1, 2. (a) Unsay giingon ni Jesus nga ikaduhang kinadak-an nga sugo sa Balaod? (b) Unsang mga pangutana ang atong tubagon?

ARON sulayan si Jesus, usa ka Pariseo ang nangutana: “Magtutudlo, unsa ang kinadak-ang sugo diha sa Balaod?” Sumala sa gihisgotan sa nag-unang artikulo, si Jesus mitubag nga “ang kinadak-an ug unang sugo” mao kini: “Higugmaon mo si Jehova nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing ug sa tibuok mong kalag ug sa tibuok mong kaisipan.” Si Jesus midugang: “Ang ikaduha, nga susama niini, mao kini, ‘Higugmaon mo ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.’”—Mat. 22:34-39.

² Si Jesus miingon nga higugmaon nato ang atong silingan sama sa atong paghigugma sa kaugalingon. Busa, makapangutana ta: Kinsa ba gayod ang atong silingan? Sa unsang paagi kita makapakitag gugma sa atong silingan?

3, 4. (a) Unsang ilustrasyon ang giasoy ni Jesus sa pagtubag sa pangutana: “Kinsa ba gayod ang akong silingan”? (b) Giunsa pagtabang sa Samarianhon ang tawo nga gitulis, gibun-og, ug gibiyaan nga himalatyon? (Tan-awa ang hulagway.)

³ Sagad maghunahuna ta nga ang atong silingan mao ang mga tawo nga nagpuyo duol kanato. (Prov. 27:10) Apan tagda kon unsay  giingon ni Jesus dihang ang usa ka nagpakamatarong sa kaugalingon nga tawo nangutana kaniya: “Kinsa ba gayod ang akong silingan?” Sa pagtubag, giasoy ni Jesus ang ilustrasyon bahin sa matinabangong Samarianhon. (Basaha ang Lucas 10:29-37.) Dahomon tingali nato nga ang usa ka Israelinhong saserdote ug usa ka Levihanon molihok ingong maayong silingan dihang nakita nila ang tawong gitulis, gibun-og, ug gibiyaan nga himalatyon. Apan wala silay gihimo ug gilabyan lang siya. Ang tawo gitabangan sa usa ka Samarianhon, kinsa sakop sa katawhan nga nagtamod sa Moisesnong Balaod apan tinamay sa mga Hudiyo.—Juan 4:9.

⁴ Aron maayo ang mga samad sa maong tawo, gibuboan kini sa matinabangong Samarianhon ug lana ug bino. Dayon gidala niya kini sa usa ka balay abotanan ug gihatagan niyag duha ka denario ang magbalantay alang sa pag-atiman niini. Ang maong kantidad katumbas sa duha ka adlawng suhol. (Mat. 20:2) Busa dali rang mailhan kon kinsay tinuod nga silingan sa samdan nga tawo. Ang ilustrasyon ni Jesus nagtudlo kanato nga angay tang magpakitag kaluoy ug gugma sa atong silingan.

5. Sa unsang paagi ang mga alagad ni Jehova nagpakitag gugma sa silingan panahon sa di pa dugayng katalagman?

⁵ Karon panagsa na lang ta makakitag mga tawo nga sama sa matinabangong Samarianhon. Ilabina niining makuyaw nga “kataposang mga adlaw” diin daghan ang walay kinaiyanhong pagbati, mabangis, ug walay gugma sa pagkamaayo. (2 Tim. 3:1-3) Pananglitan, mahitabo ang lisod nga kahimtang panahon sa katalagman. Tagda kon unsay nahitabo dihang ang Hurricane Sandy mihapak sa New York City sa hinapos sa Oktubre 2012. Sa usa ka dapit sa siyudad nga grabeng nadaot, daghan ang nag-antos kay walay koryente, heater, ug ubang butang. Ikasubo kay ang ilang mga balay gilungkab pa gyod sa mga kawatan. Apan, ang mga Saksi ni Jehova naghimog kahikayan sa pagtabang sa mga isigkamagtutuo ug sa uban. Ang mga Kristohanon naghimo niana kay ilang gihigugma ang ilang silingan. Unsa pay laing mga paagi nga ikapakita ang gugma sa silingan?

6. Sa unsang paagi ang atong buluhatong pagsangyaw nalangkit sa pagpakitag gugma sa silingan?

⁶ Tabangi sila sa espirituwal. Mahimo nato kana pinaagi sa pagpunting sa ilang pagtagad sa “paghupay gikan sa mga Kasulatan.” (Roma 15:4) Sa walay duhaduha, nagpakita kitag gugma sa silingan dihang atong gisangyaw ang kamatuoran sa Bibliya. (Mat. 24:14) Dako kaayo natong pribilehiyo nga imantala ang mensahe sa Gingharian gikan sa “Diyos nga nagahatag ug paglaom”!—Roma 15:13.

