahitabo kini kanila. (2 Hari 20:16-18) Gipahibalo niya nga maputol ang linya sa tawhanong mga hari nga gikaingong naglingkod sa “trono ni Jehova” sa Jerusalem. (1 Cron. 29:23) Apan misaad usab si Jehova nga dunay moabot nga kaliwat ni Haring David, kinsa may “legal nga katungod” nga mokuha pag-usab sa maong awtoridad.—Ezeq. 21:25-27.

¹⁰ Gipakita usab sa laing tagna nga ang mga Hudiyo magsimba gihapon diha sa templo sa Jerusalem sa dihang moabot ang gisaad nga Mesiyas, o Dinihogang Usa. (Dan. 9:24-27) Ang lain pang tagna, nga gisulat una pa mabihag ang mga Israelinhon ngadto sa Babilonya, nag-ingon nga ang Mesiyas matawo sa Betlehem. (Miq. 5:2) Aron matuman kining mga tagnaa, ang mga Hudiyo kinahanglang mahigawas sa pagkabihag, mobalik sa ilang yutang natawhan, ug magtukod pag-usab sa templo. Apan dili batasan sa Babilonya nga magpagawas ug mga binihag. Nan, unsaon kini pagsulbad? Gibutyag kini ni Jehova ngadto sa iyang mga propeta.—Amos 3:7.

11. Sa tagna ni Daniel ug Juan, unsay nagsimbolo sa Imperyo sa Babilonya? (Tan-awa ang potnot.)

¹¹ Lakip si Daniel sa mga gibihag ngadto sa Babilonya. (Dan. 1:1-6) Gigamit siya ni Jehova aron ibutyag ang mosunod nga mga gahom sa kalibotan human sa Babilonya. Gibutyag ni Jehova ang maong mga tinago pinaagig lainlaing mga simbolo. Pananglitan, iyang gipadamgo ang hari sa Babilonya nga si Nabucodonosor ug usa ka dakong larawan nga hinimo sa lainlaing metal. (Basaha ang Daniel 2:1, 19,  31-38.) Pinaagi kang Daniel, gibutyag ni Jehova nga ang bulawang ulo sa larawan nagsimbolo sa Imperyo sa Babilonya. * Human sa Babilonya, ang sunod nga gahom sa kalibotan gihulagwayan sa dughan ug mga bukton nga plata. Kinsa kini, ug giunsa niini pagtratar ang katawhan sa Diyos?

MEDO-PERSIA—ANG IKAUPAT NGA ULO

12, 13. (a) Unsay gibutyag ni Jehova bahin sa pagkapukan sa Babilonya? (b) Nganong ang Medo-Persia haom nga gisimbolohan sa ikaupat nga ulo sa mapintas nga mananap?

¹² Kapig 100 ka tuig una pa sa panahon ni Daniel, gibutyag ni Jehova pinaagi ni propeta Isaias ang mga detalye bahin sa gahom sa kalibotan nga magpukan sa Babilonya. Gidetalye ni Jehova kon sa unsang paagi mapukan ang siyudad sa Babilonya ug kon kinsay magpukan niini. Siya si Ciro nga Persianhon. (Isa. 44:28–45:2) Si Daniel nakadawat ug duha pa ka panan-awon bahin sa Medo-Persia nga Gahom sa Kalibotan. Sa unang panan-awon, kini gihulagway ingong oso nga nag-isa sa usa niya ka tiil ug gisugo sa ‘pagkaon ug daghang unod.’ (Dan. 7:5) Sa ikaduhang panan-awon, kini gihulagway ingong duhag-sungay nga laking karnero.—Dan. 8:3, 20.

¹³ Gigamit ni Jehova ang Imperyo sa Medo-Persia aron matuman ang tagna sa pagpukan sa Babilonya ug sa pagpasig-uli sa mga Israelinhon ngadto sa ilang yutang natawhan. (2 Cron. 36:22, 23) Apan sa ulahi ang Medo-Persia misulay sa pagpuo sa katawhan sa Diyos. Gihisgotan sa basahong Ester sa Bibliya nga dunay daotang plano si Haman, ang primer ministro sa Persia. Nagtakda siyag adlaw aron puohon ang tanang Hudiyo sa tibuok Imperyo sa Persia. Apan gipanalipdan pag-usab ni Jehova ang iyang katawhan batok sa daotang laraw sa binhi ni Satanas. (Est. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) Busa ang Medo-Persia haom nga gisimbolohan sa ikaupat nga ulo sa mapintas nga mananap diha sa Pinadayag.

GRESYA—ANG IKALIMANG ULO

14, 15. Unsang mga detalye ang gibutyag ni Jehova bahin sa karaang Imperyo sa Gresya?

¹⁴ Ang ikalimang ulo sa mapintas nga mananap diha sa Pinadayag nagsimbolo sa Gresya. Sumala sa gibutyag ni Daniel bahin sa damgo ni Nabucodonosor, ang tiyan ug paa nga tumbaga nagsimbolo usab sa Gresya. Si Daniel nakadawat ug duha pa ka panan-awon nga naghatag ug dugang detalye bahin sa maong imperyo ug sa labing iladong magmamando niini.

