1, 2. Unsang anibersaryo nga angayng mainteres ang tanang Kristohanon, ug ngano?

KON bahin sa mga anibersaryo, unsay mosantop dayon sa imong hunahuna? “Anibersaryo sa akong kasal,” lagmit moingon ang usa ka minyo. Ang uban tingali moingon nga ang petsa sa usa ka importanteng hitabo sa kasaysayan, sama sa adlaw sa independensiya sa ilang nasod. Apan may nahibaloan ka bang anibersaryo nga gisaulog sa usa ka nasod sa kapig 3,500 ka tuig?

² Kini ang Paskuwa—ang pagsaulog sa kagawasan sa karaang Israel gikan sa pagkaulipon sa Ehipto. Kini importante kanimo. Ngano? Kay nalangkit niini ang pipila ka importante kaayong bahin sa imong kinabuhi. Basin maghunahuna ka, ‘Mga Hudiyo ang nagsaulog sa Paskuwa, ug dili ko Hudiyo. Nganong angay man kong mainteres niana nga anibersaryo?’ Ang tubag makita niining hinungdanong mga pulong: ‘Si Kristo nga atong paskuwa gihalad na.’ (1 Cor. 5:7) Aron masabtan ang kahulogan niana nga kamatuoran, kinahanglang mahibalo kita bahin sa Paskuwa sa mga Hudiyo ug kon unsay koneksiyon niana sa gisugo ngadto sa tanang Kristohanon.

3, 4. Unsay nahitabo sa wala pa ang unang Paskuwa?

³ Sa tibuok kalibotan, gatosan ka milyong mga dili Hudiyo ang may ideya sa nahitabo sa wala pa ang unang Paskuwa. Lagmit nabasa nila kini sa Bibliya diha sa Exodo, nadungog gikan sa uban, o nakakitag salida nga gibase sa maong hitabo.

⁴ Dihang naulipon ang mga Israelinhon sa Ehipto sa daghang katuigan, gisugo ni Jehova si Moises ug ang igsoon niyang si Aaron nga hangyoon si Paraon nga palakwon ang Iyang katawhan. Apan dili mosugot ang mapahitas-ong hari. Busa gipadangat ni Jehova sa Ehipto ang sunodsunod nga grabeng hampak. Sa ikanapulong hampak, namatay ang tanang panganay sa Ehipto. Busa napugos  si Paraon sa pagpalakaw sa mga Israelinhon.—Ex. 1:11; 3:9, 10; 5:1, 2; 11:1, 5.

5. Unsay kinahanglang himoon sa mga Israelinhon una mogula sa Ehipto? (Tan-awa ang hulagway sa panid 17.)

⁵ Apan una mogula sa Ehipto, unsay kinahanglang himoon sa mga Israelinhon? Tingpamulak kadto sa 1513 B.C.E., sa Hebreohanong bulan sa Abib, nga sa ulahi gitawag ug Nisan. * Gisultihan sila sa Diyos nga sa ikanapulo nga adlaw nianang bulana, mangandam ang mga Israelinhon sa ilang himoon sa Nisan 14. Ang Nisan 14 magsugod sa pagsalop sa Adlaw. Ngano? Kay ang adlaw sa mga Hebreohanon magsugod sa pagsalop hangtod sa sunod nga pagsalop sa Adlaw. Sa Nisan 14, ang matag pamilya mag-ihaw ug laking karnero (o kanding) ug ang dugo niini isablig sa mga poste sa pultahan ug sa ibabaw sa pultahan sa balay. (Ex. 12:3-7, 22, 23) Ilang kaonon ang inasal nga nating karnero, tinapay nga walay lebadura, ug ang mapait nga mga utanon o hilba. Ang manulonda sa Diyos moagi sa yuta ug patyon ang mga panganay sa Ehipto. Apan ang masinugtanong mga Israelinhon panalipdan, ug dayon makalakaw na sila.—Ex. 12:8-13, 29-32.