7. Unsa ang Bulawanong Lagda, ug unsay resulta kon sundon nato kini?

⁷ Sunda ang Bulawanong Lagda. Kini nga lagda gipahayag ni Jesus sa iyang Wali sa Bukid niining mga pulonga: “Ang tanang butang nga buot ninyo nga pagabuhaton sa mga tawo nganha kaninyo, kinahanglang pagabuhaton usab ninyo sa ingon ngadto kanila; sa pagkatinuod, mao kini ang kahulogan sa Balaod ug sa mga Manalagna.” (Mat. 7:12) Kon atong gitratar ang uban sumala sa gitambag ni Jesus kanato, kita milihok nga kaharmonya sa prinsipyo sa maong “Balaod” (Genesis hangtod sa Deuteronomio) ug “sa mga Manalagna” (ang matagnaong mga basahon sa Hebreohanong Kasulatan). Ang maong mga sinulat tin-awng nagpakita nga panalanginan sa Diyos kadtong nagpakitag gugma sa uban. Pananglitan, pinaagi kang Isaias si Jehova miingon: “Sunda ninyo ang hustisya ug buhata ang matarong . . . Malipayon ang may-kamatayong tawo nga nagbuhat niini.” (Isa. 56:1, 2) Kon kita magpakitag gugma sa silingan ug mobuhat ug matarong, kita panalanginan gayod.

8. Nganong angay natong higugmaon ang atong mga kaaway, ug unsay mahimong resulta kon buhaton nato kana?

⁸ Higugmaa ang imong mga kaaway. Si Jesus miingon: “Nadungog ninyo nga kini giingon, ‘Higugmaon mo ang imong silingan ug  dumtan ang imong kaaway.’ Apan, ako magaingon kaninyo: Magpadayon sa paghigugma sa inyong mga kaaway ug sa pag-ampo alang sa mga nagalutos kaninyo; aron inyong mapamatud-an ang inyong kaugalingon nga mga anak sa inyong Amahan nga anaa sa mga langit.” (Mat. 5:43-45) Gipasiugda ni apostol Pablo ang susamang punto dihang siya misulat: “Kon ang imong kaaway gigutom, pakan-a siya; kon siya giuhaw, hatagi siya ug tubig nga mainom.” (Roma 12:20; Prov. 25:21) Sumala sa Balaod ni Moises, kinahanglang tabangan sa usa ang iyang kaaway kon ang hayop niini nalup-og ilalom sa luwan. (Ex. 23:5) Pinaagi niini, ang kanhing magkaaway lagmit magkasuod. Kay ang mga Kristohanon nagpakitag gugma, daghan sa atong mga kaaway ang nalukmay. Kon magpakita tag gugma sa atong mga kaaway—bisan sa grabeng mga maglulutos—malipay gayod kita kon ang pipila kanila mahimong mga Kristohanon!

9. Unsay giingon ni Jesus bahin sa pagpakigdait sa atong igsoon?

⁹ “Tinguhaa ang pagpakigdait uban sa tanang tawo.” (Heb. 12:14) Siyempre, naglakip kini sa atong mga igsoon, kay si Jesus miingon: “Kon ikaw nagadala sa imong gasa ngadto sa halaran ug didto mahinumdom ka nga ang imong igsoon may butang nga batok kanimo, biyai ang imong gasa didto atubangan sa halaran, ug lakaw; pakigdait una sa imong igsoon, ug unya, sa makabalik ka na, ihalad ang imong gasa.” (Mat. 5:23, 24) Panalanginan kita sa Diyos kon kita magpakitag gugma sa atong igsoon ug makigdait dayon kaniya.

10. Nganong dili kita angayng mamantay sa sayop sa uban?

¹⁰ Ayaw pamantay sa sayop sa uban. Si Jesus miingon: “Hunong na sa pagpanghukom aron dili kamo pagahukman; kay sa hukom nga inyong ginahukom, kamo pagahukman; ug sa sukod nga inyong ginasukod, sila magasukod nganha kaninyo. Nan, nganong tan-awon nimo ang uhot nga anaa sa mata sa imong igsoon, apan wala magtagad sa salagunting nga anaa sa imong kaugalingong mata? O unsaon nimo pag-ingon sa imong igsoon, ‘Tugoti ako sa pagkuha sa uhot gikan sa imong mata’; sa dihang, tan-awa! usa ka salagunting ang anaa sa imong kaugalingong mata? Salingkapaw! Kuhaa una ang salagunting gikan sa imong kaugalingong mata, ug unya makakita ka nga tin-aw kon unsaon sa pagkuha sa uhot gikan sa mata sa imong igsoon.” (Mat. 7:1-5) Nagtudlo gayod kini kanato nga dili mamantay sa ginagmayng sayop  sa uban kay basin mas dagko pa ang atong sayop!