¹⁵ Sa usa ka panan-awon, nakita ni Daniel ang Gresya nga gisimbolohan sa leopardo nga may upat ka pako. Kini nagpaila nga ang maong imperyo paspas kaayong mamukan sa ubang nasod. (Dan. 7:6) Sa laing panan-awon, nakakita si Daniel ug kanding nga may usa ka dakong sungay. Kalit nga gipatay niini ang duhag-sungay nga laking karnero, ang Medo-Persia. Gibutyag ni Jehova kang Daniel nga ang kanding nagsimbolo sa Gresya ug ang dakong sungay nagsimbolo sa usa sa mga hari niini. Si Daniel midugang nga ang dakong sungay mabali, ug motubo puli niini ang upat ka gagmayng sungay. Bisag gisulat kining tagnaa mga 200 pa ka tuig una nahimong gahom sa kalibotan ang Gresya, natuman ang tanang detalye niini. Si Alejandro nga Bantogan, ang labing iladong hari sa karaang Gresya, maoy nanguna sa pagpukan sa Medo-Persia. Apan nabali ang maong sungay dihang si Alejandro namatay samtang gamhanan pa kaayo ug 32 anyos pa lang. Dayon, ang iyang gingharian gibahin  sa upat niya ka heneral.—Basaha ang Daniel 8:20-22.

16. Unsay gihimo ni Antiochus IV?

¹⁶ Human mapukan ang Persia, ang katawhan sa Diyos nailalom sa Gresya. Nianang panahona, ang mga Hudiyo nakabalik na sa Yutang Saad ug nakatukod na pag-usab sa templo sa Jerusalem. Sila gihapon ang piniling katawhan sa Diyos, ug ang bag-ong templo mao gihapon ang sentro sa matuod nga pagsimba. Apan sa ikaduhang siglo W.K.P., giatake sa Gresya ang katawhan sa Diyos. Si Antiochus IV, usa sa mga manununod sa nabahing imperyo ni Alejandro, nagbutang ug paganong halaran sa hawanan sa templo sa Jerusalem ug nagbaod nga patyon ang tanang nagsunod sa relihiyon sa mga Hudiyo. Gidumtan gayod niini nga bahin sa binhi ni Satanas ang katawhan sa Diyos! Apan wala madugay, ang Gresya gipulihan ug laing gahom sa kalibotan. Kinsa ang ikaunom nga ulo sa mapintas nga mananap?

ROMA—ANG IKAUNOM NGA ULO, “MAKAHAHADLOK UG MAKALILISANG”

17. Unsang espesipikong bahin sa Genesis 3:15 ang gituman sa ikaunom nga ulo?

¹⁷ Ang Roma mao ang gahom sa kalibotan dihang nadawat ni Juan ang panan-awon bahin sa mapintas nga mananap. (Pin. 17:10) Kining ikaunom nga ulo adunay dakong papel sa katumanan sa tagna sa Genesis 3:15. Gigamit ni Satanas ang Romanong mga opisyal sa pagsamad “sa tikod” sa binhi. Sa unsang paagi? Ilang gihusay ug gihukman si Jesus ingong rebelde ug gipapatay. (Mat. 27:26) Apan naayo ra dayon ang samad kay si Jesus gibanhaw ni Jehova.

18. (a) Unsang bag-ong nasod ang gipili ni Jehova, ug ngano? (b) Sa unsang paagi ang binhi sa serpente padayong nagdumot ug nakig-away sa binhi sa babaye?

¹⁸ Ang relihiyosong mga lider sa Israel nakigkunsabo sa Roma batok kang Jesus, ug ang kadaghanan sa nasod sa Israel nagsalikway kaniya ingong Mesiyas. Busa gisalikway sila ni Jehova ingong iyang katawhan. (Mat. 23:38; Buh. 2:22, 23) Siya mipilig bag-ong nasod, ang “Israel sa Diyos.” (Gal. 3:26-29; 6:16) Kini nga nasod mao ang kongregasyon sa dinihogang mga Kristohanon nga gilangkoban sa mga Hudiyo ug mga Hentil. (Efe. 2:11-18) Human mamatay ug mabanhaw si Jesus, ang binhi sa serpente padayong nagdumot ug nakig-away sa binhi sa babaye. Sa makadaghan, gipaningkamotan sa Roma nga mahanaw ang kongregasyon sa dinihogang mga Kristohanon, ang ikaduhang bahin sa binhi sa babaye. *

19. (a) Giunsa paghubit ni Daniel ang ikaunom nga gahom sa kalibotan? (b) Unsay hisgotan sa artikulo sa panid 14?

¹⁹ Sa damgo ni Nabucodonosor nga gihubad ni Daniel, ang Roma gisimbolohan sa mga bitiis nga puthaw. (Dan. 2:33) Ang sunod nga panan-awon nga nakita ni Daniel wala lang maghubit sa Imperyo sa Roma apan naghubit usab sa gahom sa kalibotan nga mogula gikan sa Roma. (Basaha ang Daniel 7:7, 8.) Sulod sa daghang katuigan, ang Roma giisip sa iyang mga kaaway nga “makahahadlok ug makalilisang ug talagsaon ang pagkakusganon.” Apan ang tagna nag-ingon nga may “napulo ka sungay” nga motubo gikan niini nga imperyo. Dayon may laing ‘gamay nga sungay’ nga mogula ug mahimong mas gamhanan. Kinsa ang napulo ka sungay, ug kinsa ang gamay nga sungay? Unsang bahina sa dakong larawan sa damgo ni Nabucodonosor ang parehog gisimbolohan sa gamay nga sungay? Tubagon kini sa artikulo sa panid 14.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]