6. Nganong saulogon sa mga Israelinhon ang Paskuwa tuigtuig?

⁶ Kadto ang nahitabo, ug kinahanglang handomon tuigtuig sa mga Israelinhon ang ilang kagawasan. Ang Diyos miingon kanila: “Kining adlawa magsilbing usa ka handomanan alang kaninyo, ug kini inyong pagasaulogon ingong usa ka pista alang kang Jehova sa tanan ninyong mga kaliwatan. Ingong usa ka lagda hangtod sa panahong walay tino kinahanglan ninyo kining saulogon.” Human saulogon ang Paskuwa sa Nisan 14, saulogon usab sa mga Israelinhon ang pito ka adlaw nga Pista sa Tinapay nga Walay Igpapatubo. Kining walo ka adlaw nga pagsaulog matawag usab nga Paskuwa. (Ex. 12:14-17; Luc. 22:1; Juan 18:28; 19:14) Ang Paskuwa maoy usa sa mga pista (“mga anibersaryo,” The Bible in Living English) nga gisugo sa Diyos nga saulogon sa mga Israelinhon tuigtuig.—2 Cron. 8:13.

7. Unsay gisugdan ni Jesus human sa kataposang balidong Paskuwa?

⁷ Ingong mga Hudiyo nga ilalom sa Moisesnong Balaod, gisaulog ni Jesus ug sa iyang mga apostoles ang Paskuwa. (Mat. 26:17-19) Human sa ilang kataposang pagsaulog niini, gisugdan ni Jesus ang usa ka bag-ong selebrasyon nga handomon sa iyang mga sumusunod tuigtuig—ang Panihapon sa Ginoo. Apan unsang adlawa nila kana saulogon?

8. Bahin sa Paskuwa ug sa Panihapon sa Ginoo, unsang pangutana ang motungha?

⁸ Kay gisugdan dayon ni Jesus ang Panihapon sa Ginoo human sa kataposang balidong Paskuwa, kining bag-ong selebrasyon gihimo usab sa adlaw sa Paskuwa. Apan imo tingaling mamatikdan diha sa pipila ka modernong mga kalendaryo nga ang petsa sa Paskuwa sa mga Hudiyo modiperensiyag usa o kapin pa ka adlaw sa petsa sa atong paghandom sa kamatayon ni Kristo. Nganong magkalahi? Ang tubag dunay kalabotan sa sugo sa Diyos sa mga Israelinhon. Human miingon nga “ang tibuok kongregasyon sa katigoman sa Israel magaihaw” sa nating karnero, espesipikong giingon ni Moises kon kanus-a sa Nisan 14 kana himoon.—Basaha ang Exodo 12:5, 6.

9. Sumala sa Exodo 12:6, kanus-a ihawon ang nating karnero sa Paskuwa? (Tan-awa usab ang kahong “Unsa nga Yugto sa Adlaw?”)

⁹ Sumala sa The Pentateuch and Haftorahs, ang Exodo 12:6 nag-ingon nga ang nating karnero ihawon “taliwala sa duha ka gabii.” Kini usab ang pagkahubad sa ubang bersiyon sa Bibliya. Ang uban, apil ang Tanakh sa mga Hudiyo, naghubad niini nga “sa pagkilumkilom.” Duna poy naggamit ug “pagsalop sa Adlaw.”  Busa ang nating karnero ihawon human sa pagsalop sa Adlaw apan samtang hayag pa, sa pagsugod sa Nisan 14.