11, 12. Sa unsang talagsaon nga paagi nga kita magpakitag gugma sa atong silingan?

¹¹ Buot natong magpakitag gugma sa atong silingan sa talagsaong paagi. Sama kang Jesus, atong gisangyaw ang maayong balita sa Gingharian. (Luc. 8:1) Gisugo ni Jesus ang iyang mga sumusunod sa “paghimog mga tinun-an sa katawhan sa tanang kanasoran.” (Mat. 28:19, 20) Pinaagi sa atong pagtuman niana, naningkamot kita sa pagtabang sa atong silingan nga mobiya sa halapad ug haluag nga dalan padulong sa kalaglagan ug mosubay sa hagip-ot nga dalan padulong sa kinabuhi. (Mat. 7:13, 14) Walay duhaduha nga panalanginan ni Jehova ang maong mga paningkamot.

¹² Sama kang Jesus, atong tabangan ang mga tawo nga magmahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan. (Mat. 5:3) Kon bahin niadtong misanong, nakatabang ta sa pagtagbaw sa maong panginahanglan pinaagi sa pagpaambit kanila “sa maayong balita sa Diyos.” (Roma 1:1) Kadtong modawat sa mensahe sa Gingharian mahimong mapasig-uli sa Diyos pinaagi kang Jesu-Kristo. (2 Cor. 5:18, 19) Nan, pinaagi sa pagsangyaw sa maayong balita kita nagpakita gayod ug gugma sa silingan sa hinungdanon kaayong paagi.

13. Unsay imong pagbati sa pagpakigbahin sa atong buluhaton ingong magmamantala sa Gingharian?

¹³ Pinaagi sa epektibong mga pagbalikduaw ug pagdumalag pagtuon sa Bibliya, atong matabangan ang mga tawo sa pagpahiuyon sa matarong nga mga sukdanan sa Diyos. Tungod niini, mahimong mabag-o ang kinabuhi sa atong ginatun-an. (1 Cor. 6:9-11) Makapalipay gayod nga makita kon sa unsang paagi ang Diyos nagtabang niadtong “hustong nakiling alang sa kinabuhing walay kataposan” nga magbag-o ug masuod kaniya. (Buh. 13:48) Alang sa daghan, ang kasubo napulihag kalipay, ug ang sobrang kabalaka napulihag pagsalig sa atong langitnong Amahan. Malipay gayod kita nga makita nga mouswag sa espirituwal ang mga bag-ohan! Dili ba usa gayod ka panalangin ang pagpakitag gugma sa silingan niining linaing paagi ingong magmamantala sa Gingharian?

14. Unsa ang pipila ka bahin sa gugma nga gihisgotan sa 1 Corinto 13:4-8?

¹⁴ Kon atong sundon ang giingon ni Pablo bahin sa gugma diha sa atong pagpakiglabot sa silingan, malikayan nato ang daghang problema, magmalipayon kita, ug panalanginan kita sa Diyos. (Basaha ang 1 Corinto 13:4-8.) Repasohon nato sa makadiyot ang giingon ni Pablo bahin sa gugma ug atong tan-awon kon sa unsang paagi nato kini ikapadapat sa atong pagpakiglabot sa atong silingan.

15. (a) Nganong angay kitang magmapailobon ug magmaluloton? (b) Nganong dili ta angayng mangabugho ug manghambog?

¹⁵ “Ang gugma hataas-ug-pailob ug maluloton.” Maingon nga ang Diyos nagpakitag hataas nga pailob ug kalulot sa iyang pagpakiglabot sa dili hingpit nga mga tawo, kita usab angayng magmapailobon ug magmaluloton dihang ang uban masayop ug makasulti o makahimog dili maayo kanato. “Ang gugma dili abughoan,” busa ang tinuod nga gugma mopugong kanato sa pagkasina sa kabtangan sa uban o sa ilang mga pribilehiyo sa kongregasyon. Dugang pa, kon kita may gugma, dili kita manghambog o magpasigarbo. Ang Bibliya nag-ingon nga “ang mapahitas-ong mga mata ug ang mapasigarbohong kasingkasing, ang lampara sa mga daotan, maoy sala.”—Prov. 21:4.

16, 17. Sa unsang paagi kita molihok nga kaharmonya sa 1 Corinto 13:5, 6?

¹⁶ Ang gugma magtukmod kanato sa paglihok sa ligdong nga paagi ngadto sa atong silingan. Kita dili mamakak, mangawat, o mobuhat ug bisan unsa nga supak sa mga balaod ug prinsipyo ni Jehova. Ang gugma magtukmod usab kanato sa pagpangita dili lang sa kaugalingong kaayohan kondili sa kaayohan usab sa uban.—Filip. 2:4.