10. Sumala sa uban, kanus-a giihaw ang nating karnero, apan unsang pangutana ang motungha?

¹⁰ Sa ulahi, ang ubang Hudiyo naghunahuna nga dangtag pipila ka oras ang pag-ihaw sa tanang nating karnero nga gidala sa templo. Busa nagtuo sila nga ang Exodo 12:6 nagtumong sa hinapos sa Nisan 14 tali sa pagsugod sa paglingay sa Adlaw (human sa udto) ug sa aktuwal nga pagsalop niini. Apan kon mao kanay kahulogan, kanus-a gikaon ang panihapon sa Paskuwa? Si Propesor Jonathan Klawans, usa ka eksperto sa karaang Judaismo, miingon: “Ang bag-ong adlaw magsugod sa pagsalop sa Adlaw, busa ang halad giihaw sa ika-14 apan ang pagsugod sa Paskuwa ug ang pagpangaon maoy sa ika-15, bisag kini nga pagkasunodsunod sa mga petsa wala espesipikong hisgoti sa Exodo.” Siya usab misulat: “Ang literatura sa mga Rabbi . . . wala gani mag-ingon kon sa unsang paagi gihimo ang Seder [panihapon sa Paskuwa] sa wala pa malaglag ang Templo” sa 70 C.E.—Italiko amoa.

11. (a) Unsay nahitabo kang Jesus sa adlaw sa Paskuwa sa 33 C.E.? (b) Nganong ang Nisan 15 sa 33 C.E. gitawag nga “dako” nga Igpapahulay? (Tan-awa ang footnote.)

¹¹ Busa makapangutana kita, Unsang adlawa gisaulog ang Paskuwa sa 33 C.E.? Sa Nisan 13, samtang nagkaduol ang adlaw ‘diin ang halad sa paskuwa ihalad,’ si Kristo miingon kang Pedro ug Juan: “Lakaw ug andama ang paskuwa aron mangaon kita.” (Luc. 22:7, 8) “Unya . . . miabot na ang takna” sa panihapon sa Paskuwa, human sa pagsalop sa Adlaw sa Nisan 14, nga niadtong tungora Huwebes sa gabii. Si Jesus mikaon uban sa iyang mga apostoles, ug dayon iyang gisugdan ang Panihapon sa Ginoo. (Luc. 22:14, 15) Nianang gabhiona, siya gidakop ug gihusay. Siya gilansang sa hapit na ang kaudtohon sa Nisan 14, ug namatay pagkahapon. (Juan 19:14) Busa ‘si Kristo nga atong paskuwa gihalad’ sa samang adlaw nga giihaw ang nating karnero sa Paskuwa. (1 Cor. 5:7; 11:23; Mat. 26:2) Sa hinapos nianang adlawa, si Jesus gilubong—sa wala pa magsugod ang Nisan 15. *—Lev. 23:5-7; Luc. 23:54.

12, 13. Sa unsang paagi ang mga batang Hudiyo ilabinang nalangkit sa selebrasyon sa Paskuwa?

¹² Atong balikan ang unang Paskuwa sa Ehipto. Si Moises miingon nga sa umaabot, saulogon kini sa katawhan sa Diyos; kini magsilbing regulasyon “hangtod sa panahong  walay tino.” Panahon nianang tinuig nga selebrasyon, ang mga anak mangutana sa ilang mga ginikanan sa kahulogan sa Paskuwa. (Basaha ang Exodo 12:24-27; Deut. 6:20-23) Busa ang Paskuwa magsilbing “usa ka handomanan” bisan sa mga bata.—Ex. 12:14.

¹³ Samtang managko ang bag-ong mga henerasyon, itudlo sa mga amahan ang importanteng mga leksiyon ngadto sa ilang mga anak. Ang usa niana mao nga si Jehova makapanalipod sa iyang mga magsisimba. Makat-onan sa mga bata nga siya dili usa ka misteryosong bathala. Si Jehova maoy tinuod ug buhi nga Diyos nga nahingawa sa iyang katawhan ug molihok alang kanila. Gipamatud-an niya kini pinaagi sa pagpanalipod sa mga panganay sa Israel “dihang iyang gihampak ang mga Ehiptohanon.” Iyang gitipigang buhi ang mga panganay sa Israel.

14. Unsay mapabilhan sa mga anak kon itudlo sa Kristohanong mga ginikanan ang bahin sa Paskuwa?

¹⁴ Ang Kristohanong mga ginikanan wala sugoa nga iasoy ngadto sa ilang mga anak kada tuig ang kahulogan sa Paskuwa. Apan gitudlo mo ba sa imong mga anak kining samang leksiyon—nga ang Diyos manalipod sa iyang katawhan? Tin-aw ba kanila nga ikaw nagtuo gayod nga si Jehova gihapon ang Tigpanalipod sa iyang katawhan? (Sal. 27:11; Isa. 12:2) Gitudlo mo ba kini nga samag naglektyur, o pinaagig makalingaw nga panag-estoryahay uban sa imong mga anak? Paningkamoting ilakip kini nga leksiyon aron mas mouswag ang imong pamilya sa espirituwal.

15, 16. Sa asoy sa Paskuwa ug sa paggawas sa mga Israelinhon sa Ehipto, unsay imong ikapasiugda bahin kang Jehova?

¹⁵ Gawas nga si Jehova makapanalipod sa iyang katawhan, may lain pa kitang makat-onan sa Paskuwa. Siya nagluwas kanila, nga ‘nagpagawas kanila gikan sa Ehipto.’ Hunahunaa kon unsay apil niana. Sila gigiyahan pinaagig haligi nga panganod ug haligi nga kalayo. Sila nagbaktas sa salog sa Pulang Dagat samtang ang mga tubig nahisamag tag-as nga mga paril sa ilang tuo ug wala. Sa nakatabok na sila, nakita nila kining nahagsa diha sa kasundalohan sa Ehipto. Dayon ang naluwas nga mga Israelinhon miawit: “Paawita ako kang Jehova . . . Ang kabayo ug ang nagsakay niini iyang gilabog sa dagat. Akong kusog ug akong gahom si Jah, sanglit siya nagsilbing akong kaluwasan.”—Ex. 13:14, 21, 22; 15:1, 2; Sal. 136:11-15.

¹⁶ Kon duna kay mga anak, gitabangan mo ba sila nga mosalig kang Jehova ingong Manluluwas? Makita ba nila ang maong pagsalig diha sa imong pagpakig-estorya kanila ug sa imong mga desisyon? Mahimo nimong hisgotan sa inyong pamilyahanong pagsimba ang atong nabasa sa Exodo kapitulo 12-15 ug ipasiugda kon giunsa pagluwas ni Jehova ang iyang katawhan. Sa ubang panahon, mahimo sab nimong gamiton ang Buhat 7:30-36 o ang Daniel 3:16-18, 26-28 sa pagtudlo sa maong punto. Oo, ang mga bata ug tigulang angayng mosalig nga si Jehova maoy Manluluwas dili lang kaniadto. Maingon nga giluwas niya ang iyang katawhan sa panahon ni Moises, luwason usab niya kita sa umaabot.—Basaha ang 1 Tesalonica 1:9, 10.

17, 18. Unsay gipahinumdom kanato bahin sa paggamit ug dugo sa unang Paskuwa?

¹⁷ Ang matuod nga mga Kristohanon wala magsaulog sa Paskuwa sa mga Hudiyo. Kana nga anibersaryo maoy bahin sa Moisesnong Balaod, ug dili kita ilalom niana nga Balaod. (Roma 10:4; Col. 2:13-16) Hinunoa, duna kitay laing importanteng selebrasyon nga ginasaulog, ang kamatayon sa Anak sa Diyos. Apan may kahulogan kanato ang pipila ka bahin sa Paskuwa nga gisugdan didto sa Ehipto.