 ¹⁷ Ang tinuod nga gugma dili daling masuko ug “dili maghupot ug talaan sa kadaot,” nga daw naglista sa mga sayop nga nahimo sa uban. (1 Tes. 5:15) Kon maghambin tag kayugot, dili mahimuot ang Diyos kanato ug basin kalit nga mosilaob ang atong kasuko, nga makadaot kanato ug sa uban. (Lev. 19:18) Ang gugma magmaya sa kamatuoran, apan dili “magmaya sa pagkadili-matarong.” Kita dili malipay kon ang tawo nga nagdumot kanato gidaogdaog o nag-antos sa inhustisya.—Basaha ang Proverbio 24:17, 18.

18. Unsay atong makat-onan bahin sa gugma diha sa 1 Corinto 13:7, 8?

¹⁸ Tagda ang uban pang kahubitan ni Pablo sa gugma. Siya miingon nga ang gugma “moantos sa tanang butang.” Kon dunay makapasakit kanato apan mangayog pasaylo, ang gugma magtukmod kanato sa pagpasaylo kaniya. Ang gugma “motuo sa tanang butang” diha sa Pulong sa Diyos ug magpalihok kanato sa pagpasalamat sa espirituwal nga pagkaon nga atong nadawat. Ang gugma “molaom sa tanang butang” nga nasulat sa Bibliya ug magtukmod kanato sa pagpaambit sa uban sa atong paglaom. (1 Ped. 3:15) Kon mag-atubang kitag malisod nga kahimtang, kita moampo ug molaom nga masulbad ra ang tanan. Ang gugma “molahutay sa tanang butang,” kini man mga sala nga nahimo batok kanato, paglutos, o ubang kalisdanan. Dugang pa, “ang gugma dili gayod mapakyas.” Kini ipakita sa masinugtanong katawhan hangtod sa hangtod.

19, 20. Unsang Kasulatanhong tambag ang magtukmod kanato sa pagpadayon sa pagpakitag gugma sa atong silingan?

¹⁹ Pinaagi sa pagpadapat sa tambag sa Bibliya, makapadayon kita sa pagpakitag gugma sa atong silingan. Angay natong higugmaon ang tanang tawo, bisag unsay ilang kagikan o kultura. Kinahanglang hinumdoman usab nato ang giingon ni Jesus: “Higugmaon mo ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.” (Mat. 22:39) Gidahom sa Diyos ug ni Kristo nga higugmaon nato ang atong silingan. Kon dili ta segurado kon unsay atong buhaton sa usa ka situwasyon nga naglangkit sa atong silingan, mag-ampo ta sa Diyos ug magpagiya sa iyang balaang espiritu. Ang pagbuhat niana moresulta sa panalangin ni Jehova ug motabang kanato sa pagpakitag gugma sa atong silingan.—Roma 8:26, 27.

²⁰ Ang sugo nga higugmaon ang atong silingan sama sa kaugalingon gitawag ug “harianong balaod.” (Sant. 2:8) Human hisgoti ang pipila ka sugo sa Balaod ni Moises, si Pablo miingon: “Ang bisan unsa pang ubang sugo, nalangkob niining pulonga, nga mao, ‘Higugmaon mo ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.’ Ang gugma dili magabuhat ug daotan ngadto sa silingan; busa ang gugma mao ang katumanan sa balaod.” (Roma 13:8-10) Busa kinahanglang magpadayon kita sa pagpakitag gugma sa silingan.

21, 22. Nganong angay natong higugmaon ang Diyos ug ang atong silingan?

²¹ Samtang atong palandongon kon nganong angay tang magpakitag gugma sa atong silingan, maayong tagdon nato ang giingon ni Jesus nga ang iyang Amahan “magapasubang sa iyang adlaw diha sa mga tawong daotan ug sa mga maayo ug magapaulan diha sa mga tawong matarong ug sa mga dili-matarong.” (Mat. 5:43-45) Kinahanglang magpakita tag gugma sa atong silingan, matarong man siya o dili. Sumala sa nahisgotan na, ang usa ka hinungdanong paagi sa pagpakita sa maong gugma mao ang pagpaambit kaniya sa mensahe sa Gingharian. Pagkadakong panalangin unya ang iyang madawat kon siya mosanong ug magpadapat sa maayong balita!

²² Daghan kitag rason sa paghigugma kang Jehova sa bug-os. Daghan usab ang paagi nga atong ikapakita ang gugma sa atong silingan. Pinaagi sa pagpakitag gugma sa Diyos ug sa atong silingan, atong gitamod ang giingon ni Jesus bahin niini. Labaw sa tanan, atong gipahimut-an ang atong mahigugmaong Amahan, si Jehova.