¹⁸ Ang dugo sa nating karnero nga giwisik diha sa mga poste sa pultahan ug sa ibabaw sa pultahan mao ang paagi sa pagpreserbar sa kinabuhi. Sa atong adlaw, wala kita nagahalad sa Diyos ug mga hayop—sa petsa man sa Paskuwa o sa bisan unsang panahon. Apan dunay mas maayong halad nga permanenteng makapreserbar sa kinabuhi. Sa sulat ni apostol Pablo, siya naghisgot bahin sa “kongregasyon sa mga panganay nga natala sa mga langit.” Ang “giwisik nga dugo,” ang dugo ni Jesus, mao ang paagi sa pagpreserbar sa kinabuhi sa dinihogang mga Kristohanon. (Heb. 12:23, 24) Ang mga Kristohanon nga may paglaom nga mabuhi sa yuta sa walay kataposan nagdepende usab sa dugo ni Jesus aron mapreserbar ang ilang kinabuhi. Angay nilang hinumdoman kanunay kini nga pasalig: “Pinaagi kaniya atong nabatonan ang kagawasan pinaagi sa lukat pinaagi sa iyang dugo, oo, ang kapasayloan sa atong kalapasan, sumala sa bahandi sa iyang dili-takos nga kalulot.”—Efe. 1:7.

19. Sa unsang paagi ang wala pagbali sa bukog sa nating karnero sa Paskuwa magpalig-on sa atong pagsalig sa mga tagna sa Bibliya?

¹⁹ Dihang giihaw ang nating karnero alang sa panihapon sa Paskuwa, ang mga Israelinhon gisugo nga dili balion ang mga bukog niini. (Ex. 12:46; Num. 9:11, 12) Komosta “ang Kordero sa Diyos” nga mianhi aron sa pagtagana sa lukat? (Juan 1:29) Siya gilansang taliwala sa duha ka kriminal. Ang mga Hudiyo mihangyo kang Pilato nga balion ang mga bukog ni Jesus ug sa duha ka kriminal. Kini magpadali sa ilang kamatayon aron walay mabilin sa estaka sa Nisan 15, nga maoy dobleng Igpapahulay. Gibali sa mga sundalo ang mga bitiis sa duha ka kriminal, “apan sa pag-abot kang Jesus, kay ilang nakita nga patay na siya, wala nila balia ang iyang mga bitiis.” (Juan 19:31-34) Sama sa nating karnero sa Paskuwa, ang mga bukog ni Jesus wala balia. Busa sa maong diwa, ang nating karnero maoy “landong” sa nahitabo sa Nisan 14, 33 C.E. (Heb. 10:1) Kini usab nagtuman sa giingon sa Salmo 34:20, nga magpalig-on sa atong pagsalig sa mga tagna sa Bibliya.

20. Unsay usa ka kalainan sa Paskuwa ug sa Panihapon sa Ginoo?

²⁰ Apan may mga kalainan ang Paskuwa ug ang Panihapon sa Ginoo. Ang maong mga kalainan nagpakita nga ang Paskuwa nga handomon sa mga Hudiyo wala maglandong sa gisugo ni Kristo nga himoon sa iyang mga tinun-an sa paghandom sa iyang kamatayon. Pananglitan, gikaon sa mga Israelinhon ang unod sa nating karnero apan wala imna ang dugo niini. Lahi kana sa gisugo ni Jesus sa iyang mga tinun-an. Siya miingon nga kadtong magmando “sa gingharian sa Diyos” angayng mokaon sa tinapay ug moinom sa bino nga nagsimbolo sa iyang unod ug dugo. Mas detalyado nato kining hisgotan sa sunod nga artikulo.—Mar. 14:22-25.

21. Nganong makabenepisyo kita sa pagkahibalo bahin sa Paskuwa?

²¹ Sa walay duhaduha, ang Paskuwa maoy usa ka hinungdanong selebrasyon sa kasaysayan sa katawhan sa Diyos, ug ang matag usa kanato may makat-onan gikan niana. Busa bisag ang Paskuwa nagsilbing “usa ka handomanan alang” sa mga Hudiyo, dili sa mga Kristohanon, angay kitang mahibalo bahin niana. Angay usab natong pabilhan ang tin-awng mga leksiyon niana ingong bahin sa ‘tibuok Kasulatan nga inspirado sa Diyos.’—2 Tim. 3:16.